Мардумони тоҷик ва ӯзбекро суннатҳои бисёрасраи дӯстӣ, ҳамсоягии нек ва эҳтироми ҷонибҳо муттаҳид месозанд.

Эмомалӣ Раҳмон

Таърих, фарҳанг ва адабиёти мо –тоҷикон, ки аз ҷумлаи халқҳои қадимтарин ба шумор меравем, гувоҳ аст, ки халқи тоҷик пайваста бо роҳи оштӣ, сулҳу салоҳ ва дӯстӣ барои пешбурди давлати худ замина мегузошт. Ин хислатҳо дар осори шифоҳиву хаттӣ, ёдгориҳои бузурги таърихӣ ва катибаҳои нодир ба мо мерос мондаанд. Мардуми Осиёи марказӣ – тоҷикҳо, ӯзбекҳо, қазоқҳо, туркманҳо, қирғизҳо ва дигар қавму қабилаҳои эронитабору турктабор дар тӯли ҳазорсолаи охир, муносибатҳои сиёсӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ ва садҳо ҳодисаҳо ва воқеаҳои табиӣ ва иҷтимоиро бо ҳам гузарониданд, сардию гармиҳои зиндагиро якҷо чашида, то имрӯз рӯзгори худро пеш мебаранд. Миллатҳое, ки дар баробари ҳифзи асолату вижагиҳои миллии худ ҳамзамон бо дигар миллатҳо робитаи фарҳангӣ ва таърихӣ доранд, дар ҷаҳон кам нестанд, аммо мисли миллатҳои тоҷику ӯзбек кам метавон миллатеро вохӯрд, ки аз лиҳози равониву ахлоқӣ, урфу одату анъана ва шеваи зиндагӣ ба ҳам шабоҳат дошта бошанд.

Дӯстии халқҳои тоҷику ӯзбек аз қаъри таърих сарчашма мегирад. Тоҷикону ӯзбекон аз халқҳое мебошанд, ки дар лаҳзаҳои ғаму шодӣ, барору нобарорӣ, нокомию пирӯзиҳо бо ҳам буданд. Ҳамин аст, ки фарҳангу тамаддуни ҳар ду миллат ба ҳамдигар пайвастагии ногусастанӣ доранд. Дӯстии халқҳои тоҷику ӯзбекро метавон дар робитаҳои дӯстонаи шоирони гузаштаи ин ду халқ Мавлоно Абдураҳмони Ҷомӣ ва Алишери Навоӣ, ки бо ҳам робитаҳои неки дӯстӣ ва устодиву шогирдӣ доштанд, низ хуб эҳсос кард. Мир Алишер Навоӣ то охири умр ҳамчун шогирди вафодор ба Мавлоно Ҷомӣ содиқ монда, ҳамеша дар осори хеш хислатҳои бузурги инсондӯстонаи пирашро ба некӣ ёд оварда, бо як меҳру муҳаббат оид ба хоксорӣ, фурӯтанӣ, ҳимматбаландӣ, саховатпешагӣ, хайрхоҳӣ ва дигар хислатҳои ҳамидаи ӯ ишора ва дар шеъру шоирӣ, фалсафаю ҳикмат, шариату тариқат забардаст будани устодашро зикр кардааст.

Устод Айнӣ, инчунин, донандаи хуби забони ӯзбекӣ буда, анъанаи зуллисонайниро идома додааст. Дар солҳои бистуму сиюми асри ХХ бошад, мақолаҳои зиёди устод Айнӣ бо забони ӯзбекӣ дар рӯзномаву маҷаллаҳои Ӯзбекистон чоп шуда, дар онҳо адиб халқи заҳматкаши ӯзбекро барои ба даст овардани саводу дониш ва рушди мактабу маориф даъват кардааст.

Ин дӯстию бародарӣ дар давраи ба истиқлолияту озодӣ расидани ҷумҳуриҳои Тоҷикистон ва Ӯзбекистон сатҳи сифатан нав ва ҷанбаҳои тоза касб намуд. Фарҳанг, ки аввалин қосиди сулҳу тавсиадиҳандаи муносибатҳои некӯи халқҳо ба ҳисоб меравад, солҳо миёни мардуми тоҷику ӯзбек ҳамчун унсури муттаҳидсоз ба ҳисоб мерафт. Рафтуомади адибону санъаткорон дар замони шӯравӣ дар ин кишварҳо як амри маъмул буд. Қабл аз Инқилоби октябр низ ин тамоюл садсолаҳо вуҷуд дошт. Танҳо замони фурӯпошии Иттиҳоди Шӯравӣ ва даврони истиқлолияти ин кишварҳо баъзе монеаҳо бунёд гаштанд, ки манфӣ будани онро халқҳои тоҷику ӯзбек дарк намуданд. Бо вуҷуди ин дар ин давра сафарҳои фарҳангии ҳунармандони тоҷик дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва баръакс сафарҳои фарҳангии овозхонони машҳури Ӯзбекистон дар шаҳру ноҳияҳои кишвари мо ба назар мерасид, ки садои дӯстӣ ва оҳангҳои бародариро танинандоз менамуданд. Дар ин давра ба касе пӯшида нест, ки агар чанде фазои фарҳангии миёни ин ду кишвар орому осуда буд, аммо фазои сиёсиро гарду ғубори ғаразолуде, ки аз ҷониби баъзе кишварҳои манфиатҷӯи дигар мевазид каме хира менамуд. Дар ҷаҳони сиёсӣ миёни ин ду халқ мехостанд кинаву нобовариро ба миён оранд. Ду халқи бародар донист, ки он ҳама ҷузъиёти нолозим сохтаву муваққатист.

Ҳамагон шоҳиди он гаштем, ки хиради азалӣ ва дарки амиқу сулҳпарваронаи Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон тавонист чӣ гунае, ки ҷанги шаҳрвандиро ба гӯшаи фаромушӣ барад, ин нифоқро низ аз миён бардошт. Дубора оҳанги дӯстиву бародариро миёни ин ду кишвар танинандоз намуду кабутарони дӯстиро боли парвоз бахшид. Воқеан иқдому ташаббусҳои ин марди наҷиб буд, ки билохира халқи тоҷику ӯзбек дигарбора ба ҳам омаданд ва чӣ гунае, ки аксарият шоҳиди ҳолем ҳамагон оҳангу табли шодӣ мезананд. Дигарбора дар ҳавои суруди якдигар мерақсанд ва ҳамовозӣ мекунанд. Оғӯшкушоии самимонаи роҳбарони ду давлат нишонаи волои ин гуфтаҳост.

Дарвоқеъ, дӯстии ин ду халқ аз қадим на танҳо дар анъанаву суннатҳо ифода меёфт, балки дар робитаҳои фарҳангию адабияшон низ таҷассум гардида, шуҳрати беандоза касб мекард. Гармшавии муносибатҳои ду давлат дар мадди аввал ба ҳаёти одамони одӣ таъсири хешро мегузорад. Бовар дорем, ки ба шарофати ташрифи меҳмони олиқадр Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон муҳтарам Шавкат Мирзиёев ва сиёсати адабпарваронаю фарҳангдӯстонаи Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ин дӯстӣ боз ҳам рушд карда, пару боли тоза мегирад ва пайғоми меҳру муҳаббат ва рафоқату бародарии ин халқҳоро чун кабӯтарони сулҳ ба дуриҳои дур бурда, номи ҳар ду халқро дар арсаи ҷаҳонӣ боз ҳам бештар машҳур мегардонанд.

Меҳрулло НУРУЛЛОЗОДА, омӯзгори Академияи ВКД Ҷумҳурии Тоҷикистон, капитани милитсия,
Ҳокимҷон ҲАБИБОВ, курсанти курси 3 Академияи ВКД Ҷумҳурии Тоҷикистон, сержанти хурди милитсия