Инсонҳо ҳамеша барои раҳо ёфтан аз баъзе одатҳои нохуш ва рӯ овардан ба амалҳои нек кӯшиш мекунанд. Барои ин роҳҳои гуногунро ҷӯё мешаванд. Вале бо як рӯза доштан метавон аз чандин одатҳои номақбул дур гашт. Зеро рӯза доштан парҳезкорӣ аст. Парҳезкорӣ бошад, барои ташаккули инсони комил ҳам аз лиҳози моддӣ (ҷисмонӣ) ва ҳам аз лиҳози маънавӣ (руҳӣ) хизмат мекунад.

Инсони рӯзадор ҳангоми иҷрои фармудаҳои илоҳӣ, ки шарти комил шудани рӯза мебошад, дар худ руҳияи тақворо зинда мегардонад. Гуруснагию ташнагӣ ва худдорӣ аз анҷоми дигар амалҳо шуълаҳои саркаши ҳавасҳои моро хомӯш мекунад. Чунончи шахси рӯзадор имкон дорад, аз чанголи шаҳват раҳо шуда, барои парҳезкории худ замина муҳайё созад.

Зимнан, рӯза доштан аз нахӯрдан ва наошомидан иборат нест. Балки ашхоси рӯзадор барои комил шудани рӯзаашон бояд аз гуфтани алфози қабеҳ, ҳақхӯрӣ, ришваситонӣ, дурӯғ, дуздӣ ва дигар амалҳои зишт даст кашанд. Инсоне, ки ба василаи рӯза аз корҳои бад парҳез мекунад, бо хоҳишҳои хеш меҷангад ва дар баробари ҳавасҳои нафсонии худ зиддият нишон медиҳад. Тамрини ин амал ирода ва тасмимро дар инсон қавӣ мегардонад, баданро аз тобеияти ҳавасҳо мераҳонад.

Сабр аз одатҳоест, ки дар ҳама дида намешавад. Аммо инсонҳоро зарур аст, ки барои дар мушкилиҳои зиндагӣ тоб оварданашон босабр бошанд. Табиист, ки инсонҳо дар зиндагӣ ба нодорӣ, мусибат, нофаҳмиҳои оилавӣ ва дигар мушкилиҳо дучор мешаванд. Дар чунин ҳолатҳо сабр намудан ягона василаи ғолиб омадан ба мушкилӣ мебошад. Сабр нерӯи пойдории инсонро зиёда месозад ва иродаи ӯро тавоно мегардонад. Рӯза доштан, ба хусус дар рӯзҳои гарму тӯлонии тобистон, ки фишори ташнагӣ тоқатфарсо мешавад, ба таври назаррас ба инсон сабру таҳаммул карданро меомӯзонад.

Ҳамчунин, инсонҳо ба воситаи рӯза доштан иродаи худро мустаҳкам мекунанд. Дар ҷомеаи мо истеъмолкунандагони тамоку, сигор ва машрубот кам нестанд. Ҳатто барои бисёриҳо истеъмоли носу сигор ва дар маҷмуъ тамоку, одати доимиашон шудааст. Маҳз бо шарофати рӯза доштан қисме аз ин нафарон тарки одат мекунанд. Нафароне, ки дар моҳи Рамазон рӯза мегиранд, ба хотири комил шудани рӯзаашон аз истифодаи ҳама гуна маводи мадҳушкунанда даст мекашанд ва ба ҳамин васила иродаи худро мустаҳкам намуда, минбаъд онро истеъмол намекунанд. Дар ин росто рӯза қаноатро дар истеъмоли ғизо низ ба бор меорад.

Ҳамин тавр, рӯза фаризаест, ки инсонҳоро аз моддигароӣ ва ҳирсу тамаъ барои лаззатҳои моддӣ ва аз исрофкорию танпарварӣ мераҳонад. Ба инсон меомӯзад, ки ба фикри дигарон бошад ва бар хоҳишҳои ҷисмонии хеш фармонраво гардад. Дар истифодаи маводи ғизоӣ ба миқдори ниёз қаноат варзад ва аз исроф бипарҳезад. Рӯза ба инсонҳо меомӯзад, ки бо миқдори кам ҳам метавон зист.

Бо сабаби рӯза доштан инсонҳо аз ҳирсу тамаъ, ки аз ғарқ шудан дар моддиёт ва раҳгум задан аз маънавиёт дарак медиҳад, дур мешаванд.

Хуршед МАВЛОНОВ, “ҶТ”