Ба назар чунин мерасад, ки аксарияти мардум шитоб доранд. Ба куҷо, барои кӣ, ба кадом хотир, баҳри чӣ, дақиқ нест. Аммо гӯё аз коре, аз чизе, аз касе, аз ҷое қафо мемонда бошанд, ҳамагӣ шитобзада менамоянд. Кӯшиш мекунанд, ки як қадам аз ҳамдигар пештар бардоранду роҳашонро ба итмом расонанд. Дар ҳоле, ки худ намедонад, чаро?!

Дар пойтахтамон бегоҳии ҳар рӯз ба назди хонаҳо мошини шир меояд. Баробари баланд шудани овози мошин, алаккай мардум дар ҷоеи, ки бояд шир фурӯхта шавад, ҷамъ мешаванд. Яке аз ин рӯзҳо барои харидани шир рафтам. Ҳолати бади харидорон хеле шигифтзадаам кард. Ҳама яку якбора дар ҳаракат буданд. Яке кӯшиш мекард, ки аз дигаре зудтар шир гирад. Гӯё ҳамин ҳоло шир тамом мешаваду онҳо гурусна мемонда бошанд. Зани солхӯрдае омаду аз ман пурсид: - Охирон навбати кӣ? Гуфтам: - Навбати ман. Аммо шумо пеш гузаред, ман баъди шумо мегирам. Зан бошад исрор кард, ки: - Не, ман дар навбати худам мегирам. Эҳтиромат хуб аст, аммо дар ин ҷойҳо бояд ба навбати ҳамдигар эҳтиром намоем. Шояд модари ту аз ман солдида бошаду дар хона туро интизор. Ҷавоби зан хеле хушам омад. Аммо чанд нафари дигар омаду беаҳамиятона аз мо гузашта зарфҳои худро ба ширфурӯш дароз карданд. Ҳамин асно зан бо қаҳру ғазаб ба эшон хитоб кард: - Шуморо дар хона тарбия намекунанд?. Чаро навбат намегиред?. Ин одати бешуурон аст, ки ба болои якдигар гузашта шитоб мекунанд...

Ба ҳамин монанд, рӯзе дар истгоҳ аз нақлиёти ҷамъиятӣ, ки пур аз мусофир буд, фаромадам. Вақте, хостам аз он ҷо дур шавам, марди маъюбе дар даст асобағал илтимосам кард, ки ба ӯ ёрӣ диҳам, то дар истгоҳ нишинад: - Ҳангоми фаромадан аз нақлиёт, мусофирон телаам доданд, то зӯдтар дохили нақлиёт шаванд, ман афтидам. Поям каме лат хӯрд. Ба дил гуфтам, ин мардум куҷо ин қадар шитоб мекунанд? Ба назар менамояд, ки чизе ё касеро таъқиб доранд ва ё баръакс онҳоро таъқиб мекунанд. Савор мешаванд бо шитоб, мефароянд ҳамин хел...

Инро бояд донист, ки шитобзада шудан сабаби пайдо шудани иштибоҳот мегардад. Шитобкорӣ моро маҷбур ба он мекунад, ки доир ба ҳар амале, ки иҷро мекунем, фикр накунем, ҷонибҳои онро наомӯзем, камбудиҳои онро нодида гирем, онро сарсарию бесифат ба сомон расонем. Дар андарзҳои чинӣ омадааст, ки “Шитобкорӣ хатоиҳоро рӯпуш мекунад”. Ба андешаи Ханс Георг Гадамер, философи олмонӣ бошад, “Шитобкорӣ сарчашмаи аслии хатоиҳост”. Ривоятҳои исломӣ шитобкориро амали шайтон медонанд. Яъне, ҳар коре, ки мо бо шитоб иҷро мекунем, зарарашро баъдан ба мо мерасонаду аз шитобзадагии худ пушаймонамон мекунад.

Моро зарур аст, ки фарқи суръатро аз шитоб донем. Бешак, дар ҳар амале, ки мо иҷро мекунем, нигоҳ доштани суръат муҳим аст. Чун ба суръат таваҷҷӯҳ накунем, танбалию қафомондагӣ ба вуҷуд меояд. Аммо бояд дарк кунем, ки дар кадом ҳолат мо шитоб дорем ва дар кадом ҳолат суръат.

Масъалаи шитоб аз он ҷиҳат ҳассос аст, ки имрӯзҳо баъзе аз ҷавонон, ва ҳатто калонсолон, таҳаммулпазир нестанд. Дар ҷамъомаду чорабиниҳо ва ҷойҳои ҷамъиятӣ, шитобзада шудани мардум зиёд ба чашм мерасад, ки ин амали онҳо нишони эҳтиром накардани якдигар, вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ, набудани сабру таҳаммул, нодида гирифтани арзишу суннатҳои ниёгон мебошад. Аз ин нукта моро мебояд, ки дар худ шитобкориро роҳ надиҳем. Ва дар иҷрои ҳама гуна амалу фаъолиятамон аз таҳаммул ва дурандешӣ кор гирем.