Иди занон аслан маншаъ мегирад, аз муборизаи ин мавҷуди Худованд алайҳи ноадолатӣ ва талош баҳри ҳимояи ҳуқуқҳои хеш. Имрӯз кишварҳоеро медонем, ки зан ҳуқуқи садо баланд кардан он сӯ истад, ҳатто ҳуқуқи озодона ба кӯча баромадану нафас кашиданро надорад.

ЗАНИ АФҒОН ВА ТОЛИБОН

Медонем. Баъди ба сари қудрат омадани Толибон зиндагии занону духтарони афғон ба куллӣ тағйир ёфтаву табдил шуд ба ҷаҳаннам. Толибон дари мактабҳоро ба рӯи духтарон бас-танд ва занонро аз ҳаққи кору озодиҳои дигар маҳрум карданд. Нақзи ҳама ҳуқуқу озодиро барояшон раво диданд.
Медонем. Толибон ҳамарӯза илова ба саркӯби ҳуқуқу озодиҳои занону духтарон боз ҳам ҳукмҳое доир ба мамнуъ кардани ҳуқуқи занон содир менамояд. Зани афғон имрӯз наметавонад ба кор баргардад ё бе ҳамроҳии мардон ба кӯча барояд. Барои духтарони аз 12-сола боло таҳсил дар мактабҳо манъ аст ва занону духтароне, ки дар донишгоҳҳо таҳсил мекунанд, бояд болопӯши сиёҳ пӯшанд ва писару духтар дар алоҳидагӣ таҳсил намоянд.

СУОЛҲОИ МАҶОЗӢ

Хостем дар арафаи фарорасии фасли зебои баҳор ва 8-уми март, ки дар аксари кишварҳои дунё ҳамчун Иди байналмилалии занон ва дар Тоҷикистон ҳамчун Иди модар таҷлил мешавад, маҷозан биравем суроғи модари афғон. Модаре, ки ҳақ дорад ба қадршиносии аҳли башар, ҳақ дорад ба озодӣ, ҳақ дорад ба ободӣ, ҳақ дорад ба эҳтиром ва эътироф. Ва оё ӯ низ ид дорад?

Нахустин суоламон аз модари афғон дар арафаи ин ид чунин хоҳад буд: Ёд дорӣ, бори охир кай ид доштӣ? Кай ба шодбошат бо гулу гулдаста омаданд? Кай саноят хонданд? Кай ашкат пок карданд? Кай водор ба табассумат карданд? Кай...? Кай...?

ИН ҶО ТАНҲО ЗАН АСТ, КИ...

Афғонистон. Ин ҷо танҳо зан аст, ки вазъи сангин дорад, ин ҷо танҳо зан аст, ки ҳамарӯза ва бешафқатона таҳқир мешавад, ин ҷо танҳо зан аст, ки нангу номусаш зери по мегардад, ин ҷо танҳо зан аст, ки маҳрум аст аз таҳсилу тадрису тамрину фароғат. Ин ҷо танҳо зан аст, ки камтарин таваҷҷуҳу эътибору эътирофро соҳиб аст. Чӣ расад ба иду ҷашну арҷгузориву эҳтиром ба мавҷудияташ.

МОДАРИ АФҒОН

Модари афғон! Медонам, рӯзгорат тирарӯзест. Онро на оғозест на анҷом, чун умеде дар қалби афсурдаат намонда. Имрӯз туӣ осонтарин ва густардатарин ҳадафи зӯровариҳо дар мулки ҷангзада, ноором ва бенавои худ. Туӣ қурбонии аввалину охирини низоъҳое, ки асосан мардҳо ангезиш медиҳанд ва ба амал меоранд. Магар сарони ягон давлат, раҳбарони ягон ташкилоту гурӯҳе метавонанд фарзандони кушташуда ва шавҳари бенишоншудаи туро дубора баргардонанд?

Модари афғон! Медонам, аз бими толибон ва аз нигаҳҳои таҳқиромезу хасмонаи мардҳо зери чодар ба сар мебарӣ. Субҳу шомат шуда ҳамсон, зиндагиат мегузарад дар бими ҷон, ҷони худу фарзанди беҳтар аз ҷон, дар талоши сер кардани шиками фарзанд, дар таҳлукаи ҷон... Сипарӣ мешавад рӯзгорат дар вартаи бекасӣ, дар асорати бардагӣ, дар банди гуруснагӣ, дар масири нокуҷоӣ, дар ноамнию ноустуворию нодорӣ…

Модари афғон! Аз ин дуриҳо дилам месӯзад бароят. Солҳост, ки вуҷуди нозукат меларзад аз садои тиру туфанг, солҳост, ки ин садо мехарошад гӯшҳоят ва миллататро мебарад сӯи фано, солҳост, ки пеши чашмат ҳамсару фарзандонатро ба қатл мерасонанду оҳат ба фалакҳо мепечад, солҳост, ки дар худ метапию чора меҷӯӣ ва аз дили садчок нола сар медиҳию забони ҳасрат мекушоӣ аз алам, аз бераҳмии бачаи одам, аз кӯтоҳандешии фарзанди инсон, аз даҳшати ҷангу таҳлукаи ҷангҷӯ. Солҳост, ки сиёҳпӯшӣ аз ғами меҳан, аз сӯги фарзанди гулгункафан…

Модари афғон! Хуб медонӣ, ки набояд хун бирезад, набояд садои тир бому даратро ларзонад, набояд фарзандат бесаробон монад, набояд ҳеҷ модаре дар ягон гӯшаи дунё ашки ҳасрату надомат бирезад, аммо...

АФҒОНИ МОДАР

Дардо, ки имрӯз ҳоли табоҳе дорӣ, даҳшатдидаиву даҳшатзада, ояндаро норавшан мебинӣ.

Дареғо, ки овораи куҳу биёбон, саргаштаи мулкҳои бегона, гаштаӣ. Хонаат бароят ҷаҳаннам асту толиби хунхори силоҳбадаст молики маргат.

Ҳайфо, ки ҳуқуқҳоят поймолу чеҳраи зебоят пушти пардаи сиёсати ноадолатонаи толиб ноаён гаштааст. Дур аз дабистон, канора аз тадрис, орӣ аз таълим мондааст духтарат, идомаи умрат.

Оре, ҷигархунам аз афғони модари бахтбаргаштаи афғон, модаре, ки беш аз 40 сол аст мешамад бӯи хун, хуни инсон, хуни ноҳақ рехтаи фарзанди инсон.

МОДАРИ АФҒОН, МЕДОНАМ!

Модари афғон! Медонам, бечораӣ, парешонию маҳрум аз зиндагии осуда, кӯдакат гуруснаву побараҳна ва сарсону овора, осмони зиндагиат тору хотират парешон. Боз ҳам медонам, ин имтиҳони сахти тақдир иродаатро қавитар, матонатат-ро афзунтар ва ҷасорататро бештар кардаасту камтар не. Ва бо ин ҳама дилхӯриҳо метавон намоди ҷасорату матонатат номид, на оҷизаву муштипар...

Модари афғон! Медонам! Ту камтар аз фариштаи поке нестӣ, ки лоиқи рӯзгори арзандае бошӣ. Ту низ ҳақ дорӣ ба зиндагии шоиста, ту низ ҳақ дорӣ ба саҳм гузоштан дар таҳкими давлатдорӣ, ту низ ҳақ дорӣ ба ояндаи дурахшони давлати худ. Таърих гувоҳ хоҳад буд, ки толиби ҷоҳил имрӯз ё фардо ба аҷри гуноҳони худ дар муқобили ту, ки ҳамзамон ҳамсару модари худи ӯ низ ҳастӣ, хоҳад расид. Мунтазир бимон, таслим машав, мо бо туем! Даст ба дуоем ва даст ба дуо хоҳем буд.

Сано мехонем ба ту, аё модари қавииродаи афғон, дуруд мефиристем ба ту, аё хоҳари шуҷои афғон, пайғом мерасонем ба ту, аё бонуи матини афғон!

ЗАН – МОДАРИ БАШАРИЯТ

Миёни тамоми занҳои сайёра наметавонад марзе ё садде бошад, чун ҳамагӣ модар ҳастанд, модари башарият!

Воқеан, зан-модар қодир ба фидокориҳоест, ки ҳеҷ марде интизори анҷоми онро надорад. Танҳо муроқибат аз фарзанд, ки хоси модар аст, болотар аз ҳама тавоноиҳо ва қобилиятҳои мардони дунёст. Ҳеҷ давлату миллат бидуни ширкати занҳо дар ҷодаҳои гуногун пешрафт накардааст.

Шукри Яздони пок мекунем, ки мо, тоҷиконро насиб гашта фазои ороми сулҳу ваҳдатофар. Ва мешукуфад зебоватани мо - Тоҷикистон аз файзи истиқлол, мардумро насиб гашта файзу баракат ва нусрату иқбол ва ин ҳама бо шарофати Сарвари оқилу хирадпешаамон, ки роҳнамову роҳкушоямон ҳаст ба ояндаи дурахшону накуфол. Ва ин аст, ки дар рӯзи иди зан, иди модар бо умеди оромию осоиштагии ҳамсоякишвар даст ба дуо мебардорем ва мегӯем: ту ҳам ид дорӣ, ай модари афғон!

Идат муборак!