ҶОМЕА
Ҷумъа 19 Апрел 2024 10:17
Аммо чаро ТЭТ ҲНИТ тафаккури ҷаҳонии ӯро дида натавонист?
Ҷаҳони мутамаддин барои расидан ба саодати комил аз мо идроку афкор, андешаву маҳорат, заҳмату зеҳниятро тақозо менамояд ва ҳамагуна саодати инсонӣ дар ин шарту шурут нуҳуфтааст.
Ҷомеа новобаста аз шакли идорияшон ба шахсиятҳое, ки дорои хусусиятҳои таслимнашавандагӣ, фошгӯӣ, ҷасорати эҷодию зеҳнӣ дошта бошанд, ниёз дорад. Ҳарчанд ин ашхос дар бештари маврид ба сохти ҳокимият созгор буда наметавонанд ва зери фишору табъиз қарор мегиранд. Ё ҳадди ақал монеаву маҳдудиятҳо дар ибрози афкору андешаи онҳо ва чакидаҳои хомаву нигоштаҳои онҳо эҷод мекунанд. Яке аз ин ашхоси пурҳунар ва камназири миллати тоҷик Сайф Раҳмизоди Афардӣ буд.
Сайф Раҳмизоди Афардӣ, шахсияте, ки дар замони карахтиҳои идеологӣ фикри бикр, андешаи ҷадид, афкори рангин, инқилоби фикрию ботинӣ дар зеҳну калому андешаш ҷуш мезад. Ӯ мисли нобиғаҳои Аврупо литсею академияҳои хосаи илмию фалсиро хатм накарда, аз рӯзгори мардум набуридаву дар ҷаҳони дигар зиндагӣ ихтиёр накардааст. Ӯ як баччаи рустоии мутаваллиди деҳаи Афарди ноҳияи Балҷувон (20.11.1953) ва таълимгирифтаи макотиби ҳамагонии ноҳияи Фархори Тоҷикистон мебошад.
Зиндагиаш бо калому ҳунар пайваста буд ва асоси ҳунару эҷодиёти ӯро ҳам зиндагии халқ ташкил медод. Ӯ нобиғаи мардумии кишвари худ буд.
Соли 1975 Университети давлатии Тоҷикистонро хатм намуда, дар Кумитаи давлатии телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон то соли 1981 кор мекунад. Аз соли 1981 то соли 1982 дар Ҷумҳурии исломии Афғонистон ба ҳайси тарҷумон фаъолият намудааст. Баъд аз бозгашт ба Ватан ба ҳайси хабарнигор ва баъдан ба сифати мудири Шуъбаи адабиёт ва санъати рӯзномаи “Тоҷикистони советӣ” то соли 1987 фаъолият намудааст. Таҷрибаи васеъ ва ҷаҳонбинии баланди Сайф боис мешавад, ки ӯро бори дигар ба Афғонистон даъват мекунанд ва то соли 1988 ба ҳайси тарҷумон дар Афғонистон ифои вазифа мекунад.
Ӯ дар ин муддати тулонии омӯзиш ва фаъолият навтарин ва мудернтарин услуби кори хабарнигорӣ, таҳиягарӣ, коргардонӣ, сенариянависӣ ва эҷоди осори бадеиро аз худ намуда, хизмат дар Афғонистон ин малакаву омодагии ӯро боз ҳам такмил намуд.
Ӯ дар Афғонистон усулҳои пешниҳоди маълумот, ҷудо намудани ахбори саҳеҳро аз носаҳеҳ, бархӯрд бо набардҳои иттилоотӣ, пешгирӣ аз пахши дезинформатсия ва усулҳои ҷадиди коргардониро таҷриба намуд. Ӯ ба маънои томаш мутахассиси соҳаи афкори умум ва санъату публитсистика буд.
Баъд аз бозгашт ба кишвар то соли 1995 дар зинаҳои гуногуни идораи “Тоҷиккино” фаъолият намуда, аз соли 1995 то соли 1997 раиси киновидеокомпанияи миллии “Тоҷиккино” буд. Аз соли 1997 то охири умр дар масъулияти раиси Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият намуд.
Дар ин муддат бузургтарин ва зеботарин лавҳаву намоишҳоро аз зиндагии мардуми рустои кишвар ба навор бардошт. Асоси намоишоти ӯро пайванди зиндагии мардуми тоҷик бо табиати кишвари худаш буд. Ӯ бо фалсафаи ботинӣ, бо диди эҷодӣ ва навгониҳои зеҳнии худ нишон дод, ки мардуми рустои Тоҷикистон табиатро чун фарзанд дӯст медоранд ва атфоли худро ба оғӯши табиат месупоранд. Ин фалсафа дар лавҳаи Чоре ва Пете бисёр гуворо нишон дода шудааст. Зеро ӯ дар ин намоишҳо нишон медиҳад, ки чӣ гуна аз сафедори баланд гаҳвора метарошанд ва тифли навзодро ба оғӯши гаҳвора мегузоранд.
Сайф Раҳимзод дар ҳама давру замон каломи дили худро буғӣ накард. Ноадолатиҳои дидаашро ҳаргиз пинҳон надошт. Мушкили миллаташ ва кишварашро чун мушкили фарзандони худ қабул ва ҳазм мекард. Нагузошт, ки сарнавишти миллаташ пушти парда бимонад ва афкору андешаву ҳайсияташ гулӯгираш кунанд. Ӯ дар назди виҷдону ғуруру нанги худ пок шуд. Зеро дар замони шиддатнокии режими комунистӣ, дар эҷодиёти хеш аз ҳаққи мардум дифоъ кард. Фиғон кашид, даст афшонд, кулаҳ фаво дод, дод гуфт, ки “боздоред”, “ИСТЕД!!! Тайёраҳоятон ба ҷойи пахтазоратон, ки манбаи сарвати шумост, болои фарзандони мардуми заҳматкашу мазлум доруҳои кимиёӣ мепошад”. “Истед. Баччаҳои мардумро чаро барои манофеи сиёсии худ ба майдони куштори инсонҳо дар Афғонистон мепартоед?” Ӯ хомӯш набуд. Садо мекашид. Дам фурӯ намебаст. Ӯ фарзанди меҳани худ буд.
Бо расидани пайки Истиқлолият, худро ба сафи созандагони Ватан зад. Истиқлолияти кишварашро бо баҳои ҷонаш пазируфт. Зидди ҷангу хушунату хунрезӣ буд. Ҳамеша аз иттиҳоду ҳамдилии миллат мегуфт. То замони устод Сайф, телевизиони тоҷик на фалсафаи созандагӣ, балки майдони намоиши “чеҳра”-ҳо буд. Ҳар силоҳдору маснаднишин ҳам имкони намоиши худро дар телевизиони давлатӣ дошт. Ҳатто аз телевизиони давлатӣ, таваллуди тифле аз хонадони кадом як силоҳдор намоиш мешуд. Ё афкору таблиғоти бепардаи кишварҳои дигар аз телевизиони кишвари мо дар намоиш буд. Вале Сайф, сайфона ин афкору аъмолро бурид. Ин мафҳумро шикаст. Ин андешаро барбод дод, ки “телевизион аз зур аст”. Ӯ телевизиони тоҷикро моли миллат кард. Ӯ телевизионро оинаи миллат кард ва афкори миллии тоҷикиро ба ҷойи сухану калому лаҳҷаҳои бегона ба мардуми кишвар таблиғ намуд.
Ӯ намегузошт, ки телевизиони тоҷик қуттии таблиғоти охундӣ ва идиологияи террористӣ бошад. Ӯ мехост, ки телевизиони тоҷик, барои миллати тоҷик ва кишвари Тоҷикистон хизмат кунад.
Аммо ин аъмолу афкори Сайф барои иддае аз фирефташудаву фурӯхташудаҳои кишвар созгору писандида набуд. Ӯро ба дом афтонда ҳам нашуд. На бо афкор, на атвор ва на бо сарвату савлат. Сайф мани худро дошт. Мани ӯ, мои миллат буд. Вале душманони миллат, хоинони миллат ва ғосибони миллат, чун ӯро рӯҳам мутеъ ва бартараф карда натавонистанд, шаби 20 ноябари соли 2000 дар даромадгоҳи манзили истиқоматияш ӯро ҳадафи тири разилонаи хеш қарор доданд.
Марги Сайф барои солҳои тулонӣ чун муаммо боқӣ монд. Вале дар соли 2017 натиҷаи таҳқиқоту таҳлилҳо ва корҳои аперативию ҷустуҷӯӣ нишон дод, ки Сайф Раҳимзоди Афардӣ ҳадафи тири идеологӣ ва геополитикӣ шудаву аз ҷониби ТЭТ ҲНИТ бо супориши махсус кушта шудааст.
Суоли аслӣ ин аст, ки чаро ТЭТ ҲНИТ Сайф Раҳимзодро, ки як чеҳраи миллӣ – дунявӣ ва тафаккури ҷаҳонӣ дошт, дида натавонист? Сайф силоҳ надошт, сарват надошт, бустонсарову корхонаҳои азим надошт. Сайф Раҳимзоди Афардӣ чӣ дошт, ки мояи нигаронии наҳзатиён шуду онҳоро ором намонд? Зиёд андеша кардаву ба чунин хулоса омадам, ки Сайф андеша дошт. Андешае, ки он дар мағзи 99 фисади аҳолӣ буда наметавонад. Маълум мешавад, ки наҳзати қотилон дарк намуданд, ки Сайф аз он нафароне буд, ки ӯ метавонист бо ин иддаи фурӯхташуда муборизаи идеологӣ барад ва онҳоро дар набардҳои зеҳнӣ шикаст бидиҳад. ТЭТ ҲНИТ Сайфро барои кори худашон ва барои аҳдофи худашон монеа медиданд. Девора медиданд. Деворае, ки бо зарбаву фишор фурӯ намеравад. Пас Сайфро қотилон аз нотавонии худ ва аз нодонии худ ба қатл расониданд.
Акнун суоли дигарро матраҳ мекунем, ки то имрӯз аз Сайф дунёи афкори рангину андешаҳои ҷолиб ба мерос мондаву моли миллат маҳсуб мешаванд, вале аз наҳзатиёни хоин чӣ ба мерос мондааст, ҷуз қатлу куштору ғорату даҳшату нафрат?!
Искандари Айюб
Ҷаҳони мутамаддин барои расидан ба саодати комил аз мо идроку афкор, андешаву маҳорат, заҳмату зеҳниятро тақозо менамояд ва ҳамагуна саодати инсонӣ дар ин шарту шурут нуҳуфтааст.
Ҷомеа новобаста аз шакли идорияшон ба шахсиятҳое, ки дорои хусусиятҳои таслимнашавандагӣ, фошгӯӣ, ҷасорати эҷодию зеҳнӣ дошта бошанд, ниёз дорад. Ҳарчанд ин ашхос дар бештари маврид ба сохти ҳокимият созгор буда наметавонанд ва зери фишору табъиз қарор мегиранд. Ё ҳадди ақал монеаву маҳдудиятҳо дар ибрози афкору андешаи онҳо ва чакидаҳои хомаву нигоштаҳои онҳо эҷод мекунанд. Яке аз ин ашхоси пурҳунар ва камназири миллати тоҷик Сайф Раҳмизоди Афардӣ буд.
Сайф Раҳмизоди Афардӣ, шахсияте, ки дар замони карахтиҳои идеологӣ фикри бикр, андешаи ҷадид, афкори рангин, инқилоби фикрию ботинӣ дар зеҳну калому андешаш ҷуш мезад. Ӯ мисли нобиғаҳои Аврупо литсею академияҳои хосаи илмию фалсиро хатм накарда, аз рӯзгори мардум набуридаву дар ҷаҳони дигар зиндагӣ ихтиёр накардааст. Ӯ як баччаи рустоии мутаваллиди деҳаи Афарди ноҳияи Балҷувон (20.11.1953) ва таълимгирифтаи макотиби ҳамагонии ноҳияи Фархори Тоҷикистон мебошад.
Зиндагиаш бо калому ҳунар пайваста буд ва асоси ҳунару эҷодиёти ӯро ҳам зиндагии халқ ташкил медод. Ӯ нобиғаи мардумии кишвари худ буд.
Соли 1975 Университети давлатии Тоҷикистонро хатм намуда, дар Кумитаи давлатии телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон то соли 1981 кор мекунад. Аз соли 1981 то соли 1982 дар Ҷумҳурии исломии Афғонистон ба ҳайси тарҷумон фаъолият намудааст. Баъд аз бозгашт ба Ватан ба ҳайси хабарнигор ва баъдан ба сифати мудири Шуъбаи адабиёт ва санъати рӯзномаи “Тоҷикистони советӣ” то соли 1987 фаъолият намудааст. Таҷрибаи васеъ ва ҷаҳонбинии баланди Сайф боис мешавад, ки ӯро бори дигар ба Афғонистон даъват мекунанд ва то соли 1988 ба ҳайси тарҷумон дар Афғонистон ифои вазифа мекунад.
Ӯ дар ин муддати тулонии омӯзиш ва фаъолият навтарин ва мудернтарин услуби кори хабарнигорӣ, таҳиягарӣ, коргардонӣ, сенариянависӣ ва эҷоди осори бадеиро аз худ намуда, хизмат дар Афғонистон ин малакаву омодагии ӯро боз ҳам такмил намуд.
Ӯ дар Афғонистон усулҳои пешниҳоди маълумот, ҷудо намудани ахбори саҳеҳро аз носаҳеҳ, бархӯрд бо набардҳои иттилоотӣ, пешгирӣ аз пахши дезинформатсия ва усулҳои ҷадиди коргардониро таҷриба намуд. Ӯ ба маънои томаш мутахассиси соҳаи афкори умум ва санъату публитсистика буд.
Баъд аз бозгашт ба кишвар то соли 1995 дар зинаҳои гуногуни идораи “Тоҷиккино” фаъолият намуда, аз соли 1995 то соли 1997 раиси киновидеокомпанияи миллии “Тоҷиккино” буд. Аз соли 1997 то охири умр дар масъулияти раиси Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият намуд.
Дар ин муддат бузургтарин ва зеботарин лавҳаву намоишҳоро аз зиндагии мардуми рустои кишвар ба навор бардошт. Асоси намоишоти ӯро пайванди зиндагии мардуми тоҷик бо табиати кишвари худаш буд. Ӯ бо фалсафаи ботинӣ, бо диди эҷодӣ ва навгониҳои зеҳнии худ нишон дод, ки мардуми рустои Тоҷикистон табиатро чун фарзанд дӯст медоранд ва атфоли худро ба оғӯши табиат месупоранд. Ин фалсафа дар лавҳаи Чоре ва Пете бисёр гуворо нишон дода шудааст. Зеро ӯ дар ин намоишҳо нишон медиҳад, ки чӣ гуна аз сафедори баланд гаҳвора метарошанд ва тифли навзодро ба оғӯши гаҳвора мегузоранд.
Сайф Раҳимзод дар ҳама давру замон каломи дили худро буғӣ накард. Ноадолатиҳои дидаашро ҳаргиз пинҳон надошт. Мушкили миллаташ ва кишварашро чун мушкили фарзандони худ қабул ва ҳазм мекард. Нагузошт, ки сарнавишти миллаташ пушти парда бимонад ва афкору андешаву ҳайсияташ гулӯгираш кунанд. Ӯ дар назди виҷдону ғуруру нанги худ пок шуд. Зеро дар замони шиддатнокии режими комунистӣ, дар эҷодиёти хеш аз ҳаққи мардум дифоъ кард. Фиғон кашид, даст афшонд, кулаҳ фаво дод, дод гуфт, ки “боздоред”, “ИСТЕД!!! Тайёраҳоятон ба ҷойи пахтазоратон, ки манбаи сарвати шумост, болои фарзандони мардуми заҳматкашу мазлум доруҳои кимиёӣ мепошад”. “Истед. Баччаҳои мардумро чаро барои манофеи сиёсии худ ба майдони куштори инсонҳо дар Афғонистон мепартоед?” Ӯ хомӯш набуд. Садо мекашид. Дам фурӯ намебаст. Ӯ фарзанди меҳани худ буд.
Бо расидани пайки Истиқлолият, худро ба сафи созандагони Ватан зад. Истиқлолияти кишварашро бо баҳои ҷонаш пазируфт. Зидди ҷангу хушунату хунрезӣ буд. Ҳамеша аз иттиҳоду ҳамдилии миллат мегуфт. То замони устод Сайф, телевизиони тоҷик на фалсафаи созандагӣ, балки майдони намоиши “чеҳра”-ҳо буд. Ҳар силоҳдору маснаднишин ҳам имкони намоиши худро дар телевизиони давлатӣ дошт. Ҳатто аз телевизиони давлатӣ, таваллуди тифле аз хонадони кадом як силоҳдор намоиш мешуд. Ё афкору таблиғоти бепардаи кишварҳои дигар аз телевизиони кишвари мо дар намоиш буд. Вале Сайф, сайфона ин афкору аъмолро бурид. Ин мафҳумро шикаст. Ин андешаро барбод дод, ки “телевизион аз зур аст”. Ӯ телевизиони тоҷикро моли миллат кард. Ӯ телевизионро оинаи миллат кард ва афкори миллии тоҷикиро ба ҷойи сухану калому лаҳҷаҳои бегона ба мардуми кишвар таблиғ намуд.
Ӯ намегузошт, ки телевизиони тоҷик қуттии таблиғоти охундӣ ва идиологияи террористӣ бошад. Ӯ мехост, ки телевизиони тоҷик, барои миллати тоҷик ва кишвари Тоҷикистон хизмат кунад.
Аммо ин аъмолу афкори Сайф барои иддае аз фирефташудаву фурӯхташудаҳои кишвар созгору писандида набуд. Ӯро ба дом афтонда ҳам нашуд. На бо афкор, на атвор ва на бо сарвату савлат. Сайф мани худро дошт. Мани ӯ, мои миллат буд. Вале душманони миллат, хоинони миллат ва ғосибони миллат, чун ӯро рӯҳам мутеъ ва бартараф карда натавонистанд, шаби 20 ноябари соли 2000 дар даромадгоҳи манзили истиқоматияш ӯро ҳадафи тири разилонаи хеш қарор доданд.
Марги Сайф барои солҳои тулонӣ чун муаммо боқӣ монд. Вале дар соли 2017 натиҷаи таҳқиқоту таҳлилҳо ва корҳои аперативию ҷустуҷӯӣ нишон дод, ки Сайф Раҳимзоди Афардӣ ҳадафи тири идеологӣ ва геополитикӣ шудаву аз ҷониби ТЭТ ҲНИТ бо супориши махсус кушта шудааст.
Суоли аслӣ ин аст, ки чаро ТЭТ ҲНИТ Сайф Раҳимзодро, ки як чеҳраи миллӣ – дунявӣ ва тафаккури ҷаҳонӣ дошт, дида натавонист? Сайф силоҳ надошт, сарват надошт, бустонсарову корхонаҳои азим надошт. Сайф Раҳимзоди Афардӣ чӣ дошт, ки мояи нигаронии наҳзатиён шуду онҳоро ором намонд? Зиёд андеша кардаву ба чунин хулоса омадам, ки Сайф андеша дошт. Андешае, ки он дар мағзи 99 фисади аҳолӣ буда наметавонад. Маълум мешавад, ки наҳзати қотилон дарк намуданд, ки Сайф аз он нафароне буд, ки ӯ метавонист бо ин иддаи фурӯхташуда муборизаи идеологӣ барад ва онҳоро дар набардҳои зеҳнӣ шикаст бидиҳад. ТЭТ ҲНИТ Сайфро барои кори худашон ва барои аҳдофи худашон монеа медиданд. Девора медиданд. Деворае, ки бо зарбаву фишор фурӯ намеравад. Пас Сайфро қотилон аз нотавонии худ ва аз нодонии худ ба қатл расониданд.
Акнун суоли дигарро матраҳ мекунем, ки то имрӯз аз Сайф дунёи афкори рангину андешаҳои ҷолиб ба мерос мондаву моли миллат маҳсуб мешаванд, вале аз наҳзатиёни хоин чӣ ба мерос мондааст, ҷуз қатлу куштору ғорату даҳшату нафрат?!
Искандари Айюб
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед