ҶОМЕА
Ҷумъа 29 Март 2024 11:29
Ба озмуни "ҶТ"
Ҳамин чанд рӯз қабл буд, ки матлаби пурмуҳтавои устоди гиромӣ Сангин Гуловро зери унвони “Аз он рӯзгор 30 сол сипарӣ гардид” дар саҳифаи фейсбукиашон мутолиа кардам. Устод доир ба оғози митингҳои беохире, ки дар пойтахт шурӯъ шуда буданд, сухан карда, заминаи бавуҷудоии онҳо, омилҳои таҳрикдиҳанда, заъфи ҳукумат, найрангбозию манфиатҷӯиҳои гурӯҳҳои аз номи халқу миллат сӯиистифодакунандаро ошкоро ва бомаром баён намуда, иброз медоранд, ки митингҳо чил рӯз идома доштанд ва ин чил рӯз моро чил сол ба қафо кашид. Хулосаи сухани устод ниҳоят аҳамиятноку таъсирбахш аст: “Аз он рӯзгор 30 сол гузашт. 30 соли шикасту азнавсохтанҳо, талоши давлату Истиқлолро ҳифз кардан, миллатро аз парокандашавӣ наҷот додан, ба сулҳу ваҳдат расидан. Имрӯз яқинан метавон гуфт, ки дар он рӯзгор миллату давлати тоҷик Лидер – Пешво надошт, Эмомалӣ Раҳмон надошт...”.
Оре, Иҷлосияи XVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳз барои он тақдирсоз аст, ки Эмомалӣ Раҳмонро Раиси Шӯрои Олӣ - Сарвари давлат интихоб кард. Ин ибтидои саодати миллат буд. Дар ҳақиқат, саодати миллати бузурги мо буд, ки бори дигар бахт ба рӯяш хандид ва роҳбари арзандаю шоистаи худро дарёфт.
Иҷлосияи таърихии мазкур заминагузори ҳукумати кунунии Тоҷикистон аст, ки миллатро ба сӯйи ояндаи боз ҳам дурахшонтаре раҳнамоӣ дорад. Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳам дуруст таъкид менамоянд, ки “Мо дар ҳамин иҷлосия роҳи тақдирсозу таърихии халқи тоҷикро муайян кардем, ки он бунёди ҷомеаи озод ва давлати демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва ягона мебошад”.
Айни замон, мо дар арафаи 30-юмин солгарди баргузории Иҷлосияи XVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳастем, ки тавре зикраш рафт, ба барқарорсозии ҳокимияти конститутсионӣ, рушду инкишофи минбаъдаи давлати соҳибихтиёри Тоҷикистон ибтидо гузошт. Имрӯз ҳарчанд аз он замон аз нигоҳи таърих фурсати зиёде сипарӣ нагардида бошад ҳам, аммо он рӯйдоду ҳаводиси таърихие, ки дар ин муддат ба вуҷуд омаданд, бо хислати сарнавиштсози хеш барои миллати мо роҳи садсолаҳоро мемонад.
Дар Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ ба вазъи душвори сиёсӣ нигоҳ накарда, қарорҳои тақдирсоз қабул гардида, бо масъулияти бузург тақдири минбаъдаи халқи тоҷик ва давлати соҳибистиқлоли ҷавон бар дӯши Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ки якдилона аз ҷониби вакилони мардумӣ Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардиданд, гузошта шуд. Мардум дар ҳамон замони ҳассос ва вазнини сиёсӣ дар шахсияти Эмомалӣ Раҳмон наҷотбахши миллатро медид.
Бо сабаби ҳаводиси ибтидои истиқлол, оғози ҷанги шаҳрвандӣ, номусоидии вазъияти пойтахти мамлакат, инчунин аз ҷониби мухолифин гаравгон гирифтани вакилон, аъзои Ҳукумат, ки тибқи нақшаи онҳо амал намекарданд, имконияти дар шаҳри Душанбе гузаронидани Иҷлосияи навбатии Шӯрои Олӣ номумкин гардид. Вазъи сиёсии ба миёномада, зарурати тезонидани раванди барқарорсозии сохти конститутсиониро ба назар гирифта, Раёсати Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 9 ноябри соли 1992 дар хусуси 16 ноябри соли 1992 дар шаҳри Хуҷанд даъват намудани Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ қарор ба тавсиб расонид. Ин иҷлосия кори худро 16 ноябри соли 1992 дар Қасри арбоби шаҳри Хуҷанд оғоз бахшид.
Вазифаи асосӣ ва муҳими иҷлосияро таъмини сулҳу субот ва барқарор кардани сохти конститутсионӣ ташкил медод. Вобаста ба ин, комиссия ба рӯзномаи маҷлис 23 масъаларо барои баррасӣ ворид намуд. Нуқтаи муҳим дар фаъолияти иҷлосия он буд, ки вакилон дар кори он бо дарки масъулият ва қарзи шаҳрвандӣ иштирок намуда, ояндаи Тоҷикистонро муайян карданд.
Шоистаи таъкид аст, ки баъди Раиси Шӯрои Олӣ интихоб гардидани муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон рафти фаъ-олияти иҷлосия раванди муътадилро пайдо кард. Зеро суханрониҳои эътимодбахш ва руҳбаландсози роҳбари ҷавону боҷасорат ҳамаро ба худ ҷалб мекард. Набояд фаромӯш кард, ки дар ибтидо кори ҷаласа назми пурра надошт, зеро дар он тарафҳои мухолифу ҳассос ширкат доштанд.
Ба сифати асосҳои сохти конститутсионӣ муқаррар гардидани соҳибихтиёрӣ, демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ будани Ҷумҳурии Тоҷикистон омили муҳим ва ҳалкунанда буд. Дар раванди кори иҷлосия ташкили Ҳукумати ҷумҳурӣ, қабул ва тасдиқи нишони давлатӣ ва парчам, қабули қарорҳо оид ба гурезаҳо, таъсиси комиссия оид ба пешниҳоди лоиҳаи нави Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ гардиданд. Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ ҷиҳати ба эътидол овардани вазъияти сиёсӣ ва ҷамъиятӣ 74 санади ҳуқуқӣ қабул намуд. Иҷлосия, ки то 2-юми декабр кори худро давом дод, тамоми масъалаҳои пешниҳодгардидаро муҳокима намуда, оид ба онҳо қарорҳои дахлдор қабул намуд. Аз ҳама муҳимтаринаш поягузорӣ ба Ҳукумати нав буд, ки имрӯз самараи бебаҳои он – ваҳдату ягонагӣ, муттаҳидии миллат ва саодату фараҳи сокинон аст.
Сарафроз САИДОВ,
рӯзноманигор
Ҳамин чанд рӯз қабл буд, ки матлаби пурмуҳтавои устоди гиромӣ Сангин Гуловро зери унвони “Аз он рӯзгор 30 сол сипарӣ гардид” дар саҳифаи фейсбукиашон мутолиа кардам. Устод доир ба оғози митингҳои беохире, ки дар пойтахт шурӯъ шуда буданд, сухан карда, заминаи бавуҷудоии онҳо, омилҳои таҳрикдиҳанда, заъфи ҳукумат, найрангбозию манфиатҷӯиҳои гурӯҳҳои аз номи халқу миллат сӯиистифодакунандаро ошкоро ва бомаром баён намуда, иброз медоранд, ки митингҳо чил рӯз идома доштанд ва ин чил рӯз моро чил сол ба қафо кашид. Хулосаи сухани устод ниҳоят аҳамиятноку таъсирбахш аст: “Аз он рӯзгор 30 сол гузашт. 30 соли шикасту азнавсохтанҳо, талоши давлату Истиқлолро ҳифз кардан, миллатро аз парокандашавӣ наҷот додан, ба сулҳу ваҳдат расидан. Имрӯз яқинан метавон гуфт, ки дар он рӯзгор миллату давлати тоҷик Лидер – Пешво надошт, Эмомалӣ Раҳмон надошт...”.
Оре, Иҷлосияи XVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳз барои он тақдирсоз аст, ки Эмомалӣ Раҳмонро Раиси Шӯрои Олӣ - Сарвари давлат интихоб кард. Ин ибтидои саодати миллат буд. Дар ҳақиқат, саодати миллати бузурги мо буд, ки бори дигар бахт ба рӯяш хандид ва роҳбари арзандаю шоистаи худро дарёфт.
Иҷлосияи таърихии мазкур заминагузори ҳукумати кунунии Тоҷикистон аст, ки миллатро ба сӯйи ояндаи боз ҳам дурахшонтаре раҳнамоӣ дорад. Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳам дуруст таъкид менамоянд, ки “Мо дар ҳамин иҷлосия роҳи тақдирсозу таърихии халқи тоҷикро муайян кардем, ки он бунёди ҷомеаи озод ва давлати демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва ягона мебошад”.
Айни замон, мо дар арафаи 30-юмин солгарди баргузории Иҷлосияи XVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳастем, ки тавре зикраш рафт, ба барқарорсозии ҳокимияти конститутсионӣ, рушду инкишофи минбаъдаи давлати соҳибихтиёри Тоҷикистон ибтидо гузошт. Имрӯз ҳарчанд аз он замон аз нигоҳи таърих фурсати зиёде сипарӣ нагардида бошад ҳам, аммо он рӯйдоду ҳаводиси таърихие, ки дар ин муддат ба вуҷуд омаданд, бо хислати сарнавиштсози хеш барои миллати мо роҳи садсолаҳоро мемонад.
Дар Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ ба вазъи душвори сиёсӣ нигоҳ накарда, қарорҳои тақдирсоз қабул гардида, бо масъулияти бузург тақдири минбаъдаи халқи тоҷик ва давлати соҳибистиқлоли ҷавон бар дӯши Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ки якдилона аз ҷониби вакилони мардумӣ Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардиданд, гузошта шуд. Мардум дар ҳамон замони ҳассос ва вазнини сиёсӣ дар шахсияти Эмомалӣ Раҳмон наҷотбахши миллатро медид.
Бо сабаби ҳаводиси ибтидои истиқлол, оғози ҷанги шаҳрвандӣ, номусоидии вазъияти пойтахти мамлакат, инчунин аз ҷониби мухолифин гаравгон гирифтани вакилон, аъзои Ҳукумат, ки тибқи нақшаи онҳо амал намекарданд, имконияти дар шаҳри Душанбе гузаронидани Иҷлосияи навбатии Шӯрои Олӣ номумкин гардид. Вазъи сиёсии ба миёномада, зарурати тезонидани раванди барқарорсозии сохти конститутсиониро ба назар гирифта, Раёсати Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 9 ноябри соли 1992 дар хусуси 16 ноябри соли 1992 дар шаҳри Хуҷанд даъват намудани Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ қарор ба тавсиб расонид. Ин иҷлосия кори худро 16 ноябри соли 1992 дар Қасри арбоби шаҳри Хуҷанд оғоз бахшид.
Вазифаи асосӣ ва муҳими иҷлосияро таъмини сулҳу субот ва барқарор кардани сохти конститутсионӣ ташкил медод. Вобаста ба ин, комиссия ба рӯзномаи маҷлис 23 масъаларо барои баррасӣ ворид намуд. Нуқтаи муҳим дар фаъолияти иҷлосия он буд, ки вакилон дар кори он бо дарки масъулият ва қарзи шаҳрвандӣ иштирок намуда, ояндаи Тоҷикистонро муайян карданд.
Шоистаи таъкид аст, ки баъди Раиси Шӯрои Олӣ интихоб гардидани муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон рафти фаъ-олияти иҷлосия раванди муътадилро пайдо кард. Зеро суханрониҳои эътимодбахш ва руҳбаландсози роҳбари ҷавону боҷасорат ҳамаро ба худ ҷалб мекард. Набояд фаромӯш кард, ки дар ибтидо кори ҷаласа назми пурра надошт, зеро дар он тарафҳои мухолифу ҳассос ширкат доштанд.
Ба сифати асосҳои сохти конститутсионӣ муқаррар гардидани соҳибихтиёрӣ, демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ будани Ҷумҳурии Тоҷикистон омили муҳим ва ҳалкунанда буд. Дар раванди кори иҷлосия ташкили Ҳукумати ҷумҳурӣ, қабул ва тасдиқи нишони давлатӣ ва парчам, қабули қарорҳо оид ба гурезаҳо, таъсиси комиссия оид ба пешниҳоди лоиҳаи нави Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ гардиданд. Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ ҷиҳати ба эътидол овардани вазъияти сиёсӣ ва ҷамъиятӣ 74 санади ҳуқуқӣ қабул намуд. Иҷлосия, ки то 2-юми декабр кори худро давом дод, тамоми масъалаҳои пешниҳодгардидаро муҳокима намуда, оид ба онҳо қарорҳои дахлдор қабул намуд. Аз ҳама муҳимтаринаш поягузорӣ ба Ҳукумати нав буд, ки имрӯз самараи бебаҳои он – ваҳдату ягонагӣ, муттаҳидии миллат ва саодату фараҳи сокинон аст.
Сарафроз САИДОВ,
рӯзноманигор
Эзоҳи худро нависед