ҶОМЕА
Панҷшанбе 25 Апрел 2024 04:11
“Ба хотири фоидаи бештар гирифтан, арзиши молро баланд бардоштан, махсусан дар моҳи шарифи Рамазон гуноҳест, ки дар дини мубини ислом маҳкум карда мешавад. Дар ин маврид Паёмбари ислом фармудааст: “Агар касе дар нархгузории ризқу рӯзии мусулмонон дахолате намояд, ки сабаби боло рафтани қимати онҳо шавад, Худованд ҳатман фардо рӯзи қиёмат ӯро дар оташи ҷаҳаннам қарор хоҳад дод”.
Эмомалӣ Раҳмон
Ин нуктаро Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми шодбошии худ ба муносибати фарорасии моҳи шарифи Рамазон иброз доштанд.
Новобаста аз таъкиди Сарвари давлат, ҳамоно болоравии нархи маҳсулоти ниёзи аввалия дар бозорҳо баръало мушоҳида мегардад. Яке аз ҳадафҳои стратегии кишвар таъмини амнияти озуқаворӣ ва дар ин замина танзими нархи маҳсулоти ниёзи аввалия мебошад. Аз ин лиҳоз, сохторҳои марбутаро лозим аст, ки барои танзими нарху наво тадбирҳои судманд андешанд. Аммо мушоҳида мешавад, ки ин ниҳодҳо ба ин масъала аҳамияти начандон ҷиддӣ медиҳанд. Ҳамин аст, ки тайи чанд рӯзи охир болоравии нархи маҳсулот дар бозорҳо зиёд ба назар мерасад. Ҳангоми аз гаронии нарх пурсон шудан, баъзе аз фурӯшандагон бо ибораи “маъқул нестай, нахар” худро аз вазъият мебароранд. Қисмати дигар омилҳои беруна ва басташавии марзро сабаби асосии болоравии нархи маҳсулот медонанд.
Ҳамасола дар арафаи иду ҷашнҳо, бахусус дар арафаи моҳи шарифи Рамазон аз ҷониби гурӯҳи тоҷирон нархҳои маҳсулоти хӯрока бамаротиб меафзояд. Ин ашхос бо “самаранок” истифода бурдани “мавсим" шаҳрвандонро “ғорат” карда, ҷайби худро пур мекунанд. Ҳангоми мушоҳида аз бозорҳои пойтахт чунин ба назар расид, ки дар ин моҳи муборак мавсими пулкоркунии тоҷирон оғоз гардида, барои онҳо адлу инсоф ва хайру эҳсон аҳамияте надорад. Шаҳрвандон ноилоҷ бо нархи гарон маҳсулоти лозимаро харидорӣ мекунанд.
Муқим Шарипов, сокини шаҳри Душанбе мегӯяд: “Бо маоши начандон зиёд оиларо таъмин намуда, дигар манбаи даромад надорам. Ҳангоми ворид шудан ба бозор аз дидани нархҳои осмонӣ баъзе маҳсулоти хӯрокаро харидорӣ карда наметавонам. Шахсан мо чанд муддат аст, ки дар оила гӯштро истеъмол намекунем. Ҳарчанд фарзандон талаб мекунанд, аммо ман имкони харидории ин маҳсулотро бо маблағи 60-70 сомонӣ надорам”.
Мутаассифона, шумораи чунин шаҳрвандон зиёд буда, бо нархҳои гарон таъмини оила барояшон душворӣ мекунад. Имрӯз нархи орд, равған, гӯшт, шакар, картошка ва сабзӣ ниҳоят боло рафта, як халта орди 50 килограммаи истеҳсоли ватанӣ ба 235 ва орди истеҳсоли Ҷумҳурии Қазоқистон ба 260 сомонӣ баробар мебошад. Зарфи 5-лит-раи равғани воридотӣ 130 ва равғани истеҳсоли ватанӣ бошад, 115-120 сомонӣ нархгузорӣ шудааст. Нархи 1 кг гӯшти гов дар дуконҳои гӯштфурӯшӣ бо иловаи равғани чарбу 55, гӯшти лаҳм 63-65 ва гӯшти гӯсфанд бошад, ба 70-72 сомонӣ баробар аст. Картошка бошад, аз 4,5 то 6 сомонӣ нархгузорӣ шудааст. Нархи сабзӣ 4-5 сомонӣ ва биринҷи истеҳсоли ватанӣ аз 13 то 20 сомонӣ дар фурӯш аст. Ба ин монанд нархҳои гароншуда зиёд мебошанд.
Савдогарон омили асосии гароншавии нархи маҳсулоти берунаро дар баста шудани марзҳо ва маҳсулоти дохилиро ба деҳқонон рабт медиҳанд. Онҳо мегӯянд, ки маҳсулоти ба фурӯш гузоштаи мо аз чандин даст мегузарад. Бинобар ин, мо наметавонем бар зарари худ кор кунем. Яке аз фурӯшандаҳои бозори “Меҳргон”-и пойтахт мегӯяд: “Гароншавии нархи гӯшт аз савдогарон вобаста набуда, то дастрасӣ ба онҳо маҳсулот чанд маротиба нархгузорӣ мешавад”.
Қассобон мегӯянд: “Кунҷора, ки маҳсулоти асосии хӯрокаи чорво аст, то 5 сомонӣ гарон шудааст. Дар ҳоле онро қимат мегирем, чӣ гуна гӯштро арзон фурӯшем. Ин албатта бар зарари мо мешавад”.
Дар сурате ки ҳама худро бегуноҳ медонад, пас омили болоравии нархи маҳсулот чист? Ва чаро нархҳо аз ҷониби ниҳодҳои дахлдор ба танзим дароварда намешаванд?
Вобаста ба ин масъала Солеҳзода Ширин, сардори шуъбаи Хадамоти зиддиинҳисории назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳри Душанбе, иброз дошт, ки Хадамот ҳамарӯза бозорҳои пойтахтро таҳти назорати ҷиддӣ қарор дода, мунтазам мониторинг баргузор менамояд.
- Ҷиҳати пешгирӣ аз болоравии беасоси нархи маҳсулот КВД “Оид ба истеҳсол, харид, захира ва фурӯши маҳсулоти ниёзи аввалияи шаҳри Душанбе дар ҳудуди пойтахт 10 нуқтаи ярмаркаи фурӯши маҳсулоти аввалиндараҷаро ба роҳ мондааст. Аммо ба ҳамагон маълум аст, ки ҳамасола дар ҳамин шабу рӯз захираи картошка ва сабзӣ коҳиш меёбад. Пӯшида нест, ки кадом молу маҳсулоте, ки кам гардад, ҳатман қимат мешавад. Нархи чаканаи 1 кг картошка 4,2 ва дар фурӯш 4,5-5 сомонӣ баробар шудааст. Картошкаи нав, ки барояд ҳатман нархҳо арзон мешаванд. Равғани истеъмолии офтобпараст бошад, маҳсулоти воридотӣ буда, аз Русия интиқол мегардад. Айни ҳол як литр равғани офтобпараст дар Русия ба 20 сомонӣ баробар шудааст. Аз ин рӯ, нархҳо низ гарон шудаанд. Равғани пахта нисбатан арзон аст, аммо аҳолии кишварро бо равғани истеҳсоли ватанӣ ба пуррагӣ таъмин карда наметавонем. Тақрибан 30 дарсади аҳолиро метавонем таъмин созем. Аммо 60 - 70 дарсади боқимонда аз равғани воридотӣ харидорӣ менамоянд. Бешубҳа ин омил таъсири худро ба болоравии нархҳо мегузорад,-гуфт, Солеҳзода Ширин.
Дар ҳамин ҳол, Абдусалом Нозимов, корманди Раёсати рушди иқтисод ва савдои шаҳри Душанбе мегӯяд, ки ниҳоди онҳо низ барои муътадил нигоҳ доштан ва пешгирии нархҳои маҳсулоти ниёзи аввал чораҳои судманд меандешад. Моҳи марти соли ҷорӣ ин ниҳод дар ҳамкорӣ бо мақомоти марбута дар ноҳияҳои пойтахт ярмарка баргузор намуд.
Тавре номбурда иттилоъ дод, дар ярмарка аз ҷониби хоҷагидорон зиёда аз 883,4 тонна маҳсулоти гуногун ва 83500 дона тухми мурғ бо нархҳои нисбатан арзон ба фурӯш гузошта шуда буд.
Бо вуҷуди оне ки мақомотҳои давлатӣ барои мувозинат ва таъмини амнияти озуқавории кишвар вазифадоранд, мутаассифона норозигии шаҳрвандон оид ба гароншавии нархи хӯрока зиёд гардидааст.
Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки бозори хӯрокаи кишвар ба танзим ва назорати ҷиддӣ ниёз дорад. Масъулинро лозим аст, ки сари ин мушкилоти рӯз диққати махсус диҳанд. Агар ҳар як масъул вазифаи ҷонии худро пурра иҷро намояд, ҳеҷ як омиле садди роҳи чунин нобасомониҳо шуда наметавонад. Соҳибкорон ва тоҷирони ватаниро низ лозим аст, ки дар навбати худ меъёрҳои пешбинишудаи хадамоти зиддиинҳисории мамлакатро риоя намуда, нархро муътадил нигоҳ доранд, зеро на ҳамаи сокинони кишвар қудрати харидории маҳсулоти гаронарзишро доранд.
Эмомалӣ Раҳмон
Ин нуктаро Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми шодбошии худ ба муносибати фарорасии моҳи шарифи Рамазон иброз доштанд.
Новобаста аз таъкиди Сарвари давлат, ҳамоно болоравии нархи маҳсулоти ниёзи аввалия дар бозорҳо баръало мушоҳида мегардад. Яке аз ҳадафҳои стратегии кишвар таъмини амнияти озуқаворӣ ва дар ин замина танзими нархи маҳсулоти ниёзи аввалия мебошад. Аз ин лиҳоз, сохторҳои марбутаро лозим аст, ки барои танзими нарху наво тадбирҳои судманд андешанд. Аммо мушоҳида мешавад, ки ин ниҳодҳо ба ин масъала аҳамияти начандон ҷиддӣ медиҳанд. Ҳамин аст, ки тайи чанд рӯзи охир болоравии нархи маҳсулот дар бозорҳо зиёд ба назар мерасад. Ҳангоми аз гаронии нарх пурсон шудан, баъзе аз фурӯшандагон бо ибораи “маъқул нестай, нахар” худро аз вазъият мебароранд. Қисмати дигар омилҳои беруна ва басташавии марзро сабаби асосии болоравии нархи маҳсулот медонанд.
Ҳамасола дар арафаи иду ҷашнҳо, бахусус дар арафаи моҳи шарифи Рамазон аз ҷониби гурӯҳи тоҷирон нархҳои маҳсулоти хӯрока бамаротиб меафзояд. Ин ашхос бо “самаранок” истифода бурдани “мавсим" шаҳрвандонро “ғорат” карда, ҷайби худро пур мекунанд. Ҳангоми мушоҳида аз бозорҳои пойтахт чунин ба назар расид, ки дар ин моҳи муборак мавсими пулкоркунии тоҷирон оғоз гардида, барои онҳо адлу инсоф ва хайру эҳсон аҳамияте надорад. Шаҳрвандон ноилоҷ бо нархи гарон маҳсулоти лозимаро харидорӣ мекунанд.
Муқим Шарипов, сокини шаҳри Душанбе мегӯяд: “Бо маоши начандон зиёд оиларо таъмин намуда, дигар манбаи даромад надорам. Ҳангоми ворид шудан ба бозор аз дидани нархҳои осмонӣ баъзе маҳсулоти хӯрокаро харидорӣ карда наметавонам. Шахсан мо чанд муддат аст, ки дар оила гӯштро истеъмол намекунем. Ҳарчанд фарзандон талаб мекунанд, аммо ман имкони харидории ин маҳсулотро бо маблағи 60-70 сомонӣ надорам”.
Мутаассифона, шумораи чунин шаҳрвандон зиёд буда, бо нархҳои гарон таъмини оила барояшон душворӣ мекунад. Имрӯз нархи орд, равған, гӯшт, шакар, картошка ва сабзӣ ниҳоят боло рафта, як халта орди 50 килограммаи истеҳсоли ватанӣ ба 235 ва орди истеҳсоли Ҷумҳурии Қазоқистон ба 260 сомонӣ баробар мебошад. Зарфи 5-лит-раи равғани воридотӣ 130 ва равғани истеҳсоли ватанӣ бошад, 115-120 сомонӣ нархгузорӣ шудааст. Нархи 1 кг гӯшти гов дар дуконҳои гӯштфурӯшӣ бо иловаи равғани чарбу 55, гӯшти лаҳм 63-65 ва гӯшти гӯсфанд бошад, ба 70-72 сомонӣ баробар аст. Картошка бошад, аз 4,5 то 6 сомонӣ нархгузорӣ шудааст. Нархи сабзӣ 4-5 сомонӣ ва биринҷи истеҳсоли ватанӣ аз 13 то 20 сомонӣ дар фурӯш аст. Ба ин монанд нархҳои гароншуда зиёд мебошанд.
Савдогарон омили асосии гароншавии нархи маҳсулоти берунаро дар баста шудани марзҳо ва маҳсулоти дохилиро ба деҳқонон рабт медиҳанд. Онҳо мегӯянд, ки маҳсулоти ба фурӯш гузоштаи мо аз чандин даст мегузарад. Бинобар ин, мо наметавонем бар зарари худ кор кунем. Яке аз фурӯшандаҳои бозори “Меҳргон”-и пойтахт мегӯяд: “Гароншавии нархи гӯшт аз савдогарон вобаста набуда, то дастрасӣ ба онҳо маҳсулот чанд маротиба нархгузорӣ мешавад”.
Қассобон мегӯянд: “Кунҷора, ки маҳсулоти асосии хӯрокаи чорво аст, то 5 сомонӣ гарон шудааст. Дар ҳоле онро қимат мегирем, чӣ гуна гӯштро арзон фурӯшем. Ин албатта бар зарари мо мешавад”.
Дар сурате ки ҳама худро бегуноҳ медонад, пас омили болоравии нархи маҳсулот чист? Ва чаро нархҳо аз ҷониби ниҳодҳои дахлдор ба танзим дароварда намешаванд?
Вобаста ба ин масъала Солеҳзода Ширин, сардори шуъбаи Хадамоти зиддиинҳисории назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳри Душанбе, иброз дошт, ки Хадамот ҳамарӯза бозорҳои пойтахтро таҳти назорати ҷиддӣ қарор дода, мунтазам мониторинг баргузор менамояд.
- Ҷиҳати пешгирӣ аз болоравии беасоси нархи маҳсулот КВД “Оид ба истеҳсол, харид, захира ва фурӯши маҳсулоти ниёзи аввалияи шаҳри Душанбе дар ҳудуди пойтахт 10 нуқтаи ярмаркаи фурӯши маҳсулоти аввалиндараҷаро ба роҳ мондааст. Аммо ба ҳамагон маълум аст, ки ҳамасола дар ҳамин шабу рӯз захираи картошка ва сабзӣ коҳиш меёбад. Пӯшида нест, ки кадом молу маҳсулоте, ки кам гардад, ҳатман қимат мешавад. Нархи чаканаи 1 кг картошка 4,2 ва дар фурӯш 4,5-5 сомонӣ баробар шудааст. Картошкаи нав, ки барояд ҳатман нархҳо арзон мешаванд. Равғани истеъмолии офтобпараст бошад, маҳсулоти воридотӣ буда, аз Русия интиқол мегардад. Айни ҳол як литр равғани офтобпараст дар Русия ба 20 сомонӣ баробар шудааст. Аз ин рӯ, нархҳо низ гарон шудаанд. Равғани пахта нисбатан арзон аст, аммо аҳолии кишварро бо равғани истеҳсоли ватанӣ ба пуррагӣ таъмин карда наметавонем. Тақрибан 30 дарсади аҳолиро метавонем таъмин созем. Аммо 60 - 70 дарсади боқимонда аз равғани воридотӣ харидорӣ менамоянд. Бешубҳа ин омил таъсири худро ба болоравии нархҳо мегузорад,-гуфт, Солеҳзода Ширин.
Дар ҳамин ҳол, Абдусалом Нозимов, корманди Раёсати рушди иқтисод ва савдои шаҳри Душанбе мегӯяд, ки ниҳоди онҳо низ барои муътадил нигоҳ доштан ва пешгирии нархҳои маҳсулоти ниёзи аввал чораҳои судманд меандешад. Моҳи марти соли ҷорӣ ин ниҳод дар ҳамкорӣ бо мақомоти марбута дар ноҳияҳои пойтахт ярмарка баргузор намуд.
Тавре номбурда иттилоъ дод, дар ярмарка аз ҷониби хоҷагидорон зиёда аз 883,4 тонна маҳсулоти гуногун ва 83500 дона тухми мурғ бо нархҳои нисбатан арзон ба фурӯш гузошта шуда буд.
Бо вуҷуди оне ки мақомотҳои давлатӣ барои мувозинат ва таъмини амнияти озуқавории кишвар вазифадоранд, мутаассифона норозигии шаҳрвандон оид ба гароншавии нархи хӯрока зиёд гардидааст.
Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки бозори хӯрокаи кишвар ба танзим ва назорати ҷиддӣ ниёз дорад. Масъулинро лозим аст, ки сари ин мушкилоти рӯз диққати махсус диҳанд. Агар ҳар як масъул вазифаи ҷонии худро пурра иҷро намояд, ҳеҷ як омиле садди роҳи чунин нобасомониҳо шуда наметавонад. Соҳибкорон ва тоҷирони ватаниро низ лозим аст, ки дар навбати худ меъёрҳои пешбинишудаи хадамоти зиддиинҳисории мамлакатро риоя намуда, нархро муътадил нигоҳ доранд, зеро на ҳамаи сокинони кишвар қудрати харидории маҳсулоти гаронарзишро доранд.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед