ҶОМЕА
Панҷшанбе 14 Ноябр 2024 08:08
9459
Муассисаи давлатии “Маркази такмили ихтисоси кормандони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш” ягона муассисаест, ки кори он барои ташкили курсҳои бозомӯзӣ ва такмил додани донишҳои тахассусии кормандони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши ҷумҳурӣ нигаронида шудааст. Барои бештар огоҳӣ пайдо намудан бобати фаъ-олияти марказ бо Шаҳбози Искандар, роҳбари ин марказ суҳбат намудем.

- Муассиса аз кадом сол фаъолият намуда истодааст?

- Муассисаи давлатии “Маркази такмили ихтисоси кормандони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш”-и Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш аз 31-уми июли соли 2018 бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон №358 таъсис ёфта, фаъолияти худро расман аз моҳи феврали соли 2019 шуруъ кард.

Соли 2022 дар маҷмӯъ 20 курси такмили ихтисос бо фарогирии 458 нафар кормандони соҳа доир карда шуд. Иловатан соли 2023 низ тибқи нақшае, ки аз ҷониби раиси Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш тасдиқ гардидааст, мақсад дорем, курсҳои омӯзиширо бо диди нав роҳандозӣ намудем.

- Нисбат ба соли гузашта кадом тағйирот ва навгониҳо дар ташкили курсҳо ворид шудааст?

- Солҳои қаблӣ танҳо як барномаи таълимӣ барои тамоми мураббиёни намудҳои гуногуни варзиш пешбинӣ гардида буд. Тибқи дастури ҳайати мушовараи Кумита Марказ муваззаф шудааст, ки барномаҳои ҷадиди таълимиро аз рӯйи 43 намуди варзиш барои мураббиён таҳия намояд. Дар ин самт мутахассисони марказ як қатор барномаҳои таълимиро, аз қабили намудҳои гӯштин, таэквон-до ВТФ, намудҳои тенннис, бадминтон, бозиҳои даставӣ ва дигар намудҳоро таҳия намуда истодаанд. Дар ин замина шунавандагони курсҳо танҳо аз рӯйи як намуди варзиш даъват шуда истодаанд. Шуруъ аз соли 2023 ин курси шашум аст, ки барои мураббиён доир мегардад.

- Ҳадаф аз баргузории чунин курсҳо дар чист?

- Ҳадаф аз баргузории курсҳои такмили ихтисос пеш аз ҳама баланд бардоштани малака, тахассус, дониш, маҳорати касбии кормандони соҳа, хусусан мураббиёни намудҳои варзиш мебошад. Зеро дар шароити имрӯза, ки варзиш дар ҷаҳон тавъам бо илм рушд карда истодааст, амри зарурист, ки мо малакаву дониши мураббиёнро дар сатҳи талаботи ҷаҳонӣ мутобиқ намоем.

- Дар марказ мураббиёни кадом намудҳои варзишро ба курсҳои такмили ихтисос фаро мегиред?

- Танҳо дар муассисаҳои тайёрии варзишии ҷумҳурӣ, ки шумораи умумиашон ба 128 адад мерасад, соли 2022 аз рӯйи 47 намуди варзиш варзишгаронро зиёда аз 2130 нафар мураббиён машқу тамрин додаанд. Вазифаи Марказ аз он иборат аст, ки мураббиёну методистон, ҷонишинон, директорон, омӯзгорони кафедраҳои тахассусии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши донишгоҳу донишкадаҳои ҷумҳуриро ба курсҳои такмили ихтисос фаро гирад. Бинобар ин, ҳоло Марказ мураббиёни 43 намуди варзишро ба курсҳои такмили ихтисос фаро гирифта истодааст. Дар ин самт мо кӯшиш карда истодаем, ки барномаҳои нави таълимиро барои мураббиёни тамоми намудҳои варзиш таҳия намоем ва сатҳу сифати курсҳои такмили ихтисосро боз ҳам беҳтар ба роҳ монем.

- Марказ ҳоло барои такмили ихтисоси мураббиёни кадом навъҳои варзиш афзалият медиҳаду онҳо ба бозомӯзӣ фаро гирифта мешаванд?

- Айни замон мо бештар ба намудҳои варзише афзалият дода истодааем, ки ба намудҳои Бозиҳои олимпӣ шомиланд. Зеро соли оянда дар Фаронса моро Бозиҳои олимпӣ интизор аст. Бинобар ин, мо ҳадаф дорем, ки мутахассисону мураббиёни ин намудҳои варзишро бештар ба курсҳои бозомӯзӣ фаро гирем. Хусусан, аз намудҳои гӯштин, бокс, таэквондо, варзиши сабук ва ғайраҳо.

Дар соли 2023 танҳо барои мураббиёни намудҳои гӯштин 8 курси такмили ихтисос пешбинӣ намудаем. Масалан, моҳи апрел курси такмили ихтисос барои мураббиёни гӯштини ҷудоро гузаронидем, ки 33 нафар мураббиёни ҷудо аз тамоми шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ даъват шуда буданд. Бо мақсади дар сатҳу сифати баланд бозомӯзӣ намудани шунавандагон мо аз Федератсияи Русия мутахассиси сатҳи байналмилалӣ – Владимир Елчаниновро даъват кардем, ки давоми 3 рӯз ба мураббиён тамоми нозукиҳои ин намуди варзишро омӯзонид. Ба ғайр аз ин, баъди анҷоми ҳар як курс байни ҳамон мураббиёни дар курсҳо иштироккарда назарсанҷӣ мегузаронем, то онҳо фаъолияти моро баҳогузорӣ намоянд. Ҳастанд ҳолатҳое, ки дар вақти баҳогузорӣ ягон пешниҳоди дигар аз ҷониби онҳо мешавад, ё ягон камбудии Марказро мегӯянд. Ҳамин тавр, мо кӯшиш мекунем, то дар курсҳои навбатӣ ҳамон камбудиҳоро бартараф созем. Дар баробари ин, ҳастанд вақтҳое ки бисёр пешниҳодҳои хуб ҳам мешаванд. Аммо барои иҷрои онҳо вақт лозим аст. Мо бояд имкониятҳои молиявиро низ ба назар гирем.

- Дар баробари сайқали дониш ва маҳорати касбии мураббиёну методистон ва роҳбарони муассисаҳои тайёрии варзишӣ, Марказ метавонад, ки барои рӯзноманигорони риштаи варзиш низ чунин курсҳоро доир намояд?

- Албатта, метавонад. Дар ин самт мутахассис дорем. Дар дурнамои корӣ барои соли оянда низ пешбинӣ шудааст.

- Ба шунавандагон кадом фанҳои таълимиро меомӯзонед?

- Хусусияти таълим дар курсҳои такмили ихтисос вобаста ба намудҳои варзиш гуногун мешавад. Бинобар ин, бештар ба тахассуси шунаванда таваҷҷуҳ мекунем. Масалан, агар мо мураббиёни варзиши сабукро даъват намоем, бештар навгониҳо, қоидаву қонун ва дигар ҷанбаъҳои намудҳои варзиши сабукро дар шакли назариявӣ ва амалӣ меомӯзонем. Дар баробари ин, фанҳои дигари таълимӣ, аз қабили психология ва педагогикаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, физиология, анатомия, биохимия, биомеханика, назария ва методика, низоми коргузорӣ ва ҳуҷҷатнигорӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ва асосҳои ҳуқуқ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро ба мураббиён меомӯзонем. Дар доираи барномаҳои таълимӣ давомнокии курсҳо 72 соати академиро дар бар гирифта, он 12 рӯз идома меёбад.

- Имкониятҳои техникиву зеҳнии Марказ дар кадом сатҳ қарор дорад?

- Марказ ҳоло дар кӯчаи Лучоб 53-и шаҳри Душанбе, воқеъ дар Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи С. Раҳимов иҷоранишин мебошад. Марказ аслан бинову толорҳо, синфхонаҳои хусусӣ надорад. Бештар аз имкониятҳои техникии донишкада ва дигар мактабҳои варзишӣ, ки бо супориши махсуси раиси Кумита ба мо ройгон вогузор карда мешаванд, истифода мебарем. Дар масъалаи имкониятҳои зеҳнӣ бошад, новобаста аз навтаъсисии худ, хушбахтона олимон ва мутахассисони пуртаҷрибаи соҳаро ҷиҳати дар сатҳи баланди касбӣ доир намудани машғулиятҳои назариявӣ ва амалӣ ҷалб мекунад. Имрӯз дар марказ 90 фисади мутахассисоне, ки ба шунавандагони курсҳо дарс мегӯянд, дорои унвонҳои баланди илмии соҳавӣ ва корманду мураббиёни шоистаи варзиши кишвар буда, таҷрибаи зиёда аз 25-30 – сола доранд.

Ҳамин чиз ба мо имконият медиҳад, ки курсҳои бозомӯзӣ дар сатҳу сифати баланди касбӣ ва илмӣ доир гарданд. Албатта, дар ин самт мушкилот низ ҷой доранд, чунки мураббиёни 43 намуди варзишро бозомӯзӣ кардан кори осон нест. Ҳар як намуди варзиш хусусиятҳои хоси худро дорад. Барои мо имкониятҳои техникиву зеҳнӣ ва молиявии бештар лозим аст, то ки ба кишварҳои ҳамсоя дар ин самт баробар шавем.

- Оё Марказ берун аз шаҳри Душанбе низ дафтар дорад?

- Не. Мо курсҳои омӯзиширо дар Душанбе доир мекунем, аммо марказ ҳайати сайёр дорад, ки дар ин ё он минтақа рафта, ба мураббиёни варзиш курсҳои бозомӯзӣ мегузаронад.

- Марказ дар оянда чӣ ҳадафу нақша дорад?

- Мо дар оянда нақшаву ҳадафҳои зиёд дорем. Имрӯз ҷомеаи Тоҷикистонро зарурати боз ҳам таҳким бахшидани ин соҳаи басо муҳим ба вуҷуд омадааст. Барои ин, мо зарур мешуморем ва нақша дорем, ки дар солҳои наздиктарин бо дастгирии Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Муассисаи давлатии “Маркази такмили ихтисоси кормандони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш”-ро ба Донишкадаи такмили ихтисоси соҳаи кор бо ҷавонон ва варзиш табдил диҳем. Албатта ин нақшаи бузургтарини мо дар ин самт аст.

Чунки дар ҷумҳурӣ дар маҷмуъ зиёда 3500 нафар корманди соҳаи варзиш фаъолият мекунанд. Ин ҳам ба ғайр аз омӯзгорони тарбияи ҷисмонии муассисаҳои таълими миёнаи умумӣ ва ибтидоии ҷумҳурӣ. Тибқи тартиби баргузории курсҳои такмили ихтисос бояд дар чор сол як маротиба тамоми кормандони соҳа аз курси такмили ихтисос гузаранд. Вале, мутаассифона, имкониятҳои молиявӣ ва техникӣ ба мо даст намедиҳад, ки пурра ҳадафи худро пиёда созем.

Бинобар ин, зарурати таърихӣ ба миён омадааст, ки маркази мо ба донишкада, ҳамчунин Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи С. Раҳимов ба донишгоҳ ва ё Академияи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш табдил дода шавад. Ин метавонад, ба пешрафти соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш такони ҷиддӣ бахшад.
Масалан, агар мо хоҳем як мутахассиси донишмандро ҷалб намоем, пеш аз ҳама маблағ лозим аст. Мутахассиси баландихтисос бо маблағи кам кор намекунад. Аз ин лиҳоз, агар маркази такмили ихтисос ба донишкада табдил дода шаваду ба намудҳои гуногуни варзиш кафедраҳо ташкил намоем, шояд, ин масъалаҳо роҳи ҳалли худро ёбанд. Масалан, аксарияти вазорату идораҳо Донишкадаи такмили ихтисос доранд, дар ҳоле, ки шумораи кормандонашон аз кормандони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш камтар аст. Аз ин рӯ, чун Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон якҷоя аст, мешавад, ки дар заминаи маркази такмили ихтисос Донишкадаи такмили ихтисоси кор бо ҷавонон ва варзишро таъсис дод.

Ҳошим РАҲМАТУЛЛОЕВ, “ҶТ”

Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм