ҶОМЕА
Чоршанбе 24 Апрел 2024 07:43
Бо мақсади решакан сохтани одатҳои бад, ки исрофкориро ба авҷи аъло мерасонанд ва беҳбуд бахшидани рӯзгори сокинон 10 сол пеш бо ташаббуси Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳои миллӣ” бо ҷонибдорию истиқболи аксарияти мардуми кишвар қабул гардид. Татбиқи қонуни номбурда таи солҳои охир харҷи барзиёдро коҳиш дода, ба буҷаи хонаводагии аҳолӣ фоидаи зиёди молиявӣ овард.
Дар баробари ин, мушоҳидаҳо нишон медиҳанд, ки имрӯзҳо кам нестанд нафароне, ки самари меҳнату заҳмати шабонарӯзии хешро дар мадди аввал на баҳри омӯзиши забони хориҷӣ, технологияи навин, касбу ҳунари муайян ва на ҷиҳати фароҳам сохтани манбаи даромад – бунёди боғ, чорводорӣ, ташкили корхонаи хурди истеҳсолӣ, хизматрасонӣ, соҳибкорию тиҷорат ва пасандоз, балки барои худнамоишдиҳӣ дар як ё ду рӯзи тӯю маъракаҳои бодабдабаву серхарҷ истифода мекунанд.
Маърака бо дастархони пурнозу неъмат, тӯю сӯри бодабдаба, харидани мошини гаронбаҳо ва мусобиқа дар сохтмони хона имрӯзҳо дар зеҳни аксари мардум, ба вижа қишри ҷавон, ҳамчун асоси тарзи зиндагӣ ҷо гирифтааст. Ин фикр, ки мо дар зиндагӣ чунин пешсаф бошем, ҳеҷ бадӣ надорад, агар хароҷот аз ҳадди имкониятҳои молиявию иқтисодӣ берун набошад ва ҷои омӯзиши илму ҳунарро нагирад. Чунин исрофкориҳои кӯр-кӯрона дар пешрафти ҳаёти ҷавонон монеаи ҷиддӣ буда, ба харҷи беҳуда даст задан ва суду зиёни хешро дар тарозуи ақл барнакашидан аст.
Бо ин фаҳмиши тунд набояд шароитҳои фароҳамовардаи давлату Ҳукумати ҷумҳуриро пушти по зад. Ҷавононе, ки бо заҳмати зиёд тӯли чанд сол дар дохилу хориҷӣ кишвар маблағ ҷамъ овардаанд, бо истифода аз имкониятҳои мазкур, дар мадди аввал барои фароҳам сохтани манбаи даромади зиндагӣ, рушди зеҳнию ҷисмонӣ ва ба ин васила мавқеъ пайдо кардан дар ҷомеа бояд моли хешро сарф намоянд.
Ба иттилои Кумитаи оид ба корҳои дин, танзими анъана ва ҷашну маросимҳо, соли 2016 дар миқёси ҷумҳурӣ аз ҷониби сокинон 137590 маърака гузаронда шуда, беш аз 511 миллион сомонӣ харҷ гардидааст. Нишондоди мазкур дар муқоиса ба хароҷоти маъракаҳои пеш аз қабули қонун наздики 700 миллион сомонӣ кам мебошад ва ин миқдор маблағ ба манфиати соҳибони ҷашну маросимҳо сарфа шудааст. Танҳо харҷи асосии 81356 тӯйи домодию арӯсӣ, яъне барпо кардани маърака ва иҷрои анъанаҳоро аз рӯи воқеияти имрӯза 20 ҳазор сомонӣ ҳисоб намоем, зиёда аз 1 миллиарду 600 миллионро ташкил медиҳад, ки ин рақам аз маълумоти овардаи Кумита тафовути калон дорад. Аз ин рӯ, масъулони соҳа бояд назорати баргузории ҷашну маросимҳоро дар шаҳру навоҳӣ ҷиддитар ба роҳ монда, тартиби нави гузарондани тӯйи домодию арӯсиро мувофиқи шароити зиндагии шаҳрвандон муқаррар созанд. Дар акси ҳол, раванди баргузории тӯйи арӯсию домодӣ, маъракаҳои дигар бо принсипи “қоқномусӣ” аз доираи адлу инсоф ва шароити рӯзгори баъзе сокинони мамлакат берун сурат гирифта, имконияти онҳоро дар рушди бахшҳои дигари зиндагӣ маҳдуд месозад.
Қисме аз шаҳрвандон ҷиҳати гузарондани ҷашну маросимҳо ва тақдими тӯшаю туҳфа ба дӯстону пайвандон маблағи зиёд сарф мекунанд, аммо барои сари вақт супурдани андози давлат – ҳаққи истифодаи барқ, замин ва об бепулиро баҳона пеш меоранд. Ҳолати мазкур ҷазои сангинтарро тақозо менамояд.
Евгения Мирзоева, менеҷери молиявӣ, устоди Донишкадаи молия ва иқтисод, дар хусуси дуруст ба кор бурдани молия чунин изҳор дошт: “Маърифати истифодаи самараноки маблағ барои гирифтани фоидаи зиёд ва афзудани молияи хеш нақши асосӣ дорад. Ҳар фард бояд чӣ тавр истифода намудани маблағро донад. Имрӯз тамоми ҳаёти моро пул идора мекунад ва хушбахтии одамон ба муомилоти дурусти он вобастагии калон дорад. Атрофи моро иморатҳои баландошёнаи меҳмонхонаю тарабхонаҳо, манзилҳои зебои истиқоматӣ, автомобилҳои қиматбаҳо иҳота кардаанд. Хоҳнохоҳ талаботи инсон ҷиҳати дастрасӣ ба ин неъматҳои моддӣ пайдо мешавад. Дар натиҷа, бисёриҳо барои хариди ашёи гаронбаҳо ё фароғату истироҳати зиёд, ки аксаран аз доираи буҷети оилавӣ берун аст, маблағи дар ихтиёрдоштаашонро қариб ба пуррагӣ сарф мекунанд”.
Айёми ҷавонии насли имрӯз дуроҳаро мемонад. Аз шароиту имкониятҳои васеи моддию техникӣ ва маънавӣ барои омӯзиши илму ҳунар истифода намуда, хушбахт мегардӣ ва ё муҳити осебпазири иттилоотию равонӣ туро қурбони манфиати дигарон месозад. Аз ин лиҳоз, барои мо – ҷавонон, сиёҳро аз сафед фарқ намудан, сарвату неъматҳои худододро дар роҳи омӯзиши илму ҳунар, забонҳои хориҷӣ ва таҳқиқоти илмӣ истифода кардан пайравӣ ба Пешвои миллат аст, ки баҳри имрӯзи дурахшони мо ҷон ба гарав гузошт.
Ташрифулло САЪДУЛЛОЕВ, рӯзноманигор
Дар баробари ин, мушоҳидаҳо нишон медиҳанд, ки имрӯзҳо кам нестанд нафароне, ки самари меҳнату заҳмати шабонарӯзии хешро дар мадди аввал на баҳри омӯзиши забони хориҷӣ, технологияи навин, касбу ҳунари муайян ва на ҷиҳати фароҳам сохтани манбаи даромад – бунёди боғ, чорводорӣ, ташкили корхонаи хурди истеҳсолӣ, хизматрасонӣ, соҳибкорию тиҷорат ва пасандоз, балки барои худнамоишдиҳӣ дар як ё ду рӯзи тӯю маъракаҳои бодабдабаву серхарҷ истифода мекунанд.
Маърака бо дастархони пурнозу неъмат, тӯю сӯри бодабдаба, харидани мошини гаронбаҳо ва мусобиқа дар сохтмони хона имрӯзҳо дар зеҳни аксари мардум, ба вижа қишри ҷавон, ҳамчун асоси тарзи зиндагӣ ҷо гирифтааст. Ин фикр, ки мо дар зиндагӣ чунин пешсаф бошем, ҳеҷ бадӣ надорад, агар хароҷот аз ҳадди имкониятҳои молиявию иқтисодӣ берун набошад ва ҷои омӯзиши илму ҳунарро нагирад. Чунин исрофкориҳои кӯр-кӯрона дар пешрафти ҳаёти ҷавонон монеаи ҷиддӣ буда, ба харҷи беҳуда даст задан ва суду зиёни хешро дар тарозуи ақл барнакашидан аст.
Бо ин фаҳмиши тунд набояд шароитҳои фароҳамовардаи давлату Ҳукумати ҷумҳуриро пушти по зад. Ҷавононе, ки бо заҳмати зиёд тӯли чанд сол дар дохилу хориҷӣ кишвар маблағ ҷамъ овардаанд, бо истифода аз имкониятҳои мазкур, дар мадди аввал барои фароҳам сохтани манбаи даромади зиндагӣ, рушди зеҳнию ҷисмонӣ ва ба ин васила мавқеъ пайдо кардан дар ҷомеа бояд моли хешро сарф намоянд.
Ба иттилои Кумитаи оид ба корҳои дин, танзими анъана ва ҷашну маросимҳо, соли 2016 дар миқёси ҷумҳурӣ аз ҷониби сокинон 137590 маърака гузаронда шуда, беш аз 511 миллион сомонӣ харҷ гардидааст. Нишондоди мазкур дар муқоиса ба хароҷоти маъракаҳои пеш аз қабули қонун наздики 700 миллион сомонӣ кам мебошад ва ин миқдор маблағ ба манфиати соҳибони ҷашну маросимҳо сарфа шудааст. Танҳо харҷи асосии 81356 тӯйи домодию арӯсӣ, яъне барпо кардани маърака ва иҷрои анъанаҳоро аз рӯи воқеияти имрӯза 20 ҳазор сомонӣ ҳисоб намоем, зиёда аз 1 миллиарду 600 миллионро ташкил медиҳад, ки ин рақам аз маълумоти овардаи Кумита тафовути калон дорад. Аз ин рӯ, масъулони соҳа бояд назорати баргузории ҷашну маросимҳоро дар шаҳру навоҳӣ ҷиддитар ба роҳ монда, тартиби нави гузарондани тӯйи домодию арӯсиро мувофиқи шароити зиндагии шаҳрвандон муқаррар созанд. Дар акси ҳол, раванди баргузории тӯйи арӯсию домодӣ, маъракаҳои дигар бо принсипи “қоқномусӣ” аз доираи адлу инсоф ва шароити рӯзгори баъзе сокинони мамлакат берун сурат гирифта, имконияти онҳоро дар рушди бахшҳои дигари зиндагӣ маҳдуд месозад.
Қисме аз шаҳрвандон ҷиҳати гузарондани ҷашну маросимҳо ва тақдими тӯшаю туҳфа ба дӯстону пайвандон маблағи зиёд сарф мекунанд, аммо барои сари вақт супурдани андози давлат – ҳаққи истифодаи барқ, замин ва об бепулиро баҳона пеш меоранд. Ҳолати мазкур ҷазои сангинтарро тақозо менамояд.
Евгения Мирзоева, менеҷери молиявӣ, устоди Донишкадаи молия ва иқтисод, дар хусуси дуруст ба кор бурдани молия чунин изҳор дошт: “Маърифати истифодаи самараноки маблағ барои гирифтани фоидаи зиёд ва афзудани молияи хеш нақши асосӣ дорад. Ҳар фард бояд чӣ тавр истифода намудани маблағро донад. Имрӯз тамоми ҳаёти моро пул идора мекунад ва хушбахтии одамон ба муомилоти дурусти он вобастагии калон дорад. Атрофи моро иморатҳои баландошёнаи меҳмонхонаю тарабхонаҳо, манзилҳои зебои истиқоматӣ, автомобилҳои қиматбаҳо иҳота кардаанд. Хоҳнохоҳ талаботи инсон ҷиҳати дастрасӣ ба ин неъматҳои моддӣ пайдо мешавад. Дар натиҷа, бисёриҳо барои хариди ашёи гаронбаҳо ё фароғату истироҳати зиёд, ки аксаран аз доираи буҷети оилавӣ берун аст, маблағи дар ихтиёрдоштаашонро қариб ба пуррагӣ сарф мекунанд”.
Айёми ҷавонии насли имрӯз дуроҳаро мемонад. Аз шароиту имкониятҳои васеи моддию техникӣ ва маънавӣ барои омӯзиши илму ҳунар истифода намуда, хушбахт мегардӣ ва ё муҳити осебпазири иттилоотию равонӣ туро қурбони манфиати дигарон месозад. Аз ин лиҳоз, барои мо – ҷавонон, сиёҳро аз сафед фарқ намудан, сарвату неъматҳои худододро дар роҳи омӯзиши илму ҳунар, забонҳои хориҷӣ ва таҳқиқоти илмӣ истифода кардан пайравӣ ба Пешвои миллат аст, ки баҳри имрӯзи дурахшони мо ҷон ба гарав гузошт.
Ташрифулло САЪДУЛЛОЕВ, рӯзноманигор
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед