ҶОМЕА
Ҷумъа 19 Апрел 2024 07:06
Ё чаро баъзе фарзандон нисбат ба волидони худ сангдилу бемеҳр шудаанд?
Дар Тоҷикистон шумораи пиронсолоне, ки аз ҷониби фарзандон ба хонаи пиронсолон бурда мешаванд, сол аз сол дар ҳоли афзоиш аст. Ин нафарон дур аз хона ва ҳамеша чашм ба роҳи фарзандонанд, вале афсӯс аз ҳоли онҳо касе хабар намегирад.
Тибқи иттилои Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар кишвар зиёда аз 7 муассисаи пиронсолону маъюбон фаъолият мекунанд. Дар ин муассисаҳо 1201 бошандагон фаро гирифта шудаанд, ки аз онҳо 1095 нафарашонро пиронсолон, мардон 631 нафар ва занҳо 464 нафарро ташкил медиҳанд.
ДАРДҲОИ НУҲУФТА...
Яке аз чунин нафарон, ки дар хонаи пиронсолони шаҳри Душанбе муддатест қарор дорад, Олимхон Ҷалолови 70 – сола аст, ки имрӯз бекасу танҳо мондааст. Ӯ шикоят аз он дорад, ки касе аз наздикон ба дидорбиниаш намеояд. Ин мард соҳиби фарзандони зиёд ва болиғ аст, ки дар дами пирӣ ва бемориаш ӯро танҳо гузоштаанд. Чӣ гунае, ки худи ӯ мегӯяд, тӯли солҳои дароз оилаашро таъмин карду фарзандонашро ба воя расонд, вале ҳеҷ яке аз онҳо ба дардаш нахӯрданд.
- Соли 2004 бо ҳамсарам ҷудо шудем, вале тӯли се соли дигар дар барашон будам, чанд нафари онҳоро хонадор кардам ва хона низ харида додам. Соли 2007 дубора оиладор шудам. Бо оилаи дуюмам қариб тӯли 11 сол зиндагӣ кардем, вале бо ин оилаам низ дуруст нагирифта, ҷудо шудем. Ман,ки аз даврони шӯравӣ тоҷир будам, тиҷорати хуб доштам. Аз соли 2007 ба бемории қанд гирифтор шудам, ки дар натиҷа табибон ангӯштони поямро буриданд”, - нақл қард қаҳрамони мо.
Ба қавли Олимхон Ҷалолов қаблан чандин хонаву мошин дар шаҳр дошт. Онҳоро ба фарзандонаш дод, вале имрӯз ҳатто онҳо ба зангҳояш ҷавоб намедиҳанд.
- Писари хурдиам гуфт, ки хонаро ба номи ман кунед, гапашро рад накардам, хонаро ба номаш кардам, мошинро низ ба ӯ додам. Вале имрӯз ӯ ҳатто аз ҳолам хабар намегирад. Телефон кунам, ба зангҳоям хоҳад ҷавоб медиҳад, нахоҳад не. Вақте дар беморхонаи “Якум советский” як моҳ зиёдтар хоб будам, танҳо як маротиба маро хабаргирӣ омад ва ҳатто маблағи иҷораамро пардохт накард. Ҳоло бошад бекасу кӯй мондаам ва вақте аз беморхона ҷавоб шудам, ҷойи рафтание надоштам, то ки мани беморро нигоҳубин кунад. Аз ин хотир, маҷбур шудам ба ин ҷо биёям. Дар ин ҷо низ касе аз наздиконам аз аҳволам хабар намегирад, - шикоят кард ҳамсуҳбати мо.
Ин нафароне, ки дар Муассисаи давлатии “Маркази минтақавии хизмати иҷтимоӣ ба нафақахӯрон ва маъюбони шаҳри Душанбе” қарор доранд, ҳар яке аз онҳо дардҳову ранҷҳои аз сар гузарондаи худро доранд, ки на ҳар кас онро дарк мекунад.
Нафари дигаре, ки дар хонаи пиронсолон ва маъюбони шаҳри Душанбе иқомат дорад, Ҳаит Очилов аст, ки зиндагии талхеро паси сар намудааст ва имрӯз ҷое барои зист надорад. Имрӯз дар ин муассиса хуб нигоҳубин мешавад. Ӯ нақл кард, ки дар вақташ тоҷири муваффақ буд ва дар бозори Корвон нуқтаи савдо дошт. Вақте соли 2014 бозори Корвон оташ мегирад, нисфи молу мулкаш ба коми оташ меравад. Ғайр аз он ӯ ба тиҷорати мошинҳои сабукрав низ машғул буд. Вале тақдир яку якбора дороиҳояшро аз ӯ гирифт. Ӯ мегӯяд чор маротиба сактаи мағзиро аз сар гузаронидааст.
Чӣ гунае, ки худи ӯ нақл мекунад, ҳамаи балоҳои ба сараш омада, аз рӯзе шурӯъ шуд, ки хушдоман ва ҳамсараш аз бонк 250 ҳазор доллари амрикоӣ қарз гирифтанд ва дар натиҷа ҳамаи дороиҳояшро ӯ аз даст дод.
-Соли 2014 хушдоман ва ҳамсарам бе иҷозаи ман рафта аз бонк ба маблағи 250 ҳазор доллари амрикоӣ қарз гирфтанд ва ҳамаи дороиҳоямро ба гарав гузоштанд, ки аз уҳдаи пардохти он набаромада, бонк ҳамаи дороиҳоямро гирифт ва дар натиҷа муфлис шудам. Баъди он гирифтори сактаи мағз шудаму тӯли чанд сол табобат гирифтам, вале мисли қабл солим шуда натавонистам,- нақл мекунад ӯ.
Қаҳрамони мо мегӯяд, қаблан ба ҳама хешовандон дасти кӯмак дароз мекард ва ҳоло, ки ниёзманд шудааст, касе аз ҳолаш намепурсад ва ҳар куҷое равад, ӯро хуш қабул надоранд.
-Хоҳарам, ки солҳои пулдорӣ аз шавҳараш ҷудо шуда буд ва бо фарзандаш ҷойи рафтан надошт, хонаи падариамро ба номаш карда будам, имрӯз хоҳиш кардам, ки аққалан иҷозат диҳад, дар як ҳуҷраи хурдакаки он зиндагӣ кунам, вале ӯ иҷоза надод ва маро аз хона пеш кард. Як духтару як писар дорам. Духтарам шавҳар карда рафт, писарам саломатиаш хуб нест. Ӯро айни замон хушдоманам парасторӣ мекунад,-илова кард Ҳаит Очилов.
Олимхон Ҷалолов ва Ҳаит Очилов дар кишвар ягона нафароне нестанд, ки аз дурии фарзандон ва танҳоӣ ранҷ мебаранд. Имрӯз дар ҷомеаи мо бо чунин нафарон зиёд вохӯрдан мумкин аст.
БЕШТАРАШОН ФАРЗАНД ДОРАНД
Ба гуфтаи масъулини чунин хона-ҳои пиронсолон, бештаре аз бошандагони ин гуна муассисаҳо соҳиби фарзанд ва хешовандони зиёданд. Дар миёни онҳо каманд нафароне, ки бекасанд.
Муҳаббат Зарипова, роҳбари муассисаи давлатии “Маркази минтақавии хизмати иҷтимоӣ ба нафақахӯрон ва маъюбони шаҳри Душанбе мегӯяд аксарияти ин пиронсолон аз фарзандонашон шикояд мекунанд.
- Дар муассисаи мо зиёда аз 100 нафар пиронсолону маъюбон парасторӣ мешаванд. Бештари онҳо шикоят аз он доранд, ки фарзандонро ба воя расонида, соҳиби хонаву дар карданд, таълим доданд, аммо дар даврони пирӣ фарзандон онҳоро танҳо монданд ва соҳибӣ накарданд,-мегӯяд ӯ.
Ба гуфтаи масъулини хона-интернатҳо қаблан қисми зиёди пиронсолонро русзабонҳо ташкил медоданд, вале имрӯз аксарияти онҳо аз оилаҳои тоҷиканд.
-Дар маркази мо муроҷиатҳое низ мешавад, ки фарзандон шароити хуби зиндагӣ доранд ва аз уҳдаи нигоҳубини волидони худ мебароянд, вале бо вуҷуди ин онҳоро мехоҳанд дар чунин муассисаҳо ҷойгир кунанд. Вале бо вуҷуди ин, бештари пиронсолоне, ки ба мо муроҷиат мекунанд, фарзанддор будани худро пинҳон медоранд ва дар бораи онҳо гуфтан намехоҳанд, - илова намуд номбурда.
Дар ҷомеаи суннатии мо қаблан даст кашидан аз волидон ва нигоҳубин накардани онҳоро фарзандон ор медонистанд, вале мутаассифона имрӯз чунин нест ва ин тамоюл зиёдшавӣ дорад.
Ба гуфтаи масъулин, имрӯз аз ҷониби Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе барои бошандагони ин муассисаҳо маблағ ҷудо мегардад, ки онҳо ба хӯрока ва пӯшока таъмин мешаванд.
-Барои муассисаҳои мо озмунҳое гузаронида мешавад ва он нафароне, ки дар ин озмун иштирок мекунанд, кӯшиш мекунем шахсоне бошанд, ки ба муассисаи мо дасти кӯмаки худро расонида тавонанд, маҳсулоти беҳтаринро ба маркази мо биёранд. Имрӯз маркази мо аз ҷиҳати хӯрока, пӯшока ва таъмини доруворӣ танқисӣ надорад,-афзуд ҳамсуҳбати мо Муҳаббат Зарипова.
Бино ба иттилои Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои нигоҳдорӣ ба фаъолияти муассисаҳои ҳифзи иҷтимоӣ, аз ҷумла хонаи пиронсолон дар соли 2021 - 93,3 миллион сомонӣ маблағ ҷудо гардидааст.
ОМИЛИ ЧУНИН РАФТОР НИСБАТ БА ВОЛИДОН ДАР ЧИСТ?
Соли 2017 Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Тоҷикистон тарҳи тағйиру иловаҳо ба қонуни ҷиноиро, ки ҷазои ҷиноятии сахттар ба фарзандони бемасъулиятро пешбинӣ мекунад, қабул кард. Ба моддаи 178-и Кодекси ҷиноӣ, яъне “Саркашии барқасдона аз таъминоти падару модари ғайри қобили меҳнат” банди дуввум илова шуд. Бар асоси ин илова, фарзанде, ки бе сабаб, барқасдона ва такроран аз кӯмак сарпечӣ мекунад, се сол зиндонӣ мешавад. Вале чунин ба назар мерасад, ки то ҳол фарзандон аз ин қонун бехабаранд.
Мутахассисон омили афзоиш ёфтани чунин ҳолатҳоро ба тарбияи нодурусти баъзе фарзандон дар оила ва муассисаҳои таълимӣ рабт медиҳанд. Ба гуфтаи Муҳаббат Зарипова бояд болои ин мушкил Вазорати маориф ва илми кишвар ва дигар муассисаҳои таълимӣ корбарӣ кунанд.
-Дар тамоми муассисаҳои таълимии кишвар ихтисосу фанҳои тарбиявие ҷорӣ карда шаванд, ки омӯзгорон ҳамарӯза бо ҷавонон кор кунанд, то ин ки онҳо ба тарбияи хуб фаро гирифта шаванд,-гуфт номбурда.
Дар Тоҷикистон шумораи пиронсолоне, ки аз ҷониби фарзандон ба хонаи пиронсолон бурда мешаванд, сол аз сол дар ҳоли афзоиш аст. Ин нафарон дур аз хона ва ҳамеша чашм ба роҳи фарзандонанд, вале афсӯс аз ҳоли онҳо касе хабар намегирад.
Тибқи иттилои Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар кишвар зиёда аз 7 муассисаи пиронсолону маъюбон фаъолият мекунанд. Дар ин муассисаҳо 1201 бошандагон фаро гирифта шудаанд, ки аз онҳо 1095 нафарашонро пиронсолон, мардон 631 нафар ва занҳо 464 нафарро ташкил медиҳанд.
ДАРДҲОИ НУҲУФТА...
Яке аз чунин нафарон, ки дар хонаи пиронсолони шаҳри Душанбе муддатест қарор дорад, Олимхон Ҷалолови 70 – сола аст, ки имрӯз бекасу танҳо мондааст. Ӯ шикоят аз он дорад, ки касе аз наздикон ба дидорбиниаш намеояд. Ин мард соҳиби фарзандони зиёд ва болиғ аст, ки дар дами пирӣ ва бемориаш ӯро танҳо гузоштаанд. Чӣ гунае, ки худи ӯ мегӯяд, тӯли солҳои дароз оилаашро таъмин карду фарзандонашро ба воя расонд, вале ҳеҷ яке аз онҳо ба дардаш нахӯрданд.
- Соли 2004 бо ҳамсарам ҷудо шудем, вале тӯли се соли дигар дар барашон будам, чанд нафари онҳоро хонадор кардам ва хона низ харида додам. Соли 2007 дубора оиладор шудам. Бо оилаи дуюмам қариб тӯли 11 сол зиндагӣ кардем, вале бо ин оилаам низ дуруст нагирифта, ҷудо шудем. Ман,ки аз даврони шӯравӣ тоҷир будам, тиҷорати хуб доштам. Аз соли 2007 ба бемории қанд гирифтор шудам, ки дар натиҷа табибон ангӯштони поямро буриданд”, - нақл қард қаҳрамони мо.
Ба қавли Олимхон Ҷалолов қаблан чандин хонаву мошин дар шаҳр дошт. Онҳоро ба фарзандонаш дод, вале имрӯз ҳатто онҳо ба зангҳояш ҷавоб намедиҳанд.
- Писари хурдиам гуфт, ки хонаро ба номи ман кунед, гапашро рад накардам, хонаро ба номаш кардам, мошинро низ ба ӯ додам. Вале имрӯз ӯ ҳатто аз ҳолам хабар намегирад. Телефон кунам, ба зангҳоям хоҳад ҷавоб медиҳад, нахоҳад не. Вақте дар беморхонаи “Якум советский” як моҳ зиёдтар хоб будам, танҳо як маротиба маро хабаргирӣ омад ва ҳатто маблағи иҷораамро пардохт накард. Ҳоло бошад бекасу кӯй мондаам ва вақте аз беморхона ҷавоб шудам, ҷойи рафтание надоштам, то ки мани беморро нигоҳубин кунад. Аз ин хотир, маҷбур шудам ба ин ҷо биёям. Дар ин ҷо низ касе аз наздиконам аз аҳволам хабар намегирад, - шикоят кард ҳамсуҳбати мо.
Ин нафароне, ки дар Муассисаи давлатии “Маркази минтақавии хизмати иҷтимоӣ ба нафақахӯрон ва маъюбони шаҳри Душанбе” қарор доранд, ҳар яке аз онҳо дардҳову ранҷҳои аз сар гузарондаи худро доранд, ки на ҳар кас онро дарк мекунад.
Нафари дигаре, ки дар хонаи пиронсолон ва маъюбони шаҳри Душанбе иқомат дорад, Ҳаит Очилов аст, ки зиндагии талхеро паси сар намудааст ва имрӯз ҷое барои зист надорад. Имрӯз дар ин муассиса хуб нигоҳубин мешавад. Ӯ нақл кард, ки дар вақташ тоҷири муваффақ буд ва дар бозори Корвон нуқтаи савдо дошт. Вақте соли 2014 бозори Корвон оташ мегирад, нисфи молу мулкаш ба коми оташ меравад. Ғайр аз он ӯ ба тиҷорати мошинҳои сабукрав низ машғул буд. Вале тақдир яку якбора дороиҳояшро аз ӯ гирифт. Ӯ мегӯяд чор маротиба сактаи мағзиро аз сар гузаронидааст.
Чӣ гунае, ки худи ӯ нақл мекунад, ҳамаи балоҳои ба сараш омада, аз рӯзе шурӯъ шуд, ки хушдоман ва ҳамсараш аз бонк 250 ҳазор доллари амрикоӣ қарз гирифтанд ва дар натиҷа ҳамаи дороиҳояшро ӯ аз даст дод.
-Соли 2014 хушдоман ва ҳамсарам бе иҷозаи ман рафта аз бонк ба маблағи 250 ҳазор доллари амрикоӣ қарз гирфтанд ва ҳамаи дороиҳоямро ба гарав гузоштанд, ки аз уҳдаи пардохти он набаромада, бонк ҳамаи дороиҳоямро гирифт ва дар натиҷа муфлис шудам. Баъди он гирифтори сактаи мағз шудаму тӯли чанд сол табобат гирифтам, вале мисли қабл солим шуда натавонистам,- нақл мекунад ӯ.
Қаҳрамони мо мегӯяд, қаблан ба ҳама хешовандон дасти кӯмак дароз мекард ва ҳоло, ки ниёзманд шудааст, касе аз ҳолаш намепурсад ва ҳар куҷое равад, ӯро хуш қабул надоранд.
-Хоҳарам, ки солҳои пулдорӣ аз шавҳараш ҷудо шуда буд ва бо фарзандаш ҷойи рафтан надошт, хонаи падариамро ба номаш карда будам, имрӯз хоҳиш кардам, ки аққалан иҷозат диҳад, дар як ҳуҷраи хурдакаки он зиндагӣ кунам, вале ӯ иҷоза надод ва маро аз хона пеш кард. Як духтару як писар дорам. Духтарам шавҳар карда рафт, писарам саломатиаш хуб нест. Ӯро айни замон хушдоманам парасторӣ мекунад,-илова кард Ҳаит Очилов.
Олимхон Ҷалолов ва Ҳаит Очилов дар кишвар ягона нафароне нестанд, ки аз дурии фарзандон ва танҳоӣ ранҷ мебаранд. Имрӯз дар ҷомеаи мо бо чунин нафарон зиёд вохӯрдан мумкин аст.
БЕШТАРАШОН ФАРЗАНД ДОРАНД
Ба гуфтаи масъулини чунин хона-ҳои пиронсолон, бештаре аз бошандагони ин гуна муассисаҳо соҳиби фарзанд ва хешовандони зиёданд. Дар миёни онҳо каманд нафароне, ки бекасанд.
Муҳаббат Зарипова, роҳбари муассисаи давлатии “Маркази минтақавии хизмати иҷтимоӣ ба нафақахӯрон ва маъюбони шаҳри Душанбе мегӯяд аксарияти ин пиронсолон аз фарзандонашон шикояд мекунанд.
- Дар муассисаи мо зиёда аз 100 нафар пиронсолону маъюбон парасторӣ мешаванд. Бештари онҳо шикоят аз он доранд, ки фарзандонро ба воя расонида, соҳиби хонаву дар карданд, таълим доданд, аммо дар даврони пирӣ фарзандон онҳоро танҳо монданд ва соҳибӣ накарданд,-мегӯяд ӯ.
Ба гуфтаи масъулини хона-интернатҳо қаблан қисми зиёди пиронсолонро русзабонҳо ташкил медоданд, вале имрӯз аксарияти онҳо аз оилаҳои тоҷиканд.
-Дар маркази мо муроҷиатҳое низ мешавад, ки фарзандон шароити хуби зиндагӣ доранд ва аз уҳдаи нигоҳубини волидони худ мебароянд, вале бо вуҷуди ин онҳоро мехоҳанд дар чунин муассисаҳо ҷойгир кунанд. Вале бо вуҷуди ин, бештари пиронсолоне, ки ба мо муроҷиат мекунанд, фарзанддор будани худро пинҳон медоранд ва дар бораи онҳо гуфтан намехоҳанд, - илова намуд номбурда.
Дар ҷомеаи суннатии мо қаблан даст кашидан аз волидон ва нигоҳубин накардани онҳоро фарзандон ор медонистанд, вале мутаассифона имрӯз чунин нест ва ин тамоюл зиёдшавӣ дорад.
Ба гуфтаи масъулин, имрӯз аз ҷониби Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе барои бошандагони ин муассисаҳо маблағ ҷудо мегардад, ки онҳо ба хӯрока ва пӯшока таъмин мешаванд.
-Барои муассисаҳои мо озмунҳое гузаронида мешавад ва он нафароне, ки дар ин озмун иштирок мекунанд, кӯшиш мекунем шахсоне бошанд, ки ба муассисаи мо дасти кӯмаки худро расонида тавонанд, маҳсулоти беҳтаринро ба маркази мо биёранд. Имрӯз маркази мо аз ҷиҳати хӯрока, пӯшока ва таъмини доруворӣ танқисӣ надорад,-афзуд ҳамсуҳбати мо Муҳаббат Зарипова.
Бино ба иттилои Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои нигоҳдорӣ ба фаъолияти муассисаҳои ҳифзи иҷтимоӣ, аз ҷумла хонаи пиронсолон дар соли 2021 - 93,3 миллион сомонӣ маблағ ҷудо гардидааст.
ОМИЛИ ЧУНИН РАФТОР НИСБАТ БА ВОЛИДОН ДАР ЧИСТ?
Соли 2017 Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Тоҷикистон тарҳи тағйиру иловаҳо ба қонуни ҷиноиро, ки ҷазои ҷиноятии сахттар ба фарзандони бемасъулиятро пешбинӣ мекунад, қабул кард. Ба моддаи 178-и Кодекси ҷиноӣ, яъне “Саркашии барқасдона аз таъминоти падару модари ғайри қобили меҳнат” банди дуввум илова шуд. Бар асоси ин илова, фарзанде, ки бе сабаб, барқасдона ва такроран аз кӯмак сарпечӣ мекунад, се сол зиндонӣ мешавад. Вале чунин ба назар мерасад, ки то ҳол фарзандон аз ин қонун бехабаранд.
Мутахассисон омили афзоиш ёфтани чунин ҳолатҳоро ба тарбияи нодурусти баъзе фарзандон дар оила ва муассисаҳои таълимӣ рабт медиҳанд. Ба гуфтаи Муҳаббат Зарипова бояд болои ин мушкил Вазорати маориф ва илми кишвар ва дигар муассисаҳои таълимӣ корбарӣ кунанд.
-Дар тамоми муассисаҳои таълимии кишвар ихтисосу фанҳои тарбиявие ҷорӣ карда шаванд, ки омӯзгорон ҳамарӯза бо ҷавонон кор кунанд, то ин ки онҳо ба тарбияи хуб фаро гирифта шаванд,-гуфт номбурда.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед