ҶОМЕА
Ҷумъа 25 Апрел 2025 05:15
Дар таъмини амнияти озуқаворӣ саҳм мегузорем
Вируси COVID-19 ҳама самтҳои иқтисодии кишварҳои ҷаҳонро осебпазир гардонидаасту дар таъмини амнияти озуқаворӣ ҷомеаи ҷаҳонӣ ба чолишҳо гирифтор аст. Ва Тоҷикистон низ чун узви комилҳуқуқи ҷомеаи ҷаҳонӣ аз ин ҳама истисно нест. Дар зимн доир ба ҷамъоварии маҳсулоти кишоварзӣ дар соли ҷорӣ ва таъмини амнияти озуқавории мардуми кишвар бо Фаррухиддин Набиев, сардори Раёсати растанипарварии Вазорати кишоварзии кишвар суҳбат намудем, ки фишурдааш пешкаш мегардад.
- Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқоти охири хеш ҳушдор дода буданд, ки дар шароити паҳн шудани коронавирус истифодаи самараноки ҳар як порчаи замин ниҳоят муҳим мебошад. Дар ин росто Вазорати кишоварзӣ чӣ тадбирҳоро рӯи даст гирифтааст?
- Вазорати кишоварзӣ дар асоси супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳтати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон як қатор корҳоро дар самти таъмини амнияти озуқаворӣ ба анҷом расонид. Имрӯз дар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ дар ҳамбастагӣ бо олимони Академияи вазорати кишоварзӣ ва олимони Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон корҳои фаҳмондадиҳӣ оид ба вусъат додани иҷрои дурнамои кишт ва тавсияҳои олимони соҳа оид ба захираи маҳсулотҳои аввалия, ки дар кишти асосӣ ва такрорӣ гузаронида мешавад, корҳои фаҳмондадиҳӣ гузаронида истодааст.
Махсусан, рафти кишти зироатҳои асосӣ мувофиқи дурнамои сохтори кишти зироатҳои кишоварзӣ соли ҷорӣ дар майдони зиёда аз 51 ҳазору 600 гектар кишти картошка гузаронида шуд. Дар соли ҷорӣ оид ба вазъи пандемияи ҷаҳонӣ дар асоси супориши мазкур кишти картошка дар майдони зиёда аз 72 ҳаз. гектар ба нақша гирифта шуд, ки бояд дар майдони зиёда аз 65 ҳаз. гектар кишти асосӣ ва дар зиёда аз 7 ҳаз. 500 гектар кишти такрории картошка гузаронида шавад. Мувофиқи маълумотҳои фаврӣ дар ҷумҳурӣ ба ҳолати 2-юми июн дар майдони 55 ҳазору 533 гектар кишти картошка гузаронида шуд, ки 85%-и иҷроиши дурнаморо дар бар мегирад. Ҳоло бошад, рафти кишти картошка дар ноҳияҳои баландкӯҳ бо маром идома дорад. Аз ҷумла, дар ноҳияи Кӯҳистони Мастчоҳ, шаҳри Панҷакент, инчунин ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, ноҳияҳои Рашт, Тоҷикобод ва Лахш, бо мақсади пурра таъмин намудани аҳолӣ бо ин маҳсулот рафта истодааст.
- Вазорати кишоварзии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дастуру супоришҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, дурнамои майдони кишти картошкаро дар ҳамаи шаклҳои хоҷагидории ҷумҳурӣ 40 фоиз зиёд кард. Зиёд кардани кишти картошка чӣ натиҷа додаистодааст ва ин ҳама метавонад, то як сол мардумро пурра бо ин маҳсулот таъмин намояд?
- Бале. Соли 2019 истеҳсоли картошка дар Тоҷкистон 994 ҳаз. тоннаро дар бар гирифт. Имсол бошад, тибқи супориши Ҳукумати мамлакат ҳамаи ин ба инобат гирифта шуда, мо бояд имсол аз ҳисоби кишти асосӣ ва такрорӣ ҳосили картошкаро ба 1 миллиону 300 96 ҳаз. тонна расонем, ки ин метавонад, пурра аҳолии Тоҷикистонро то як сол таъмин созад.
- Имрӯз мавсими ҷамъоварии зироати гандум чӣ гуна аст ва дар ин самт барои кишти мавсими оянда чӣ нақшаҳо доред?
- Айни замон дар ҷумҳурӣ дар бахши хоҷагиҳои деҳқонии ҷамъиятӣ зиёда аз 280 ҳаз. гектар кишти зироатҳои ғалладонагӣ гузаронида шудааст. Мувофиқи маълумоти фаврӣ ба ҳолати 5 июн аз майдони умумии кишт майдони 17ҳаз. 599 гектар даравида шудааст, ки 6%-и киштро дар бар мегирад. Аз майдони умумии 17 ҳаз. 599 гектар 16 ҳазору 227 гектари онро куфта, 66 ҳазору 306 тонна ҳосил ҷамъоварӣ карданд, ки ҳосилнокии он 40,9 сентинериро ташкил медиҳад. Ҳоло мавсими ҷамъоварии гандум идома дорад, лекин як чизро мехоҳам зикр намоям, ки ҳосилнокии имсол нисбат ба соли гузашта хуб аст ва тибқи маълумотҳо то 50 сентинерӣ ҷамъоварии ҳосили ғалла дар назар дошта шудааст.
- Шумо омили аслии гарон шудани нархи яке аз маҳсулотҳои ниёзи аввали мардум – ордро дар чӣ мебинед?
- Имсол, ки дар тамоми ҷаҳон вируси нави COVID-19 паҳн гардид, бо паҳн шудани вируси мазкур аксарияти мардум ба таҳлука афтоданд. Ин таҳлука буд, ки мардум аз бозорҳо даҳҳо халта орду картошкаро бе зарурат харидорӣ намуданду дар натиҷа ба баландравии нарху наво дар бозорҳо замина гузоштанд. Ба қимат шудани маҳсулотҳо мо-мардум худамон сабабгор мешавем, на каси дигар. Агар мардум кишти маҳсулотҳои аввалияро ба таври самаранок ба роҳ монанд, ҳеҷ гароние дар ин самт нахоҳад шуд. Баъдан гандуме, ки мо худ кишт мекунем, метавонад то 7-8 моҳ аҳолиро таъмин созад.
- Оё мо метавонем, бо афзун сохтани майдони кишти зироати гандум дар оянда гаронии нархи ордро то андозае коҳиш диҳем. Вобаста ба ин чӣ назар доред ва аз тарафи давлату Ҳукумат дар ин росто чӣ дастуру нақшаҳо рӯи даст гирифта шудааст?
- Мо ҳамасола бо супориши Ҳукумати кишвар бо мутахассисони Вазорати кишоварзӣ, олимони Академияи илмҳои кишоварзӣ, намояндаи Кумитаи заминсозӣ, Агентии омор, Вазорати рушди иқтисод ва савдо дурнамои сохтори кишти зироатҳои кишоварзиро таҳия карда, ба Ҳукумат пешниҳод менамоем. Ин чиз яку якбора не, оҳиста-оҳиста метавонад, гарониро коҳиш диҳад. Бо зиёд кардани ҳосил гаронии нарх бартараф карда мешавад.
- Вазорати кишоварзӣ мақомоти салоҳиятнокест, ки татбиқи сиёсати ягонаи давлатиро дар соҳаи кишоварзӣ пеш мебарад. Имрӯз барои иҷрои рисолати хеш чӣ корҳоро дар ҳамбастагӣ бо дигар муассисаву идораҳо ба роҳ мондаистодааст?
- Ҳоло дар самти соҳаи растанипарварӣ барномаи боғу токзор идома ёфта истодааст. Тибқи нақшаи барномаи боғу токзор дар муддати 5 сол бояд 17ҳаз. 500 гектар боғ бунёд карда шавад ва то имрӯз зиёда аз 17 ҳаз. боғу токзор бунёд карда шудааст, ки қариб 98-99%-и иҷрои дурнаморо дар бар мегирад. Новобаста аз ин, мутахассисони раёсати растанипарварӣ Барномаи маҷмуавии рушди соҳаи растанипарвариро таҳия намуда истодааст, ки дар он дар самти пахтапарварӣ, картошкапарварӣ, ғаллапарварӣ, умуман тамоми намуди зироатҳо ба инобат гирифта шудааст ва тибқи он мо бояд майдони кишти зироатҳоро зиёду ҳосилнокиро фаровон гардонида, ба ин васила баҳри таъмини амнияти озуқавории мамлакат мусоидат намоем.
- Барои таъмини амнияти озуқавории кишвар сокинон чӣ нақш доранду бояд чӣ корҳоро анҷом диҳанд?
- Имрӯз аҳолӣ барои таъмини худ дар мисоли картошка киштро дар заминҳои наздиҳавлигии худ хуб ба роҳ монда истодааст, ки ин ҳама натиҷаи вохӯриҳои мо ҷиҳати самаранок истифода бурдани ҳар порча замин мебошад. Шахсан худам дар замини наздиҳавлигиям дар масоҳати 4-5 сотих кишти картошка гузаронидам, ки барои 6-7 моҳ басанда мебошад. Ҳоло давраи ҳассосе мебошад, бояд дар ин давра тамоми аҳолии мамлакат ҳар як порча замини худро самаранок истифода бурда, ба ин васила саҳми хешро дар таъмини амнияти озуқаворӣ гузорад.
Вируси COVID-19 ҳама самтҳои иқтисодии кишварҳои ҷаҳонро осебпазир гардонидаасту дар таъмини амнияти озуқаворӣ ҷомеаи ҷаҳонӣ ба чолишҳо гирифтор аст. Ва Тоҷикистон низ чун узви комилҳуқуқи ҷомеаи ҷаҳонӣ аз ин ҳама истисно нест. Дар зимн доир ба ҷамъоварии маҳсулоти кишоварзӣ дар соли ҷорӣ ва таъмини амнияти озуқавории мардуми кишвар бо Фаррухиддин Набиев, сардори Раёсати растанипарварии Вазорати кишоварзии кишвар суҳбат намудем, ки фишурдааш пешкаш мегардад.
- Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқоти охири хеш ҳушдор дода буданд, ки дар шароити паҳн шудани коронавирус истифодаи самараноки ҳар як порчаи замин ниҳоят муҳим мебошад. Дар ин росто Вазорати кишоварзӣ чӣ тадбирҳоро рӯи даст гирифтааст?
- Вазорати кишоварзӣ дар асоси супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳтати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон як қатор корҳоро дар самти таъмини амнияти озуқаворӣ ба анҷом расонид. Имрӯз дар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ дар ҳамбастагӣ бо олимони Академияи вазорати кишоварзӣ ва олимони Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон корҳои фаҳмондадиҳӣ оид ба вусъат додани иҷрои дурнамои кишт ва тавсияҳои олимони соҳа оид ба захираи маҳсулотҳои аввалия, ки дар кишти асосӣ ва такрорӣ гузаронида мешавад, корҳои фаҳмондадиҳӣ гузаронида истодааст.
Махсусан, рафти кишти зироатҳои асосӣ мувофиқи дурнамои сохтори кишти зироатҳои кишоварзӣ соли ҷорӣ дар майдони зиёда аз 51 ҳазору 600 гектар кишти картошка гузаронида шуд. Дар соли ҷорӣ оид ба вазъи пандемияи ҷаҳонӣ дар асоси супориши мазкур кишти картошка дар майдони зиёда аз 72 ҳаз. гектар ба нақша гирифта шуд, ки бояд дар майдони зиёда аз 65 ҳаз. гектар кишти асосӣ ва дар зиёда аз 7 ҳаз. 500 гектар кишти такрории картошка гузаронида шавад. Мувофиқи маълумотҳои фаврӣ дар ҷумҳурӣ ба ҳолати 2-юми июн дар майдони 55 ҳазору 533 гектар кишти картошка гузаронида шуд, ки 85%-и иҷроиши дурнаморо дар бар мегирад. Ҳоло бошад, рафти кишти картошка дар ноҳияҳои баландкӯҳ бо маром идома дорад. Аз ҷумла, дар ноҳияи Кӯҳистони Мастчоҳ, шаҳри Панҷакент, инчунин ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, ноҳияҳои Рашт, Тоҷикобод ва Лахш, бо мақсади пурра таъмин намудани аҳолӣ бо ин маҳсулот рафта истодааст.
- Вазорати кишоварзии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дастуру супоришҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, дурнамои майдони кишти картошкаро дар ҳамаи шаклҳои хоҷагидории ҷумҳурӣ 40 фоиз зиёд кард. Зиёд кардани кишти картошка чӣ натиҷа додаистодааст ва ин ҳама метавонад, то як сол мардумро пурра бо ин маҳсулот таъмин намояд?
- Бале. Соли 2019 истеҳсоли картошка дар Тоҷкистон 994 ҳаз. тоннаро дар бар гирифт. Имсол бошад, тибқи супориши Ҳукумати мамлакат ҳамаи ин ба инобат гирифта шуда, мо бояд имсол аз ҳисоби кишти асосӣ ва такрорӣ ҳосили картошкаро ба 1 миллиону 300 96 ҳаз. тонна расонем, ки ин метавонад, пурра аҳолии Тоҷикистонро то як сол таъмин созад.
- Имрӯз мавсими ҷамъоварии зироати гандум чӣ гуна аст ва дар ин самт барои кишти мавсими оянда чӣ нақшаҳо доред?
- Айни замон дар ҷумҳурӣ дар бахши хоҷагиҳои деҳқонии ҷамъиятӣ зиёда аз 280 ҳаз. гектар кишти зироатҳои ғалладонагӣ гузаронида шудааст. Мувофиқи маълумоти фаврӣ ба ҳолати 5 июн аз майдони умумии кишт майдони 17ҳаз. 599 гектар даравида шудааст, ки 6%-и киштро дар бар мегирад. Аз майдони умумии 17 ҳаз. 599 гектар 16 ҳазору 227 гектари онро куфта, 66 ҳазору 306 тонна ҳосил ҷамъоварӣ карданд, ки ҳосилнокии он 40,9 сентинериро ташкил медиҳад. Ҳоло мавсими ҷамъоварии гандум идома дорад, лекин як чизро мехоҳам зикр намоям, ки ҳосилнокии имсол нисбат ба соли гузашта хуб аст ва тибқи маълумотҳо то 50 сентинерӣ ҷамъоварии ҳосили ғалла дар назар дошта шудааст.
- Шумо омили аслии гарон шудани нархи яке аз маҳсулотҳои ниёзи аввали мардум – ордро дар чӣ мебинед?
- Имсол, ки дар тамоми ҷаҳон вируси нави COVID-19 паҳн гардид, бо паҳн шудани вируси мазкур аксарияти мардум ба таҳлука афтоданд. Ин таҳлука буд, ки мардум аз бозорҳо даҳҳо халта орду картошкаро бе зарурат харидорӣ намуданду дар натиҷа ба баландравии нарху наво дар бозорҳо замина гузоштанд. Ба қимат шудани маҳсулотҳо мо-мардум худамон сабабгор мешавем, на каси дигар. Агар мардум кишти маҳсулотҳои аввалияро ба таври самаранок ба роҳ монанд, ҳеҷ гароние дар ин самт нахоҳад шуд. Баъдан гандуме, ки мо худ кишт мекунем, метавонад то 7-8 моҳ аҳолиро таъмин созад.
- Оё мо метавонем, бо афзун сохтани майдони кишти зироати гандум дар оянда гаронии нархи ордро то андозае коҳиш диҳем. Вобаста ба ин чӣ назар доред ва аз тарафи давлату Ҳукумат дар ин росто чӣ дастуру нақшаҳо рӯи даст гирифта шудааст?
- Мо ҳамасола бо супориши Ҳукумати кишвар бо мутахассисони Вазорати кишоварзӣ, олимони Академияи илмҳои кишоварзӣ, намояндаи Кумитаи заминсозӣ, Агентии омор, Вазорати рушди иқтисод ва савдо дурнамои сохтори кишти зироатҳои кишоварзиро таҳия карда, ба Ҳукумат пешниҳод менамоем. Ин чиз яку якбора не, оҳиста-оҳиста метавонад, гарониро коҳиш диҳад. Бо зиёд кардани ҳосил гаронии нарх бартараф карда мешавад.
- Вазорати кишоварзӣ мақомоти салоҳиятнокест, ки татбиқи сиёсати ягонаи давлатиро дар соҳаи кишоварзӣ пеш мебарад. Имрӯз барои иҷрои рисолати хеш чӣ корҳоро дар ҳамбастагӣ бо дигар муассисаву идораҳо ба роҳ мондаистодааст?
- Ҳоло дар самти соҳаи растанипарварӣ барномаи боғу токзор идома ёфта истодааст. Тибқи нақшаи барномаи боғу токзор дар муддати 5 сол бояд 17ҳаз. 500 гектар боғ бунёд карда шавад ва то имрӯз зиёда аз 17 ҳаз. боғу токзор бунёд карда шудааст, ки қариб 98-99%-и иҷрои дурнаморо дар бар мегирад. Новобаста аз ин, мутахассисони раёсати растанипарварӣ Барномаи маҷмуавии рушди соҳаи растанипарвариро таҳия намуда истодааст, ки дар он дар самти пахтапарварӣ, картошкапарварӣ, ғаллапарварӣ, умуман тамоми намуди зироатҳо ба инобат гирифта шудааст ва тибқи он мо бояд майдони кишти зироатҳоро зиёду ҳосилнокиро фаровон гардонида, ба ин васила баҳри таъмини амнияти озуқавории мамлакат мусоидат намоем.
- Барои таъмини амнияти озуқавории кишвар сокинон чӣ нақш доранду бояд чӣ корҳоро анҷом диҳанд?
- Имрӯз аҳолӣ барои таъмини худ дар мисоли картошка киштро дар заминҳои наздиҳавлигии худ хуб ба роҳ монда истодааст, ки ин ҳама натиҷаи вохӯриҳои мо ҷиҳати самаранок истифода бурдани ҳар порча замин мебошад. Шахсан худам дар замини наздиҳавлигиям дар масоҳати 4-5 сотих кишти картошка гузаронидам, ки барои 6-7 моҳ басанда мебошад. Ҳоло давраи ҳассосе мебошад, бояд дар ин давра тамоми аҳолии мамлакат ҳар як порча замини худро самаранок истифода бурда, ба ин васила саҳми хешро дар таъмини амнияти озуқаворӣ гузорад.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед