Давиданро шоҳи варзш меноманд. Аз ҷиҳати тиббӣ ин намуди варзиш барои саломатӣ ва дуруст инкишоф ёфтани инсон нақши бузург дорад. Шахсоне, ки мунтазам ба ин намуди варзиш машғуланд, чусту чолок, ҷасуру моҳир мегарданд.

Ҳамасола ҳафтаи сеюми якшанбеи моҳи май дар саросари кишварамон Рӯзи дави миллӣ таҷлил карда мешавад. Имсол мусобиқаи мазкур дар пешоруи ҷашни умумимиллии 30 - солагии Истиқлолияти давлатӣ баргузор гардид. Доир ба нақши Дави миллӣ дар оммавияти варзиш ва дигар паҳлуҳои муҳими мусобиқаи мазкур аз замони пайдоиш то имрӯз суҳбате доштем бо Назарзода Ризо, муовини аввали раиси Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки фишурдаи онро манзури хонанда мегардонем.

- Варзишро қосиди сулҳ мегуянд. Лутфан ба ҳайси мутахассиси соҳа мегуфтед, ки варзиш махсусан намуди дав дар сулҳи тоҷикон чӣ нақш дорад? Зеро соли 1993 дар кишварамон ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ идома дошт, новобаста ба вазъияти ҳассоси ба миёномада дар кишвари мо аввалин маротиба мусобиқаи Дави олимпӣ баргузор гардид...

- Ҳукумати Тоҷикистон аз рӯзҳои аввали соҳибистиқлолӣ зери роҳбарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон тарбияи ҷисмонӣ ва таҳкими тарзи ҳаёти солимро дар меҳвари сиёсати иҷтимоии худ қарор додааст. Бо такя ба сиёсати варзишпарваронаи Пешвои миллат ва ба хотири таъмини идеяи миллати солим ва ҷалби ҳарчӣ бештари ҷомеа ба варзиш Ҳукумати мамлакат марҳила ба марҳила ба таҳкими санадҳои меъёриву ҳуқуқии вобаста ба соҳа шурӯъ кард. Ҳамзамон ба хотири оммавияти варзиш имконият фароҳам оварда шуд, ки рушди намудҳои гуногуни варзиш таъмин гардад. Ҳамин буд, ки ба хотири ҳамдилии миллати тоҷик дар соли 1993 аз тарафи ҳаракати олимпӣ Дави олимпӣ баргузор шуд ва он давоми солҳои дигар идома ёфт.

- Мо давоми солҳои соҳибистиқлолӣ шоҳиди иқдомҳои наҷиб ва беназири Пешвои миллат дар самти варзиш шудем. Кадом иқдоми Пешвои миллатро ба ҳайси як коршинос махсус қайд кардан мехоҳед, ки заминаи рушди ин намуди варзиш дар кишвар шуда бошад?

- Агар то давараи соҳибистиқлолӣ дар кишвар 1000 иншооти варзишиӣ ба қайд гирифта шуда бошад, дар 29 соли соҳибистиқлоли ин нишондод ба 10220 адад расидааст. Ин албатта нишони таваҷҷуҳ ва иқдомҳои бевоситаи Пешвои миллат дар рушди тамоми намудҳои варзиш аст. Ва агар мухсусан сари ин масъала, ки кадом иқдоми Роҳбари давлат  сабаби рушди ин намуди варзиш шуд гуем, ҳамин кифоя аст, ки шурӯъ аз соли 2007 тибқи фармони Роҳбари давлат ҳамасола ҳафтаи сеюми якшанбеи моҳи май Рӯзи дави миллӣ ба нақша гирифта шуд ва аз ҳамон сол инҷониб он номи Дави миллиро гирифт.

- Иваз шудани номи Дави олимпӣ ба Дави миллӣ ва пайванд намудани вожаи миллат ба ин мусобиқа чӣ зарурат дошт?

- Бо дарназардошти оне ки мо кишвари соҳибистиқлолем ва тамоми муносибатҳои дохилӣ ва беруниамонро маҳз худамон муаян ва амалӣ менамоем, дар ҳамин замина ин мусобиқа чун ҳаракати миллӣ миллатро ба ҳам меорад. Яъне мо тавонистем, ки сол ба сол мусобиқаи мазкурро аз як марҳилаи муаян ба ҷорабинии умумимиллӣ табдил диҳем. Ҳамасола шоҳид мегардем, ки сокинони кишвар дар тамоми гӯшаи Тоҷикистони азиз ба хотири таҷлили ин сана ва солимии ҷомеа ба ҳам меоянд.

- Шояд Тоҷикистон аз кишварҳои ангуштшумор бошад, ки қатори дигар рӯзҳои иду ҷашнҳо як рӯзро ҳамасола ба ин намуди варзиш зери номи Рӯзи дави миллӣ бахшидааст. Дар бораи интихоби моҳ ва рӯзи баргузории мусобиқаи мазкур каме маълумот медодед. Аз куҷо ва бо пешниҳоди кӣ рӯи кор омад иқдоми мазкур?

- Пеш аз ҳама ин иқдом эҳтирми Роҳбари давлат ба насли ҷавони кишвар аст. Интихоби баргзории Рӯзи дави миллӣ дар арафаи таҷлили Рӯзи ҷавонон низ бешак эҳтиром ба ин табақаи ҷомеа ва миллати ҷавони тоҷик аст. Он бо назардошти мусоид будани ҳаво дар ин шабу рӯзҳо ба назар гирифта шудааст. Яъне шуруъ аз моҳи май - аз вақти баргузор намудани Дави миллӣ мардуми шарифи малакат иқдом мекунад, ки минбаъд ҳамарӯза бояд ба тарбияи ҷисмонӣ худ машғул гарданд.

- Ҳамасола мо шоҳиди он мегардем, ки ин рӯзро аз хурд то бузург дар сартосаи кишвар бо як шаҳомати хоса таҷлил мекунанд. Саҳми мусобиқаи мазкурро дар оммавияти варзиш чигуна арзёбӣ мекунед?

- Дави миллӣ ин калонтарин ва боҳашаматтарин чорабинии мардуми тоҷик аст, ки дар кишвар баргузор мегардад. Он дар воқеъ фарогири пиру барнои мамлакат аст, ки аз хурд то бузург ҳама зери як иқдом, яъне солимии ҷомеа, ҳамовозӣ ва якдилии мардум иштирок мекунанд. Пас аз ба даст овардани Истиқлолият мо ҳамарӯза дар сартосари кишвар як ҷашн ва ё ид дорем, вале иде, ки солимии ҷомеаро таъмин мекунад маҳз ҳамин Дави миллӣ аст. Бояд гуфт, ки ин ҳаракати миллӣ пеш аз ҳама баёнгари сарҷамъию саодатмандии миллат ба шумор меравад. Дави миллӣ ифодагари муттаҳидии миллати тоҷик мебошад.

- Мусобиқаи мазкур шояд ягона мусобиқае бошад, ки иштирок озод ва синну сол ба инобат гирифта намешавад. Барои ҳавасмандии иштирокчиён Кумита чӣ иқдомҳоро роҳандозӣ мекунад?

- Кумита алакай дар тамоми қаламрави кишвар кумитаи тадорукотро дар заминаи сохторҳои маҳаллӣ таъсис дода, ҳамаи роҳбарони мақомоти маҳаллӣ, вазорату идораҳо барои баргузороии мусобиқаи Дави миллӣ муваззаф гардидаанд. Ва бояд гуфт, ки мусобиқаи имсола, ки ба таҷлили ҷашни бузурги 30 - солагии Истиқлолияти давлатӣ рост омадааст аз мусобиқаҳои солҳои пеш куллан фарқ дошта, шумораи зиёди аҳолии мамлакат новобаста аз синну сол дар ҳамбастагию рӯҳияи баланди ватандӯстӣ иштирок намуданд.

- Дар заминаи Дави миллӣ ниммарафони байналмилалӣ бахшида ба Рӯзи пойтахт, Дави наврӯзӣ ба муносибати Наврӯзи байналмилалӣ ва дигар мусобиқаҳо таъсис ёфт. Вале аз мусобиқаҳои байналмиллаӣ натиҷаҳо дар ин намуди варзиш қонеъунанда нест. Сабаб дар чист?

- Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тайи ду соли охир якҷо бо федератсияҳои милли варзишӣ баҳри беҳтар ба роҳ мондани ҳамаи намуди варзиш ва пеш аз ҳама омодагӣ ба мусобиқаи олимпии Токио-2020 силсила тадбирҳоро амалӣ намуда истодааст. Пайваста варзишгарон ба ҷамъомадҳои варзишии ҳам дохил ва ҳам берун аз кишвар ҷалб гардида, маҳорати варзишии онҳо такмил ёфта истодааст. Ниммарафони имсолаи пойтахт низ собит сохт, ки варзишгарони мо аллакай дар муқоиса ба солҳои қаблӣ қадам ба қадам пеш рафтаанд. Мо низ кӯшиш намуда истодаем камбудиҳои варзишии намуди дав бартараф гардад ва ҷавонони зиёд ҷалб шаванду ин намуди варзиш аз пештара рушд ёбад.

- Ҳамасола вазорату идораҳо бо шиору овезаҳои корхонаи худ дар Дави миллӣ иштирок мекунанд. Хуб нест, ки дар ин мусобиқаи муҳташам ва фарогир шиори ягонае эълон шаваду ҳамасола зери ҳамон шиор мардум ба ҳам оянд?

- Албатта мо ҳамчун мақоми ваколатдори давлатӣ дар ҳама нуқтаҳои баргузории масобиқа шиорҳои даъваткунанда ба варзиш, шиорҳое, ки хусусияти умумимиллӣ дорад насб мекунем. Лекин дар баробари шиорҳои тасдиқнамудаи мо вазорату идораҳо бо шиору овезаҳои худ, ки дар бештараш номҳои муассисаҳо дарҷ гардидааст ташриф меоранд. Мо ҳамасола кӯшиш мекунем, ки ин ҳолатҳо кам гарданд. Аз ҷониби дигар ин аз масъулиятшиносии ҳамаи сохторҳо аст ва фикр мекунам, ки шиору овезаҳои онҳо ягон зарар надоранд.

- Таманиёти шумо ба варзишгарону дигар иштирокчиёни дави имсола чист?

- Мо, ки дар ин фазои ободу озоди кишвар умр ба сар мебарем барои мо месазад, ки ҳар рӯзамон ид бошад ва ҳар рӯзамонро бо хушҳоливу фазои идона сипарӣ намем. Баргузории Дави миллӣ ва таҷлили иду ҷашнҳо дар кишвар ин нишона аз сулҳу ороми давлати азизамон буда, нишона аз арҷгузорӣ ба таърихи ниёгонамон аст. Дави милли низ воситаи сарҷамъии миллат ва воситаи ташвиқи тарзи ҳаёти солим ба шаҳрвандон мебошад. Ман тамоми мардуми кишварро даъват мекунам, ки ба варзиш машғул шаванд. Чун дар арафаи таҷлили Рӯзи ҷавонони Тоҷикистон қарор дорем, ҳамаи мардуми шарифи кишварро ба ин рӯз муборакбод мегӯям.

Қиёмиддин МАҲМАДҶОНОВ, “ҶТ”