ҶОМЕА
Чоршанбе 23 Апрел 2025 07:49
Ҳавлии муаллима тозаву озода буд. Гулҳои зебову рангобаранг аз ҳар сӯйи боғи назди ҳавлиашон ба чашм мерасиданд, ки буяшон аз дур ба машоми кас меомаду ҳаловати ҷон мебахшид. Муаллима бошад, дар назди оби ҷӯйчае, ки аз бари хонаашон мегузашт, саргарми шустани дегу табақ буданд. Ожангҳои чеҳрааш гувоҳӣ медоданд, ки чӣ заҳмате кашидаанд барои тарбияи фарзандони мардум.
Дер боз ӯро надида будам. Андешамандона сӯям нигаристу саломи маро алейк гуфт. Ин дидор дар рӯзи гарми тобистон иттифоқ афтода буд, ҳангоме ки ба деҳа ба назди падарам барои хабаргирӣ рафта будам. Роҳи хонаи падарӣ аз назди ҳавлии муаллима мегузарад. Ба ҳамин минвол ӯро назди хонаашон вохӯрдам. Ин дафъа низ саросема будам. Хостам гузарам, аммо чун муаллимаамро дидам, хостам ҳолашонро пурсаму баъдан роҳи худро идома диҳам.
Муаллима Гулшод Ёбандашоева сиву ҳашт соли умри бобаракати худро сарфи таълиму тарбияи фарзандони диёрашон кардаанд. Сиву ҳашт сол фақат меомӯзонд, то ки дигарон босавод шаванду ба миллат, давлат ва халқи худ мисли ӯ содиқона хизмат кунанд. Борҳо мехостам зиндагиномаи муаллимаро барои дигарон рӯнамоӣ кунам. Аммо фурсат нашуд, вақт имконият надод. Ба сабаби камчинии вақту серкорӣ боре ҳам натавонистам муаллимаамро зиёрат кунаму барои заҳматҳои кашидааш дар таълиму тарбияи фарзандони деҳа ва шахсан худам, изҳори сипос намоям. Шояд ин сатрҳо муҷиби таскини дили ман шаванду муаллимаро дар иди зебои баҳор – Рӯзи модар шод намоянд.
“ОЯНДА ОМӮЗГОР МЕШАВАМ”
Айёми бачагии муаллима Гулшод Ёбандашоева дар деҳаи хурди Сумҷеви ноҳияи Роштқалъа сипарӣ гардидааст. Деҳае, ки бо аввалин бор диданаш дар тасаввури кас намеғунҷад, ки дар болои кӯҳ ҳам одамон зиндагӣ мекунанд. Ин ҷо на танҳо кӯҳҳо сангинанд, балки одамон низ ба қавле сангин мешаванд. Ӯ соли 1955 дар оилаи деҳқон таваллуд шудаву аз меҳнату заҳмати деҳқон нон хӯрдаву калон шудааст.
Аз нақли муаллима, рӯзгорашон хеле хуб мегузашт, зеро аз нони гандумӣ, ширу қаймоқу гӯшт танқисӣ надоштанд. Ӯ ба пайроҳаи модараш қадамҳои устувор гузошт. Зеро модараш Қаландарова Ойрамо дар мактаби ҳаштсолаи №-55-и (ҳоло МТМУ-и №5) ҳамонвақтаи деҳа ба ҳайси муаллимаи синфҳои ибтидоӣ дарс медод ва падараш Ноёбшоев Ёбандашо дар колхоз ба кори деҳқонӣ шуғл варзидааст.
Соли 1971 муаллима Гулшод Ёбандашоева баъди итмоми мактаби 8 – солаи деҳа, хонданро дар мактаби миёнаи №28-и ноҳияи Шуғнон идома медиҳад. Баъди хатми бомуваффақияти мактаби номбурда бо роҳнамоии модараш ба факултаи таърихи Донишгоҳи давлатии омӯзгории шаҳри Душанбе ба номи Т.Г.Шевченко (ҳозира ДДОТ ба номи С.Айнӣ) дохил гардида, онро соли 1977 хатм менамояд.
- Ҳанӯз насиҳатҳои модари меҳрубонам дар гӯшам садо медиҳанд, - гуфт муаллима. Номи модарро гирифту гиря гулӯгираш кард. Баъди дақиқаи хомӯшӣ бо рӯймолаш оби дидаашро пок карду суҳбатро идома дод. – Модарам ба ман ҳамавақт мегуфт, ки духтарам хон, соҳиби маълумот шав, ризқу рӯзиатро аз ин касб пайдо мекунӣ. Ман ҳам бо ифтихор мегуфтам, “оянда омӯзгор мешавам”. Баъзан ҳангоми бозӣ бо ҳамсолонам худро муаллима мегирифтам, аз болои санг баромада, ба онҳо дарс медодам. Гоҳе чашм дуздида, аз тирезаи мактаб тарзу усули дарсдиҳии муаллимонро назора мекардам. Ҳамин буд, ки ояндаи худро танҳо ба касби пурифтихори омӯзгорӣ бахшидам ва аз ин тасмим ҳамеша ифтихори бузург дорам.
МУҲИТИ КОР ВА РӮЗГОР
Фаъолияти муаллима аз соли 1977 оғоз мегардад. Ӯро аз шуъбаи маорифи ноҳияи Шуғнон бо роҳхат омӯзгори фанни таърих ва ҳуқуқи мактаби рақами 59-и деҳаи Тавдеми ноҳияи Шуғнон (ҳоло ноҳияи Роштқалъа) таъин мекунанд. Бо ёрии методӣ ва педагогии омӯзгорони соҳибтаҷриба Худобахшова Дилшодбегим ва Лутфуллоев Амонулло муаллима зуд ба муҳити кор ва коллективи меҳнатӣ ворид гардида, нозукиҳои педагог буданро аз худ менамояд. Муддати ду соли дигар дар мактаби миёнаи №58-и деҳаи Хидорҷеви ноҳияи Шуғнон фаъолият мебарад. Соли 1983 омӯзгори фанни таърих ва ҳуқуқи муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии рақами 5-и зодгоҳаш мегардад ва то ба нафақа баромаданаш дар ин боргоҳи илму маърифат фаъолият дошт.
Ҳангоме муаллимаро ба нафақа гусел карданд, мегуфтам, ки ӯ набояд ба нафақа равад. Ӯ ҳоло барои фарзандони мову шумо дарс медиҳад. Аммо, худаш рафт, навбатро ба ҷавонон вогузошт. Хушбахтона, дар хона ҳам аз таълиму тарбия фориғ нашуд. Хонандагони мактаб ба хонааш меомаданд, аз дарсҳои иловагии ӯ баҳра мебурданд.
Имрӯз ӯ аз он ифтихор дорад, ки шогирдонаш дар бисёр озмунҳои сатҳи вилоятию ҷумҳуриявӣ пайваста ҷойҳои намоёнро ишғол мекарданд. Ду нафар аз дастпарваронаш номзади илмҳои педагогӣ ва таърих буда, баъзеи дигар имрӯз бо касбу номи пуршарафи омӯзгор ба таълиму тарбияи насли ояндасози миллат машғуланд. Муаллима аз он ифтихор дорад, ки се фарзандаш донишгоҳро хатм намуда, фаъолияти омӯзгорӣ доранд.
МУҲАББАТИ ШОГИРД БА ТАЪРИХ
Дар хурдӣ ҳамвора ба хонаи муаллима, ки поёнтар аз хонаи мо қарор дошт, мерафтам. Ҷевони пур аз китобҳои таърих маро ҳамеша ба сӯйи худ мекашиданд. Бароям хондани китоби таърих, бахусус “Тоҷикон” – и Бобоҷон Ғаффуров хеле хушоянд буд. Ҳодисаҳои таърихро ҳамчун афсона қабул мекардаму дунёи кӯдакӣ бо онҳо бароям ширину гуворо гардид. Афсонаҳои китоби “Таърихи дунёи қадим” хеле аҷиб буданд. Махсусан, асарҳои Ҳеродот - “Илиада” ва “Одиссея”, фоҷиаи “Троя” хеле писандам буданд ва онҳоро ҳаррӯз мехондам.
Гоҳҳо худро ба ҷойи қаҳрамонони ин асарҳо, аз ҷумла Гектору Ахиллес ва Геракл мегузоштаму бо бачаҳои деҳа дар нақши онҳо даромада, бозӣ мекардем. Ё баъди афсонаи “Дедал ва Икар”, ки гуё ба осмонҳо парвоз мекарданд, ман низ ба суйи орзуҳои оянда пару бол мекушодам. Муаллима бошад, ин ҳамаро дар ман мушоҳида мекарду “шогирди ман” ҳамеша маро бо ифтихор садо мекард. Муҳаббатам ба фанни таърих зиёд шуда, боиси он гардид, ки зери роҳнамоию роҳбарии муаллима дар чандин озмунҳои вилоятию ҷумҳуриявӣ сазовори ҷойҳои номоён гардам.
БА ҶОЙИ ОХИРСУХАН
Мукофоти аз ҳама олии қаҳрамони мо ин шогирдони ӯянд. Ӯ хушбахттарин инсони рӯйи дунё аст, ки шогирд тарбия намудааст. Ӯ беҳтарин шахс аст, ки байни ҷомеа ҳурмату эҳтироми хосса дораду аллакай сазовори таҳсину офарини дигарон гардидааст. Зеро ӯ равшанкунандаи роҳи дигарон аз торикист. Муаллима дар тули фаъ-олияти педагогиаш тарзе кор намудааст, ки дар дилҳои шогирдон ва падару модари онҳо хотироти нек боқӣ гузоштааст.
Имрӯз муаллима дар ҳалқаи фарзандону наберагон умр ба сар мебарад. Ҳамчун шогирди муаллима бо муҳаббати шогирдона мегӯям, ки ӯ ба ҳар мукофоти олӣ сазовор аст.
Ташаккур ба шумо муаллимаи меҳрубон. Идатон муборак!
Садоншо ҶАНОБИЛШОЕВ, “ҶТ”
Дер боз ӯро надида будам. Андешамандона сӯям нигаристу саломи маро алейк гуфт. Ин дидор дар рӯзи гарми тобистон иттифоқ афтода буд, ҳангоме ки ба деҳа ба назди падарам барои хабаргирӣ рафта будам. Роҳи хонаи падарӣ аз назди ҳавлии муаллима мегузарад. Ба ҳамин минвол ӯро назди хонаашон вохӯрдам. Ин дафъа низ саросема будам. Хостам гузарам, аммо чун муаллимаамро дидам, хостам ҳолашонро пурсаму баъдан роҳи худро идома диҳам.
Муаллима Гулшод Ёбандашоева сиву ҳашт соли умри бобаракати худро сарфи таълиму тарбияи фарзандони диёрашон кардаанд. Сиву ҳашт сол фақат меомӯзонд, то ки дигарон босавод шаванду ба миллат, давлат ва халқи худ мисли ӯ содиқона хизмат кунанд. Борҳо мехостам зиндагиномаи муаллимаро барои дигарон рӯнамоӣ кунам. Аммо фурсат нашуд, вақт имконият надод. Ба сабаби камчинии вақту серкорӣ боре ҳам натавонистам муаллимаамро зиёрат кунаму барои заҳматҳои кашидааш дар таълиму тарбияи фарзандони деҳа ва шахсан худам, изҳори сипос намоям. Шояд ин сатрҳо муҷиби таскини дили ман шаванду муаллимаро дар иди зебои баҳор – Рӯзи модар шод намоянд.
“ОЯНДА ОМӮЗГОР МЕШАВАМ”
Айёми бачагии муаллима Гулшод Ёбандашоева дар деҳаи хурди Сумҷеви ноҳияи Роштқалъа сипарӣ гардидааст. Деҳае, ки бо аввалин бор диданаш дар тасаввури кас намеғунҷад, ки дар болои кӯҳ ҳам одамон зиндагӣ мекунанд. Ин ҷо на танҳо кӯҳҳо сангинанд, балки одамон низ ба қавле сангин мешаванд. Ӯ соли 1955 дар оилаи деҳқон таваллуд шудаву аз меҳнату заҳмати деҳқон нон хӯрдаву калон шудааст.
Аз нақли муаллима, рӯзгорашон хеле хуб мегузашт, зеро аз нони гандумӣ, ширу қаймоқу гӯшт танқисӣ надоштанд. Ӯ ба пайроҳаи модараш қадамҳои устувор гузошт. Зеро модараш Қаландарова Ойрамо дар мактаби ҳаштсолаи №-55-и (ҳоло МТМУ-и №5) ҳамонвақтаи деҳа ба ҳайси муаллимаи синфҳои ибтидоӣ дарс медод ва падараш Ноёбшоев Ёбандашо дар колхоз ба кори деҳқонӣ шуғл варзидааст.
Соли 1971 муаллима Гулшод Ёбандашоева баъди итмоми мактаби 8 – солаи деҳа, хонданро дар мактаби миёнаи №28-и ноҳияи Шуғнон идома медиҳад. Баъди хатми бомуваффақияти мактаби номбурда бо роҳнамоии модараш ба факултаи таърихи Донишгоҳи давлатии омӯзгории шаҳри Душанбе ба номи Т.Г.Шевченко (ҳозира ДДОТ ба номи С.Айнӣ) дохил гардида, онро соли 1977 хатм менамояд.
- Ҳанӯз насиҳатҳои модари меҳрубонам дар гӯшам садо медиҳанд, - гуфт муаллима. Номи модарро гирифту гиря гулӯгираш кард. Баъди дақиқаи хомӯшӣ бо рӯймолаш оби дидаашро пок карду суҳбатро идома дод. – Модарам ба ман ҳамавақт мегуфт, ки духтарам хон, соҳиби маълумот шав, ризқу рӯзиатро аз ин касб пайдо мекунӣ. Ман ҳам бо ифтихор мегуфтам, “оянда омӯзгор мешавам”. Баъзан ҳангоми бозӣ бо ҳамсолонам худро муаллима мегирифтам, аз болои санг баромада, ба онҳо дарс медодам. Гоҳе чашм дуздида, аз тирезаи мактаб тарзу усули дарсдиҳии муаллимонро назора мекардам. Ҳамин буд, ки ояндаи худро танҳо ба касби пурифтихори омӯзгорӣ бахшидам ва аз ин тасмим ҳамеша ифтихори бузург дорам.
МУҲИТИ КОР ВА РӮЗГОР
Фаъолияти муаллима аз соли 1977 оғоз мегардад. Ӯро аз шуъбаи маорифи ноҳияи Шуғнон бо роҳхат омӯзгори фанни таърих ва ҳуқуқи мактаби рақами 59-и деҳаи Тавдеми ноҳияи Шуғнон (ҳоло ноҳияи Роштқалъа) таъин мекунанд. Бо ёрии методӣ ва педагогии омӯзгорони соҳибтаҷриба Худобахшова Дилшодбегим ва Лутфуллоев Амонулло муаллима зуд ба муҳити кор ва коллективи меҳнатӣ ворид гардида, нозукиҳои педагог буданро аз худ менамояд. Муддати ду соли дигар дар мактаби миёнаи №58-и деҳаи Хидорҷеви ноҳияи Шуғнон фаъолият мебарад. Соли 1983 омӯзгори фанни таърих ва ҳуқуқи муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии рақами 5-и зодгоҳаш мегардад ва то ба нафақа баромаданаш дар ин боргоҳи илму маърифат фаъолият дошт.
Ҳангоме муаллимаро ба нафақа гусел карданд, мегуфтам, ки ӯ набояд ба нафақа равад. Ӯ ҳоло барои фарзандони мову шумо дарс медиҳад. Аммо, худаш рафт, навбатро ба ҷавонон вогузошт. Хушбахтона, дар хона ҳам аз таълиму тарбия фориғ нашуд. Хонандагони мактаб ба хонааш меомаданд, аз дарсҳои иловагии ӯ баҳра мебурданд.
Имрӯз ӯ аз он ифтихор дорад, ки шогирдонаш дар бисёр озмунҳои сатҳи вилоятию ҷумҳуриявӣ пайваста ҷойҳои намоёнро ишғол мекарданд. Ду нафар аз дастпарваронаш номзади илмҳои педагогӣ ва таърих буда, баъзеи дигар имрӯз бо касбу номи пуршарафи омӯзгор ба таълиму тарбияи насли ояндасози миллат машғуланд. Муаллима аз он ифтихор дорад, ки се фарзандаш донишгоҳро хатм намуда, фаъолияти омӯзгорӣ доранд.
МУҲАББАТИ ШОГИРД БА ТАЪРИХ
Дар хурдӣ ҳамвора ба хонаи муаллима, ки поёнтар аз хонаи мо қарор дошт, мерафтам. Ҷевони пур аз китобҳои таърих маро ҳамеша ба сӯйи худ мекашиданд. Бароям хондани китоби таърих, бахусус “Тоҷикон” – и Бобоҷон Ғаффуров хеле хушоянд буд. Ҳодисаҳои таърихро ҳамчун афсона қабул мекардаму дунёи кӯдакӣ бо онҳо бароям ширину гуворо гардид. Афсонаҳои китоби “Таърихи дунёи қадим” хеле аҷиб буданд. Махсусан, асарҳои Ҳеродот - “Илиада” ва “Одиссея”, фоҷиаи “Троя” хеле писандам буданд ва онҳоро ҳаррӯз мехондам.
Гоҳҳо худро ба ҷойи қаҳрамонони ин асарҳо, аз ҷумла Гектору Ахиллес ва Геракл мегузоштаму бо бачаҳои деҳа дар нақши онҳо даромада, бозӣ мекардем. Ё баъди афсонаи “Дедал ва Икар”, ки гуё ба осмонҳо парвоз мекарданд, ман низ ба суйи орзуҳои оянда пару бол мекушодам. Муаллима бошад, ин ҳамаро дар ман мушоҳида мекарду “шогирди ман” ҳамеша маро бо ифтихор садо мекард. Муҳаббатам ба фанни таърих зиёд шуда, боиси он гардид, ки зери роҳнамоию роҳбарии муаллима дар чандин озмунҳои вилоятию ҷумҳуриявӣ сазовори ҷойҳои номоён гардам.
БА ҶОЙИ ОХИРСУХАН
Мукофоти аз ҳама олии қаҳрамони мо ин шогирдони ӯянд. Ӯ хушбахттарин инсони рӯйи дунё аст, ки шогирд тарбия намудааст. Ӯ беҳтарин шахс аст, ки байни ҷомеа ҳурмату эҳтироми хосса дораду аллакай сазовори таҳсину офарини дигарон гардидааст. Зеро ӯ равшанкунандаи роҳи дигарон аз торикист. Муаллима дар тули фаъ-олияти педагогиаш тарзе кор намудааст, ки дар дилҳои шогирдон ва падару модари онҳо хотироти нек боқӣ гузоштааст.
Имрӯз муаллима дар ҳалқаи фарзандону наберагон умр ба сар мебарад. Ҳамчун шогирди муаллима бо муҳаббати шогирдона мегӯям, ки ӯ ба ҳар мукофоти олӣ сазовор аст.
Ташаккур ба шумо муаллимаи меҳрубон. Идатон муборак!
Садоншо ҶАНОБИЛШОЕВ, “ҶТ”
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед