Савол:

- Оё шахс ба ёрии ҳуқуқии ройгон ҳақ дорад?

Ҷавоб:

- Ҳақ ба ёрии ҳуқуқӣ аз меъёрҳои байналмилалӣ сарчашма гирифта, дар моддаҳои 19 ва 92 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон инъикос ёфтааст. Конститутсия ёрии ҳуқуқиро дар тамоми марҳилаҳои тафтишот ва мурофиаи судӣ кафолат медиҳад.

Соли 2015 бо Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Консепсияи расондани ёрии ҳуқуқии ройгон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ гардид, ки мақсади он дар ташаккул додани асосҳо барои инкишоф ва мукаммалгардонии минбаъдаи низоми давлатии ёрии ҳуқуқии ройгони дастрас ва ихтисоснок барои аҳолӣ мебошад.

Дар заминаи амалигардонии мақсад ва вазифаҳои Консепсияи мазкур, ки солҳои 2016 – 2024 – ро дар бар мегирифт, соли 2020 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи ёрии ҳуқуқӣ” қабул гардида, Муассисаи давлатии “Маркази ёрии ҳуқуқӣ” таъсис дода шуд.

Тибқи Қонуни мазкур ёрии ҳуқуқӣ дар ду шакл расонда мешавад:

- ёрии ҳуқуқии якумдараҷа
- ёрии ҳуқуқии дуюмдараҷа.

Ёрии ҳуқуқии якумдараҷа дар намудҳои пешниҳоди маслиҳат ва фаҳмондадиҳӣ, тартиб додани ариза, шикоят ва дигар ҳуҷҷатҳои дорои хусусияти ҳуқуқӣ, иттилоъ додан доир ба имконияти ҳалли тосудии баҳсҳои ҳуқуқӣ, фиристондани муроҷиаткунанда ба муассисаҳои дахлдори давлатию ҷамъиятӣ, паҳн намудани иттилооти ҳуқуқӣ тавассути ёрдамчиёни ҷамъиятӣ, ёрӣ расондан ба шахсон ҷиҳати дастрасӣ ёфтан ба ёрии ҳуқуқии дуюмдараҷа ва намудҳои дигари ёрии ҳуқуқӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, расонда мешавад.

Ёрии ҳуқуқии дуюмдараҷа дар рафти баррасии парвандаҳои ҷиноятӣ, ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва гражданӣ даст-рас карда мешавад.

Ба ёрии ҳуқуқии якумдараҷа шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки қонунгузорӣ онҳоро эътироф кардааст, ҳуқуқ доранд. Ёрии ҳуқуқии дуюмдараҷа тибқи талаботҳои моддаи 21, 22 ва 23 ба категорияи махсуси аҳолӣ расонда мешавад.
Инчунин, мувофиқи моддаи 32 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи адвокатура” ба гурӯҳи алоҳидаи аҳолӣ бо пешниҳоди ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда аз тарафи адвокатон ёрии ҳуқуқии ройгон пешниҳод карда мешавад.

Хуршед ҚУРБОНШОЕВ,
ҳуқуқшиноси ташкилоти ҷамъиятии “Дафтари озодиҳои шаҳрвандӣ”