ВАРЗИШ
Панҷшанбе 25 Апрел 2024 10:08
Ё сухане чанд аз марҳалаҳои рушди Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи С. Раҳимов
“Варзиш қисми муҳими фарҳанги умумибашарӣ ва қосиди сулҳу амонӣ буда, ба таҳкими саломатӣ ва инкишофи қобилияти ҷисмониву маънавии инсон, хусусан ҷавонон мусоидат мекунад”.
Эмомалӣ РАҲМОН
Мактабу маориф, илму ирфон, маърифат ва дониш дар ҳама давру замонҳои таърихи инсоният мақоми шоистаро касб намуда, дар пешрафти ҷомеа нақши муҳим ва калидӣ мебозид. Дар ин радиф, мактаби олӣ дар роҳи рушду н ӯмуи иҷтимоию иқтисодӣ ва зеҳнию ақлонии ҳар як миллати мутамаддин ва худогоҳ мавқеъ ва манзалати хосса дорад. Онро метавон қуллаи баландтарин ва авҷи аълои пешрафти маънавӣ ва дастоварди пурарзиши инсоният номид.
Дар воқеъ, мактаби олии замони муосир яке аз соҳаҳои ҳаётан муҳими хоҷагии халқ, омили асосии рушди устувори ҷомеа, нерӯи тавонои инкишофи илм, техника, навоварӣ, кашфиёт ва пешрафту комёбӣ ба ҳисоб меравад. Ба ибораи дигар, мактаби олии ташаккулёфтаи муосири тоҷик ин як низом ва маҷмӯи ягонаи илмӣ–омӯзгорӣ ва касбӣ, механизми муҳими давлатӣ маҳсуб ёфта, дар маҷмӯи сохтори иҷтимоӣ, давлатӣ, идоракунӣ, илмӣ, фарҳангӣ ва маънавии ҷомеа як ҳалқаи муҳим ва ниҳоди дорои нерӯи тавоно мебошад. Он тавассути дастпарварони худ рушду нумӯи иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва маънавии ҷомеаро таъмин месозад ва ба фароҳам сохтани арзу ниёз, талаботи рӯзафзуни истеҳсолот, иқтисодиёт, рӯзгори мардум ва ҳаёти ҷомеа ҷавобгӯ ва муваззаф аст.
Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи Саидмуъмин Раҳимов, ки яке аз бонуфузтарин мактабҳои олии ҷумҳурӣ маҳсуб меёбад, дар ин радиф рисолати хешро ба таври шоиста ва сарбаландона иҷро менамояд. Ин кохи пуршукӯҳи варзиш, парваришу омӯзиш ва такягоҳи асосии тарбия ва тайёр намудани мутахассисони варзиши касбӣ ва дорои дараҷаи таҳсилоти олии омӯзгорӣ барои мактабу маорифи тамоми Тоҷикистон ва берун аз он ба ҳисоб рафта, таърихи бою рангин ва наҷибу ибратбахш дорад.
Таърихи пайдоиш, ташаккул ва рушду нумӯи Донишкада, тамоми роҳи тайкардаи он дар фарозу шеби таърих як ҷузъи таркибӣ ва ҷудонашавандаи таҳаввулоти иҷтимоӣ ва бунёди ҷомеаи навин дар Тоҷикистон, ташаккул ва тарбияи инсони наву бунёдкор, ташаккули зиёиёни тоҷик, таърихи инкишофи варзиш дар ҷумҳурӣ маҳсуб меёбад.
Аз оғози фаъолияти худ, ки он соли 1971 нахуст чун Донишкадаи варзиш дар заминаи факултаи тарбияи ҷисмонии Институти педагогии шаҳри Душанбе таъсис ёфт, ин маркази тарбияву парвариш, махзани бузурги илму ирфон ва варзиш баланд бардоштани сатҳи маърифат, дониш, маънавиёти мардум ва бад-ин васила бунёди ҷомеаи мутамаддин ва рӯзгори шоистаро барои халқи мо ҳамчун вазифаи мақаддас ва рисолати аслӣ ва таърихии худ шинохт. Кушодашавии нахустин ва ягона муассисаи олии варзишӣ дар кишвар (то айни замон) – Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон, бешубҳа, як воқеаи муҳим ва фараҳбахш дар ҳаёти маънавӣ–фарҳангӣ ва варзишии мардуми Тоҷикистон буд.
Тамаддуни варзиши тоҷик хеле қадимӣ бошад ҳам, бешубҳа, ривоҷу равнақи илми варзиш бевосита ба номи ин донишкада вобаста аст. Тамоми роҳи тайкарда ва таърихи Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи Саидмуъмин Раҳимовро аз замони таъсиси он то ба имрӯз шартан ба чунин давраҳо ё панҷ марҳилаи асосӣ ҷудо кардан мумкин аст, ки ҳар як марҳила хусусиятҳои хос, шаклу воситаҳо, имкониятҳо ва роҳу василаҳои хоси ҳаллу фасли мақсаду вазифаҳо ва нақшаҳои дар пеш истода, расидан ба ҳадафу маром, бартараф кардани муаммову мушкилот ва ғайраро дошта, аз якдигар бо миқёс, сифат, вусъат ва мазмуну мундариҷаи корҳо ва нақшаҳои амалишуда тафовут дошта бошад ҳам, вале дар маҷмуъ ҳар як марҳила дар байни худ пайванди ногустании таърихӣ дорад ва мантиқан идомаи якдигар мебошанд, якдигарро комилу пурратар месозанд ва бо шахсиятҳои нодиру нотакрор ва қаҳрамонҳои давронсози худ дар маҷмуъ як пайкараи зиндаи таърих, як манзараи умумии гузаштаи хеле ҷолиб, ҷозиб, пуршараф ва ибратангези Донишкадаро дар назари мо ҷилвагар месозад. Ҳар як марҳила хишти наве ба бинои пуршукӯҳи ин кохи маърифат ва илму ирфон, қадами наву тозае ба пеш, дастовардҳои нав ва нақшаву пешомадҳои нав ба сӯи фардои дурахшон аст.
Давраи якум солҳои 1971-1980-ро дар бар мегирад. Ин марҳила дар соли аввал бо таъсиси Донишкада ва поягузории таҳкурсии он, пасисаркунии душвориҳо ва норасоиҳо, таҳкими пояи моддӣ-техникӣ, таълимӣ, илмӣ ба сифати маркази бузург ва боэътимоди тарбияи кадрҳои баландихтисос хос аст. Давраи дуюм – солҳои 1981-1990 Донишкада дар тамоми ҷабҳаҳо, аз ҷумла таълим, тарбия ва илм ба комёбиҳои зиёд ноил гардид. Марҳилаи мазкур бо афзудани сафи устодону донишҷӯён, зиёд гаштани шумораи омӯзгорони дараҷа ва унвони илмидошта, таъсиси факултетҳо ва кафедраҳои нав, баланд шудани сатҳу сифати тарбияи мутахассисони ҷавон фарқ мекунад. Давраи сеюм – солҳои 1991-2000 ба оғози солҳои Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон рост меояд. Хусусияти хоси ин марҳила аз он иборат аст, ки Донишкада афзалиятҳои зиёд пайдо намуда, рисолат ва аҳамияти он афзуда, дар сохтори он дигаргуниҳои куллӣ ба амал омад. Донишкада дар ин марҳила ба туфайли ғамхорӣ ва таваҷҷуҳи Ҳукумати ҷумҳурӣ дар ҳамаи самтҳо, ҳам сифатан ва ҳам миқдоран босуръат инкишоф ёфта, дар иҷрои барномаи давлатии созмони мактабҳои миллии Тоҷикистони соҳибистиқлол, ҷорӣ намудани технологияи муосири таълиму тарбия саҳмгузор гардид. Давраи чорум – солҳои 2001-2010-ро чун давраи камолоту хирад ва парвози баланди донишкада ва боз як марҳилаи нав – марҳилаи панҷумро аз соли 2011 то ба имрӯз ҳамчун марҳилаи сифатан ва мазмунан нав дар рушду нумӯи Донишкада ҳисобидан шояд саҳеҳтар бошад.
Агар ба давраҳои аввали таърихи Донишкада рӯ орем, табиист, ки оғози ҳар гуна кори нав сангину душвор аст ва таъсису ташкил, ба роҳ мондани фаъолияти муътадили Донишкадаи олии тарбияи ҷисмонӣ аз ин истисно нест. Аз ҷузъитарин вазифаҳо сар карда, то бузургтарин корҳо – интихоб ва ҷобаҷогузории дурусти ҳайати илмӣ-омӯзгорӣ, қабули донишҷӯёни болаёқат, таҳкими пояи моддӣ-техникӣ ва таълимӣ, ба роҳ мондани ҷараёни муътадили таълиму тарбия, корҳои илмӣ-таҳқиқотӣ ва корҳои зиёди дигар аз роҳбарият, устодон, бахусус нахустустодон ва умуман тамоми ҷомеаи Донишкада саъю кӯшиш ва заҳмати зиёдеро талаб менамуд. Аз ҷониби дигар, мавҷуд набудани адабиёти таълимӣ, дастуру васоити ёрирасон, адабиёти илмӣ ба забони тоҷикӣ ва мавҷуд набудани устодон аз ҳисоби мутахассисони маҳаллӣ яке аз муаммоҳо ва мушкилоти дигари ҷиддӣ буд, ки ба раванди муътадили таълим ҳалал мерасонид. Бо вуҷуди ин, ҳамаи норасоиҳо ва мушкилоти солҳои аввал тадриҷан ҳалли худро ёфта паси сар шуданд.
Бо ба даст омадани Истиқлолияти давлатӣ дар ҳаёти Донишкада чун дигар соҳаҳои кишвар саҳифаи нав – марҳилаи сифатан нав оғоз гардид. Ба ибораи дигар, даврони истиқлол як саҳифаи дурахшон, руҳу равони тоза ва нерӯю тавони нав дар таърихи инкишофи Донишкада гардид. Дар давоми бисту шаш соли соҳибистиқлолӣ мактабу маориф, вазъи иҷтимоӣ ва сиёсию иқтисодии мамлакат густариш ёфт. Дар ин давра анқариб Тоҷикистон симои худро ба тамом дигар кард. Дар ҳамин замина дастоварду натиҷаҳои варзишии мамлакат, аз ҷумла нишондиҳандаҳои донишҷӯёни Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи С. Раҳимов даҳчанд боло рафт гӯем, хато намешавад. Ин бесабаб нест: баъди ба даст овардани Истиқлолият дар кишвар муносибат ба варзиш ҳамчун мактаби бузурги тарбия ва воситаи муаррифии давлати соҳибистиқлол мазмуну моҳияти нав пайдо кард. Ба шарофати сиёсати Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон варзиш дар Тоҷикистони соҳибистиқлол ҳамчун ҷузъи таркибӣ ва пураҳамияти арзишҳои фарҳангӣ гашта, рушду инкишоф додани он дар байни табақаҳои васеи омма яке аз омилҳои муҳими солимгардонии ҷомеа муқаррар гашт. Сиёсати маорифпарварона, маънавиётгароёна ва фарҳангпарваронаи Роҳбари давлат, таваҷҷуҳ ва ғамхории ҳамаҷониба ва рӯзафзуни давлат ба илму маориф, мактаби олӣ ва зиёиён, ғамхориҳои зиёд ба соҳаи варзиш дар фаъолияти гуногунҷанбаи Донишкада нақшу таъсири амиқ ва файзбахше гузошт.
Марҳила ба марҳила вусъат пайдо кардани раванди таълиму тарбия дар Донишкада ва вобаста ба талаботи рӯз афзудани шумораи факултаву шуъбаҳо, самту равияи ихтисосҳои нав ва дар ин замина афзудани шумораи донишҷӯёну устодон низ аз баракати Истиқлолият мебошанд. Дар маҷмуъ, имрӯз Донишкада ба яке аз муассисаҳои бонуфузи таълимии мамлакат табдил ёфтааст ё ба ибораи дигар, имрӯз Донишкада анъанаи дерини падарону модарони ҷаҳоншинохта, нобиғаҳои варзиши ватаниро дар шакли нав ва руҳу равони тоза идома бахшида истодааст. Воқеан, бо ҳидояти Сарвари давлат ба Донишкада дода шудани номи Қаҳрамони ҷаҳон оид ба самбо Саидмуъмин Раҳимов воқеаи муҳим ва фаромӯшношуданӣ на танҳо дар ҳаёти Донишкада, балки дар тамоми ҷумҳурӣ гардид.
Ҳоло Донишкада дорои 5 факултет, 16 кафедра, 3 синфхонаи компютерӣ, 8 толори машқӣ, 12 варзишгоҳ ва майдончаҳои тамринӣ, китобхонаи дорои теъдоди васеи адабиётҳо ва китобхонаи электронӣ барои ҳамаи ихтисосҳо мебошад. Имрӯз Донишкада ба як маркази бузурги омода намудани варзишгарони касбӣ, тайёр намудани омӯзгорон, мураббиён, доварон, афсарон, сайёҳон, кӯҳнавардҳо, воқеанигорони варзиш мубаддал гаштааст. Айни замон қариб 200 нафар устодону мутахассисони ботаҷриба дар Донишкада кору фаъолияти пурсамар доранд. Теъдоди донишҷӯён бошад, қариб ба 6000 нафар расидааст. Агар мақоми Донишкада панҷ сол қабл дар зинаи даҳум қарор дошт, пас аз соли 2011 то инҷониб дар зинаи шашум аст. Имрӯз аз ҷиҳати пешниҳоду таклифот ва ихтирооту кашфиёт аҳли илм ва устодони Донишкада дар рақобатҳои илмӣ, табъу нашри китобҳои таълимӣ, барномаҳои ихтисосӣ, таълифи маҷмӯаю мақолаҳои илмӣ дар як саф бо дигар муассисаҳои олии кишвар қарор гирифтаанд.
Имрӯз сиёсати Сарвари давлат ва Ҳукумати ҷумҳурӣ дар мавриди ба таҳсил ҷалб намудани духтарон ва писарон аз деҳоти дурдасту ноҳияҳои кӯҳистон аз ҷониби Донишкада ҳамаҷониба дастгирӣ меёбад. Айни замон дар факултетҳои мухталифи Донишкада қариб 280 нафар тибқи квотаи президентӣ таҳсил намуда истодаанд, ки барои онҳо шароитҳои таҳсил ва фароғат фароҳам оварда шудааст.
Дар мавриди робитаву ҳамкориҳои Донишкада бо донишгоҳҳои олии касбии давлатҳои дигар қайд кардан лозим аст, ки Донишкада аз соли 2007 ба узвияти Ассотсиатсияи байналхалқии мактабҳои олии касбии ҷаҳон шомил гардид ва дар як радиф бо 55 мактаби олии варзишии сайёра Донишкадаро чун макон ва пойгоҳи муқаддаси тайёр кардани варзишгарони бомаҳорати касбӣ ба расмият шинохтаанд. Дар ин замина солҳои таҳсили 2011-2012 ва 2012-2013 паи ҳам ду кунгураи илмии байналмилалӣ бо иштироки намояндагони беш аз 40 донишгоҳу донишкадаҳои олии ҷаҳон дар Тоҷикистон, бевосита дар Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи Саидмуъмин Раҳимов доир гаштанд, ки дар он олимон ва аҳли назари варзиш масоили мубрами варзиш, хусусиятҳои гуногунпаҳлӯи онро мавриди табодули назар қарор доданд. Моҳи октябри соли 2015 Кунгураи 5-уми Ассотсиатсияи байналхалқии мактабҳои олии варзишии ҷаҳон низ дар Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон доир гардид, ки ин тадбири воқеан ҳам сиёсию таърихӣ, фарҳангию варзишӣ дар сатҳи баланд доир гардид. Баъди узвият ба Ассотсиатсияи байналхалқии мактабҳои олии касбии ҷаҳон дар навбати худ намояндагони Донишкада дар бисёр конгресҳои байналхалқии илмӣ, аз ҷумла дар кишварҳои Чин, Муғулистон, Русия, Белорус, Арманистон, Қазоқистон, Булғористону Украина ширкат варзида, бо ҳаёти варзишии мактабҳои олии ин кишварҳо аз наздик шинос гардида таҷриба андӯхтанд.
Агар ба рақамҳо рӯ орем, давоми 46 соли мавҷудияти худ ин боргоҳи ягонаи олии варзишии кишварро беш аз 34 ҳазор нафар хатм кардаанд ва ин далели он аст, ки ҳайати кадрии Донишкада аз уҳдаи тайёр намудани мутахассисони баландихтисос сарбаландона мебароянд. Баъдан, ба шарофати хатми ҳамасола шӯҳрату эътибори Донишкада дар байни сокинони шаҳру ноҳияҳо боз ҳам афзуд ва барои зиёд шудани сафи хоҳишмандони таҳсил дар Донишкада ва шумораи довталабон мусоидат намуд ва бешубҳа сокинони кишвар мудом аз пирӯзию сарбаландӣ ва муваффақиятҳои ҷолиби номварони варзиши ҷаҳонӣ Зебунисо Рустамова, Андрей Абдувалиев, Саидмуъмин Раҳимов, Аҳтам Раҷабов, Иброҳим Ҳасанов, бародарон Юрий ва Михаил Лабановҳо, Анатолий Старостин, Гавҳар Пӯлодова, Вадим Соков, Хайрулло Назриев, бародарон Алишеру Рустам, Расулу Ҳаким Боқиевҳо, Гулсара Додобоева, Дилшод Назаров, Эрика Шиллер, Муқаддас Набиева ва ба инҳо монанд барҳақ ифтихор менамоянд, ки маҳз онҳо нахустин алифбои варзишро аз Донишкада омӯхтаанд. Имрӯз ному насаби бонувони варзишгар Албина Камолиддинова, Фирӯза Зубайдова, Лола Абдуллоева, хоҳарон Фотимаву Зӯҳро Тағоеваҳо, Гулсара Додобоева, хоҳарон Надимаю Мадина Мирзоеваҳо, Лутфияю Фарида Қараеваҳо, Сабоҳат Исмоилова, Мавзуна Чориева, Шаҳло Насриддинова, Дилором Шерова шоистаи таҳсин ва офаринҳост, ки онҳо дастпарварони ин боргоҳи муқаддас мебошанд.
Хушбахтона, имрӯз ҳам Донишкада ҳамон анъанаи ғолибиятҳоро идома дода, ҳоло 150 нафар беҳтарин донишҷӯён аз рӯи 15 намуди варзиш узвҳои пайвастаи тимҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд. Дар Бозиҳои тобистонаи 29-уми олимпие, ки соли 2008 дар шаҳри Пекини Ҷумҳурии мардуми Чин доир гардид, аз 15 нафар узви даста 9 нафари онҳоро маҳз дастпарварони Донишкада ташкил медоданд. Ва фоли басо нек ҳам буд, ки байни онҳо хатмкардаи Донишкада Расул Боқиев соҳиби зинаи сеюми Бозиҳои олимпӣ ва сазовори медали биринҷӣ гардид. Барандаи медали Бозиҳои олимпӣ дар Лондон Мавзуна Чориева ифтихори на танҳо Донишкада, балки саросари Тоҷикистон аст. Дастоварди Дилшод Назаров дар Бозиҳои навбатии олимпӣ на танҳо тоҷикистониён, балки кулли тоҷикони дунёро шод намуд. Ҳамагӣ чанде қабл мо шоҳиди қаҳрамонӣ - дастоварди бузурги варзишии донишҷӯи ДТҶТ ба номи С. Раҳимов Беҳрӯз Хоҷазода, ки баъди 42 сол дар риштаи гуштини самбо корномаи варзишии ҷаҳонпаҳлавон С. Раҳимовро такрору руҳи ӯро шод намуд, гардидем.
Имрӯз Донишкада бо ғолибони мусобиқаҳои ҷаҳонӣ, байналмилалӣ, минтақавию ҷумҳуриявӣ, яъне бо собиқ хатмкардаҳову дастпарварон ва донишҷӯёни ин боргоҳи муқаддас, аз қабили Дилшод Назаров, Шералӣ Бозоров, Муҳаммад Абдураҳмонов, Парвиз Собиров, Шералӣ Достиев, Акмалиддин Каримов, Мақсадулло Ҷабборов, Анвар Юнусов, Галина Митяева, Сотиболдӣ Ҳайитов, Мурод Тӯйчиев, Дилшоду Фарҳод Восиевҳо, Абдурауф Мусоев, Умеда Ҷӯраева, Наргис Неъматуллоева, Нодира Мирзоева, Азизбек Гулов, Зарриншои Азиз, Баҳодур Қодиров, Фарҳоди Усмонзода, Фарҳод Қуралов, Лутфулло Розиқов, Хушвақт Назаров, Зиёратшо Баротов, Зоиршоҳ Пиров, Хисрави Иқболшоҳ, Низомиддин Сангов, Ганҷина Ҳабибуллоева, Шерзод Нормуродов, Бахтиёр Абдуллоев, Беҳрӯз Набиев, Лола Лиситса ва Хуршед Маҷидов, ки шаъну эътибори кишварамонро дар арсаи ҷаҳон баланд бардошта истодаанд ва даҳҳо тани дигар ифтихор дорад.
Вақте сухан дар бораи дастовардҳои рӯзафзуни Донишкада меравад, зарур аст, бо арзи сипосу эҳтиром ва ифтихор номи собиқ сарварони Донишкада Тоҳир Умаров, Репа Фёдор, Иброҳим Ҳасанов, Камонбардор Шукроев, Абдуҷаббор Сатторов, Бурихон Ҷобиров, Абдураҳмон Маҳмадов, Абдулҳаким Розиқзодаро ёдовар шавем, ки дар бунёд, рушду нумуъ ва баланд бардоштани шӯҳрати Донишкада хизматҳои шоиста намудаанд.
Тӯли солҳои охир бо роҳбарии доктори илмҳои педагогӣ, профессор Сафаров Шодӣ Асомуродович Донишкада ба дастовардҳои муҳим дар таҳкими раванди таълим, илм, варзиш, корҳои тарбиявӣ ва таҳкими пойгоҳи таълимию илмӣ ноил гардид. Пеш аз ҳама дар раванди такмили сифати таълим дар Донишкада бо мақсади тайёр намудани мутахассисони ба талаботи замон ҷавобгӯ як қатор тағйироти куллӣ ба амал омаданд. Аввалан, компютеркунонии раванди таълим идома ёфта, ташкили марказҳои компютерӣ ва қабули санҷишу имтиҳонҳо тариқи тестӣ - ба воситаи компютер, таъсиси синфхонаҳои компютерӣ падидаи ҷавобгӯи талаботи замон мебошад. Дуввум, Донишкада аз аттестатсияи давлатӣ бомуваффақият гузашт ва имрӯз ин боргоҳи варзиш ва дониш барои тайёр намудани мутахассисон аз рӯи ихтисосҳои бакалавру мутахассис иҷозатнома дорад. Савум, дар як муддати кӯтоҳ масъалаи ташкили кафедра ва факултаҳои нав ҳалли худро ёфтанд. Чаҳорум, дар тӯли солҳои охир тағйиротҳои назаррас дар фаъолияти илмиву варзишии ҳайати олимону омӯзгорони Донишкада ба вуқуъ омаданд. Танҳо дар тӯли чор соли охир дар Донишкада 4 симпозиуми байналмилалӣ, 9 конференсияи ҷумҳуриявӣ ва зиёда аз 40 конференсияҳои донишкадавӣ доир гардиданд. Бояд афзуд, ки давоми солҳои 2009-2016 дар Донишкада зиёда аз 70 навоварии ҷолибу фараҳбахш ба вуқуъ пайвастанд. Бо салоҳдиди раёсат, бо ҷалби сармояи хориҷӣ, варзишгоҳҳои наву замонавии футболи хурд, волейбол, баскетбол сохта шуданд. Осохона, Маркази ҷавонон ва маркази компютерӣ таъмиру таҷдид гардиданд. Бори нахуст бо ибтикори Донишкада соли 2016 Мусобиқаи якуми Осиё байни донишҷӯён оид ба бокс дар Душанбе доир гашт ва боиси ифтихор аст, ки дар ин мусобиқа дастаи яккачини бокси Тоҷикистон ғолиби асосӣ гардид. Инчунин, боиси ифтихор аст, ки дастаҳои мунтахаби волейбол, гамбол, гӯштин, бокси Донишкада солҳои охир мавқеи пешсафиро аз даст намедиҳанд. Инчунин, аз рӯи намудҳои зикргашта варзишгарони Донишкада – устодони варзиши Тоҷикистон дар ҳайати дастаҳои яккачини кишвар шарафи варзишии ҷумҳуриро ҳимоя мекунанд.
Ҳамзамон, вақте дар бораи бурду бохти Донишкада, аз боби муваффақиятҳо сухан меравад, бояд асосгузорони нахуст пойдевори алифбои онро пеши назар оварем. Дар ин маврид аз боби меҳнати босубот ва арзандаи устодони собиқадори Донишкада, аз қабили Наим Турсунов, Абдулло Муродов, Тоҷимад Суярқулов, Сандон Анваров, Ғиёсиддин Қаюмов, Амирсултон Наботов, Гул Исоев, Тошбой Маркаев, Мирзоёр Ҷумъаев, Зиё Икромов, Назар Бедимоғов, Анатолий Арапенко, Борис Учаев, Владимир Виноградский, Арменак Калашян, Арнол Терказарян, Владимир Сидеренко, Хосият Умарова, Раҳматулло Довудов, Абдуҷалол Халилов, Олга Сарокина, Тошмурод Мустафоқулов, Сафар Комилзода, Бӯрӣ Раҳматов, Наим Исмоилов, Саид Восиев ва даҳҳо нафари дигар саҳифаҳо нависем, кам аст. Бешубҳа, рӯзгор ва корномаи ин фидокорони илму варзиш намунаи ибрат ва сабақи омӯзанда барои наслҳои имрӯзу фардост. Феълан Донишкада барои ба меъёрҳои ҷаҳонии таълиму тадрис мутобиқ сохтани тарбияи мутахассисон кӯшиш ба харҷ дода истодааст. Ҳайати омӯзгорону кормандони Донишкада ба оянда бо дилпурӣ ва эътимоди қавӣ назар андохта, фаъолияти худро барои тайёр намудани мутахассисони баландихтисос ва лаёқаманду сазовор баҳри эҳтиёҷоти ҷумҳурӣ равона кардаанд.
Бо сарфарозӣ метавон гуфт, ки ҷомеаи бисёрҳазорнафараи Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи Саидмуъмин Раҳимов баҳри татбиқи ормонҳои миллат, баланд бардоштани сатҳи маънавиёт, фарҳанг, тарбияи кадрҳои баландихтисосу садоқатманд пайваста кӯшиш намуда, баҳри ободӣ, шукуфоии Ватан ва ба як кишвари пешрафта, мутамаддин ва мутараққӣ табдил додани Тоҷикистон ва дарёфти мақоми шоистаи он дар ҷомеаи ҷаҳонӣ минбаъд низ хизмат хоҳанд кард. Дар маҷмуъ, бо эътимоди комил метавон қайд намуд, ки тамоми дастовардҳои Донишкада – вусъати таълиму тарбия, афзудани теъдоди факултаҳо ва ихтисосҳо, таҳкими пояҳои моддӣ-техникӣ, таълимӣ–тарбиявӣ, варзишӣ ва нерӯи илмӣ-зеҳнӣ натиҷаи фаъолияти самарабахш ва анҷоми муваффақонаи рисолати мактаби олӣ дар шароити кунунӣ, комёбиҳои воқеан бузургу шоиста аз файзи истиқлол мебошанд.
Мирзобоқӣ ШАРИПОВ, дотсент, ноиби ректори Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи С. Раҳимов оид ба тарбия, Корманди шоистаи варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон, Аълочии маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон,
Мавлон ШАРИФОВ, и.в. дотсенти кафедраи ҷомеашиносии Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи С.Раҳимов, Аълочии маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Аълочии матбуоти Тоҷикистон, узви Иттифоқи журналистони Тоҷикистон
“Варзиш қисми муҳими фарҳанги умумибашарӣ ва қосиди сулҳу амонӣ буда, ба таҳкими саломатӣ ва инкишофи қобилияти ҷисмониву маънавии инсон, хусусан ҷавонон мусоидат мекунад”.
Эмомалӣ РАҲМОН
Мактабу маориф, илму ирфон, маърифат ва дониш дар ҳама давру замонҳои таърихи инсоният мақоми шоистаро касб намуда, дар пешрафти ҷомеа нақши муҳим ва калидӣ мебозид. Дар ин радиф, мактаби олӣ дар роҳи рушду н ӯмуи иҷтимоию иқтисодӣ ва зеҳнию ақлонии ҳар як миллати мутамаддин ва худогоҳ мавқеъ ва манзалати хосса дорад. Онро метавон қуллаи баландтарин ва авҷи аълои пешрафти маънавӣ ва дастоварди пурарзиши инсоният номид.
Дар воқеъ, мактаби олии замони муосир яке аз соҳаҳои ҳаётан муҳими хоҷагии халқ, омили асосии рушди устувори ҷомеа, нерӯи тавонои инкишофи илм, техника, навоварӣ, кашфиёт ва пешрафту комёбӣ ба ҳисоб меравад. Ба ибораи дигар, мактаби олии ташаккулёфтаи муосири тоҷик ин як низом ва маҷмӯи ягонаи илмӣ–омӯзгорӣ ва касбӣ, механизми муҳими давлатӣ маҳсуб ёфта, дар маҷмӯи сохтори иҷтимоӣ, давлатӣ, идоракунӣ, илмӣ, фарҳангӣ ва маънавии ҷомеа як ҳалқаи муҳим ва ниҳоди дорои нерӯи тавоно мебошад. Он тавассути дастпарварони худ рушду нумӯи иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва маънавии ҷомеаро таъмин месозад ва ба фароҳам сохтани арзу ниёз, талаботи рӯзафзуни истеҳсолот, иқтисодиёт, рӯзгори мардум ва ҳаёти ҷомеа ҷавобгӯ ва муваззаф аст.
Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи Саидмуъмин Раҳимов, ки яке аз бонуфузтарин мактабҳои олии ҷумҳурӣ маҳсуб меёбад, дар ин радиф рисолати хешро ба таври шоиста ва сарбаландона иҷро менамояд. Ин кохи пуршукӯҳи варзиш, парваришу омӯзиш ва такягоҳи асосии тарбия ва тайёр намудани мутахассисони варзиши касбӣ ва дорои дараҷаи таҳсилоти олии омӯзгорӣ барои мактабу маорифи тамоми Тоҷикистон ва берун аз он ба ҳисоб рафта, таърихи бою рангин ва наҷибу ибратбахш дорад.
Таърихи пайдоиш, ташаккул ва рушду нумӯи Донишкада, тамоми роҳи тайкардаи он дар фарозу шеби таърих як ҷузъи таркибӣ ва ҷудонашавандаи таҳаввулоти иҷтимоӣ ва бунёди ҷомеаи навин дар Тоҷикистон, ташаккул ва тарбияи инсони наву бунёдкор, ташаккули зиёиёни тоҷик, таърихи инкишофи варзиш дар ҷумҳурӣ маҳсуб меёбад.
Аз оғози фаъолияти худ, ки он соли 1971 нахуст чун Донишкадаи варзиш дар заминаи факултаи тарбияи ҷисмонии Институти педагогии шаҳри Душанбе таъсис ёфт, ин маркази тарбияву парвариш, махзани бузурги илму ирфон ва варзиш баланд бардоштани сатҳи маърифат, дониш, маънавиёти мардум ва бад-ин васила бунёди ҷомеаи мутамаддин ва рӯзгори шоистаро барои халқи мо ҳамчун вазифаи мақаддас ва рисолати аслӣ ва таърихии худ шинохт. Кушодашавии нахустин ва ягона муассисаи олии варзишӣ дар кишвар (то айни замон) – Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон, бешубҳа, як воқеаи муҳим ва фараҳбахш дар ҳаёти маънавӣ–фарҳангӣ ва варзишии мардуми Тоҷикистон буд.
Тамаддуни варзиши тоҷик хеле қадимӣ бошад ҳам, бешубҳа, ривоҷу равнақи илми варзиш бевосита ба номи ин донишкада вобаста аст. Тамоми роҳи тайкарда ва таърихи Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи Саидмуъмин Раҳимовро аз замони таъсиси он то ба имрӯз шартан ба чунин давраҳо ё панҷ марҳилаи асосӣ ҷудо кардан мумкин аст, ки ҳар як марҳила хусусиятҳои хос, шаклу воситаҳо, имкониятҳо ва роҳу василаҳои хоси ҳаллу фасли мақсаду вазифаҳо ва нақшаҳои дар пеш истода, расидан ба ҳадафу маром, бартараф кардани муаммову мушкилот ва ғайраро дошта, аз якдигар бо миқёс, сифат, вусъат ва мазмуну мундариҷаи корҳо ва нақшаҳои амалишуда тафовут дошта бошад ҳам, вале дар маҷмуъ ҳар як марҳила дар байни худ пайванди ногустании таърихӣ дорад ва мантиқан идомаи якдигар мебошанд, якдигарро комилу пурратар месозанд ва бо шахсиятҳои нодиру нотакрор ва қаҳрамонҳои давронсози худ дар маҷмуъ як пайкараи зиндаи таърих, як манзараи умумии гузаштаи хеле ҷолиб, ҷозиб, пуршараф ва ибратангези Донишкадаро дар назари мо ҷилвагар месозад. Ҳар як марҳила хишти наве ба бинои пуршукӯҳи ин кохи маърифат ва илму ирфон, қадами наву тозае ба пеш, дастовардҳои нав ва нақшаву пешомадҳои нав ба сӯи фардои дурахшон аст.
Давраи якум солҳои 1971-1980-ро дар бар мегирад. Ин марҳила дар соли аввал бо таъсиси Донишкада ва поягузории таҳкурсии он, пасисаркунии душвориҳо ва норасоиҳо, таҳкими пояи моддӣ-техникӣ, таълимӣ, илмӣ ба сифати маркази бузург ва боэътимоди тарбияи кадрҳои баландихтисос хос аст. Давраи дуюм – солҳои 1981-1990 Донишкада дар тамоми ҷабҳаҳо, аз ҷумла таълим, тарбия ва илм ба комёбиҳои зиёд ноил гардид. Марҳилаи мазкур бо афзудани сафи устодону донишҷӯён, зиёд гаштани шумораи омӯзгорони дараҷа ва унвони илмидошта, таъсиси факултетҳо ва кафедраҳои нав, баланд шудани сатҳу сифати тарбияи мутахассисони ҷавон фарқ мекунад. Давраи сеюм – солҳои 1991-2000 ба оғози солҳои Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон рост меояд. Хусусияти хоси ин марҳила аз он иборат аст, ки Донишкада афзалиятҳои зиёд пайдо намуда, рисолат ва аҳамияти он афзуда, дар сохтори он дигаргуниҳои куллӣ ба амал омад. Донишкада дар ин марҳила ба туфайли ғамхорӣ ва таваҷҷуҳи Ҳукумати ҷумҳурӣ дар ҳамаи самтҳо, ҳам сифатан ва ҳам миқдоран босуръат инкишоф ёфта, дар иҷрои барномаи давлатии созмони мактабҳои миллии Тоҷикистони соҳибистиқлол, ҷорӣ намудани технологияи муосири таълиму тарбия саҳмгузор гардид. Давраи чорум – солҳои 2001-2010-ро чун давраи камолоту хирад ва парвози баланди донишкада ва боз як марҳилаи нав – марҳилаи панҷумро аз соли 2011 то ба имрӯз ҳамчун марҳилаи сифатан ва мазмунан нав дар рушду нумӯи Донишкада ҳисобидан шояд саҳеҳтар бошад.
Агар ба давраҳои аввали таърихи Донишкада рӯ орем, табиист, ки оғози ҳар гуна кори нав сангину душвор аст ва таъсису ташкил, ба роҳ мондани фаъолияти муътадили Донишкадаи олии тарбияи ҷисмонӣ аз ин истисно нест. Аз ҷузъитарин вазифаҳо сар карда, то бузургтарин корҳо – интихоб ва ҷобаҷогузории дурусти ҳайати илмӣ-омӯзгорӣ, қабули донишҷӯёни болаёқат, таҳкими пояи моддӣ-техникӣ ва таълимӣ, ба роҳ мондани ҷараёни муътадили таълиму тарбия, корҳои илмӣ-таҳқиқотӣ ва корҳои зиёди дигар аз роҳбарият, устодон, бахусус нахустустодон ва умуман тамоми ҷомеаи Донишкада саъю кӯшиш ва заҳмати зиёдеро талаб менамуд. Аз ҷониби дигар, мавҷуд набудани адабиёти таълимӣ, дастуру васоити ёрирасон, адабиёти илмӣ ба забони тоҷикӣ ва мавҷуд набудани устодон аз ҳисоби мутахассисони маҳаллӣ яке аз муаммоҳо ва мушкилоти дигари ҷиддӣ буд, ки ба раванди муътадили таълим ҳалал мерасонид. Бо вуҷуди ин, ҳамаи норасоиҳо ва мушкилоти солҳои аввал тадриҷан ҳалли худро ёфта паси сар шуданд.
Бо ба даст омадани Истиқлолияти давлатӣ дар ҳаёти Донишкада чун дигар соҳаҳои кишвар саҳифаи нав – марҳилаи сифатан нав оғоз гардид. Ба ибораи дигар, даврони истиқлол як саҳифаи дурахшон, руҳу равони тоза ва нерӯю тавони нав дар таърихи инкишофи Донишкада гардид. Дар давоми бисту шаш соли соҳибистиқлолӣ мактабу маориф, вазъи иҷтимоӣ ва сиёсию иқтисодии мамлакат густариш ёфт. Дар ин давра анқариб Тоҷикистон симои худро ба тамом дигар кард. Дар ҳамин замина дастоварду натиҷаҳои варзишии мамлакат, аз ҷумла нишондиҳандаҳои донишҷӯёни Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи С. Раҳимов даҳчанд боло рафт гӯем, хато намешавад. Ин бесабаб нест: баъди ба даст овардани Истиқлолият дар кишвар муносибат ба варзиш ҳамчун мактаби бузурги тарбия ва воситаи муаррифии давлати соҳибистиқлол мазмуну моҳияти нав пайдо кард. Ба шарофати сиёсати Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон варзиш дар Тоҷикистони соҳибистиқлол ҳамчун ҷузъи таркибӣ ва пураҳамияти арзишҳои фарҳангӣ гашта, рушду инкишоф додани он дар байни табақаҳои васеи омма яке аз омилҳои муҳими солимгардонии ҷомеа муқаррар гашт. Сиёсати маорифпарварона, маънавиётгароёна ва фарҳангпарваронаи Роҳбари давлат, таваҷҷуҳ ва ғамхории ҳамаҷониба ва рӯзафзуни давлат ба илму маориф, мактаби олӣ ва зиёиён, ғамхориҳои зиёд ба соҳаи варзиш дар фаъолияти гуногунҷанбаи Донишкада нақшу таъсири амиқ ва файзбахше гузошт.
Марҳила ба марҳила вусъат пайдо кардани раванди таълиму тарбия дар Донишкада ва вобаста ба талаботи рӯз афзудани шумораи факултаву шуъбаҳо, самту равияи ихтисосҳои нав ва дар ин замина афзудани шумораи донишҷӯёну устодон низ аз баракати Истиқлолият мебошанд. Дар маҷмуъ, имрӯз Донишкада ба яке аз муассисаҳои бонуфузи таълимии мамлакат табдил ёфтааст ё ба ибораи дигар, имрӯз Донишкада анъанаи дерини падарону модарони ҷаҳоншинохта, нобиғаҳои варзиши ватаниро дар шакли нав ва руҳу равони тоза идома бахшида истодааст. Воқеан, бо ҳидояти Сарвари давлат ба Донишкада дода шудани номи Қаҳрамони ҷаҳон оид ба самбо Саидмуъмин Раҳимов воқеаи муҳим ва фаромӯшношуданӣ на танҳо дар ҳаёти Донишкада, балки дар тамоми ҷумҳурӣ гардид.
Ҳоло Донишкада дорои 5 факултет, 16 кафедра, 3 синфхонаи компютерӣ, 8 толори машқӣ, 12 варзишгоҳ ва майдончаҳои тамринӣ, китобхонаи дорои теъдоди васеи адабиётҳо ва китобхонаи электронӣ барои ҳамаи ихтисосҳо мебошад. Имрӯз Донишкада ба як маркази бузурги омода намудани варзишгарони касбӣ, тайёр намудани омӯзгорон, мураббиён, доварон, афсарон, сайёҳон, кӯҳнавардҳо, воқеанигорони варзиш мубаддал гаштааст. Айни замон қариб 200 нафар устодону мутахассисони ботаҷриба дар Донишкада кору фаъолияти пурсамар доранд. Теъдоди донишҷӯён бошад, қариб ба 6000 нафар расидааст. Агар мақоми Донишкада панҷ сол қабл дар зинаи даҳум қарор дошт, пас аз соли 2011 то инҷониб дар зинаи шашум аст. Имрӯз аз ҷиҳати пешниҳоду таклифот ва ихтирооту кашфиёт аҳли илм ва устодони Донишкада дар рақобатҳои илмӣ, табъу нашри китобҳои таълимӣ, барномаҳои ихтисосӣ, таълифи маҷмӯаю мақолаҳои илмӣ дар як саф бо дигар муассисаҳои олии кишвар қарор гирифтаанд.
Имрӯз сиёсати Сарвари давлат ва Ҳукумати ҷумҳурӣ дар мавриди ба таҳсил ҷалб намудани духтарон ва писарон аз деҳоти дурдасту ноҳияҳои кӯҳистон аз ҷониби Донишкада ҳамаҷониба дастгирӣ меёбад. Айни замон дар факултетҳои мухталифи Донишкада қариб 280 нафар тибқи квотаи президентӣ таҳсил намуда истодаанд, ки барои онҳо шароитҳои таҳсил ва фароғат фароҳам оварда шудааст.
Дар мавриди робитаву ҳамкориҳои Донишкада бо донишгоҳҳои олии касбии давлатҳои дигар қайд кардан лозим аст, ки Донишкада аз соли 2007 ба узвияти Ассотсиатсияи байналхалқии мактабҳои олии касбии ҷаҳон шомил гардид ва дар як радиф бо 55 мактаби олии варзишии сайёра Донишкадаро чун макон ва пойгоҳи муқаддаси тайёр кардани варзишгарони бомаҳорати касбӣ ба расмият шинохтаанд. Дар ин замина солҳои таҳсили 2011-2012 ва 2012-2013 паи ҳам ду кунгураи илмии байналмилалӣ бо иштироки намояндагони беш аз 40 донишгоҳу донишкадаҳои олии ҷаҳон дар Тоҷикистон, бевосита дар Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи Саидмуъмин Раҳимов доир гаштанд, ки дар он олимон ва аҳли назари варзиш масоили мубрами варзиш, хусусиятҳои гуногунпаҳлӯи онро мавриди табодули назар қарор доданд. Моҳи октябри соли 2015 Кунгураи 5-уми Ассотсиатсияи байналхалқии мактабҳои олии варзишии ҷаҳон низ дар Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон доир гардид, ки ин тадбири воқеан ҳам сиёсию таърихӣ, фарҳангию варзишӣ дар сатҳи баланд доир гардид. Баъди узвият ба Ассотсиатсияи байналхалқии мактабҳои олии касбии ҷаҳон дар навбати худ намояндагони Донишкада дар бисёр конгресҳои байналхалқии илмӣ, аз ҷумла дар кишварҳои Чин, Муғулистон, Русия, Белорус, Арманистон, Қазоқистон, Булғористону Украина ширкат варзида, бо ҳаёти варзишии мактабҳои олии ин кишварҳо аз наздик шинос гардида таҷриба андӯхтанд.
Агар ба рақамҳо рӯ орем, давоми 46 соли мавҷудияти худ ин боргоҳи ягонаи олии варзишии кишварро беш аз 34 ҳазор нафар хатм кардаанд ва ин далели он аст, ки ҳайати кадрии Донишкада аз уҳдаи тайёр намудани мутахассисони баландихтисос сарбаландона мебароянд. Баъдан, ба шарофати хатми ҳамасола шӯҳрату эътибори Донишкада дар байни сокинони шаҳру ноҳияҳо боз ҳам афзуд ва барои зиёд шудани сафи хоҳишмандони таҳсил дар Донишкада ва шумораи довталабон мусоидат намуд ва бешубҳа сокинони кишвар мудом аз пирӯзию сарбаландӣ ва муваффақиятҳои ҷолиби номварони варзиши ҷаҳонӣ Зебунисо Рустамова, Андрей Абдувалиев, Саидмуъмин Раҳимов, Аҳтам Раҷабов, Иброҳим Ҳасанов, бародарон Юрий ва Михаил Лабановҳо, Анатолий Старостин, Гавҳар Пӯлодова, Вадим Соков, Хайрулло Назриев, бародарон Алишеру Рустам, Расулу Ҳаким Боқиевҳо, Гулсара Додобоева, Дилшод Назаров, Эрика Шиллер, Муқаддас Набиева ва ба инҳо монанд барҳақ ифтихор менамоянд, ки маҳз онҳо нахустин алифбои варзишро аз Донишкада омӯхтаанд. Имрӯз ному насаби бонувони варзишгар Албина Камолиддинова, Фирӯза Зубайдова, Лола Абдуллоева, хоҳарон Фотимаву Зӯҳро Тағоеваҳо, Гулсара Додобоева, хоҳарон Надимаю Мадина Мирзоеваҳо, Лутфияю Фарида Қараеваҳо, Сабоҳат Исмоилова, Мавзуна Чориева, Шаҳло Насриддинова, Дилором Шерова шоистаи таҳсин ва офаринҳост, ки онҳо дастпарварони ин боргоҳи муқаддас мебошанд.
Хушбахтона, имрӯз ҳам Донишкада ҳамон анъанаи ғолибиятҳоро идома дода, ҳоло 150 нафар беҳтарин донишҷӯён аз рӯи 15 намуди варзиш узвҳои пайвастаи тимҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд. Дар Бозиҳои тобистонаи 29-уми олимпие, ки соли 2008 дар шаҳри Пекини Ҷумҳурии мардуми Чин доир гардид, аз 15 нафар узви даста 9 нафари онҳоро маҳз дастпарварони Донишкада ташкил медоданд. Ва фоли басо нек ҳам буд, ки байни онҳо хатмкардаи Донишкада Расул Боқиев соҳиби зинаи сеюми Бозиҳои олимпӣ ва сазовори медали биринҷӣ гардид. Барандаи медали Бозиҳои олимпӣ дар Лондон Мавзуна Чориева ифтихори на танҳо Донишкада, балки саросари Тоҷикистон аст. Дастоварди Дилшод Назаров дар Бозиҳои навбатии олимпӣ на танҳо тоҷикистониён, балки кулли тоҷикони дунёро шод намуд. Ҳамагӣ чанде қабл мо шоҳиди қаҳрамонӣ - дастоварди бузурги варзишии донишҷӯи ДТҶТ ба номи С. Раҳимов Беҳрӯз Хоҷазода, ки баъди 42 сол дар риштаи гуштини самбо корномаи варзишии ҷаҳонпаҳлавон С. Раҳимовро такрору руҳи ӯро шод намуд, гардидем.
Имрӯз Донишкада бо ғолибони мусобиқаҳои ҷаҳонӣ, байналмилалӣ, минтақавию ҷумҳуриявӣ, яъне бо собиқ хатмкардаҳову дастпарварон ва донишҷӯёни ин боргоҳи муқаддас, аз қабили Дилшод Назаров, Шералӣ Бозоров, Муҳаммад Абдураҳмонов, Парвиз Собиров, Шералӣ Достиев, Акмалиддин Каримов, Мақсадулло Ҷабборов, Анвар Юнусов, Галина Митяева, Сотиболдӣ Ҳайитов, Мурод Тӯйчиев, Дилшоду Фарҳод Восиевҳо, Абдурауф Мусоев, Умеда Ҷӯраева, Наргис Неъматуллоева, Нодира Мирзоева, Азизбек Гулов, Зарриншои Азиз, Баҳодур Қодиров, Фарҳоди Усмонзода, Фарҳод Қуралов, Лутфулло Розиқов, Хушвақт Назаров, Зиёратшо Баротов, Зоиршоҳ Пиров, Хисрави Иқболшоҳ, Низомиддин Сангов, Ганҷина Ҳабибуллоева, Шерзод Нормуродов, Бахтиёр Абдуллоев, Беҳрӯз Набиев, Лола Лиситса ва Хуршед Маҷидов, ки шаъну эътибори кишварамонро дар арсаи ҷаҳон баланд бардошта истодаанд ва даҳҳо тани дигар ифтихор дорад.
Вақте сухан дар бораи дастовардҳои рӯзафзуни Донишкада меравад, зарур аст, бо арзи сипосу эҳтиром ва ифтихор номи собиқ сарварони Донишкада Тоҳир Умаров, Репа Фёдор, Иброҳим Ҳасанов, Камонбардор Шукроев, Абдуҷаббор Сатторов, Бурихон Ҷобиров, Абдураҳмон Маҳмадов, Абдулҳаким Розиқзодаро ёдовар шавем, ки дар бунёд, рушду нумуъ ва баланд бардоштани шӯҳрати Донишкада хизматҳои шоиста намудаанд.
Тӯли солҳои охир бо роҳбарии доктори илмҳои педагогӣ, профессор Сафаров Шодӣ Асомуродович Донишкада ба дастовардҳои муҳим дар таҳкими раванди таълим, илм, варзиш, корҳои тарбиявӣ ва таҳкими пойгоҳи таълимию илмӣ ноил гардид. Пеш аз ҳама дар раванди такмили сифати таълим дар Донишкада бо мақсади тайёр намудани мутахассисони ба талаботи замон ҷавобгӯ як қатор тағйироти куллӣ ба амал омаданд. Аввалан, компютеркунонии раванди таълим идома ёфта, ташкили марказҳои компютерӣ ва қабули санҷишу имтиҳонҳо тариқи тестӣ - ба воситаи компютер, таъсиси синфхонаҳои компютерӣ падидаи ҷавобгӯи талаботи замон мебошад. Дуввум, Донишкада аз аттестатсияи давлатӣ бомуваффақият гузашт ва имрӯз ин боргоҳи варзиш ва дониш барои тайёр намудани мутахассисон аз рӯи ихтисосҳои бакалавру мутахассис иҷозатнома дорад. Савум, дар як муддати кӯтоҳ масъалаи ташкили кафедра ва факултаҳои нав ҳалли худро ёфтанд. Чаҳорум, дар тӯли солҳои охир тағйиротҳои назаррас дар фаъолияти илмиву варзишии ҳайати олимону омӯзгорони Донишкада ба вуқуъ омаданд. Танҳо дар тӯли чор соли охир дар Донишкада 4 симпозиуми байналмилалӣ, 9 конференсияи ҷумҳуриявӣ ва зиёда аз 40 конференсияҳои донишкадавӣ доир гардиданд. Бояд афзуд, ки давоми солҳои 2009-2016 дар Донишкада зиёда аз 70 навоварии ҷолибу фараҳбахш ба вуқуъ пайвастанд. Бо салоҳдиди раёсат, бо ҷалби сармояи хориҷӣ, варзишгоҳҳои наву замонавии футболи хурд, волейбол, баскетбол сохта шуданд. Осохона, Маркази ҷавонон ва маркази компютерӣ таъмиру таҷдид гардиданд. Бори нахуст бо ибтикори Донишкада соли 2016 Мусобиқаи якуми Осиё байни донишҷӯён оид ба бокс дар Душанбе доир гашт ва боиси ифтихор аст, ки дар ин мусобиқа дастаи яккачини бокси Тоҷикистон ғолиби асосӣ гардид. Инчунин, боиси ифтихор аст, ки дастаҳои мунтахаби волейбол, гамбол, гӯштин, бокси Донишкада солҳои охир мавқеи пешсафиро аз даст намедиҳанд. Инчунин, аз рӯи намудҳои зикргашта варзишгарони Донишкада – устодони варзиши Тоҷикистон дар ҳайати дастаҳои яккачини кишвар шарафи варзишии ҷумҳуриро ҳимоя мекунанд.
Ҳамзамон, вақте дар бораи бурду бохти Донишкада, аз боби муваффақиятҳо сухан меравад, бояд асосгузорони нахуст пойдевори алифбои онро пеши назар оварем. Дар ин маврид аз боби меҳнати босубот ва арзандаи устодони собиқадори Донишкада, аз қабили Наим Турсунов, Абдулло Муродов, Тоҷимад Суярқулов, Сандон Анваров, Ғиёсиддин Қаюмов, Амирсултон Наботов, Гул Исоев, Тошбой Маркаев, Мирзоёр Ҷумъаев, Зиё Икромов, Назар Бедимоғов, Анатолий Арапенко, Борис Учаев, Владимир Виноградский, Арменак Калашян, Арнол Терказарян, Владимир Сидеренко, Хосият Умарова, Раҳматулло Довудов, Абдуҷалол Халилов, Олга Сарокина, Тошмурод Мустафоқулов, Сафар Комилзода, Бӯрӣ Раҳматов, Наим Исмоилов, Саид Восиев ва даҳҳо нафари дигар саҳифаҳо нависем, кам аст. Бешубҳа, рӯзгор ва корномаи ин фидокорони илму варзиш намунаи ибрат ва сабақи омӯзанда барои наслҳои имрӯзу фардост. Феълан Донишкада барои ба меъёрҳои ҷаҳонии таълиму тадрис мутобиқ сохтани тарбияи мутахассисон кӯшиш ба харҷ дода истодааст. Ҳайати омӯзгорону кормандони Донишкада ба оянда бо дилпурӣ ва эътимоди қавӣ назар андохта, фаъолияти худро барои тайёр намудани мутахассисони баландихтисос ва лаёқаманду сазовор баҳри эҳтиёҷоти ҷумҳурӣ равона кардаанд.
Бо сарфарозӣ метавон гуфт, ки ҷомеаи бисёрҳазорнафараи Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи Саидмуъмин Раҳимов баҳри татбиқи ормонҳои миллат, баланд бардоштани сатҳи маънавиёт, фарҳанг, тарбияи кадрҳои баландихтисосу садоқатманд пайваста кӯшиш намуда, баҳри ободӣ, шукуфоии Ватан ва ба як кишвари пешрафта, мутамаддин ва мутараққӣ табдил додани Тоҷикистон ва дарёфти мақоми шоистаи он дар ҷомеаи ҷаҳонӣ минбаъд низ хизмат хоҳанд кард. Дар маҷмуъ, бо эътимоди комил метавон қайд намуд, ки тамоми дастовардҳои Донишкада – вусъати таълиму тарбия, афзудани теъдоди факултаҳо ва ихтисосҳо, таҳкими пояҳои моддӣ-техникӣ, таълимӣ–тарбиявӣ, варзишӣ ва нерӯи илмӣ-зеҳнӣ натиҷаи фаъолияти самарабахш ва анҷоми муваффақонаи рисолати мактаби олӣ дар шароити кунунӣ, комёбиҳои воқеан бузургу шоиста аз файзи истиқлол мебошанд.
Мирзобоқӣ ШАРИПОВ, дотсент, ноиби ректори Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи С. Раҳимов оид ба тарбия, Корманди шоистаи варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон, Аълочии маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон,
Мавлон ШАРИФОВ, и.в. дотсенти кафедраи ҷомеашиносии Донишкадаи тарбияи ҷисмонии Тоҷикистон ба номи С.Раҳимов, Аълочии маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Аълочии матбуоти Тоҷикистон, узви Иттифоқи журналистони Тоҷикистон
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед