Вақтҳои охир дар васоити ахбори оммаи як қатор кишварҳои олам, бахусус ИМА хабаре паҳн шуд, ки пайдоиши табиии вабои оламгири коронавирусро зери шубҳа бурда, онро натиҷаи тадқиқот дар пажӯҳишгоҳи вирусшиносии минтақаи Уҳони кишвари Чин мешуморад. Ҳамин тавр, далели бо роҳи табиӣ, яъне тавассути ҷонварон ба одамон сироят ёфтани беморӣ зери шубҳа рафта, балки бо роҳи сунъӣ дар ташхисгоҳ, чун силоҳи бактериологӣ эҷод шудани ин вабо, далели қатъӣ мегардад. Чунин фарзия замоне шакл гирифт, ки як мансабдори баландпоя, дақиқтараш муовини вазири бехатарии давлатии Чин оқои Дун Сзинвэй ҳамроҳи духтараш ба ИМА фирор намуда, бо худ далелҳои зиёд, аз ҷумла ба коронавирус рабтдоштаро бурдааст.

Ҳанӯз тобистони порсол собиқ президенти ИМА Доналд Трамп, дар рафти маъракаи интихоботӣ иддао дошт, маълумоти махфии ҷосусӣ имкон медиҳад, изҳор намояд, ки аз пажӯҳишгоҳи вирусшиносии Уҳон ихроҷ ёфтани вирус, боиси паҳншавии вабо дар олам гардид. Ва ҳукуматдорони Чин аз ин хусус бояд ба ҷавобгарӣ кашида шаванд. Трамп ҳамчунин баён дошта буд, ки чиниҳо тамоми далелҳои вобаста ба пайдоиши ташхисгоҳии вабои коронавирусро нобуд кардаанд. То касе онҳоро муттаҳам насозад.

Ҳоло аксар сокинони ИМА аз тасмими президенти кунунӣ Ҷо Байден, ки пеш ба фарзияи пайдоиши табиии вабо бовар мекард, ба ҳайрат афтоданд. Ҷо Байден саъй дошт, муносибатро бо Чин муътадил созад. Акнун супориш додааст, то далели пайдошии сунъии вабо мавриди таҳқиқ қарор гирад. Вабое, ки ду сол боз дар саросари олам мардумони зиёдро ба ҳалокат расонидаю иқтисодиёти бисёр кишварҳо, бахусус рушдёбандаро гирифтори ҳоли табоҳ намудааст.

Чунин тасмими роҳбари давлати абарқудрате чун ИМА замоне сурат мегирад, ки бар асоси маълумоти комиссияи махсуси ба Уҳон ташрифоварда, Созмони Умумиҷаҳонии Тандурустӣ (СУТ) моҳи марти соли равон, фарзияи сунъии пайдоши ваборо бори чандум инкор кард. Лек ИМА ва беш аз даҳ кишвари олам хулосаи ин созмонро зери шубҳа бурда, талаб намуданд, таҳқиқоти мустақилона ҷараён гирад.

Ба эътирози ҷиддии Чин нигоҳ накарда, барояш пешниҳод шуд, муҳаққиқони мустақили ба СУТ рабтнадоштаро, ки кишварҳои шубҳадошта мефиристанд, ба мулкаш роҳ диҳад. СУТ-ро бошад, барои баҳои воқеӣ надодан ва муносибати аз ҳад зиёд доштан бо роҳбарияти Чин айбдор медонанд. Ҳарчанд робитаҳои ришвахории ин созмон бо роҳбарияти Чин ошкор нашудааст, лек гумон аст, ки фирории чинӣ Дун Сзинвэй шояд далелҳои чунин робитаҳоро бо худ оварда бошад.

Сардори департаменти давлатии ИМА Энтони Блинкен изҳор намуд, ошкорсозии сарчашмаи вирус ягона илоҷест, ки хурӯҷи навбатии вабо пешгирӣ шавад. Ҷойгузини пешини ӯ Майк Помпео ошкоро аз хусуси далелҳое ҳарф зада буд, ки ҳангоми коркарди махфии ҳарбӣ дар пажӯҳишгоҳи Уҳон боиси хурӯҷи вирус ва авҷ гирифтани вабо гардид.

Айни замон бобати пайдоиш ва паҳн гаштани вабои аср ду фарзия вуҷуд дорад: табиӣ ва сунъӣ. Дар шароите, ки зиддиятҳои шадид байни абарқудратҳое ИМА ва тарафдоронаш аз як ҷониб ва Чин бо дастгирии Русия аз дигар ҷониб, гумон аст ҳақиқати ҳол ошкор шавад.