Дар Тоҷикистон муҳоҷирати занон сол аз сол дар ҳоли афзоиш аст. Оморҳо нишон медиҳанд, ки тули даҳ соли охир бори аввал аст, ки шумораи занони муҳоҷир аз 49 ҳазор якбора ба 121 ҳазор нафар расидааст.

Агентии омори назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо такя ба Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии кишвар иттилоъ медиҳад, ки дар соли 2022 зиёда аз 775 ҳазор нафар шаҳрвандони кишвар ба муҳоҷирати меҳнатӣ рафтаанд, ки аз ин шумора 121 ҳазор нафарашро занон ташкил медиҳанд. Ин нишондод нисбати соли 2021 наздики 72 ҳазор зиёд буда, дар соли 2021 ин шумора ба 49 ҳазору 174 нафар мерасид.

Омилҳои афзоиши муҳоҷирати занон дар чист? Муҳоҷирати занон дар худ чӣ паёмадҳо дорад ва Ҳукумати кишвар барои коҳиш додани муҳоҷирати шаҳрвандон чӣ барномаҳоеро рӯи даст гирифтааст? Суолҳоеанд, ки мавриди баррасӣ қарор медиҳем.

НАТАНҲО ДАР ТОҶИКИСТОН...

Сабоҳат Рустамзода, мудири бахши иттилооти Кумитаи кор бо занон ва оила гуфт, ки чунин сафарҳоро Ҳукумати кишвар барои муҳоҷирон муҳайё месозад.
- Имрӯз занону бонувони тоҷик натанҳо ба Русия, балки ба дигар давлатҳо ҳамчун муҳоҷири меҳнатӣ сафар мекунанд. Ин гуна сафарҳо дар доираи ҳамкориҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва махсусан Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ бо давлатҳои ҳамрадифи худ, ки созишномаи ҳамкориҳоро ба роҳ мондааст, сурат мегирад ва ин аст, ки занону бонувони мо имрӯз ба Аврупо ба муҳоҷират рӯ ниҳодаанд,-иброз намуд ин масъули Кумитаи занон.

Моёншо Маҳмадбекзода, директори Пажӯҳишгоҳи меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон низ зиёдшавии муҳоҷирони кориро аз ҳисоби занон таъкид карда, афзуда буд, ки сафи занони муҳоҷир нисбат ба солҳои қаблӣ натанҳо дар Тоҷикистон, балки дар кишварҳои Осиёи Марказӣ афзоиш ёфтааст.

Ба гуфтаи Маҳмадбекзода, пеш аз ин омори аз ҳама баланд дар робита ба муҳоҷирати занон дар соли 2014 ба қайд гирифта шуда буд. Дар он сол 106 ҳазору 416 нафар занон ба муҳоҷирати меҳнатӣ рафтаанд.

Вале агар ба рақамҳои соли 2022 назар афканем, нишондоди аз ҳама зиёди муҳоҷирати занон дар даҳ соли ахир ба ин сол рост меояд.

ЯКЕ АЗ ОМИЛҲО...

Бо ташаббуси Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ дар соли 2022 383 нафар ба Британияи Кабир ва 35 нафар ба Лаҳистон тариқи сафарбарии муташаккилона ба ҷойи кор таъмин гардидаанд. Вале дар баробари ин садҳо нафар шаҳрвандони тоҷик бо роҳу воситаҳои гуногун ба кишварҳои аврупоӣ рафта, фаъолият мекунанд.

Мутахассисон мегӯянд, ин рақамҳо айни замон хеле каманд.

Ба қавли Раҳмон Улмасов, дар ояндаи наздик барои муҳоҷирон роҳҳои наве кушода мешаванд, ки бозори муҳоҷират рақобатпазир мегардад ва кишварҳо барои ба кор даъват кардани онҳо шароитҳои хубтарро пешниҳод менамояд.

- Дар Русия давраи истифодабарии қувваи корӣ ба итмом расид. Ҳоло миёни корфармоён барои муҳоҷир сабқат шуруъ мешавад. Барои онҳо шароит ва маоши хуб пешниҳод мекунанд, ки интихоб дар дасти муҳоҷир мемонад. Аз ин хотир, пандемияи COVID-19 як хубии худро дошт. Русия фаҳмид, ки бе муҳоҷирон кор пеш намеравад. Ин буд, ки пас аз пандемия, дар соли 2022 аз 10 то 25 фоизи маоши муҳоҷиронро зиёд кард, то ин ки онҳо дар онҷо монанд, -гуфт Улмасов.

ПАЁМАДҲО ЧИСТ?

Ба андешаи коршиносон дар ҳолати коҳиш надодани ин раванд муҳоҷирати занон метавонад, дар худ паёмадҳои нохуберо ба бор оварад. Дар мисоли рӯ овардани занони муҳоҷир ба фоҳишагӣ, истифода гаштани онҳо аз ҷониби гурӯҳҳои ҷитнояткор аз паёмади бади ин раванд дониста мешавад.

Мутахассисони соҳа пешниҳод мекунанд, ки барои кам кардани ин раванд бояд стратегияи муайяне роҳандозӣ шавад ва барои занон имконият ва шароитҳое фароҳам оварем, ки садди роҳи муҳоҷирати занон гардад.

Ҳамчунин, дар ин баробар, дар ҳолати ба кор гирифтани занон дар корхонаҳо аз андоз озод кардани корхона, додани қарзҳои бефоиз ба занон ва афзоиши грантҳои давлатиро аз роҳҳои муассир барои кам кардани ин раванд арзёбӣ мекунанд.

ИҚДОМҲО

Ҳукумати Тоҷикистон низ дар самти муҳоҷират барномаҳоеро роҳандозӣ намудааст, ки барои ба ҷойи кор таъмин намудани шаҳрвандони тоҷик дар дохили кишвар равона гардидааст.

Аз ҷумла, соли гузашта аз ҷониби Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ “Консепсияи рушди шуғли пурмаҳсул барои давраи то соли 2040” қабул ва роҳандозӣ гардид, ки мутобиқи ин санад, дар назар аст, ки ҳамасола 100 ҳазор ҷойи нави корӣ барои шаҳрвандони кишвар таъсис дода шавад. Ин консепсия аз ҷумла, ба муҳоҷироне, ки аз дигар кишварҳо ба ватан бармегарданд, равона гардидааст.

Гуфта мешавад, ки яке аз ҳадафҳои ин Консепсия таъсиси ҷойҳои кории ҷавобгӯи бозори меҳнат ва муосиргардонии ҷойҳои корӣ дар шароити муосир бо назардошти рақамикунонии фаъолият ва истифодаи васеъ аз неруи сунъӣ мебошад. Дар назар аст, ки барномаи мазкур барои коҳиши муҳоҷирати шаҳрвандони тоҷик мусоидат намояд.