Имрӯз дар ҷаҳони варзиш намудҳои гуногуни гӯштин мақоми хос пайдо намудааст. Рӯз то рӯз ба ин намуди варзиш таваҷҷуҳи варзишгарон зиёд шуда истодааст. Дуруст аст, ки варзишгарони мо дар ҷаҳон сол то сол мавқеи ҳарифони пурқуввати Аврупоиву Осиёии худро танг карда истодаанд. Аммо на бо намуди варзиши суннатӣ - гӯштини миллӣ, балки бо дигар навъҳои гӯштин. Чаро гӯштини миллиро танҳо мо дар ҷашнҳо ба хотир меорему дар дигар маврид боре ба суроғи ин навъи варзиш намеравем? Барои ҷаҳонӣ намудани гӯштини миллӣ чӣ бояд кард? Вобаста ба ин мавзӯъ мо зери рубрикаи “АЗ НАҚША ТО АМАЛ” бо котиби генералии Федератсияи гӯштингирии Ҷумҳурии Тоҷикистон Абдулло Саидхоҷаев сӯҳбат намудем, ки фишурдаи онро пешкашатон менамоям.

- Мардуми тоҷик гӯштини миллиро бештар дар тӯю маъракаҳояшон баргузор мекарданд. Баъдан гӯштини миллии тоҷикӣ ҳамчун анъана ородиҳандаи майдонҳои ҷашни Наврӯз боқӣ монд. Пасон, аксар ҷавонон оҳиста- оҳиста аз гӯштини миллӣ канор рафта, ба навъи дигари гӯштин пайвастанд. Сабаб дар чист, ки мо гӯштини миллиро имрӯзҳо танҳо дар ҷашну маъракаҳо ёдовар мешавем?

- Аз ҳама қадимтарин гӯштин ин гӯштини миллӣ мебошад. Ман ба шахсияти ягон нафар расидани нестам, аммо намедонам то имрӯз чаро гӯштини миллӣ дар сатҳи паст қарор дошт. Махсусан, то соли 2015. Дар ҷашни Наврӯзии Хуҷанд Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид намуданд, ки гӯштини миллӣ ин намуди гӯштини суннатии мост ва он натанҳо дар Наврӯз, балки дар дигар ҷашну маросимҳо бояд баргузор карда шавад.

Баъди баромади Сарвари давлат аз соли 2016 Федератсияи гӯштини миллӣ бо роҳбарии Ашур Лоиқ Бегиҷонович фаъолияти худро шурӯъ кард. Дар тӯли 5 соли фаъолияти Федератсия мо тавонистем, гӯштини миллиро аз сари нав зинда кунем.

То ин вақт мусобиқаҳои аз навъи гӯштини миллӣ дар сатҳи хело паст баргузор мегардид. Аммо гӯштинҳои бегона, ба мисли самбо, чудо ва кураш дар ҷумҳурии мо рушд ва равнақ пайдо кард.

- Аз сарчашмаҳои таърихӣ бармеояд, ки сарчашмаи ҳамаи гӯштинҳо гӯштини миллии тоҷикист ва беҳтарин усулҳои он дар дигар гӯштинҳо истифода мешавад. Миёни ин гӯштинҳо, ки дар заминаи гӯштини тоҷикӣ ба миён омадаанд, ҷудо, самбо, кураш, камарбандӣ ном гирифта мешаванд. Асосгузорони ин намудҳои гӯштин аз усулҳои гӯштини тоҷикӣ истифода бурда, гӯштинҳои худро дар сатҳи мусобиқаҳои байналмилалӣ ва олимпӣ муаррифӣ намуданд. Пас, чаро мо то ҳол натавонистем гӯштини миллиамонро дар сатҳи ҷаҳонӣ ба монанди самбо ё ҷудо барорем?

- Айни замон ман ба хотири сабт намудани гӯштини миллӣ дар арсаи байналмилалӣ аз хориҷи кишвар баргаштам ва аввалин соядасти худро гузоштам.
Аллакай Федератсия дар тӯли 5 соли фаъолияташ ду мусобиқаи байналмилалӣ баргузор кард, ки дар аввал варзишгарони 8 давлат ва дар даври дуюм аз 13 кишвар иштирок намуданд. То соли 2020 мо ҳатто либоси ягонаи худро надоштем ва бо либоси самбо баромад мекардем. Бо пешниҳоди раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ Федератсия дар ҳамкорӣ бо Донишкадаи тарбияи ҷисмонӣ ва Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш либоси ягонаи гӯштини миллиро таҳия кардем, ки аллакай паҳлавонони мо бо он баромад мекунанд.

- Оё имкони ба сатҳи ҷаҳонӣ баровардани гӯштини миллиро дорем? Агар ҳа чӣ гуна ва агар не барои чӣ?

- Бале, мо имкони ба сатҳи ҷаҳонӣ баровардани гӯштини суннатиямонро дорем. Барои мо мушкил ин надоштани либоси ягонаи варзишӣ ва надоштани қонуну қоидаҳои он буд. Қоидаи дурусте надоштем, ки дар сатҳи байналмилалӣ ҷавобгӯ бошад. Аммо ҳамаи ин бартараф шуд. Ҳозир мо либоси ягонаи худро дорем, қонуну қоидаҳои худро дорем. Имрӯз мо омода ҳастем, ки дар сатҳи байналмилалӣ баромад намуда, гӯштини миллиямонро муаррифӣ намоем. Мо ваъда медиҳем, ки гӯштини миллиро дар соли 2022 дар қатори варзишҳои байналмилалӣ ва олимпӣ мебарорем.

- Чаро Федератсияи гӯштингирӣ ҷеҳраҳои навро ба ҷомеа муаррифӣ намекунад. Аксар он ҷеҳраҳое, ки мо дар гӯштини миллӣ мебинем, ҷеҳраҳои ҷудо ҳастанд?

- Бале, дуруст қайд намудед. Аксари ҷеҳраҳое, ки шинохтаанд, ҷеҳраҳои самбо ва ҷудо ҳастанд, вале таҳкурсии онҳо маҳз гӯштини миллӣ мебошад. Мо онҳоро чеҳраи шинохтаи гӯштини миллӣ мешуморем, ки яке аз ин чеҳраҳо Темур Раҳимов мебошад. Чандин маротиба ғолиби гӯштини миллӣ гардидааст. Пасон ба намуди гӯштини ҷудо гузашт. Фирдавс Насимов аввал ба гӯштини миллӣ пасон ба дигар намуди варзиш гузашт. Хулас, ҳамаи паҳлавонҳои шинохта, ки таҷрибаи гӯштини миллиро доранд, ба дигар риштаи варзиш гузаштанд. Чун намуди гӯштини миллӣ дар қатори варзишҳои байналмилалӣ набуд, ба ҳамин хотир ба дигар намуди варзиш гузаштанд. Мо бовар дорем, ки агар гӯштини миллӣ дар сатҳи байналмилалӣ сабт гардад, дигар паҳлавонони мо аз намуди гӯштини миллӣ баромад хоҳанд кард.

- Гӯштингирони беҳтарини мо айни замон киҳо ҳастанд?

- Гӯштингирони мо айни замон Хайрандеши Муродзода, Шаҳбоз Саидаброр ҳастанд, ки дар Федератсияи гӯштингирии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар намуди гӯштини миллӣ сабт гардидаанд. Ва аз рӯйи риштаи гӯштини суннатӣ дар мусобиқаҳо баромад менамоянд.

- Ҳар сол дар кишвари мо чанд мусобиқаи ҷумҳуриявӣ оид ба гӯштини миллӣ доир мегардад?

- Соли 2021 барои Федератсияи гӯштингирӣ соли хотирмон ва сермаҳсул буд. Федератсия якчанд мусобиқаҳои сатҳи байналмилалиро дар шаҳри Душанбе ва дигар минтақаҳои кишвар роҳандозӣ намуд. Зиёда аз 14 мусобиқаи ҷумҳуриявӣ гузаронида шуд. Аз ин 14 мусобиқа ду то дар сатҳи байналмилалӣ доир гардид. Махсусан, метавонем мусобиқаи байналмилалии гӯштини миллиро, ки дар шаҳри Душанбе барои дарёфти Ҷоми раиси шаҳр доир шуда буд, қайд кунем. Гӯштини миллии гӯштингирии тоҷикӣ саромади ҳама намуди гӯштинҳост. Гӯштингирӣ анъанаи тоҷикон буда, ҳар сол, махсусан дар арафаи рӯзҳои ҷашни Иди Наврӯз мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ дар ҳамаи минтақаҳои кишвар гузаронида мешавад. Муҳаббат ба ин намуди варзиш аз паҳлавон ва варзишдӯстдор будани миллати куҳанбунёди тоҷик дарак медиҳад.

- Баъзан дар мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ оид ба гӯштини миллӣ иштибоҳи доварон ба назар мерасад, ки аз ин мухлисон норозигӣ баён менамоянд. Вобаста ба иштибоҳи доварон оё боре ба Федератсия шикояте ворид гардидааст?

- Бале, дар ҳар ҷое, ки кор ҳаст, камбудӣ ҳаст. Доварони мо низ иштибоҳ мекарданд. Сабаб дар он буд, ки мо қонуну қоидаҳои худро надоштем ва намедонистем. Дар гӯштини самбо мебинем, наворҳои такрорӣ аст, ки афтодани паҳлавононро аз чор канори гилем ба тамошобинон намоиш медиҳанд. Мо ҳамон лавозимоту ҳамон қонуну қоидаҳои худро надоштем. Партобҳое, ки баъзан бо як суръати тез сурат мегиранд, доварон дида наметавонистанд. Ҳар чӣ ки довар дид, ҳамонро баҳогузорӣ мекунад. Аз сабаби надоштани чунин лавозимот баъзан вақт доварони мо хато мекарданд. Тӯли ду сол мешавад, ки мо доваронро аз хориҷи кишвар Қирғизистону Эрон, Озарбойҷон ва Ӯзбекистон даъват мекунем, ки ба доварони мо курсҳои бозомӯзии довариро омӯзонанд. Ҳоло доварони мо хело хуб доварӣ мекунанд.

- Имрӯз Федератсияи гӯштингирии мо сомонаи махсуси худро дорад?

- Бале, мо сомонаи худро дорем, ки ҳамарӯза фаъол аст. Мо тамоми маълумотҳои Федератсияи гӯштингирии Ҷумҳурии Тоҷикистонро барои хонандагон пешниҳод мекунем. Дӯстдорони варзиш метавонанд, аз ин сомона - www.gushtingiri.tj истифода баранд.

- Дар оянда Федератсияи гӯштингирӣ чӣ нақшаҳо дорад ва оё мо умедвор шуда метавонем, ки дар ояндаи наз-дик гӯштини миллии мо низ ба рӯйхати бозиҳои варзишии сатҳи ҷаҳонӣ ворид мегардаду вобаста ба ин навъи варзиши мо мусобиқаҳои сатҳи ҷаҳонӣ доир мешаванд?

- Нақшаи аввалини федератсия ҳамин аст, ки бояд дар соли 2022 гӯштини миллиамонро дар сатҳи байналмилалӣ сабт намоем. Дигар ин ки мусобиқаи аввалин дар ҷоми Наврӯзи Тоҷикистон бо даъвати на камтар аз 20 давлат бояд баргузор гардад. Ва дуюм мусобиқае, ки мо ҳамчун мусобиқаи Осиё доир мекунем, бояд берун аз ҷумҳурӣ баргузор гардад.