Магар нашрияҳои даврӣ барои пӯшондану печондани меваҷоту сабзавот чоп мешаванд?

Дар тамоми давру замон рӯзнома дар инкишофи ҷаҳонбинӣ ва афкори хонанда, инчунин баррасии ҳар гуна рӯйдоди ҷомеа нақши бориз дошту дорад. Имрӯз ҳам метавон нақши нашрияҳои давриро хуб арзёбӣ намуд, лек ҳоло нисбати нашрияҳои даврӣ вазъе рух додааст, ки боиси нигаронист.

Яке аз чунин ҳолатро дар бозорҳо вохӯрдан мумкин аст, ки нашрияҳоро савдогарон ҳамчун ашё барои печондани маҳсулот ва ғайра истифода мебаранд. Ин вазъ воқеан нигаронкунанда аст. Зеро рӯзнома бо хуни дил, ба қавле “ҳарф ба ҳарф зам кардаву қатраҳо аз хуни ҷигар кам карда” то хонанда мерасад. Ин амалро нафаре, ки дар рӯзнома эҷод мекунад, дида, хуни ҷигар мешаваду аз коре, ки ҳафтаҳову моҳҳо дар идораи рӯзнома ба анҷом мерасонад, то андозае дилсард мегардад. Оё нафарони рӯзномахон метавонанд, ки ба чунин амал роҳ диҳанд? Ё чаро баъзе нафарон ба чунин амали дар воқеъ зишт даст мезананд? Ин саволҳоест, бояд посухашро дарёфт.

Коршиносони соҳа бар он назаранд, ки ин вазъ на он қадар куҳна аст. Лек имрӯз дар бозору дигар ҷойҳо зери по партофтани рӯзномаҳо зарурат надорад. Ба ин кор нафароне роҳ медиҳанд, ки худ на ба китоб таваҷҷуҳ доранду на ба рӯзномаву маҷаллаҳо. Устоди шинохтаи соҳаи рӯзноманигории тоҷик, профессор Иброҳим Усмонов мегӯяд, ки ин як анъанаи аз замони шӯравӣ меросмондаи начандон хуб аст.

- Он замон ягон чизе, ки харидорӣ мешуд, қанд ва ҳатто гӯштро ҳам дар рӯзнома мепечонданд. Инчунин рӯзнома барои баъзеҳо дастархон ҳам ҳисоб мерафт. Ҳол он ки дар анъанаи миллии мо эҳтиром кардани хат, яъне коғази хатдор як чизи бисёр муҳим аст. Дар вақти кӯдакии мо, мӯйсафедон агар коғазпораеро пайдо мекарданд, ки аз китобе канда афтидааст, гирифта дар ягон сӯрохии девор мемонданд. Вақте ки рӯзномаҳо, умуман нашрияҳо зиёд гардиданд, ин гуна вазъ, яъне беэҳтиромӣ пайдо шуд. Лекин ба ҳар роҳе, ки набошад, пеши ин корро гирифтанамон лозим аст, - гуфт Иброҳим Усмонов.

Аз як тараф, ин ба обрӯ ва эътибори сухани чопӣ метавонад зарар оварад. Аз тарафи дигар, чунин ҳолат метавонад, ба руҳияи баъзе аз хонандагони рӯзномаҳо таъсир расонад. Зеро хонандагон вақте мебинанд, ки рӯзномаи бо заҳмат чопшуда, дар бозорҳо болои молҳои фурӯши савдогарон паҳну парешон афтодааст, дилсард мегарданд.

Коршиносони соҳаи журналистикаи тоҷик бар он назаранд, ки ин гуна рафтор нисбати рӯзномаҳо бояд назорат карда шавад ва нисбати чунин нафарон танбеҳ ва ҳатто муҷозот пешбинӣ гардад. Бояд мардум нашрияҳои давриро дар хонаҳои худ нигоҳ доранду эҳтиром намоянд, тавре ки дигар китобҳои муқаддасро нигоҳ медоранду эҳтиром менамоянд. Ҳамчунин бояд вобаста ба муҳим будани моҳияту мароми рӯзномаҳо миёни шаҳрвандони кишвар ба таври назаррас корҳои фаҳмондадиҳӣ гузаронида шаванд. Чунки баъзеҳо то ба ҳол моҳият ва муҳиммияти рӯзномаҳоро дарк накардаанд.

Далер Мерганов, рӯзнома-нигори тоҷик вобаста ба ин мавзуъ таъкид намуд, воқеан ҳам чунин ҳолатҳо мушоҳида мешавад, ки ин далели огоҳии комил надоштани як идда аз моҳияту нақши рӯзнома маҳсуб меёбад.

“Дар бобати он ки гӯё ин кор қадри рӯзномаҳоро паст мекарда бошад, на он қадар розӣ буда метавонам. Зеро сарфи назар аз он ки нисбат ба рӯзномаҳо беэҳтиромӣ зоҳир мекунанд, вале қимати худро гум намекунад. Аммо ба ҳар сурат, ин кор бояд пешгирӣ шавад. Зеро ба шаъни мо, ки миллати рӯзномадору рӯзномахон маҳсуб мешавем, намезебад”, - иброз дошт Далер Мерганов.

Ин ҳама охири кор нест. Зеро аз ин бадтараш ҳам ҳаст, ки аз гуфтанаш касро шарм меояд. Фикр мекунем, ки хонандагони закии мо, аллакай дарк кардаанд, ки аз гуфтани чӣ худдорӣ намудем. Коршиносони соҳа бар он назаранд, ки барои рух надодани чунин амалҳо пеш аз ҳама бояд сатҳи маърифатнокии мардум дар самти мутолиаи рӯзномаҳо боло бардошта шавад. Инчунин нуфузи рӯзномаҳо низ дар ин радиф бояд боло бурда шавад, чунки ҳама чиз аз нуфуз вобастагӣ дорад. Чӣ гунае ки мегӯянд, “Ҳеҷ гоҳ тилло зери по намешавад”. Мо низ бояд тавре ба мардум рӯзномаҳоро муаррифӣ намоем, ки манзалати ин тиллоро фаҳманду дарк кунанд, ки ин тилло маҳак дорад, маҳакаш илму дониш, иттилоот, маърифат, инчунин камолоти инсон аст.

“Ҷавонони ташаббускорро зарур аст, баъди оне, ки рӯзномаҳоро мехонанд, гирифта ба деҳаҳои дурдасте, ки зода шудаанд, бурда, махсус ҷойҳо ташкил кунанду рӯзномаҳоро овезанд ва бо чунин роҳ мардум рӯзномахон гардаду нуфузи рӯзномаҳо дар миқёси кишвар боз ҳам боло бардошта шавад. Дар чунин сурат эҳтимол меравад, ки ба қадри рӯзномаҳо кулли мардум расад. Дар давлатҳои пешрафта дар кӯчаҳо гӯшаҳое ҳастанд, ки рӯзномаҳо овезон карда мешаванд. Дар мо ҳам пеш ин чиз буд, барои мо ин бегона нест. Ҳамин чизро ҷавонони ташаббускор метавонанд, дар ноҳияҳо аз ҳисоби худашон ташкил кунанд. Ё ташаббускорон агар бошанд, рӯзномаҳоро гирифта, ба ҷойҳои даркорӣ баранд. Ҳамаи рӯзномаҳо қариб, ки дар ҳамин ҳолатанд. Барои ин шароит фароҳам овардан даркор аст, то тамоми рӯзномаҳо дар рӯзи бароришашон ба тамоми манотиқи мамлакат рафта расанд. Ин ҳамаро агар мо бартараф намоем, нуфузи рӯзномаҳо боло мераваду нисбати рӯзномаву ҳафтаномаҳо беқадрӣ кам мегардад”, - мегӯяд профессори тоҷик Иброҳим Усмонов.

Хулоса, ҳар як нафарро зарур аст, сари он андеша кунад, ки ҳар матни дар рӯзномаҳо навишташуда, заҳмати рӯзноманигор ва нависандае мебошад, ки бо хуни қалами худ рӯйи авроқи сафед як чизе бо мақсади рушду тараққии ҳаммеҳанон ва афкори умум офаридааст. Пас, биёед, пеш аз оне ки як рӯзномаро зери по мепартоем, хиради худро кор фармуда, андеша намоем, ки мо дарди миллатро зери по партофтаем. Чунки рӯзномаҳо дарди миллат, дарди халқро иншо менамоянду инчунин он пул миёни ҳукумат ва мардум ҷиҳати расонидани арзу шикоятҳои мардум аст.