ҶОМЕА
Шанбе 27 Июл 2024 01:54
Ба ин раванд чӣ мусоидат кард: тағйиру иловаҳо ба Кодекси мурофиавӣ ё чизи дигар?
Барно Саидвализода, сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мегӯяд, напардохтани алимент ба фарзандони худ аз ҷониби мардон то ба ҳол дар кишвар нигаронкунанда боқӣ мондааст.
Бино ба иттилои роҳбари ин ниҳод дар соли 2022 11 ҳазору 636 санади истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани маблағи алимент ворид гардидааст, ки нисбати соли 2021 1662 адад кам аст. Аз ин шумора ба манфиати модару кӯдак зиёда аз 39,9 млн. сомонӣ маблағи алимент ситонида шудааст, ки назар ба ҳамин давраи соли 2021 - 18,4 млн. сомонӣ ё 46,1 фоиз зиёд мебошад.
- Маврид ба зикр аст, ки яке аз мушкилоти истеҳсолоти иҷро ин саркашӣ намудани падар аз супоридани маблағи алимент ба шумор меравад. Айни замон аз солҳои пешин дар маҷмӯъ 94 934 адад ҳуҷҷатҳои иҷро вобаста ба ситонидани маблағи алимент дар баррасии иҷрочиён мавриди иҷро қарор дорад, - гуфт Барно Саидвализода.
ПАРВАНДАИ ҶИНОЯТӢ НИСБАТИ 538 НАФАР
Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои боз ҳам коҳиш додани сафи мардоне, ки аз супоридани алименти фарзандони худ сарпечӣ мекунанд, ба Кодекси мурофиавии шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйиру иловаҳо ворид кард, аммо таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки маҳрумият аз ҳаққи сафар ба хориҷ ва таҳдиди зиндон ҳам натавонист, ин мушкилро ба пуррагӣ аз байн барад. То ба ҳол бо заноне вохӯрдан мумкин аст, ки бо кӯдакони хурдсоли худ ба танҳоӣ бори зиндагиро бар дӯш доранд.
Зайнаб як зани танҳоест, ки пас аз ҷудо шудан аз шавҳар бо чор фарзанди хурдсолаш дар хонаи иҷорае зиндагӣ мекунад ва моҳона 500 сомонӣ маблағ барои иҷора медиҳад. Ӯ мегӯяд, нигаҳбонии чор фарзанд бар дӯши ӯст ва падари фарзардонаш дар муҳоҷират қарор дораду алименти фарзандонашро намесупорад.
- Сахтиҳои рӯзгор маро водор кард, кӯдакони хурдсоламро танҳо монда, ба кор бароям. Қаблан дар бозори пешини Султони Кабир кӯчарубӣ мекардам. Баъди баста шудани бозор, дар аввали соли 2022, ноумедӣ ва мушкилоти зиндагиам бештар шуд. Ҳоло бошад, дар ошхонае ба ҳайси пешхизмат кор мекунам, - нақл кард Зайнаб.
Ӯ мегӯяд ҳаққи заҳмати якрӯзааш 50 сомонӣ аст ва бархе аз рӯзҳо барои расонидани фармоиши ғизо ба чанд мағоза то 20-30 сомонии дигар ба даст меорад.
- Рӯзе мешавад, ки ҳамин 50 сомониро ҳам намеёбам. Падарам ё бародарамро занг мезанам, барои шом ё саҳарамон ғизо мехаранд,-гуфт номбурда.
Бино ба иттилои Хадамоти иҷрои кишвар дар соли 2022 бинобар барқасдона саркашӣ намудани қарздорон аз пардохти маблағи алимент нисбат ба 538 нафар аз ҷониби мақомоти прокуратура парвандаҳои ҷиноятӣ оғоз гардидааст.
“РАҚАМИ ТЕЛЕФОНАМРО БА РӮЙХАТИ СИЁҲ ВОРИД КАРДАНД”
Имрӯз саркашӣ намудани бархе мардон аз супурдани алимент боиси таассуф ва нигаронист. Дар бештари ҳолатҳо занон бо фарзандони хурдсоли худ ба хонаи волидон мераванду дар он ҷо зиндагии сангинеро паси сар мекунанд ва аз гирифтани ҳаққи фарзандони худ маҳрум мегарданд. Дар баробари ин дар ба дари судҳои кишвар овора мешаванд, то тавонанд ҳуқуқи фарзандони худро ситонанд.
Мавҷуда ҷавонзани 23-солае аз ноҳияи Ваҳдат мегӯяд, ки пас аз ҷудо шудан аз шавҳар бо кӯдаки хурдсолаш ба хонаи модар рафт ва айни замон дар он ҷо зиндагӣ мекунад. Вале барои таъмини фарзандаш қонунан ҳуқуқи худро талаб кард, ки ба фарзандаш алимент супорад, аммо пас аз қарори суд падараш аз додани алимент ба фарзандаш саркашӣ мекунад ва бештари ҳолатҳо маблағи таъ-ингардидаро намесупорад.
- Вақте суд қарор баровард, ки шавҳарам ба маблағи 150 сомонӣ бояд ҳар моҳ маблағи алимент супорад, шавҳарам як-ду моҳ маблағро супориду баъди он чанд моҳи дигар ғайб зад. Вақте чанд маротиба ба ӯ ва хонаводааш занг задам, рақамҳои телефонамро ба рӯйхати сиёҳ ворид карданд. Ҳар рӯз қариб назди судиҷрочӣ мерафтам, вале корам буд намешуд, - нақл мекунад Мавҷуда.
Мавҷуда мегӯяд, ки барояш дар хонаи падару модар зиндагӣ кардан, душвор аст, чун онҳо дар хонавода худ 5 духтар ҳастанд, ки дигар хоҳаронаш хурданд ва ноновари хонаашон танҳо падараш аст, ки ӯ низ дар муҳоҷират қарор дорад.
- Ӯ боре ҳам аз ҳоли фарзандамон хабар намегирад ва ҳатто намепурсад. Ман аз ӯ маблағи зиёдатӣ талаб намекунам, ақаллан вазифаи падарии худашро иҷро кунад ва барои фарзандаш алимент супорад,- илова намуд Мавҷуда.
Ин дар ҳолест, ки мутобиқи моддаҳои 177-178-и Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон, зиёда аз се моҳ саркашӣ намудан аз пардохти алимент ҷавобгарии ҷиноятиро дар пай дорад.
Мувофиқи моддаи 177-и ин кодекс барқасдона саркашӣ намудани падару модар аз таъминоти фарзандон, яъне бидуни сабабҳои узрнок саркашӣ намудани падару модар аз иҷрои қарори суд оид ба пардохти маблағ, барои таъмини фарзандони ноболиғ, ҳамчунин фарзандони ғайри қобили меҳнат, ки синнашон ба 18 расидааст, бо корҳои ҳатмӣ ба муҳлати аз яксаду бист то яксаду ҳаштод соат ё бо корҳои ислоҳӣ ба муҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин муҳлат ҷазо дода мешавад. Агар ҳамин кирдор такроран содир шуда бошад, бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.
ЗАНҲО БОЗ ЧӢ ГУНА ҲУҚУҚҲО ДОРАНД?
Бештари мардоне, ки барои саркашӣ ба Русияву дигар кишварҳо фирор мекунанд, ҳуқуқшинос Зуҳро Муборова мегӯяд, ки занҳо ҳатто ҳуқуқ доранд, ки ба мақомоти Русия муроҷиат кунанд ва ҳаққи худро талаб намоянд. Ӯ мегӯяд, зан новобаста аз он ки аз шавҳараш расман ҷудо шудааст ё не, ҳуқуқи талаби алиментро дорад.
“Аз ҷумла агар кӯдаки то сесола дошта бошад, ҳақ дорад, барои худаш ва барои фарзандони ноболиғаш алимент дархост кунад”, - мегӯяд ҳуқуқшинос.
Ҳамин тавр, агар мард шаҳрванди Русия бошад ва зан суроғаи дақиқии сабти иқомати ӯро донад, метавонад ба додгоҳи он кишвар муроҷиат кунад. Ба гуфтаи коршинос, ин масъала дар асоси Конвенсияи Минск ва Конвенсияи Кишинёв танзим мешавад. Яъне ҳамсар бо талаби алимент метавонад, чӣ ба додгоҳи Русия ва Тоҷикистон муроҷиат кунад.
“Ин ду ҳуҷҷати байналмилалӣ мазмунан ҳар ду ҳам қариб якхела мебошанд. Онҳо дар расонидани кумаки ҳуқуқӣ дар парвандаҳои ҷиноятӣ, шаҳрвандӣ ва оилавӣ мусоидат мекунанд. Мо дар қисми қонунгузорӣ қонунҳои хуб дорем, танҳо муҳим аст, ки занҳо аз ин ҳуқуқҳои худ истифода баранд”, - мегӯяд ҳуқуқшинос.
БОЗДОШТИ 800 ҚАРЗДОР ДАР ГУЗАРГОҲҲО
Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мегӯяд, ки дар ин масъала бо мақомоти марбута корро ба роҳ мондаанд, ки шумораи истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани алимент нисбатан кам гардид.
Тибқи тағйироти ахире, ки ба Кодекси мурофиавии шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид гардид, нафароне, ки аз пардохти алименти фарзандонашон саркашӣ мекунанд, дар гузаргоҳҳои сарҳадӣ боздошт мешаванд. Ин метавонад ба барвақттар ситонидани алимент мусоидат намояд.
Барно Саидвализода гуфт, ки бо дастрасии моддаи 47 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи истеҳсолоти иҷро” ҷиҳати баромада нарафтани қарздорон аз ҳудуди Тоҷикистон нисбат ба 7 844 қарздор маҳдудият гузошта шуд.
- Амали мазкур натиҷаи мусбат дода, 800 нафар қарздорон дар гузаргоҳҳои сарҳадӣ дастгир гардиданд. Маблағҳои қарзӣ дар ҳаҷми зиёда аз 6,3 млн. сомонӣ аз онҳо ситонида шуд, ки назар ба ҳамин давраи соли сипаришуда 92 фоиз зиёд мебошад.
Ҳамзамон нисбати 398 нафар қарздорон барои сари вақт напардохтани маблағи алимент ва пинҳон кардани суроғаи ҷои зис-ташон бо таъиноти суд ва қарори иҷрочиёни мақомоти иҷро дар ҷустуҷӯ қарор доранд.
Мақомоти кишвар мегӯяд, баҳри боз ҳам коҳиш додани чунин ҳолатҳо дар кишвар имрӯз дар ҳамбастагӣ бо шарикони рушд наворҳои иҷтимоии видеоӣ вобаста ба алимент ва оқибатҳои пардохт накардани он, инчунин феҳристи ягонаи қарздоронро омода намудаанд, ки дар шабакаҳои иҷтимоӣ пахш гардида истодааст.
Барно Саидвализода, сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мегӯяд, напардохтани алимент ба фарзандони худ аз ҷониби мардон то ба ҳол дар кишвар нигаронкунанда боқӣ мондааст.
Бино ба иттилои роҳбари ин ниҳод дар соли 2022 11 ҳазору 636 санади истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани маблағи алимент ворид гардидааст, ки нисбати соли 2021 1662 адад кам аст. Аз ин шумора ба манфиати модару кӯдак зиёда аз 39,9 млн. сомонӣ маблағи алимент ситонида шудааст, ки назар ба ҳамин давраи соли 2021 - 18,4 млн. сомонӣ ё 46,1 фоиз зиёд мебошад.
- Маврид ба зикр аст, ки яке аз мушкилоти истеҳсолоти иҷро ин саркашӣ намудани падар аз супоридани маблағи алимент ба шумор меравад. Айни замон аз солҳои пешин дар маҷмӯъ 94 934 адад ҳуҷҷатҳои иҷро вобаста ба ситонидани маблағи алимент дар баррасии иҷрочиён мавриди иҷро қарор дорад, - гуфт Барно Саидвализода.
ПАРВАНДАИ ҶИНОЯТӢ НИСБАТИ 538 НАФАР
Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои боз ҳам коҳиш додани сафи мардоне, ки аз супоридани алименти фарзандони худ сарпечӣ мекунанд, ба Кодекси мурофиавии шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйиру иловаҳо ворид кард, аммо таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки маҳрумият аз ҳаққи сафар ба хориҷ ва таҳдиди зиндон ҳам натавонист, ин мушкилро ба пуррагӣ аз байн барад. То ба ҳол бо заноне вохӯрдан мумкин аст, ки бо кӯдакони хурдсоли худ ба танҳоӣ бори зиндагиро бар дӯш доранд.
Зайнаб як зани танҳоест, ки пас аз ҷудо шудан аз шавҳар бо чор фарзанди хурдсолаш дар хонаи иҷорае зиндагӣ мекунад ва моҳона 500 сомонӣ маблағ барои иҷора медиҳад. Ӯ мегӯяд, нигаҳбонии чор фарзанд бар дӯши ӯст ва падари фарзардонаш дар муҳоҷират қарор дораду алименти фарзандонашро намесупорад.
- Сахтиҳои рӯзгор маро водор кард, кӯдакони хурдсоламро танҳо монда, ба кор бароям. Қаблан дар бозори пешини Султони Кабир кӯчарубӣ мекардам. Баъди баста шудани бозор, дар аввали соли 2022, ноумедӣ ва мушкилоти зиндагиам бештар шуд. Ҳоло бошад, дар ошхонае ба ҳайси пешхизмат кор мекунам, - нақл кард Зайнаб.
Ӯ мегӯяд ҳаққи заҳмати якрӯзааш 50 сомонӣ аст ва бархе аз рӯзҳо барои расонидани фармоиши ғизо ба чанд мағоза то 20-30 сомонии дигар ба даст меорад.
- Рӯзе мешавад, ки ҳамин 50 сомониро ҳам намеёбам. Падарам ё бародарамро занг мезанам, барои шом ё саҳарамон ғизо мехаранд,-гуфт номбурда.
Бино ба иттилои Хадамоти иҷрои кишвар дар соли 2022 бинобар барқасдона саркашӣ намудани қарздорон аз пардохти маблағи алимент нисбат ба 538 нафар аз ҷониби мақомоти прокуратура парвандаҳои ҷиноятӣ оғоз гардидааст.
“РАҚАМИ ТЕЛЕФОНАМРО БА РӮЙХАТИ СИЁҲ ВОРИД КАРДАНД”
Имрӯз саркашӣ намудани бархе мардон аз супурдани алимент боиси таассуф ва нигаронист. Дар бештари ҳолатҳо занон бо фарзандони хурдсоли худ ба хонаи волидон мераванду дар он ҷо зиндагии сангинеро паси сар мекунанд ва аз гирифтани ҳаққи фарзандони худ маҳрум мегарданд. Дар баробари ин дар ба дари судҳои кишвар овора мешаванд, то тавонанд ҳуқуқи фарзандони худро ситонанд.
Мавҷуда ҷавонзани 23-солае аз ноҳияи Ваҳдат мегӯяд, ки пас аз ҷудо шудан аз шавҳар бо кӯдаки хурдсолаш ба хонаи модар рафт ва айни замон дар он ҷо зиндагӣ мекунад. Вале барои таъмини фарзандаш қонунан ҳуқуқи худро талаб кард, ки ба фарзандаш алимент супорад, аммо пас аз қарори суд падараш аз додани алимент ба фарзандаш саркашӣ мекунад ва бештари ҳолатҳо маблағи таъ-ингардидаро намесупорад.
- Вақте суд қарор баровард, ки шавҳарам ба маблағи 150 сомонӣ бояд ҳар моҳ маблағи алимент супорад, шавҳарам як-ду моҳ маблағро супориду баъди он чанд моҳи дигар ғайб зад. Вақте чанд маротиба ба ӯ ва хонаводааш занг задам, рақамҳои телефонамро ба рӯйхати сиёҳ ворид карданд. Ҳар рӯз қариб назди судиҷрочӣ мерафтам, вале корам буд намешуд, - нақл мекунад Мавҷуда.
Мавҷуда мегӯяд, ки барояш дар хонаи падару модар зиндагӣ кардан, душвор аст, чун онҳо дар хонавода худ 5 духтар ҳастанд, ки дигар хоҳаронаш хурданд ва ноновари хонаашон танҳо падараш аст, ки ӯ низ дар муҳоҷират қарор дорад.
- Ӯ боре ҳам аз ҳоли фарзандамон хабар намегирад ва ҳатто намепурсад. Ман аз ӯ маблағи зиёдатӣ талаб намекунам, ақаллан вазифаи падарии худашро иҷро кунад ва барои фарзандаш алимент супорад,- илова намуд Мавҷуда.
Ин дар ҳолест, ки мутобиқи моддаҳои 177-178-и Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон, зиёда аз се моҳ саркашӣ намудан аз пардохти алимент ҷавобгарии ҷиноятиро дар пай дорад.
Мувофиқи моддаи 177-и ин кодекс барқасдона саркашӣ намудани падару модар аз таъминоти фарзандон, яъне бидуни сабабҳои узрнок саркашӣ намудани падару модар аз иҷрои қарори суд оид ба пардохти маблағ, барои таъмини фарзандони ноболиғ, ҳамчунин фарзандони ғайри қобили меҳнат, ки синнашон ба 18 расидааст, бо корҳои ҳатмӣ ба муҳлати аз яксаду бист то яксаду ҳаштод соат ё бо корҳои ислоҳӣ ба муҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин муҳлат ҷазо дода мешавад. Агар ҳамин кирдор такроран содир шуда бошад, бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.
ЗАНҲО БОЗ ЧӢ ГУНА ҲУҚУҚҲО ДОРАНД?
Бештари мардоне, ки барои саркашӣ ба Русияву дигар кишварҳо фирор мекунанд, ҳуқуқшинос Зуҳро Муборова мегӯяд, ки занҳо ҳатто ҳуқуқ доранд, ки ба мақомоти Русия муроҷиат кунанд ва ҳаққи худро талаб намоянд. Ӯ мегӯяд, зан новобаста аз он ки аз шавҳараш расман ҷудо шудааст ё не, ҳуқуқи талаби алиментро дорад.
“Аз ҷумла агар кӯдаки то сесола дошта бошад, ҳақ дорад, барои худаш ва барои фарзандони ноболиғаш алимент дархост кунад”, - мегӯяд ҳуқуқшинос.
Ҳамин тавр, агар мард шаҳрванди Русия бошад ва зан суроғаи дақиқии сабти иқомати ӯро донад, метавонад ба додгоҳи он кишвар муроҷиат кунад. Ба гуфтаи коршинос, ин масъала дар асоси Конвенсияи Минск ва Конвенсияи Кишинёв танзим мешавад. Яъне ҳамсар бо талаби алимент метавонад, чӣ ба додгоҳи Русия ва Тоҷикистон муроҷиат кунад.
“Ин ду ҳуҷҷати байналмилалӣ мазмунан ҳар ду ҳам қариб якхела мебошанд. Онҳо дар расонидани кумаки ҳуқуқӣ дар парвандаҳои ҷиноятӣ, шаҳрвандӣ ва оилавӣ мусоидат мекунанд. Мо дар қисми қонунгузорӣ қонунҳои хуб дорем, танҳо муҳим аст, ки занҳо аз ин ҳуқуқҳои худ истифода баранд”, - мегӯяд ҳуқуқшинос.
БОЗДОШТИ 800 ҚАРЗДОР ДАР ГУЗАРГОҲҲО
Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мегӯяд, ки дар ин масъала бо мақомоти марбута корро ба роҳ мондаанд, ки шумораи истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани алимент нисбатан кам гардид.
Тибқи тағйироти ахире, ки ба Кодекси мурофиавии шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид гардид, нафароне, ки аз пардохти алименти фарзандонашон саркашӣ мекунанд, дар гузаргоҳҳои сарҳадӣ боздошт мешаванд. Ин метавонад ба барвақттар ситонидани алимент мусоидат намояд.
Барно Саидвализода гуфт, ки бо дастрасии моддаи 47 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи истеҳсолоти иҷро” ҷиҳати баромада нарафтани қарздорон аз ҳудуди Тоҷикистон нисбат ба 7 844 қарздор маҳдудият гузошта шуд.
- Амали мазкур натиҷаи мусбат дода, 800 нафар қарздорон дар гузаргоҳҳои сарҳадӣ дастгир гардиданд. Маблағҳои қарзӣ дар ҳаҷми зиёда аз 6,3 млн. сомонӣ аз онҳо ситонида шуд, ки назар ба ҳамин давраи соли сипаришуда 92 фоиз зиёд мебошад.
Ҳамзамон нисбати 398 нафар қарздорон барои сари вақт напардохтани маблағи алимент ва пинҳон кардани суроғаи ҷои зис-ташон бо таъиноти суд ва қарори иҷрочиёни мақомоти иҷро дар ҷустуҷӯ қарор доранд.
Мақомоти кишвар мегӯяд, баҳри боз ҳам коҳиш додани чунин ҳолатҳо дар кишвар имрӯз дар ҳамбастагӣ бо шарикони рушд наворҳои иҷтимоии видеоӣ вобаста ба алимент ва оқибатҳои пардохт накардани он, инчунин феҳристи ягонаи қарздоронро омода намудаанд, ки дар шабакаҳои иҷтимоӣ пахш гардида истодааст.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед