ҶОМЕА
Чоршанбе 01 Май 2024 01:14
БА ОЗМУНИ "ҶТ"
Замона бо гузашти ҳодисот, вақт бо муборизаҳои бешумор собит сохт, ки интихоби Пешвои миллат саривақтӣ буд
Таърих инъикоскунанда ва бозгӯи воқеияти гузашта маҳсуб меёбад. Мо ҳама аз таърихи халқи тоҷик, аз ҳодисоти солҳои 90-уми қарни гузашта ба хубӣ огоҳ ҳастем. Ҳамасола мардуми сарбаланди тоҷик 16 ноябрро ҳамчун ҷашни бузург ва муқаддас бо шукӯҳу шаҳомати хосса истиқбол менамояд.
Саволе ба миён меояд, ки чаро Иҷлосияи 16-уми тақдирсозро эътироф намудаанд ва ба кадом хотир? Пас аз барҳам хӯрдани собиқ давлати бузурги Иттиҳоди Шуравӣ, мардуми куҳанбунёди тоҷик соҳиби давлати соҳибистиқлоли худ гардид. Аз ин неъмати бебаҳо мардум самаранок истифода набурда, онро қариб ба нестӣ баранд. Бо омилҳои дохиливу беруна, бадхоҳони миллати тоҷик, ки онро дидан намехостанд, дар охир ба мақсадҳои нопоки худ расиданд ва дар кишвар ҷанги шаҳрвандиро ба вуҷуд оварданд. Дар кишвар мардум гурӯҳ - гурӯҳ муқобили якдигар бархостанд, дигар аз кору зиндагӣ сухан гуфтан багумон буд, мардум макони аҷдодиву падарии хешро тарк гуфта, рӯ ба фирор ниҳоданд. Дар дили мардум ноумедӣ хона карда буду ҷои садои аллаи гӯшнавози модарон садои тиру туфанг садо медод. Хушбахтона, ин шодии хоинони миллат дер давом карда натавонист.
Яке аз рӯйдодҳои бузурги таърихӣ барои мардуми шарифи тоҷик ин баргузории Иҷлосияи 16-уми Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки дар таърихи тоҷикон нақши барҷастае дорад. Тақдири давлат ва истиқлолият қувваҳои солими ҷомеаро ба мубориза барои ҳимоя намудани манфиатҳои ягонаи миллат ва пойдор намудани адолату қонуният даъват намуд. Моҳи октябри соли 1992 пас аз вохӯрӣ бо неруҳои халқӣ Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи даъват кардани Иҷлосияи 16 дар Хуҷанди бостонӣ қарор қабул намуд. Ин қарорро тамоми сокинони ҷумҳурӣ бо хушнудӣ қабул намуданд.
Иҷлосияи таърихии 16-уми Шурои Олӣ барои барқарорсозии сохти конститутсионии кишвар ва эъмори давлати демократӣ ва ҳуқуқбунёду дунявии Тоҷикистон оғози устувор бахшида, заминаи нахустини ҳамдигарфаҳмиву ризоияти миллӣ ва сулҳи тоҷиконро фароҳам овард. Дар таърихи 16 ноябр то 2 декабри соли 1992 Иҷлосияи 16-уми Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳри Хуҷанд баргузор гардида, он сохти конститутсиониро дар ҷумҳурӣ барқарор намуд. Ҳамчунин, ин Иҷлосияи таърихӣ заминаи мусоидро барои рушду нумӯи ҷомеа ва пешрафти Тоҷикистон фароҳам овард.
Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун сиёсатмадори моҳир аз рӯзҳои аввали роҳбариву идораи давлатро ба даст гирифтан, на танҳо мушкилиҳои давравӣ ва масоили ҳалталаби рӯзмарра ва замонавии халқро сари вақт дарк карда, вобаста ба шароитҳои таърихию имкониятҳои мавҷуда дар доираи манфиатҳои миллат ва давлат онҳоро ҳал мекард, балки тавонист ба ҳайси як роҳбари дурбин аз байни масъалаҳои ҳалталаб, мушкилиҳои иҷтимоию иқтисодӣ ва фарҳангию маънавиро ҳал намояд.
Замона бо гузашти ҳодисот, вақт бо муборизаҳои бешумор, таърих бо амалҳои зиёди сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва ҳуқуқӣ собит сохт, ки интихоб саривақтӣ ва дуруст буд. Тоҷикистон 31-ум баҳори истиқлоли худро паси сар кард, ки дар ин муддат корҳои зиёде ба сомон расиданд, симои кишвари азизамон аз пойтахти он- шаҳри Душанбе сар карда, то дурдасттарин деҳаҳо ба куллӣ тағйир ёфта, бисёр масъалаву мушкилоти иҷтимоии сокинон бартараф гардид ва сатҳу сифати зиндагии мардум хеле боло рафт.
Дар ноҳияи Шуғнон, ки яке аз ноҳияҳои калонтарини ВМКБ маҳсуб меёбад, дар ин давра зиёда аз 410 иншоот бо арзиши умумии беш аз 940 млн. сомонӣ сохта, мавриди баҳрабардорӣ қарор дода шуд. Бо дастгирии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо дар соли 2021 дар ноҳия аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ 19 иншоот ба маблағи зиёда аз 64,9 млн сомонӣ, ки зиёда аз 80 фоизашро маблағгузории давлатӣ ташкил медод, корҳои сохтмонӣ ва таъмиру азнавсозӣ анҷом дода шуда, мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтанд.
Дар соли равон низ ба муносибати 31-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ин самт корҳои назаррас анҷом дода шуданд. Айни замон дар беш аз 50 иншооти хурду бузург корҳои сохтмонӣ бо маблағгузории 82 млн. сомонӣ идома доранд.
Баракати истиқлолият аст, ки рушди иқтисодиву иҷтимоии ноҳияамон сол ба сол густариш меёбад. Мо дар оғози даврони соҳибистиқлолӣ бо такя ба ҳастии таърихӣ, ақлу хирад ва иродаи қавии халқи худ тавонистем, ки ота-ши ҷанги дохилии таҳмилиро фурӯ нишонда, парчами озодиву адолатро ба хотири ҳифзи асолату арзишҳои миллӣ ва ваҳдату ҳамдигарфаҳмии халқамон устувор гардонем. Яъне, таърих баъд аз чанд садсола бори дигар ба миллати соҳибтамаддуни мо имконияти эҳё намудани суннатҳои аҷдодии давлатиро фароҳам овард ва дар харитаи сиёсии ҷаҳон номи давлати мустақилу соҳибихтиёри тоҷиконро сабт намуд.
Зери парчами истиқлолият Кӯҳистони Бадахшон чун дигар минтақаҳои кишвар бо дастуру ҳидоятҳои бевоситаи Сарвари давлат, дастгирии ҳамарӯзаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон босуръат тараққӣ карда истодааст. Ҳанӯз зимни нахус-тин сафари хеш ба ВМКБ Сарвари давлат дар назди фаъолони вилоят, ки тобистони соли 1993 ҷараён гирифт, чунин иброз доштанд: “Ман аминам, ки шумо Бадахшонро ба яке аз муҳимтарин марказҳои тиҷорат ва саёҳати байналхалқии Тоҷикистон табдил медиҳед ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тайёр аст, барои ба ин мақсад ноил гардидан, кӯмаки зарурии худро расонад”.
Воқеан, барои амалӣ сохтани ин суханони дурандешонаи Ҷаноби Олӣ аз рӯзҳои нахустини садо додани он аз ҷониби Ҳукумати ҷумҳурӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳия баҳри рушди тамоми соҳаҳо, бахусус, азнавсозии роҳи мошингузар, муассисаҳои маориф, тандурустию фарҳанг бо вуҷуди мушкилоти молиявӣ заминаи воқеӣ гузошта шуданд ва дар як муддати кӯтоҳ аксари мушкилоти кӯҳистониён ҳал гардид.
Таърих дубора тоҷиконро бо сарварии Пешвои муаззам ба ҷаҳониён чун халқи созанда, сулҳовар ва тамаддунсоз муаррифӣ кард. Солҳо сипарӣ хоҳанд шуд, вале аҳамияти таърихии Иҷлосияи 16-уми Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон боз ҳам дурахшанда ва мусаффо хоҳад монд.
Ҷумъазода Ҷумъа Шофақир,
раиси ноҳияи Шуғнон
Замона бо гузашти ҳодисот, вақт бо муборизаҳои бешумор собит сохт, ки интихоби Пешвои миллат саривақтӣ буд
Таърих инъикоскунанда ва бозгӯи воқеияти гузашта маҳсуб меёбад. Мо ҳама аз таърихи халқи тоҷик, аз ҳодисоти солҳои 90-уми қарни гузашта ба хубӣ огоҳ ҳастем. Ҳамасола мардуми сарбаланди тоҷик 16 ноябрро ҳамчун ҷашни бузург ва муқаддас бо шукӯҳу шаҳомати хосса истиқбол менамояд.
Саволе ба миён меояд, ки чаро Иҷлосияи 16-уми тақдирсозро эътироф намудаанд ва ба кадом хотир? Пас аз барҳам хӯрдани собиқ давлати бузурги Иттиҳоди Шуравӣ, мардуми куҳанбунёди тоҷик соҳиби давлати соҳибистиқлоли худ гардид. Аз ин неъмати бебаҳо мардум самаранок истифода набурда, онро қариб ба нестӣ баранд. Бо омилҳои дохиливу беруна, бадхоҳони миллати тоҷик, ки онро дидан намехостанд, дар охир ба мақсадҳои нопоки худ расиданд ва дар кишвар ҷанги шаҳрвандиро ба вуҷуд оварданд. Дар кишвар мардум гурӯҳ - гурӯҳ муқобили якдигар бархостанд, дигар аз кору зиндагӣ сухан гуфтан багумон буд, мардум макони аҷдодиву падарии хешро тарк гуфта, рӯ ба фирор ниҳоданд. Дар дили мардум ноумедӣ хона карда буду ҷои садои аллаи гӯшнавози модарон садои тиру туфанг садо медод. Хушбахтона, ин шодии хоинони миллат дер давом карда натавонист.
Яке аз рӯйдодҳои бузурги таърихӣ барои мардуми шарифи тоҷик ин баргузории Иҷлосияи 16-уми Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки дар таърихи тоҷикон нақши барҷастае дорад. Тақдири давлат ва истиқлолият қувваҳои солими ҷомеаро ба мубориза барои ҳимоя намудани манфиатҳои ягонаи миллат ва пойдор намудани адолату қонуният даъват намуд. Моҳи октябри соли 1992 пас аз вохӯрӣ бо неруҳои халқӣ Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи даъват кардани Иҷлосияи 16 дар Хуҷанди бостонӣ қарор қабул намуд. Ин қарорро тамоми сокинони ҷумҳурӣ бо хушнудӣ қабул намуданд.
Иҷлосияи таърихии 16-уми Шурои Олӣ барои барқарорсозии сохти конститутсионии кишвар ва эъмори давлати демократӣ ва ҳуқуқбунёду дунявии Тоҷикистон оғози устувор бахшида, заминаи нахустини ҳамдигарфаҳмиву ризоияти миллӣ ва сулҳи тоҷиконро фароҳам овард. Дар таърихи 16 ноябр то 2 декабри соли 1992 Иҷлосияи 16-уми Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳри Хуҷанд баргузор гардида, он сохти конститутсиониро дар ҷумҳурӣ барқарор намуд. Ҳамчунин, ин Иҷлосияи таърихӣ заминаи мусоидро барои рушду нумӯи ҷомеа ва пешрафти Тоҷикистон фароҳам овард.
Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун сиёсатмадори моҳир аз рӯзҳои аввали роҳбариву идораи давлатро ба даст гирифтан, на танҳо мушкилиҳои давравӣ ва масоили ҳалталаби рӯзмарра ва замонавии халқро сари вақт дарк карда, вобаста ба шароитҳои таърихию имкониятҳои мавҷуда дар доираи манфиатҳои миллат ва давлат онҳоро ҳал мекард, балки тавонист ба ҳайси як роҳбари дурбин аз байни масъалаҳои ҳалталаб, мушкилиҳои иҷтимоию иқтисодӣ ва фарҳангию маънавиро ҳал намояд.
Замона бо гузашти ҳодисот, вақт бо муборизаҳои бешумор, таърих бо амалҳои зиёди сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва ҳуқуқӣ собит сохт, ки интихоб саривақтӣ ва дуруст буд. Тоҷикистон 31-ум баҳори истиқлоли худро паси сар кард, ки дар ин муддат корҳои зиёде ба сомон расиданд, симои кишвари азизамон аз пойтахти он- шаҳри Душанбе сар карда, то дурдасттарин деҳаҳо ба куллӣ тағйир ёфта, бисёр масъалаву мушкилоти иҷтимоии сокинон бартараф гардид ва сатҳу сифати зиндагии мардум хеле боло рафт.
Дар ноҳияи Шуғнон, ки яке аз ноҳияҳои калонтарини ВМКБ маҳсуб меёбад, дар ин давра зиёда аз 410 иншоот бо арзиши умумии беш аз 940 млн. сомонӣ сохта, мавриди баҳрабардорӣ қарор дода шуд. Бо дастгирии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо дар соли 2021 дар ноҳия аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ 19 иншоот ба маблағи зиёда аз 64,9 млн сомонӣ, ки зиёда аз 80 фоизашро маблағгузории давлатӣ ташкил медод, корҳои сохтмонӣ ва таъмиру азнавсозӣ анҷом дода шуда, мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтанд.
Дар соли равон низ ба муносибати 31-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ин самт корҳои назаррас анҷом дода шуданд. Айни замон дар беш аз 50 иншооти хурду бузург корҳои сохтмонӣ бо маблағгузории 82 млн. сомонӣ идома доранд.
Баракати истиқлолият аст, ки рушди иқтисодиву иҷтимоии ноҳияамон сол ба сол густариш меёбад. Мо дар оғози даврони соҳибистиқлолӣ бо такя ба ҳастии таърихӣ, ақлу хирад ва иродаи қавии халқи худ тавонистем, ки ота-ши ҷанги дохилии таҳмилиро фурӯ нишонда, парчами озодиву адолатро ба хотири ҳифзи асолату арзишҳои миллӣ ва ваҳдату ҳамдигарфаҳмии халқамон устувор гардонем. Яъне, таърих баъд аз чанд садсола бори дигар ба миллати соҳибтамаддуни мо имконияти эҳё намудани суннатҳои аҷдодии давлатиро фароҳам овард ва дар харитаи сиёсии ҷаҳон номи давлати мустақилу соҳибихтиёри тоҷиконро сабт намуд.
Зери парчами истиқлолият Кӯҳистони Бадахшон чун дигар минтақаҳои кишвар бо дастуру ҳидоятҳои бевоситаи Сарвари давлат, дастгирии ҳамарӯзаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон босуръат тараққӣ карда истодааст. Ҳанӯз зимни нахус-тин сафари хеш ба ВМКБ Сарвари давлат дар назди фаъолони вилоят, ки тобистони соли 1993 ҷараён гирифт, чунин иброз доштанд: “Ман аминам, ки шумо Бадахшонро ба яке аз муҳимтарин марказҳои тиҷорат ва саёҳати байналхалқии Тоҷикистон табдил медиҳед ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тайёр аст, барои ба ин мақсад ноил гардидан, кӯмаки зарурии худро расонад”.
Воқеан, барои амалӣ сохтани ин суханони дурандешонаи Ҷаноби Олӣ аз рӯзҳои нахустини садо додани он аз ҷониби Ҳукумати ҷумҳурӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳия баҳри рушди тамоми соҳаҳо, бахусус, азнавсозии роҳи мошингузар, муассисаҳои маориф, тандурустию фарҳанг бо вуҷуди мушкилоти молиявӣ заминаи воқеӣ гузошта шуданд ва дар як муддати кӯтоҳ аксари мушкилоти кӯҳистониён ҳал гардид.
Таърих дубора тоҷиконро бо сарварии Пешвои муаззам ба ҷаҳониён чун халқи созанда, сулҳовар ва тамаддунсоз муаррифӣ кард. Солҳо сипарӣ хоҳанд шуд, вале аҳамияти таърихии Иҷлосияи 16-уми Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон боз ҳам дурахшанда ва мусаффо хоҳад монд.
Ҷумъазода Ҷумъа Шофақир,
раиси ноҳияи Шуғнон
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед