Аз қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон”, ки бо ташаббуси Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қабул гардидааст, 10 сол пур шуд. Дар ин муддат ба туфайли низоми ҷашну маросимҳо садҳо ҳазор сомонии мардуми ҷумҳурӣ сарфа шуда, тарзи зиндагии онҳо беҳтар гардид.

Мутаассифона, солҳои охир бо сабаби камфаъолиятии комиссияҳои назорати татбиқи қонуни номбурда, ҳангоми гузаронидани тӯю ҷашну маросимҳо зиёдаравиҳо, худнамоишдиҳии шахсони алоҳида, махсусан сарватмандону мансабдорон хеле зиёд ба назар мерасад, ки аксари онҳо бо сабабҳои ба ҳамагон маълум беҷазо мемонданд. Ин амалҳо ба тамоми ҷомеа таъсири манфии худро расонида, баъзе оилаҳои камбизоат тақлидкорона ба зери бори гарони қарз афтода, маъракаҳояшонро бо хароҷоти зиёд мегузарониданд.

Мо имрӯз дар замоне зиндагӣ мекунем, ки тараққиёти илму техника бо суръати кайҳонӣ пеш меравад. Миллатҳои тараққикардаю пешрафтаи ҷаҳон технологияи пешқадаму ҳайратоваре офарида, тарзи зиндагии худро хеле баланд бардоштаанд. Мо бошем ба ҳалли масъалаҳои маъракаҳою урфу одатҳои ба ном чойгаштаку кафанбурону мушкилкушо, гавҳорабарону гавҳорабандону домодталбону зиёфати ҳамсинфону маросимҳои бисту чилу душанбегию ҷумъагӣ ва ғайраҳо, ки овардани номи ҳамаи онҳо вақти зиёдеро мегирад ва дар замони муосир баъзан хандаоваранд, машғулем.

Вақти он расидааст, ки мо ҳама ба ин гуна маъракаю маросимҳои зараровар хотима дода, фарзандонамонро ба омӯзиши илму дониш ва касбҳои ба замони муосир ҷавобгӯ ҷалб намуда, кӯшиш намоем, ки ба миллатҳои пешрафтаи ҷаҳон баробар шавем.

Маъракаю маросимҳо ва урфу одатҳои дар боло номбаршуда ва исрофкориҳои дар онҳо мешуда натанҳо хилофи қонуну талаботи замон, балки хилофи фармудаҳои Қуръону ҳадис ва дини мубини Ислом аст.

Маросими чил дар шароити имрӯза ба яке маъракаҳои серхарҷу серодаму серташвиш табдил ёфтааст. Дар асл ин маросим ва амалҳои дар он иҷрошаванда хилофи дини мубини Ислом аст. Ин маросим аз арзишҳои динии мо набуда, аз дигар дину халқиятҳо ба ҳаёти мо ворид шудааст.

Бо ташаббуси Пешвои миллат рӯзҳои иди Қурбону Рамазон рӯзҳои истироҳат эълон шудаанд. Дар ин рӯзҳо дар бисёр деҳаҳо мардум барои фотеҳа хондан ба хонаҳои онҳое, ки аз ин ид то иди дигар фавтидаанд мераванд ва он ду се рӯз давом мекунад, ки ба оилаҳои фавтидагон мушкилиҳо ба бор меорад. Рӯзҳои ид бояд бо дидорбинии беморону маъюбон, пирону эҳтиёҷмандон ва кушодани дасти сахо ба онҳо гузарад. Пешвоз ва гусели ҳоҷиён низ ба монанди дигар маъракаҳои калон мебошад, ки хароҷоти зиёд дорад.

Пешвои Миллат қариб дар ҳамаи суханрониҳояшон мардумро даъват менамоянд, ки тӯю маъракаҳоро камхарҷу замонавӣ гузаронанд, ба зиёдаравӣ ва худнамоӣ роҳ надиҳанд, вазъи иқтисодии оилаҳояшонро сангин нагардонанд, ба таълиму тарбияи фарзандон ғамхории бештар намоянд, ба эҳтиёҷмандон дасти ёрӣ дароз кунанд, мувофиқи имконияташон як гӯшаи Ватанро обод созанд.

Дар зимн чанд таклифу мулоҳизаҳои худро оиди ин масъалаи муҳим иброз медорем:

1. Маърака, маросимҳо ва урфу одатҳое, ки ба ҳаёти имрӯзаи ҷомеа мувофиқ нестанд, хилофи арзишҳои миллию динии мо буда, боиси исрофкорию хароҷотҳои зиёданд, ба монанди чойгаштак, кафанбуррон, гавҳорабарон, гавҳорабандон, домодталбон, зиёфати ҳамсинфон, оши сари сол, маросимҳои бисту чил, душанбегию ҷумъагӣ, гусели ҳоҷиён ва ҳоҷибинон, дар рӯзҳои ид ба хонаи фавтидагон ба фотеҳахонӣ рафтан, додани йиртӣ ва сару либос аз тарафи занҳо дар рӯзҳои дафни мурда, пул додан ба меҳмононе, ки ба маросими дафн меоянд манъ карда шаванд ва дар таҳрири нави қонуни танзим номгӯи маъракаю маросимҳои номбурда чун маъракаю маросимҳои манъшуда номбар карда шаванд;

2. Дар рӯзҳои идҳои Қурбону Рамазон ба хонаҳои фавтидагон рафта фотеҳа хондан, ки боиси ташвиши зиёди оилаҳои фавтидагон мегардад, манъ карда шавад. Дар рӯзҳои ид барпо кардани маъракаҳои мотам низ манъ карда шавад. Рӯзҳои ид чун рӯзҳои шодиву сурур, аёдати волидону хешовандон ва ёрӣ расонидан ба ятимон, беморон ва маъюбон таҷлил гардад;

3. Маъракаҳои асосии мардумӣ, ки тӯйҳои домодию арӯсӣ ва хатнасурҳо мебошанд, боз ҳам камхарҷу маҳдудтар гарданд ва шумораи иштирокчиёни онҳо нисбати нишондоди қонуни ҷорӣ ба маротиб кам карда шаванд;

4. Либоси миллӣ, ки яке аз воситаҳои муаррифии ҳар як миллат аст, васеъ ҷорӣ гардад. Арӯсон ҳатман либосҳои милли тоҷикӣ пӯшида, аз фата барин либоси арӯсии ғайримиллӣ даст кашанд. Пӯшидани ҳиҷоб аз тарафи занон, ки ба арзишҳои миллии мо мувофиқ нест манъ карда шавад;

5. Онҳое, ки Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳоро” вайрон мекунанд, ҷазояшон нисбати имрӯза таъсирбахштар гардонида шуда, маблағи ҷаримаашон зиёд карда шавад;

6. Ба мансабдорони давлатӣ, кормандони вазоратҳои қудратӣ, судҳо, прокуратура ва дигар мансабдороне, ки бо худнамоишдиҳӣ дигаронро нороҳат мекунанд, ҷазоҳои нисбати дигарон вазнин муайян карда шуда, аз вазифаҳояшон сабукдӯш карда шаванд;

7. Дар таҳрири нави Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо” масъулияти комиссияҳои назоратӣ оиди танзими ҷашну маросимҳо, роҳбарони ташкилоту муассисаҳо, ходимони дин, имомони масоҷид ва дигар масъулон баланд бардошта шавад. Чунки пурра амалӣ шудани талаботи қонуни танзим бештар ба фаъолияти онҳо вобаста аст.

Амалӣ гардидани таклифҳои номбурда боиси боз ҳам баланд гардидани тарзи зиндагии мардум, беҳтар шудани ҳолати таълиму тарбияи фарзандон ва боиси боз ҳам пешравию гул-гулшукуфии Тоҷикистони соҳибистиқлол хоҳад шуд.

Ҳабибулло БОБОЕВ, омӯзгори МТМУ №27, ноҳияи Деваштич