ҶОМЕА
Ҷумъа 19 Апрел 2024 12:04
Бо ташаббусҳои созандаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ рӯз аз рӯз боғҳои фарҳангию фароғатӣ дар тамоми минтақаҳои кишвар ва пойтахти азизамон сохтаву ба истифода дода шуда истодаанд. Мардум метавонанд, дар чунин боғҳо ба пиёдагардӣ ва сайругашт машғул шаванд. Аммо шумораи сокинон дар боғҳо кам ва машғул ба пиёдагардӣ ангуштшумор аст.
Мақсад аз ин гуфтаҳо танҳо пиёдагардии сокинон дар боғҳо мебошад, ки бо вуҷуди зиёд гардидани боғҳо мардум дар он ҷо кам пиёдагардӣ менамоянд. Зеро аксарияти мардум аз фоидаҳои зиёди он бехабаранд ва сабаби камтаваҷҷуҳӣ ба пиёдагардӣ низ маҳз надонистани ҷиҳатҳои манфиатноки он мебошад. Ба пиёдагардӣ машғул нагардидану бетаваҷҷуҳии сокинонро нисбати он мо аз боғҳои холӣ метавонем пайхас намоем. Чаро мардум барои саломатияшон вақт ҷудо намекунанд? Холигии боғҳо аз чист? Ин ва дигар саволҳо барои солимии ҷомеа посухи амиқ мехоҳанд.
Пиёдагардӣ дар солимгардонии одамон аҳамияти калон дорад. Барои ин на толори варзишӣ лозим аст ва на маблағе, аммо одамон ба пиёдагардӣ хеле камтаваҷҷуҳанд. Чаро? Зеро аксарияти онҳо, махсусан ҷавонон аз фоидаҳои пиёдагардӣ бехабаранд ва ҳатто дар назарашон ин як чизи маъмулӣ метобад. Бисёр вақт мушоҳида кардан мумкин аст, ки одамон ҳатто аз як истгоҳ то истгоҳи дигар пиёда намераванд, баръакс тавассути нақлиётҳои мусофирбар мераванд. Ё дар боғҳои кишвар нафарони машғул ба пиёдагардиро ба ҷуз 3-4 мӯйсафед вохӯрдан ғайриимкон аст.
Саймуҳаммад Рустамов айни замон дар Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ таҳсил мекунад. Номбурда донишҷӯ буда, ҳамарӯза тақрибан севуним километр роҳро пиёда тай менамояд. Ӯ гуфт: “Ҳамарӯза ба пиёдагардӣ машғул мешавам. Масофае, ки тай мекунам, аз хона то донишгоҳ аст. Аз сабабе ки хона ба донишгоҳ наздик аст, ба дарс пиёда рафта меоям. Лекин дар боғҳо махсусан ба пиёдагардӣ машғул намешавам”.
Ҷавонон нисбат ба пиёдагардӣ назарҳои мухталиф доранд, яке мегӯяд, ки вақти худро барои пиёдагардӣ ҷудо менамояд, аммо на дар боғҳо, балки дар роҳ. Дигаре мегӯяд, ки барои пиёдагардӣ вақташ камӣ мекунад.
- Кор мекунам. Аз ин сабаб пиёда қариб, ки гашта наметавонам ва барои зуд тамом шудани корҳоям ҳамеша аз сабукрави худ истифода мебарам. Хулоса, пиёда гашта наметавонам, зеро вақтам намешавад, - мегӯяд, Қурбон Бобомуродов.
Бисёре аз сокинону донишҷӯён мегӯянд, ки барои пиёдагардӣ дар боғҳо вақт намеёбанд ва инро сабаби махсус ба пиёдагардӣ машғул нашуданашон медонанд. Аммо вақте барои солимии худ нафаре вақт ҷудо карда наметавонад, пас аллакай худро бемор кардааст.
КАМ БУДАНИ ПИЁДАГАРДОН ДАР БОҒҲО
Дар боғҳои пойтахт нафарони ба пиёдагардӣ машғулбударо аз миёни ҷавонон хеле кам ва аксар вақт вонамехӯрем. Дар бисёр мавридҳо чанде аз нафарони 50-60 соларо мебинем, ки онҳо низ беморанд ва барои гардиши хунашонро муътадил намудану қувват гирифтани буғумҳояшон ба роҳгардӣ машғуланд. Танҳо боғҳои холӣ ҳангоми иду ҷашнҳо аз одам пур мешаванд, ки дар он рӯз мардум барои тамошои барномаҳои консертӣ мераванд, на пиёдагардӣ.
Ин дар ҳолест, ки мутахассисон барои солимии ҳар шахс давоми рӯз на кам аз 2-5 ва 10 километр роҳ рафтанро тавсия медиҳанд, то бо тай намудани ин миқдор роҳ ҳаракати хун ва инкишофи дилу рагҳо муътадил гарданд. Боғҳо бошанд, барои машғул шудани одамон ба пиёдагардӣ хеле мувофиқанд. Чунки барои шахси роҳрав на толори варзишӣ лозим аст ва на таҷҳизоти варзишӣ. Танҳо шахс бо пойи худ дар боғе пиёда роҳ мегардаду халос.
Маҳмадтолиб Шокирзода, сардори Раёсати тарбияи ҷисмонӣ ва инкишофи варзиши дастгоҳи марказии Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мегӯяд, ки барои рушд додан ва оммавӣ гардонидани пиёдагардӣ пайваста корҳои таблиғотиро ба роҳ мемонанд, аммо дар ин баробар бояд дигар ниҳодҳо низ таблиғот баранд, то мардум ба пиёдагардӣ машғул шаванд.
- Ҳоло оммавияти пиёдагардӣ таъмин нагардидааст. Оммавӣ гардидани пиёдагардӣ замоне таъмин мегардад, ки мо ҳар саҳар дар боғҳои шаҳру ноҳияҳо пиёдагардии ҷавононро мисли ид пур бубинем. Корҳо дар самти таблиғоти пиёдагардӣ рӯз аз рӯз ҷоннок гардида истодааст ва сол то сол таваҷҷуҳи мардум ба пиёдагардӣ бештар мешавад. Мардумро ҷалб намудан ба ин дар баробари Кумита, вазифаи ниҳодҳои алоҳидаи идеологӣ, аз қабили шуъбаҳои кор бо занон, маориф, фарҳанг ва дигар сохторҳои маҳаллӣ низ ҳаст. Яъне дар баробари Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш дигар шуъбаҳои идеологии шаҳру ноҳияҳо агар корҳои таблиғотӣ баранд, пиёдагардӣ дар замири ҳар як фарди тоҷик ҷой мегираду мардум барои солимии худ дар боғҳо, махсусан ба пиёдагардӣ машғул мешаванд, - гуфт дар идома Маҳмадтолиб Шокирзода.
Ба назари коршиносон бояд бештар Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ пиёдагардиро миёни сокинон таблиғ намояд.
ПИЁДАГАРДӢ БА НАФЪИ ОДАМОН
Нуруллоҳи Ориф, шоир ва рӯзноманигор мегӯяд, ки аз ҷавонӣ то ҳол рӯзеро дар хотир надорад, ки пиёда роҳ нагашта бошад.
- Дар як рӯз 9-10 километр роҳро пиёда тай мекунам. Ин масофа аз бозори “Деҳқон” то “Шарқи Озод” мебошад. Пиёдагардӣ маро ҳам сабук мекунад ва ҳам барои корҳои эҷодиам илҳому идея меорад. Боре бемор шудам, ба назди як дӯсти табибам рафтам. Он маро муоинаи тиббӣ намуда, ҳайрон шуда гуфт: “мушакҳоят мисли варзишгарони пурқувват ҷафс ва таранганд. Чӣ кор мекунӣ?”. Ман фаҳмондамаш, ки пиёда роҳ меравам. Дӯстам гӯфтанд, ки пиёдагардӣ мушакҳоямро боқувват ва ҷафс кардааст, - мегӯяд шоир Н. Ориф.
Аз гуфтаҳои ин шоир бармеояд, ки пиёдагардӣ ба инсон қувват ва равон мебахшад ва маҳз пиёдагардӣ буд, ки ин ҳамсуҳбати мо то ҳол ҷавону солим аст.
- Роҳгардӣ гардиши хунро тез карда, роҳҳои нафасро кушода, балғамро тоза мекунад. Инчунин, чарбҳои баданро нест карда, ба системаҳои дилу рагҳо қувват мебахшад. Дар ин баробар пиёдагардӣ мушакҳоро неруманд месозад. Бисёриҳо ба ин на он қадар аҳамият медиҳанд, аммо роҳгардӣ дар назар он қадар муҳим натобад, дар асл таъсири хеле калон ба саломатии одамон дорад. Бо роҳ гаштан гардиши хун тез гардида, ин гардиши тез намегузорад, ки бисёре аз вирусҳо ба организми инсон ворид гарданд. Одамоне, ки хӯрокҳои чарбу, бирёнӣ, ош ва дигар таомҳои вазнинро истеъмол карда, баъди он омада менишинанд, дар ин ҳолат меъда, рӯда, узвҳои ҳозимаашонро зӯр меояд. Вақте ки узвҳои мазкурро зур меоянд, дар ин ҳолат ҳазми хӯрок мушкил мешавад. Бояд баъди истеъмоли хӯрокҳои чарбдор ҳадди ақал 400-500 метр пиёда роҳ гаштан лозим аст, то ҳазми хӯрок хуб шавад ва ба меъдаву дигар узвҳои ҳозима зарар нарасад, - мегӯяд Шарифҷон Сайдшарифов, сармутахассиси КВД “Маркази ҷумҳуриявии тибби халқӣ”.
Ба назари ин коршинос, шахс дар як шабонарӯз бояд ҳадди ақал 2 километр роҳ гардад. Ин роҳгардӣ дар боду ҳавои тоза, баъди итеъмоли хӯроки наҳорӣ ва дигар хӯрокҳое, ки шахс дар давоми рӯз истеъмол мекунад, бояд сурат гирад.
ПИЁДАГАРДӢ ДАР БОҒҲО ТАБЛИҒРО МЕТАЛАБАД!
Дар баробари Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, телевизионҳои давлатӣ ва дигар ВАО-и кишвар ҳарчӣ бештар таблиғ намудани пиёдагардӣ дар боғҳо ва хусусиятҳои фоидабахши онро ба роҳ монанд.
Зеро пиёдагардӣ низ дар таъмини солимии миллат саҳми арзандаеро метавонад гузорад. Чуноне ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пайваста таъкид менамоянд: “солимии миллат-боигарии давлат аст”. Агар ба ин таъкиди Сарвари давлат амал намуда, мардумро ба пиёдагардӣ равона созему аз хусусиятҳои фоидабахши он одамон огоҳӣ пайдо намоянд, ҳатман онҳо ба пиёдагардӣ машғул мешаванд, ки албатта манфиатнок барои саломатист.
Мақсад аз ин гуфтаҳо танҳо пиёдагардии сокинон дар боғҳо мебошад, ки бо вуҷуди зиёд гардидани боғҳо мардум дар он ҷо кам пиёдагардӣ менамоянд. Зеро аксарияти мардум аз фоидаҳои зиёди он бехабаранд ва сабаби камтаваҷҷуҳӣ ба пиёдагардӣ низ маҳз надонистани ҷиҳатҳои манфиатноки он мебошад. Ба пиёдагардӣ машғул нагардидану бетаваҷҷуҳии сокинонро нисбати он мо аз боғҳои холӣ метавонем пайхас намоем. Чаро мардум барои саломатияшон вақт ҷудо намекунанд? Холигии боғҳо аз чист? Ин ва дигар саволҳо барои солимии ҷомеа посухи амиқ мехоҳанд.
Пиёдагардӣ дар солимгардонии одамон аҳамияти калон дорад. Барои ин на толори варзишӣ лозим аст ва на маблағе, аммо одамон ба пиёдагардӣ хеле камтаваҷҷуҳанд. Чаро? Зеро аксарияти онҳо, махсусан ҷавонон аз фоидаҳои пиёдагардӣ бехабаранд ва ҳатто дар назарашон ин як чизи маъмулӣ метобад. Бисёр вақт мушоҳида кардан мумкин аст, ки одамон ҳатто аз як истгоҳ то истгоҳи дигар пиёда намераванд, баръакс тавассути нақлиётҳои мусофирбар мераванд. Ё дар боғҳои кишвар нафарони машғул ба пиёдагардиро ба ҷуз 3-4 мӯйсафед вохӯрдан ғайриимкон аст.
Саймуҳаммад Рустамов айни замон дар Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ таҳсил мекунад. Номбурда донишҷӯ буда, ҳамарӯза тақрибан севуним километр роҳро пиёда тай менамояд. Ӯ гуфт: “Ҳамарӯза ба пиёдагардӣ машғул мешавам. Масофае, ки тай мекунам, аз хона то донишгоҳ аст. Аз сабабе ки хона ба донишгоҳ наздик аст, ба дарс пиёда рафта меоям. Лекин дар боғҳо махсусан ба пиёдагардӣ машғул намешавам”.
Ҷавонон нисбат ба пиёдагардӣ назарҳои мухталиф доранд, яке мегӯяд, ки вақти худро барои пиёдагардӣ ҷудо менамояд, аммо на дар боғҳо, балки дар роҳ. Дигаре мегӯяд, ки барои пиёдагардӣ вақташ камӣ мекунад.
- Кор мекунам. Аз ин сабаб пиёда қариб, ки гашта наметавонам ва барои зуд тамом шудани корҳоям ҳамеша аз сабукрави худ истифода мебарам. Хулоса, пиёда гашта наметавонам, зеро вақтам намешавад, - мегӯяд, Қурбон Бобомуродов.
Бисёре аз сокинону донишҷӯён мегӯянд, ки барои пиёдагардӣ дар боғҳо вақт намеёбанд ва инро сабаби махсус ба пиёдагардӣ машғул нашуданашон медонанд. Аммо вақте барои солимии худ нафаре вақт ҷудо карда наметавонад, пас аллакай худро бемор кардааст.
КАМ БУДАНИ ПИЁДАГАРДОН ДАР БОҒҲО
Дар боғҳои пойтахт нафарони ба пиёдагардӣ машғулбударо аз миёни ҷавонон хеле кам ва аксар вақт вонамехӯрем. Дар бисёр мавридҳо чанде аз нафарони 50-60 соларо мебинем, ки онҳо низ беморанд ва барои гардиши хунашонро муътадил намудану қувват гирифтани буғумҳояшон ба роҳгардӣ машғуланд. Танҳо боғҳои холӣ ҳангоми иду ҷашнҳо аз одам пур мешаванд, ки дар он рӯз мардум барои тамошои барномаҳои консертӣ мераванд, на пиёдагардӣ.
Ин дар ҳолест, ки мутахассисон барои солимии ҳар шахс давоми рӯз на кам аз 2-5 ва 10 километр роҳ рафтанро тавсия медиҳанд, то бо тай намудани ин миқдор роҳ ҳаракати хун ва инкишофи дилу рагҳо муътадил гарданд. Боғҳо бошанд, барои машғул шудани одамон ба пиёдагардӣ хеле мувофиқанд. Чунки барои шахси роҳрав на толори варзишӣ лозим аст ва на таҷҳизоти варзишӣ. Танҳо шахс бо пойи худ дар боғе пиёда роҳ мегардаду халос.
Маҳмадтолиб Шокирзода, сардори Раёсати тарбияи ҷисмонӣ ва инкишофи варзиши дастгоҳи марказии Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мегӯяд, ки барои рушд додан ва оммавӣ гардонидани пиёдагардӣ пайваста корҳои таблиғотиро ба роҳ мемонанд, аммо дар ин баробар бояд дигар ниҳодҳо низ таблиғот баранд, то мардум ба пиёдагардӣ машғул шаванд.
- Ҳоло оммавияти пиёдагардӣ таъмин нагардидааст. Оммавӣ гардидани пиёдагардӣ замоне таъмин мегардад, ки мо ҳар саҳар дар боғҳои шаҳру ноҳияҳо пиёдагардии ҷавононро мисли ид пур бубинем. Корҳо дар самти таблиғоти пиёдагардӣ рӯз аз рӯз ҷоннок гардида истодааст ва сол то сол таваҷҷуҳи мардум ба пиёдагардӣ бештар мешавад. Мардумро ҷалб намудан ба ин дар баробари Кумита, вазифаи ниҳодҳои алоҳидаи идеологӣ, аз қабили шуъбаҳои кор бо занон, маориф, фарҳанг ва дигар сохторҳои маҳаллӣ низ ҳаст. Яъне дар баробари Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш дигар шуъбаҳои идеологии шаҳру ноҳияҳо агар корҳои таблиғотӣ баранд, пиёдагардӣ дар замири ҳар як фарди тоҷик ҷой мегираду мардум барои солимии худ дар боғҳо, махсусан ба пиёдагардӣ машғул мешаванд, - гуфт дар идома Маҳмадтолиб Шокирзода.
Ба назари коршиносон бояд бештар Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ пиёдагардиро миёни сокинон таблиғ намояд.
ПИЁДАГАРДӢ БА НАФЪИ ОДАМОН
Нуруллоҳи Ориф, шоир ва рӯзноманигор мегӯяд, ки аз ҷавонӣ то ҳол рӯзеро дар хотир надорад, ки пиёда роҳ нагашта бошад.
- Дар як рӯз 9-10 километр роҳро пиёда тай мекунам. Ин масофа аз бозори “Деҳқон” то “Шарқи Озод” мебошад. Пиёдагардӣ маро ҳам сабук мекунад ва ҳам барои корҳои эҷодиам илҳому идея меорад. Боре бемор шудам, ба назди як дӯсти табибам рафтам. Он маро муоинаи тиббӣ намуда, ҳайрон шуда гуфт: “мушакҳоят мисли варзишгарони пурқувват ҷафс ва таранганд. Чӣ кор мекунӣ?”. Ман фаҳмондамаш, ки пиёда роҳ меравам. Дӯстам гӯфтанд, ки пиёдагардӣ мушакҳоямро боқувват ва ҷафс кардааст, - мегӯяд шоир Н. Ориф.
Аз гуфтаҳои ин шоир бармеояд, ки пиёдагардӣ ба инсон қувват ва равон мебахшад ва маҳз пиёдагардӣ буд, ки ин ҳамсуҳбати мо то ҳол ҷавону солим аст.
- Роҳгардӣ гардиши хунро тез карда, роҳҳои нафасро кушода, балғамро тоза мекунад. Инчунин, чарбҳои баданро нест карда, ба системаҳои дилу рагҳо қувват мебахшад. Дар ин баробар пиёдагардӣ мушакҳоро неруманд месозад. Бисёриҳо ба ин на он қадар аҳамият медиҳанд, аммо роҳгардӣ дар назар он қадар муҳим натобад, дар асл таъсири хеле калон ба саломатии одамон дорад. Бо роҳ гаштан гардиши хун тез гардида, ин гардиши тез намегузорад, ки бисёре аз вирусҳо ба организми инсон ворид гарданд. Одамоне, ки хӯрокҳои чарбу, бирёнӣ, ош ва дигар таомҳои вазнинро истеъмол карда, баъди он омада менишинанд, дар ин ҳолат меъда, рӯда, узвҳои ҳозимаашонро зӯр меояд. Вақте ки узвҳои мазкурро зур меоянд, дар ин ҳолат ҳазми хӯрок мушкил мешавад. Бояд баъди истеъмоли хӯрокҳои чарбдор ҳадди ақал 400-500 метр пиёда роҳ гаштан лозим аст, то ҳазми хӯрок хуб шавад ва ба меъдаву дигар узвҳои ҳозима зарар нарасад, - мегӯяд Шарифҷон Сайдшарифов, сармутахассиси КВД “Маркази ҷумҳуриявии тибби халқӣ”.
Ба назари ин коршинос, шахс дар як шабонарӯз бояд ҳадди ақал 2 километр роҳ гардад. Ин роҳгардӣ дар боду ҳавои тоза, баъди итеъмоли хӯроки наҳорӣ ва дигар хӯрокҳое, ки шахс дар давоми рӯз истеъмол мекунад, бояд сурат гирад.
ПИЁДАГАРДӢ ДАР БОҒҲО ТАБЛИҒРО МЕТАЛАБАД!
Дар баробари Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, телевизионҳои давлатӣ ва дигар ВАО-и кишвар ҳарчӣ бештар таблиғ намудани пиёдагардӣ дар боғҳо ва хусусиятҳои фоидабахши онро ба роҳ монанд.
Зеро пиёдагардӣ низ дар таъмини солимии миллат саҳми арзандаеро метавонад гузорад. Чуноне ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пайваста таъкид менамоянд: “солимии миллат-боигарии давлат аст”. Агар ба ин таъкиди Сарвари давлат амал намуда, мардумро ба пиёдагардӣ равона созему аз хусусиятҳои фоидабахши он одамон огоҳӣ пайдо намоянд, ҳатман онҳо ба пиёдагардӣ машғул мешаванд, ки албатта манфиатнок барои саломатист.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед