Субҳи барфини зимистонӣ ва рӯзи нахусти ҳафтаи навин. Баъди хайрбод гуфтан бо деҳаи сафедпӯш роҳ пеш гирифтем сӯйи пойтахт. Расидан баробар ба шаҳр дарҳол ба нақлиёти мусофирбар савор шудам, то ба кор дер намонам. Чун масофа то ба ҷойи фаъолиятам беш аз 30 дақиқа роҳ аст, барои беҳуда бадар нашудани вақт дар бораи нақшаи рӯзонаам меандешидам, ки бояд ҳар кадоми онро дар замонаш анҷом дода, пайи сайқали донишҳои хеш шавам.

Ин ҳангом гуфтугӯи пурэҳсосу ботаассуфи ду зани солхӯрда, ки дар курсии пеш нишаста буданд, маро аз банди андешаҳо дур сохтанд. Яке аз онҳо аз дигаре, ки хеле маъюс буд, пурсид:

- Чаро табъат хира аст? Магар ягон гап шуд?

- Ҳеҷ напурсед. Дишаб аз оинаи нилгун хабареро шунида, хеле андуҳгин гардидам. Наход, беҳтарин макон ва лонае, ки дар он инсонҳо чашм ба олами ҳастӣ мекушоянду барои ба орзуҳояшон расидан аз он неру мегиранд ва бар замми ин он барои мо барои фатҳи қуллаҳои мақсуд болу пар мебахшад, имрӯз ин қадар беқадр ва назарногир шуда бошад? Ҳеҷ ақлам намерасад, ки чаро чунин шудааст ва он ҳам хеле ва хеле зиёд.

- Дар бораи чи лонае ҳарф мезанӣ ва чи хабари нохуш шунидӣ?

-Беҳтарин ва муқаддастарин ганҷинаи зиндагонӣ – оиларо дар назар дорам. Дар хабар ровӣ гуфт, ки дар кишварамон шумораи аз ҳам пошидани арзишмандтарин макон хеле зиёд шудааст ва танҳо дар соли гузашта беш аз 13 ҳазор оила вайрон гаштааст. Ин танҳо як рақам нест. Ин маънои онро дорад, ки беш аз 13 ҳазор оила бадтарин дарди зиндагиро дороянд. Ин маънои онро дорад, ки беш аз 13 ҳазор оила тасмими нодуруст гирифтаанд. Ин маънои онро дорад, ки беш аз 13 ҳазор оила такягоҳи хешро аз даст додаанд. Ин маънои онро дорад, ки беш аз 13 ҳазор оила дар пайи ин иштибоҳашон пару боли ҳазорҳо кӯдакони маъсуму бегуноҳро шикастанд. Ва ин маънои онро дорад, ки беш аз 13 ҳазор оила ба ҳазорҳо тифлакони фариштахӯ дарди ятимӣ бахшиданд, ки ин нобахшиданист!..

Баъди гуфтани чунин суханҳо чашмони зани маъюс боронӣ шуданду оҳи сарде кашид. Ва зани дуюмӣ, ки дар бараш буд, баъди шунидани ин гуна суханҳо ба андеша рафт ва ба нуқтае ноаёне нигариста, гуфт:

- Рост, ин танҳо як рақами одӣ нест. Ин бояд ҳамаи моро нигарон кунад. Аз он таассуф мехурам, ки баъзеҳо дар масъалаи оиладориву оилабарпокунӣ чунон бепарвоёна аҳамият медиҳанд, ки гӯё оила барояшон мисли ягон ашё асту хоҳанд аз он муҳофизат мекунанд ва агар на, онро раҳо мекунанду аз баҳраш мегузаранд. Ин шакли муносибату рафтор дар оиладорӣ ҳеҷ гоҳ мумкин нест. Ва бояд пеши роҳи он гирифта шавад.

- Хеле хуб гуфтӣ. Бузургони мо оиларо беҳуда макони муқаддас нагуфтаанд. Тамоми хушбахтии инсон аз оила сарчашма мегирад ва сонияе дар муҳити солими оилавӣ будан, арзишмандтар аз кулли дороии дунёст. Нағз дар ёд дорам, ки солҳои пеш дар деҳае агар оилае вайрон мегардид, ҳамагӣ ғамгин мегардиданду онро маҳкум мекарданд, то дигар чунин воқеа ба амал наояд. Зеро аз ҳам пошидани оила як мушкил бошад, он дар оянда муҷиби эҷод гардидани садҳо дарду мушкилиҳои дигар мегардад.

- Дуруст гуфтед. Ба зеҳнам вазъи ду тифле, ки дар кӯчаи моянду баъди аз ҳам ҷудо шудани волидонаш дар хонаи бобои модариаш ҳаёт ба сар мебаранд, омад. Бечора кӯдакон дар аз ҳам пошидани оилаашон ҳеҷ гуноҳе надоранду айби онҳо низ нест. Вале ниҳоят дардовар аст, ки заҷри аз ҳама зиёдро онҳо бар дӯш гирифтаанду дар ҷодаи зиндагӣ паршикаста шудаанд. Гарчанде дорои тамоми шароитанд, вале ҳамеша аз умқи чашмонашон аён аст, ки чи қадар муштоқи оғӯши гарми волидонанду пазмони дош-тани лонае иборат аз падару модар ва хандаҳои беғашашон. Мебинаму эҳсос мекунам, ҳар вақте ҷашне ва ё иде мешаваду кӯдакони кӯчаамон ҳамроҳи падару модаронашон хушҳолона ба он мераванд, осмони қалби он ду тифлро абри тираи ноумедӣ фаро мегираду бо нишастан ба гӯшае нигаристан ба тудаи кӯдакони хушҳол сиришки талх мерезанду зонувони хешро оғӯшкунон ғарқи андешаҳои беохир мешаванд. Ва нигоҳҳояшон дорои садҳо суол аст, ки “Чаро чунин шуд?”, “Гуноҳи мо чист?”, “Чаро волидонамон фикри ояндаи моро накарданд?”, “Чаро моро дар чорроҳаи умр аз хубтарин муҳит – оила маҳрум сохтанд?”, “Мо низ ба хушҳолию хушбахтӣ ҳақ дорем ё на?!”, “Чаро охир, чаро?”...

Бо тамоми вуҷуд ҳушу гӯш шуда, гуфтаҳои он ду зани солхӯрдаро мешунидаму саволҳои печ дар печ зеҳнамро фаро гирифтанд. Қариб буд, истгоҳе, ки бояд дар он фароям, гузашта мерафтам. Садои ронанда, ки мегуфт “Марҳамат, истгоҳи назди Сирк” маро ба худ оварда, аз нақлиёт пиёда шудаму атрофи чанд лаҳза пеш шунидаҳои хеш меандешидам.

Воқеан, гуфтугӯи он ду зан гуфтугӯи одӣ ва орӣ аз дард набуд. Онҳо дарди ҷомеаро мегуфтанд ва бояд барои табобаташ тамоми талошу кӯшишро ба харҷ дод.
Хеле баду дардовар аст, ки оилаҳо аз ҳам мепошанд. Хеле баду дардовар аст, ки соли 2021 дар Тоҷикистон 13 ҳазору 741 оила аз ҳам ҷудо шудаанд. Хеле баду дардовар аст, ки сол то сол шумораи вайроншавии оилаҳо ҷойи коҳиш дар ҳоли афзоиш асту соли гузашта 3 ҳазору 205 ҳолат зиёд шудааст. Хеле баду дардовар аст, ки соли гузашта дар натиҷаи бекор шудани ақди никоҳҳо 14 ҳазору 814 кӯдак дар тарбияи яке аз волидони худ боқӣ мондаанд. Хеле баду дардовар аст, ки дар пайи ин нафарони зиёде иборат аз тифлакони маъсум бо мушкилиҳои зиёде даст ба гиребон мешаванд. Ва гуфтани ин ки оилае барҳам хӯрд, худаш баду дардовар аст.

Бояд сари ин масъала мо кулли аҳли ҷомеа дар тафаккур бошему чораҳои бетаъхирро барои кам кардану аз байн бурдани ин зуҳуроти нангин биандешем ва ба аҳолӣ гӯем, ки “мардум, як лаҳза истем. Мо чи кор карда истодаем? Мо куҷо равонаем? Чаро ин қадар оилаҳо вайрон мешаванд?”. Имрӯз дигар муҳим нест, ки сабабҳои пошхӯрии оилаҳо “мувофиқ набудани хислатҳои ҳамсарон”, “дахолати шахси сеюм”, “омода набудани ҷавонон ба ҳаёти оилавӣ” ва ё чизи дигар аст. Муҳим ин аст, ки имрӯз бояд барои решакан намудани ин мушкил роҳу усулҳои таъсиррасонро эҷод намоему баҳри мустаҳкамии оилаҳо чора андешем, то соли оянда ба ҷойи шунидани ин ки чанд ҳазор оила вайрон шудааст, бо ифтихор ба забон биёрем, ки ин миқдор оила намунаи беҳтарин оила дар кишвар барои дигаронанд. Барои ин аз ҳамин ҳоло бояд камари ҳиммат баст, то беҳтарин макон барои ҳар фард – оила ҳеҷ гоҳ газанде набинад.