ё мушкиле, ки бояд гуфт

Дар ҳар давру замон инсоният қувваи худро бо ҳар василае нишон медод. Ин кор ба гунаҳои мухталиф сурат мегирифт. Қаблан тариқи найзаву камон, танк ва дигар лавозимоти ҷангӣ башарият аз неруи хеш дарак медод. Аммо ҳоло бошад, ҷойи ин ҳамаро танҳо иттилоот гирифтааст. Имрӯзҳо иттилоот мардумро идора мекунад, ба сӯе майл мекунонад ва аз ҷонибе боз медорад.

Дар шароити имрӯз агар бар зидди ҳар гуна муборизаҳо муқовимат нишон надиҳӣ, ҳатман шикаст мехӯрӣ. Зеро бузурге беҳуда нагуфтааст: “Идеяҳоро метавон танҳо ба воситаи идея безарар кард”. Даҳсолаҳо қабл дар тарғиби ғояҳои созандаи кишвари мо, нақши телевизион, радио ва нашрияҳо хеле назаррас буд, лекин бо мурури замон интернет пайдо шуду дар ин радиф корро ҳассостар гардонид. Бо назардошти ин ҳама телевизиону радио ва нашрияҳо дар самти идеологии мардум ва тарғибу ташвиқи сиёсати давлатӣ корро тавассути сомонаҳои расмӣ низ ба роҳ монданд. Аммо дар ин самт мушкилиҳои ҷиддӣ дида мешавад, ки садҳо саволу посухро дар пай дорад. Магар бо сомонаҳои камфаъол метавон дар бархӯрдҳои идеологӣ ғолиб шуд? Магар бо ду хабару барномаҳое, ки телевизионҳо дар сомонаҳояшон дар ҳафта, моҳ ё сол мегузоранд, метавон гуфт, ки амнияти иттилоотию идеологии мо зери хатар қарор надорад? Ин ҳама суолҳо бояд натанҳо посух, балки роҳи ҳалли худро ёбанд, вагарна кор ранги дигар хоҳад гирифт.

Ҳоло телевизионҳои мо дар баробари пахши барномаву хабарҳои саривақтии хеш сомонаҳои интернетии худро дороанд, ки ин вобаста ба талаботи имрӯзаи мо буда, ҳамчунин баҳри ҳифзи манфиатҳои миллии давлат ва амнияти идеологии мардуми мо хеле ба маврид аст. Лек камфаъолии сомонаҳои интернетии телевизионҳо ва ҳам камфаъолии онҳо дар шабакаҳои иҷтимоӣ боиси нигаронист. Зеро ҳоло интернет як майдони бархӯрди идеологияҳову манфиатҳо гардидааст ва бояд бар зидди онҳо мубориза бурд. Мор ҳамеша ба сӯрохӣ медарояду ҷой мегирад, аммо агар сӯрохӣ набошад, рафтан мегирад. Ҳамчунин он фазое, ки холист, ҳатман бо идиеологияҳои зарарнок ва ғайримиллии пурра мегардад.

Сабаби камфаъолии сомонаҳои интернетии теле-визионҳоро яке аз кормандони телевизион, ки нахост номаш зикр гардад, чунин шарҳ дод: “Фикр мекунам, ки доштани сомонаҳои интернетии алоҳида барои як телевизион ва радио агар ҳамин гуна камфаъол бошанд, зарур нест. Чун ҳар чизе, ки онҳо дар сомона мегузоранд, ҳатман тариқи оинаи нилгун намоиш дода мешавад. Аммо масъалаи камфаъолияшон аз он вобаста аст, ки дар аксар шабакаҳои телевизиону радиоҳои давлатии мо воҳиди кории алоҳида махсус барои сомонаи интернетӣ вуҷуд надорад. Бояд бигӯям, ки гурӯҳи кории телевизиону радиоҳо ҳама барои пурра намудани пахши барномаҳо заҳмат мекашанд ва барои ин кор расидагӣ карда наметавонанд. Аз ин рӯ, ягона роҳи фаъол намудани сомонаҳои интернетии телевизиону радиоҳои кишварро ман дар ҷудо намудани ҳадди ақал як ё ду воҳиди корӣ дар ин самт мебинам”.

Қурбонҷон Тоҳиров, ки хатмкардаи риштаи журналистикаи телевизон мебошад, доимо ба телевизионҳои кишвар таваҷҷуҳи хоса дорад. Ӯ ҳамеша кӯшиш мекунад, ки ихтисоси хешро боз ҳам фарохтар омӯзад. Аз ин сабаб, барномаву хабарҳои телевизиониро аз сомонаҳои интернетӣ тамошо мекунад. Ва ин аст, ки аз камфаъолии сомонаҳои телевизионҳои кишвар огоҳӣ дорад. Чуноне, ки худи ӯ гуфт: “Ман сомонаҳои интернетии телевизионҳоро чандин бор дида мебароям, ки хабару наворҳои ҳаррӯзаашон ба шароити имрӯз ҷавобгӯ нест”.

Ҳамчунин ӯ иброз дошт: “Дар шабакаҳои иҷтимоӣ ҳам телевизионҳои мо камфаъол ба назар мерасанд. Масалан, як репсаро имрӯз аз як телевизион дар шабакаҳои иҷтимоӣ худашро зиёд таблиғ карда метавонад. Ва зиёд баромад мекунад. Албатта, сабабҳои камфаъолияшонро ман намедонам, лекин фаъол набудани сомонаҳояшонро ҳамарӯза ба мисли об равшану соф мушоҳида мекунам”.

Гуфтан ба маврид аст, ки ҳоло дар шароити шадиди ҷангҳои иттилоотӣ ва бархӯрди идеологияҳои беруна нақши сомонаҳои мо аввалиндараҷа арзёбӣ мешаванд. Шиддатнокии ин хатарҳоро дар шароити имрӯз тамоми корхонаҳое, ки дар ин самт фаъолият мебаранд, тариқи сомонаҳои худ ба шарте паст гардонида метавонанд, ки фаъол бошанд. Аммо дар ҳоли ҳозир камфаъолии сомонаҳои интернетии аксар телевизионҳои мо ҳамоно нигаронкунанда боқӣ мондааст. Ҷойи пӯшида нест, ки имрӯзҳо телевизиони “Сафина”, “Тоҷикистон” “Ҷаҳоннамо”, “Баҳористон” ва “Душанбе” дар сомонаҳои интернетӣ, ҳамчунин шабакаҳои иҷтимоӣ камфаъол мебошанд. Аммо аз ин ҳама телевизионҳои “Футбол”-у “Варзиш” истисно ҳастанд, зеро ҳаррӯза дар сомонаҳои худ на кам аз даҳ хабари варзиширо ҷой медиҳанд. Лекин дигар шабакаҳои телевизионӣ чӣ? Онҳо дар тарғибу ташвиқ ва расонидани ғояҳои созанда ба мардум чаро саҳмгузор нестанд? Сомонаи расмии Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон низ аз ин мушкилӣ орӣ набуда, ҳафтае чанд хабар мегузоранду халос. Ин ҳама боз ҳам охири кор набуда, метавон телевизиони “Ҷаҳоннамо”-ро махсус зикр кард, зеро навору хабарҳои матнияш қариб як сол қабл дар сомонаш гузошта шудаанд.

Журналисти тоҷик Далер Мерганов вобаста ба зарурати фаъол будани сомонаҳои телевизионҳои кишвар, нақш ва зарурати онҳо дар шароити кунунӣ, мегӯяд, ки дар ҷаҳони муосир, ки бархӯрди манфиатҳо рӯз то рӯз шадидтар мешавад, таъмини амнияти иттилоотӣ хеле муҳим аст. Равшан аст, ки дар ҷаҳони мутамаддин идеология ба силоҳи асосии мубориза дар ҳама ҷанба табдил ёфта, дар сурати оқилона ва фаврӣ истифода шудан ғолибияти ин ё он кишвар ва натиҷаҳои хуб додани дилхоҳ иқдомро таъмин менамояд.

“Боиси таассуф аст, ки дар кишвар ҳисса ва саҳми сомонаҳои интернетии вазорату идораҳо ва ҳатто воситаҳои ахбори омма вобаста ба инъикоси ҳаводис ва ҳифзи манфиатҳои миллӣ мувофиқи талабот нест. Он сабабҳои худро дорад ва ҷалб нагардидани мутахассисони ҳирфаӣ, ҳавасманд набудан, огоҳии комил надоштани масъулини мақомот аз мушкили калидӣ ба ҳисоб меравад. Бинобар ин, ба таври бояду шояд фаъол набудани сомонаҳои ВАО, аз ҷумла, телевизион ба раванди таъмини амнияти иттилоотӣ то андозае латма ворид намудааст. Қабл аз ҳама бояд дарк кард, ки амнияти иттилоотӣ маҷмӯи чорабиниҳои мушаххаси ҳифзи муҳити иттилоотонии ҷомеа ва шахсони алоҳида буда, раванди дурусту қонунии бо он таъмин кардани аҳолӣ ба бехатарии фаъолияти технологияи навини иттилоотӣ вобастагӣ дорад. Зеро фаъолияти мунназам доштан ва мунтазам бо иттилоъ ва гузоришу матолиби пурмуҳтаво ғанӣ гардидани сомонаҳои интернетии воситаҳои ахбори омма баҳри ҳифзи манфиатҳои миллӣ, таъмини ҷомеа бо иттилооти боэътимод, ҳифзи ҳуқуқҳои шахс ва ҷомеа ҳангоми қабул, паҳнкунӣ ва истифодаи иттилоот муфид ва муҳим хоҳад буд. Изҳор дошт ӯ.

Хулоса, ҳоло ҷангҳои иттилоотӣ-идеологӣ дар ҳоли давомдор аст ва ҳар давлате, ки дар ин самт каме нуқсон дошта бошаду амнияти иттилоотии худро таъмин карда натавонад, дар натиҷа амнияти идеологии мардум халалдор гардида, ба амнияти давлатӣ ҳатман зарбаи ҷонкоҳе мезанад. Аз ин рӯ, телевизионҳои моро зарур аст, ки сомонаҳои худро фаъол гардонида, дар шабакаҳои иҷтимоӣ фаъол бошанд ва ба ин васила, идеологияро ҳифз намоянд, зеро ҳифзи идеология дар шароити имрӯз ҳифзи амнияти миллӣ аст. Пас масъулинро имрӯз зарур аст, ки сари ин мушкилӣ андеша намоянду баҳри бартарафи он талошҳои худро дареғ надоранд. Зеро дар интернет ҳар оинаи каҷнамо метавонад рост дида шавад, танҳо каҷии онро мо дар якҷоягӣ ба мардум нишон дода метавонем. Ҳоло вақти он аст, ки “ман”-у “ту” “МО” шуда, баҳри тарғиби ғояҳои миллии созанда дар шабакаҳои иҷтимоӣ кӯшиш намоем.