ҶОМЕА
Шанбе 27 Июл 2024 12:24
Ба озмуни “ҶТ”
Пас аз ноил гаштан ба Истиқлолияти давлатӣ соли 1991 сокинони Ҷумҳурии Тоҷикистон бар он эътиқодманд буданд, ки ба зудӣ кишвар рӯ ба беҳбудӣ меораду тараққӣ мекунад. Аммо, ин орзу бо фурӯ рехтани Иттиҳоди Шуравӣ, ба боди фано рафт. Дар ҷумҳурии тозаистиқлол аз дохилу хориҷи мамлакат ашхоси сияҳдил, ки даҳсолаҳо ба рӯ ниқоб кашида, пайти муносиб меҷустанд, сар боло карданд. Онҳо бо ҳидояту ёрии хоҷагони хориҷии хеш акнун шерак шуда, даст ба корҳои номатлуб мезаданд. Ҳамзамон, созмону ташкилотҳои нав ташкил ёфта, вазъро номуътадил мегардонданд. Душманону хоинони миллат то ҷое дар нақшаҳои ифлоси худ дастболо мешуданд ва ин ба онҳо болу пари илҳом мебахшид. Ниҳоят бо суиистифода аз номи демократия ба оғози ҷанги шаҳрвандӣ боис гардиданд. Тасаввури ҳолати бенизомӣ бошад мушкиле надорад. Қатл, ғорат, бедодӣ…
Дар ин дарҳамбарҳамиҳо ҳукумати кишвар батамом фалаҷ гашт. Ба қавли мӯсафедон, саг соҳибашро намеёфт. Ҳамаи гирудорҳои ҳукуматӣ дар саҳнаи парлумони ҷумҳурӣ, дар иҷлосияҳои Шӯрои Олии Тоҷикистон тавассути телевизион пахш мегардид. Парлумон саҳнаи театрро мемонд. Он манзараҳо бас таассуфовар буданд.
Аммо, сарфи назар аз вазъи нобасомон ва бетартибиҳо ҳанӯз ҳам дар пойтахт мардум гашту гузор мекарданд, қисмате пайи иҷрои вазифа ба коргоҳашон мешитофтанд. Ва ин ҳама низом моҳи октябри соли 1992, аз рӯзи ҳуҷуми мусаллаҳонаи дастаи Сафаралӣ Кенҷаев ба шаҳри Душанбе поён ёфт. Дар натиҷаи задухӯрд дар пойтахт аз ҳар ду ҷониб захмдорону фавтидаҳо зиёд буданд. Сар аз ҳамон рӯз шаҳри Душанбе пурра хатарзо гашт. Сокинон - онҳое, ки ҷойи рафт доштанд, дар таҳлуқа афтида, ба шаҳру деҳоти дур аз пойтахт ва хориҷи кишвар рахт бастанд.
Он замон баргузории иҷлосияҳои Шӯрои Олӣ дар шаҳри Душанбе номумкин гашт. Дигар шароити гузарондани сессияҳо дар пойтахт намонда буд. Вакилон аз тарси ҷон омадан ба ҷаласаҳоро рад карданд. Гурӯҳҳои мухталиф ва раёсати Шурои Олӣ ба чунин қарор омаданд, ки сессияи навбатиро дар шаҳри Хуҷанд доир намоянд. Ба ҳар роҳу восита вакилон дар шаҳри Хуҷанд гирд омаданд. Аз раҳи дур омадаҳо дар меҳмонхонаи “Ленинобод”, боқӣ дар дигар меҳмонхонаҳо мақом ёфтанд. Вакилони суғдӣ аксар дар хонаҳояшон ҷо гирифтанд. Ба ҳама меҳмонхона намерасид.
16 ноябри соли 1992 сессияи XVI Шӯрои Олӣ оғоз шуд. Дар Қасри Арбоб 230 нафар вакил ва намояндаҳои зиёд ҳузур доштанд. Шаҳри Хуҷанд моломоли намояндагону меҳмонон гашта буд…
Ҷаласа аз рӯзҳои аввал тезу тунд ҷараён гирифт...
ГУФТОРИ 1
Мухолифин талаб мекарданд, ки аввал фалон вакилро биёреду баъд ҷаласа оғоз шавад. Муроди онҳо ба ҷаласа даъват намудани собиқ раиси комиҷроияи вилояти Қурғонтеппа Қадриддин Аслонов буд. Ғавғои маҳшар шуд, толор орухонаро мемонд. Яке ин мегуфту дигар он. Вакили мардумӣ, бонуи пурдил Адолат Раҳмонова сухан гирифт. Ӯ бо суханрониҳои оташину мавзун байни вакилон фарқ дошт. Ӯ бо қатъияти ба худ хос гуфт, набошад шумо ҳам ину онро биёред. Адолат номи 6 вакилеро гирифт, ки онҳо дар ин гиру дорҳо сари тир шуда буданд. Гурӯҳи мухолиф нафареро ном мебурданд, ки дар қайди ҳаёт буд.
Адолат барошуфт, чаро дар хусуси дигар вакиле, ки имрӯз дар ҷаласа ширкат надоранд, сухан намегӯед. Чаро намепурсед, ки онҳо куҷоянд? Охир, онҳо низ депутат буданд. Прокурори генералӣ Нурулло Ҳувайдуллоев, сармуҳаррири рӯзномаи “Садои мардум” Муродулло Шерализода, муовини раиси идораи гумрук Олим Мавлон, раиси колхози ба номи Калинини ноҳияи Куйбишев Қурбон Имомов ва дигарон куҷоянд. Аслонов биёяд, мегӯед, чаро намегӯед, ки инҳо низ биёянд. Вакилоне, ки ваҳшиёна ба қатл расидаанд. Оё ба ҷонибдории ҳар яке аз онҳо 15 - ҳазорӣ мардум овоз надода буданд? Имрӯз инҳо нестанд, Аслонов ҳам нест. Чӣ, бо ҳамин баҳонаи шумо кори сессияро пеш набарем?!.
ГУФТОРИ 2
Рӯзи сеюми иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ вакили мардумӣ Абдуҷалил Ҳомидов, собиқ раиси вилояти Ленинобод (ҳозира вилояти Суғд), баҳона пеш овард, ки ҳанӯз ҳамаи вакилон омода нестанд, биноан пешниҳод менамоям, ки кори сессияро мавқуф гузорем, ба моҳҳои оянда…
Адолат Раҳмонова аз чунин муносибат ва беэътиноӣ барошуфта, ба минбар баромаду гуфт, биёед манфиатҳои шахсӣ ва гурӯҳиро як сӯ гузорем. Лаҳзае фаро расидааст, ки раиси Шӯрои Олиро интихоб намоем, кумитаву вазоратҳоро таъсис диҳем. Мо бояд Тоҷикистонро аз вартаи нобудӣ вораҳонем. Ҳич зарурате дигар дар истиҳолаю кашол додани кори сессия нест.
Дар он рӯзҳо сухан гуфтан осон набуд, на ҳар вакил ҷуръати ақидаи хешро ба хотири ҳимояи сохти конститутсионӣ, бақои давлат баён намудан дошт. Ҳол он ки ағлаби вакилон – мардон муҳри хамӯшӣ бар лаб менишастанд.
Ниҳоят вакилон каломи Адолат Раҳмоноваро бобати шуруъ ва идомаи иҷлосия ҷонибдорӣ намуданд.
ГУФТОРИ 3
Иҷлосия кори худро ҳусни оғоз бахшид. Боз Аҳмади порина. Дар тасдиқи рӯзнома вакилон боз ба ду гурӯҳ қисмат шуданд. Рӯзномаи иҷлосия - варианти якумро раёсати Шӯрои Олии ҷумҳурӣ, баъдиро, гурӯҳи вакилон, ки ба он Адолат Раҳмонова шомил буд, пешниҳод намуданд. Баҳсу мунозираи вакилон бобати тасдиқи рӯзномаи иҷлосия як рӯзи дарозро фаро гирифт.
Боз Адолат Раҳмонова ба гуфтор омад, ҳатман аз рӯи қонун кор пеш барем, аз хати қонун берун набароем. Мо, бояд аввал тартиби кореро, ки раёсати Шурои Олӣ пешниҳод намудааст, ба овоз монем. Агар он мақбул наафтод, пас пешниҳоди дувумро ба овоз мемонем.
Рӯзномаи якумро ба овоз монданд, нагузашт. Пешниҳоди дувум - гурӯҳи вакилон иборат аз 17 масъала ҷонибдорӣ ёфт.
ГУФТОРИ 4
Яке аз масоили баҳсбарангези иҷлосия - ин даъват намудани президент Раҳмон Набиев, ки чанде қабл дар фурудгоҳи шаҳри Душанбе мухолифини ҳукумат бо зарби зӯрӣ истеъфояшро хоста буданд, ба иҷлосия буд. Қисме аз вакилон мегуфтанд, рафта аризаи истеъфояшро гирифта биёранд, бас аст.
Адолат Раҳмонова хомӯш нанишаст. Гуфт, бародарон, ин одам барҳаёт, дар шаҳри Хуҷанд зиндагӣ дорад. Барои чӣ ӯро гӯш надиҳем, ки як бор дарди дилашро бигӯяд ва ихтиёрӣ аризаашро навишта, аз вазифа равад. Ояндагон нагӯянд, ки вакилони иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ ноҳақӣ карданд. Ин кор комилан дар доираи қонун бояд ҳаллу фасл шавад.
Ҳини муҳокимаи масъалаи “Дар бораи аризаи Раҳмон Набиев” гурӯҳи депутатӣ созмон доданд, ки бо Р. Набиев сухан густарда, хулосаашонро ба иҷлосия пешниҳод намоянд. 20 ноябри соли 1992 дар иҷлосия Раҳмон Набиев муфассал сухан ронд. Аз ҷумла гуфт, ки агар ба истеъфо рафтанаш барои ба эътидол омадани вазъият дар ҷумҳурӣ мусоидат намояд, омода аст, ба истеъфо равад.
Иҷлосия истеъфои Раҳмон Набиевро қабул намуд ва волоияти қонун дар амал исботи худро дар-ёфт.
ГУФТОРИ 5
Масъалаи истеъфои раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Акбаршо Искандаров ҳам тезутунд сурат гирифт. Ӯ бо баҳонаҳои зиёд намехост тарки вазифа гӯяд. Баҳсу мунозира то ду рӯз кашол ёфт.
Боиси ёдоварист, ки дар толори Қасри Арбоб, дар қатори пеш силоҳбадастони ҳар ду ҷониб, дар қатори дувум Миралӣ Маҳмадалиев (равонашон шод бод), Эмомалӣ Раҳмонов, Қурбон Мирзоалиев, Адолат Раҳмонова ва дигарон менишастанд.
Адолат Раҳмонова пушти минбар баланд шуд ва суханро аз ҳукумати муросои миллӣ оғоз намуд: “Акбаршо Искандаров, мо аз шумо ин хел умед надоштем. Гумон кардем, ки шумо ба сари қудрат омада, байни ҳар ду ҷониби даргир даромада, онҳоро ба сулҳу салоҳ меоред. Мардуми Кӯлобро аз гуруснагӣ раҳо мебахшед, онҳоро сари мизи гуфтушунид мешинонед. Мутаассифона, чунин нашуд. Биёед, акнун мард шаведу ҷойро холӣ кунед…”.
Акбаршо Искандаров сухан гирифт: “Хоҳарам Адолат гуфтааст, ки гӯё ман вазифаро қапида истодаам. Ба ман ҳамин вазифа даркор нест, аризаамро менависам…”.
ГУФТОРИ 6
Пас аз интихоби Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба муҳокимаи аъзои кумитаҳои Шӯрои Олӣ, номзадии вакилони алоҳида ва шахсиятҳои босалоҳияти ҷумҳурӣ ба вазифаҳои масъул пешниҳод гардиданд. Баъди мувофиқа кори иҷлосия идома ёфта, пас аз пешниҳод шудани номзадҳо барои ишғоли мансабҳои ҳукуматӣ яке аз намояндагони мухолифин аз ҷо барҷаста чунин иброз намуд: “Дар ин “ Ҳукумати 15 – рӯзаи шумо” кӣ кор мекунад?. Ба мо вазифа даркор нест…”
Лаҳзае толорро хомӯшӣ фаро гирифт. Билохира Адолат Раҳмонова ба минбар баромада изҳор намуд, муҳтарам намояндаи мардумӣ, кӣ шуморо фолбини ҷумҳурӣ таъйин кардааст? Шумо аз куҷо медонед, ки ин ҳукумат 5 сол бақо дорад ё садсолаҳо ба халқи тоҷик хизмат мекунад.
19 ноябри соли 1992 гурӯҳи вакилон пешниҳод намуданд, ки Эмомалӣ Раҳмонов Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб шавад. Ҳамин сон, бо ҷонибдории 186 овоз Эмомалӣ Раҳмон Сарвари давлати Тоҷикистон интихоб гардид. Бо даъвати Сарвари давлат барои ширкат дар иҷлосия қумондонҳои саҳроӣ омаданд. Яке аз рӯзҳои хотирнишини иҷлосия - ин рӯзи 25 ноябри соли 1992 буд.
Дар ин рӯз сардорони гурӯҳҳои силоҳбадаст пас аз машварат ба созиш омаданд.
26 ноябри соли 1992 дар назди Қасри Арбоб оши оштӣ доданд. Пушти як миз яке аз масоили мубрам – оташбас амале буд шоиста. Ин иқдомро сокинони мамлакат дер боз интизор буданд. Ақлу заковати азалӣ боло гирифт, дар иҷлосия ҳукумати қонунии Тоҷикистон соз-мон ёфт. Рамзҳои давлатӣ қабул ва артиши миллӣ ташкил ёфт.
Дар як муддати кӯтоҳи таърихӣ Эмомалӣ Раҳмон ва ҳукумати вақт давлати Тоҷикистонро аз вартаи нобудӣ раҳонданд. Он рӯзи фараҳфизо, 27 июни соли 1997 тоҷикон ба ифоқа расиданд…
АНҶОМ
Номбурда мегӯяд, амали дурус-те, ки дар ин сессия анҷом додем, ин интихоби Сарвари давлат, Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмонов буд. Бо итминон метавонем гуфт, ки сессияи XVI Шурои Олӣ сароғози сулҳу субот дар мамлакат гашт. Сарвари ҷавону тозаинтихоб бо кору пайкори хеш, марди фидоии миллату Ватан будани хешро исбот намуд. Ӯ аз нахус-тин лаҳзаҳо изҳор дошт, ки ман ба Тоҷикистон сулҳ меорам ва то охирин тоҷике, ки дар диёри бегонагон хору забун аст ва номи гурезаро гирифтааст, ба Тоҷикистон барнагардонам, худро орому осуда ҳис карда наметавонам.
2 декабри соли 1992 рӯзи охирин ва 17 - уми кории сессия Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон ҳини такаллуми охирини хеш ба мардум муроҷиат намуд, ки барои хотима бахшидан ба ҷанги бародаркуш ва истиқрори сулҳу салоҳ якҷоя бикӯшанд.
Бале, толеи тоҷикон баландӣ кард, фариштаи иқбол дари хонаҳои тоҷиконро кӯфт. Ин ҳама ба шарофати хирадмандиву дурандешии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аст.
Умари ШЕРХОН
Пас аз ноил гаштан ба Истиқлолияти давлатӣ соли 1991 сокинони Ҷумҳурии Тоҷикистон бар он эътиқодманд буданд, ки ба зудӣ кишвар рӯ ба беҳбудӣ меораду тараққӣ мекунад. Аммо, ин орзу бо фурӯ рехтани Иттиҳоди Шуравӣ, ба боди фано рафт. Дар ҷумҳурии тозаистиқлол аз дохилу хориҷи мамлакат ашхоси сияҳдил, ки даҳсолаҳо ба рӯ ниқоб кашида, пайти муносиб меҷустанд, сар боло карданд. Онҳо бо ҳидояту ёрии хоҷагони хориҷии хеш акнун шерак шуда, даст ба корҳои номатлуб мезаданд. Ҳамзамон, созмону ташкилотҳои нав ташкил ёфта, вазъро номуътадил мегардонданд. Душманону хоинони миллат то ҷое дар нақшаҳои ифлоси худ дастболо мешуданд ва ин ба онҳо болу пари илҳом мебахшид. Ниҳоят бо суиистифода аз номи демократия ба оғози ҷанги шаҳрвандӣ боис гардиданд. Тасаввури ҳолати бенизомӣ бошад мушкиле надорад. Қатл, ғорат, бедодӣ…
Дар ин дарҳамбарҳамиҳо ҳукумати кишвар батамом фалаҷ гашт. Ба қавли мӯсафедон, саг соҳибашро намеёфт. Ҳамаи гирудорҳои ҳукуматӣ дар саҳнаи парлумони ҷумҳурӣ, дар иҷлосияҳои Шӯрои Олии Тоҷикистон тавассути телевизион пахш мегардид. Парлумон саҳнаи театрро мемонд. Он манзараҳо бас таассуфовар буданд.
Аммо, сарфи назар аз вазъи нобасомон ва бетартибиҳо ҳанӯз ҳам дар пойтахт мардум гашту гузор мекарданд, қисмате пайи иҷрои вазифа ба коргоҳашон мешитофтанд. Ва ин ҳама низом моҳи октябри соли 1992, аз рӯзи ҳуҷуми мусаллаҳонаи дастаи Сафаралӣ Кенҷаев ба шаҳри Душанбе поён ёфт. Дар натиҷаи задухӯрд дар пойтахт аз ҳар ду ҷониб захмдорону фавтидаҳо зиёд буданд. Сар аз ҳамон рӯз шаҳри Душанбе пурра хатарзо гашт. Сокинон - онҳое, ки ҷойи рафт доштанд, дар таҳлуқа афтида, ба шаҳру деҳоти дур аз пойтахт ва хориҷи кишвар рахт бастанд.
Он замон баргузории иҷлосияҳои Шӯрои Олӣ дар шаҳри Душанбе номумкин гашт. Дигар шароити гузарондани сессияҳо дар пойтахт намонда буд. Вакилон аз тарси ҷон омадан ба ҷаласаҳоро рад карданд. Гурӯҳҳои мухталиф ва раёсати Шурои Олӣ ба чунин қарор омаданд, ки сессияи навбатиро дар шаҳри Хуҷанд доир намоянд. Ба ҳар роҳу восита вакилон дар шаҳри Хуҷанд гирд омаданд. Аз раҳи дур омадаҳо дар меҳмонхонаи “Ленинобод”, боқӣ дар дигар меҳмонхонаҳо мақом ёфтанд. Вакилони суғдӣ аксар дар хонаҳояшон ҷо гирифтанд. Ба ҳама меҳмонхона намерасид.
16 ноябри соли 1992 сессияи XVI Шӯрои Олӣ оғоз шуд. Дар Қасри Арбоб 230 нафар вакил ва намояндаҳои зиёд ҳузур доштанд. Шаҳри Хуҷанд моломоли намояндагону меҳмонон гашта буд…
Ҷаласа аз рӯзҳои аввал тезу тунд ҷараён гирифт...
ГУФТОРИ 1
Мухолифин талаб мекарданд, ки аввал фалон вакилро биёреду баъд ҷаласа оғоз шавад. Муроди онҳо ба ҷаласа даъват намудани собиқ раиси комиҷроияи вилояти Қурғонтеппа Қадриддин Аслонов буд. Ғавғои маҳшар шуд, толор орухонаро мемонд. Яке ин мегуфту дигар он. Вакили мардумӣ, бонуи пурдил Адолат Раҳмонова сухан гирифт. Ӯ бо суханрониҳои оташину мавзун байни вакилон фарқ дошт. Ӯ бо қатъияти ба худ хос гуфт, набошад шумо ҳам ину онро биёред. Адолат номи 6 вакилеро гирифт, ки онҳо дар ин гиру дорҳо сари тир шуда буданд. Гурӯҳи мухолиф нафареро ном мебурданд, ки дар қайди ҳаёт буд.
Адолат барошуфт, чаро дар хусуси дигар вакиле, ки имрӯз дар ҷаласа ширкат надоранд, сухан намегӯед. Чаро намепурсед, ки онҳо куҷоянд? Охир, онҳо низ депутат буданд. Прокурори генералӣ Нурулло Ҳувайдуллоев, сармуҳаррири рӯзномаи “Садои мардум” Муродулло Шерализода, муовини раиси идораи гумрук Олим Мавлон, раиси колхози ба номи Калинини ноҳияи Куйбишев Қурбон Имомов ва дигарон куҷоянд. Аслонов биёяд, мегӯед, чаро намегӯед, ки инҳо низ биёянд. Вакилоне, ки ваҳшиёна ба қатл расидаанд. Оё ба ҷонибдории ҳар яке аз онҳо 15 - ҳазорӣ мардум овоз надода буданд? Имрӯз инҳо нестанд, Аслонов ҳам нест. Чӣ, бо ҳамин баҳонаи шумо кори сессияро пеш набарем?!.
ГУФТОРИ 2
Рӯзи сеюми иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ вакили мардумӣ Абдуҷалил Ҳомидов, собиқ раиси вилояти Ленинобод (ҳозира вилояти Суғд), баҳона пеш овард, ки ҳанӯз ҳамаи вакилон омода нестанд, биноан пешниҳод менамоям, ки кори сессияро мавқуф гузорем, ба моҳҳои оянда…
Адолат Раҳмонова аз чунин муносибат ва беэътиноӣ барошуфта, ба минбар баромаду гуфт, биёед манфиатҳои шахсӣ ва гурӯҳиро як сӯ гузорем. Лаҳзае фаро расидааст, ки раиси Шӯрои Олиро интихоб намоем, кумитаву вазоратҳоро таъсис диҳем. Мо бояд Тоҷикистонро аз вартаи нобудӣ вораҳонем. Ҳич зарурате дигар дар истиҳолаю кашол додани кори сессия нест.
Дар он рӯзҳо сухан гуфтан осон набуд, на ҳар вакил ҷуръати ақидаи хешро ба хотири ҳимояи сохти конститутсионӣ, бақои давлат баён намудан дошт. Ҳол он ки ағлаби вакилон – мардон муҳри хамӯшӣ бар лаб менишастанд.
Ниҳоят вакилон каломи Адолат Раҳмоноваро бобати шуруъ ва идомаи иҷлосия ҷонибдорӣ намуданд.
ГУФТОРИ 3
Иҷлосия кори худро ҳусни оғоз бахшид. Боз Аҳмади порина. Дар тасдиқи рӯзнома вакилон боз ба ду гурӯҳ қисмат шуданд. Рӯзномаи иҷлосия - варианти якумро раёсати Шӯрои Олии ҷумҳурӣ, баъдиро, гурӯҳи вакилон, ки ба он Адолат Раҳмонова шомил буд, пешниҳод намуданд. Баҳсу мунозираи вакилон бобати тасдиқи рӯзномаи иҷлосия як рӯзи дарозро фаро гирифт.
Боз Адолат Раҳмонова ба гуфтор омад, ҳатман аз рӯи қонун кор пеш барем, аз хати қонун берун набароем. Мо, бояд аввал тартиби кореро, ки раёсати Шурои Олӣ пешниҳод намудааст, ба овоз монем. Агар он мақбул наафтод, пас пешниҳоди дувумро ба овоз мемонем.
Рӯзномаи якумро ба овоз монданд, нагузашт. Пешниҳоди дувум - гурӯҳи вакилон иборат аз 17 масъала ҷонибдорӣ ёфт.
ГУФТОРИ 4
Яке аз масоили баҳсбарангези иҷлосия - ин даъват намудани президент Раҳмон Набиев, ки чанде қабл дар фурудгоҳи шаҳри Душанбе мухолифини ҳукумат бо зарби зӯрӣ истеъфояшро хоста буданд, ба иҷлосия буд. Қисме аз вакилон мегуфтанд, рафта аризаи истеъфояшро гирифта биёранд, бас аст.
Адолат Раҳмонова хомӯш нанишаст. Гуфт, бародарон, ин одам барҳаёт, дар шаҳри Хуҷанд зиндагӣ дорад. Барои чӣ ӯро гӯш надиҳем, ки як бор дарди дилашро бигӯяд ва ихтиёрӣ аризаашро навишта, аз вазифа равад. Ояндагон нагӯянд, ки вакилони иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ ноҳақӣ карданд. Ин кор комилан дар доираи қонун бояд ҳаллу фасл шавад.
Ҳини муҳокимаи масъалаи “Дар бораи аризаи Раҳмон Набиев” гурӯҳи депутатӣ созмон доданд, ки бо Р. Набиев сухан густарда, хулосаашонро ба иҷлосия пешниҳод намоянд. 20 ноябри соли 1992 дар иҷлосия Раҳмон Набиев муфассал сухан ронд. Аз ҷумла гуфт, ки агар ба истеъфо рафтанаш барои ба эътидол омадани вазъият дар ҷумҳурӣ мусоидат намояд, омода аст, ба истеъфо равад.
Иҷлосия истеъфои Раҳмон Набиевро қабул намуд ва волоияти қонун дар амал исботи худро дар-ёфт.
ГУФТОРИ 5
Масъалаи истеъфои раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Акбаршо Искандаров ҳам тезутунд сурат гирифт. Ӯ бо баҳонаҳои зиёд намехост тарки вазифа гӯяд. Баҳсу мунозира то ду рӯз кашол ёфт.
Боиси ёдоварист, ки дар толори Қасри Арбоб, дар қатори пеш силоҳбадастони ҳар ду ҷониб, дар қатори дувум Миралӣ Маҳмадалиев (равонашон шод бод), Эмомалӣ Раҳмонов, Қурбон Мирзоалиев, Адолат Раҳмонова ва дигарон менишастанд.
Адолат Раҳмонова пушти минбар баланд шуд ва суханро аз ҳукумати муросои миллӣ оғоз намуд: “Акбаршо Искандаров, мо аз шумо ин хел умед надоштем. Гумон кардем, ки шумо ба сари қудрат омада, байни ҳар ду ҷониби даргир даромада, онҳоро ба сулҳу салоҳ меоред. Мардуми Кӯлобро аз гуруснагӣ раҳо мебахшед, онҳоро сари мизи гуфтушунид мешинонед. Мутаассифона, чунин нашуд. Биёед, акнун мард шаведу ҷойро холӣ кунед…”.
Акбаршо Искандаров сухан гирифт: “Хоҳарам Адолат гуфтааст, ки гӯё ман вазифаро қапида истодаам. Ба ман ҳамин вазифа даркор нест, аризаамро менависам…”.
ГУФТОРИ 6
Пас аз интихоби Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба муҳокимаи аъзои кумитаҳои Шӯрои Олӣ, номзадии вакилони алоҳида ва шахсиятҳои босалоҳияти ҷумҳурӣ ба вазифаҳои масъул пешниҳод гардиданд. Баъди мувофиқа кори иҷлосия идома ёфта, пас аз пешниҳод шудани номзадҳо барои ишғоли мансабҳои ҳукуматӣ яке аз намояндагони мухолифин аз ҷо барҷаста чунин иброз намуд: “Дар ин “ Ҳукумати 15 – рӯзаи шумо” кӣ кор мекунад?. Ба мо вазифа даркор нест…”
Лаҳзае толорро хомӯшӣ фаро гирифт. Билохира Адолат Раҳмонова ба минбар баромада изҳор намуд, муҳтарам намояндаи мардумӣ, кӣ шуморо фолбини ҷумҳурӣ таъйин кардааст? Шумо аз куҷо медонед, ки ин ҳукумат 5 сол бақо дорад ё садсолаҳо ба халқи тоҷик хизмат мекунад.
19 ноябри соли 1992 гурӯҳи вакилон пешниҳод намуданд, ки Эмомалӣ Раҳмонов Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб шавад. Ҳамин сон, бо ҷонибдории 186 овоз Эмомалӣ Раҳмон Сарвари давлати Тоҷикистон интихоб гардид. Бо даъвати Сарвари давлат барои ширкат дар иҷлосия қумондонҳои саҳроӣ омаданд. Яке аз рӯзҳои хотирнишини иҷлосия - ин рӯзи 25 ноябри соли 1992 буд.
Дар ин рӯз сардорони гурӯҳҳои силоҳбадаст пас аз машварат ба созиш омаданд.
26 ноябри соли 1992 дар назди Қасри Арбоб оши оштӣ доданд. Пушти як миз яке аз масоили мубрам – оташбас амале буд шоиста. Ин иқдомро сокинони мамлакат дер боз интизор буданд. Ақлу заковати азалӣ боло гирифт, дар иҷлосия ҳукумати қонунии Тоҷикистон соз-мон ёфт. Рамзҳои давлатӣ қабул ва артиши миллӣ ташкил ёфт.
Дар як муддати кӯтоҳи таърихӣ Эмомалӣ Раҳмон ва ҳукумати вақт давлати Тоҷикистонро аз вартаи нобудӣ раҳонданд. Он рӯзи фараҳфизо, 27 июни соли 1997 тоҷикон ба ифоқа расиданд…
АНҶОМ
Номбурда мегӯяд, амали дурус-те, ки дар ин сессия анҷом додем, ин интихоби Сарвари давлат, Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмонов буд. Бо итминон метавонем гуфт, ки сессияи XVI Шурои Олӣ сароғози сулҳу субот дар мамлакат гашт. Сарвари ҷавону тозаинтихоб бо кору пайкори хеш, марди фидоии миллату Ватан будани хешро исбот намуд. Ӯ аз нахус-тин лаҳзаҳо изҳор дошт, ки ман ба Тоҷикистон сулҳ меорам ва то охирин тоҷике, ки дар диёри бегонагон хору забун аст ва номи гурезаро гирифтааст, ба Тоҷикистон барнагардонам, худро орому осуда ҳис карда наметавонам.
2 декабри соли 1992 рӯзи охирин ва 17 - уми кории сессия Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон ҳини такаллуми охирини хеш ба мардум муроҷиат намуд, ки барои хотима бахшидан ба ҷанги бародаркуш ва истиқрори сулҳу салоҳ якҷоя бикӯшанд.
Бале, толеи тоҷикон баландӣ кард, фариштаи иқбол дари хонаҳои тоҷиконро кӯфт. Ин ҳама ба шарофати хирадмандиву дурандешии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аст.
Умари ШЕРХОН
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед