ВАРЗИШ
Шанбе 27 Апрел 2024 06:31
Рокки Марчиано муштзани беҳамтои амрикоист, ки насли наврас ӯро аз филми овозадори “Рокки Билбао”-и коргардони шинохта Силвестр Сталлоне мешиносанду баробари дидани ҳар лаҳзаи ҷолиби он ҷаҳони маънӣ мегиранд. Ӯ ягона муштзан дар миёни сангинвазнон аст, ки кулли рақобатҳои хешро бидуни мағлубият хатм намудааст, ки ҳатто номдортаринҳои бокс аз ӯ пайравӣ мекарданд.
- Вақте 14-сола будам, радио дар бораи рақобати Рокки хабар дод ва ман аниқ хулоса намудам, ки рақобат ба нафъи Рокки хотима меёбад, зеро дар он давру замон барои ӯ рақиб ёфтан кори душвор буд ва маҳз пайравӣ ба Рокки маро муштзан намуд, - навишта буд Муҳаммад Алӣ.
ДАВРОНИ САНГИНИ КӮДАКИВУ НАВРАСӢ
Рокки Франсис Марчиано 1 сентябри соли 1923 дар Массачусетси Амрико таваллуд шудааст. Падару модари варзишгар аз Итолиё ба Амрико муҳоҷират карда буданд, то шароити зиндагиашонро беҳтар намоянд, аммо бо сабаби маъюб будани падари хонадон дар Амрико ҳам зиндагии фарзандон бо машаққат паси сар мешуд ва модар тани танҳо оиларо таъмин мекард.
Рокки аз хӯрдӣ дар рушди ҷисмонӣ аз ҳамсолони худ ба таври ҷиддӣ фарқ мекард. Тангии рӯзгор ва масъулияти марди дувуми хона будан ӯро маҷбур месохт, ки варзишро раҳо намуда, оилаашро таъмин намояд. Барои таъмини оилаи хеш ӯ аз ҳеҷ як заҳмати сангин рӯй наметофт ва гоҳҳо барфи дари сарватмандонро тоза мекарду гоҳе зарфҳои тарабхонаҳоро мешуст ва муддате ба сифати таъмиркунандаи лӯлаҳои газ ва ронандаи мошини боркаш низ кор карда, палаи тарозуи модарро мебардошт.
БОКС ДАР АРТИШ
Соли 1943 Марчиано баъди хатми мактаби миёна ба артиш пайваст. Ӯро ба Флоти ҳарбии баҳрӣ ҷалб карда, барои хидмат ба Бритониё фиристоданд. Маҳз дар артиш Рокки имкон пайдо намуд, ки ба варзиш, аз он ҷумла ба бокс машғул гардад. Як фосилаи кӯтоҳ кифоягӣ кард, ки ӯ усулҳои боксро омӯзад ва дар мусобиқаҳои ташкилнамудаи отряд ба гунае ном ба номи Рокки буд. Қомати баланд, техникаи тез ва усулҳои фиребояш дилхоҳ рақибро дар артиш ба нокаут мефиристод. Дар мусобиқаҳои ташкилнамудаи артиш аз рӯи бокс Рокки дар 10 рақобат иштирок намуда, ҳамвора пирӯз гардидааст.
БОКСИ КАСБӢ
Дар майдони касбии бокс Рокки нахустин дидори худро соли 1947 муқобили муштзани дигари амрикоӣ Ли Персон доир намудааст. Рокки ҳарифро дар пайти дувум ба нокаут фиристода, нахустин дидорашро бо ғолибият оғоз намуд ва аз он рақобат 50 доллар фоида ба даст овард, ки чунин маблағ барои оилаи варзишгар маблағи андак набуд. Персон бошад, баъди ин набард дигар ҳаргиз ёди бокс накард ва бо ҳамин корномаи варзишии хешро хотима бахшид.
Пас аз ин рақобат Чарли Голд-ман мураббии бокс дар дафтари хотироташ маҳорати Роккиро чунин васф намуда буд:
“Вақте нахустин маротиба рақобати Роккиро тамошо мекардам, ростӣ бисёр ҳайратзада шудам, зеро ӯ тамоман хастагиро эҳсос намекард, техникааш бошад фавқулода буд. Ҳарчанд дар майдон ба қоидавайронкунӣ даст мезад, аммо ин ҳама пеши маҳорати беҳамтои муштзаниаш ночиз менамуд”.
УСТОДИ НОКАУТ
Соли 1948 барои Рокки соли комёбиҳо ба шумор мерафт, зеро варзишгар дар ин сол 11 рақобат гузаронида, дар тамоми рақобатҳо бо нокаут пирӯзӣ ба даст овардааст. Ӯ дар ин сол рақибони сарсахти бокс, ба мисли Гарри Биласари, Ҷон Эдвардс, Боби Куин, Эди Рос, Ҷим Уикс, Амфри Джексон, Бил Ҳердман, Гилберт Кардон, Боб Ҷеферсон ва Ҷим Патрикро торумор намуда буд. Маҳз дар ҳамин сол Рокки ба авҷи шуҳрати хеш расид, ки ба аксар варзишгарон давоми даҳсолаҳо даст намедиҳад.
РАҚОБАТ БО ҶО ЛУИСИ НОБИҒА
Рокки пас аз мағлуб намудани 38 муштзани сарсахту хавфнок давоми 4 соли фаъолият акнун мебоист муқобили рақиби хавфноку шикастнопазир Ҷо Луис ба майдон барояд. Аксари мухлисони бокс хатми рақобатро ба нафъи Луис медонистанд. Тахмини мухлисон низ асос дошт, зеро Рокки он мавсимро ҳамеша дар бистари беморӣ сипарӣ намуда буд. Луиси сарватманд бошад, дар ҳолати хуби варзишӣ қарор дошт ва тамринҳояш барои рақобати оянда дар беҳтарин шароит, ки сармоягузорони варзишгар дар Амрикову Аврупо омода намуда буданд, сипарӣ мегардид.
Ғайричашмдошти мухлисон Рокки аз дақиқаҳои аввал ташаббусро ба даст гирифта, ба ҳамла мегузашт. Зарбаҳояш нисбат ба рақиб дида, бештар ба ҳадаф мерасид. Қади баланду дастони дароз ҳам ба Луис кӯмак карда наметавонист. Рокки гирди рақиб давр зада, зарба мезад ва дар раунди аввал наз-дик буд Луисро ба нокаут фирис-тад, аммо ба зӯр худро ба даст гирифта, боз ба по мехест. Дар раунди дувум бошад, дигар ҳеҷ имконияте Рокки барои ҳарифи хеш боқӣ нагузошт ва бо зарбаи обдори дасти рост Ҷо Луисро нахустин маротиба дар корномаи варзишиаш шикаст дод.
Рокки баъди мағлуб намудани Луис дар рақобатҳои дигар ҳамеша бо нокаут ғалаба мекард ва рақибе пайдо намешуд, ки тоби мушти ӯро дошта бошад.
РАҚИБИ ХАВФНОК
Соли 1952 муштзани амрикоӣ Черси Ҷо ҷуръат пайдо намуда, бо Рокки мубориза карданро талаб кард. Рокки ин пешниҳодро бе дудилагӣ қабул намуд ва рақобат 23-юми сентябри соли 1952 баргузор гардид. Ин рақобат барои Марчиано бисёр гарон афтод, зеро рақиб аз ҳад пурқувват буд. Ӯ метавонист, ки Роккиро дар дақиқаҳои аввал ба нокаут фиристад, вале Рокки ҳар замон тавозунро нигоҳ медошт, сари по мехесту набардро идома медод. Дар ин рақобати басо душвору сангин Рокки тавонист дар раунди 10-ум бо нокаути техникӣ ғалаба ба даст орад. Бояд гуфт, ки Черси ягона муштзане дар таърих гардид, ки муқобили Марчиано 10 раунд мубориза бурд. Марчианои беҳамто дар он рӯз 43-юмин майдондориашро бо ғолибият ҷашн гирифт ва худи ҳамон сол қаҳрамони ҷаҳон байни сангинвазнон гардид.
Пас аз як соли рақобати мазкур Черси рақобати дувум ва ё ба истилоҳ “реванш”-ро талаб кард. Муборизаи дувум низ аз ҷониби Рокки қабул гардида, 15-уми майи соли 1953 баргузор гардид. Дар ин дидор Черси натавонист аз як раунд зиёд муқобили Рокки истодагарӣ кунад ва аз оғози дақиқаҳои аввал тавозунро аз даст дода, ба нокаут рафт.
Пас аз мағлубият Черси Ҷо мардона шикасташро эътироф намуда, Роккиро чунин васф намуда буд:
“Ҳеҷ як мубориз намехоҳад шикаст хӯрад. Аммо барои ман ифтихори бузург аст, ки на аз каси дигар, балки аз дасти Роккии бузург шикаст хӯрдам. Ту муштзани беҳамто будӣ ва беҳамто хоҳӣ монд”.
Тирамоҳи соли 1953 Рокки ҳамватани хеш Эззард Чарлз ва Дон Кокели бритониёро мағлуб намуда, барои рақобат бо дорандаи камарбанди чемпионӣ Арчи Мур ба майдон баромад, ки он набардро 61 ҳазор нафар тамошо мекард. Дар ин набард аз дақиқаҳои аввал Марчиано ба ҳуҷум гузашта, дар раунди дуввум аллакай Арчиро мағлуб карда, ҳисоби рекордӣ гузошт, яъне ӯ аз 49 рақобати гузаронидааш 43 тояшро бо нокаут анҷом дод.
ХАТМИ КОРНОМА
Рокки пас аз мағлуб намудани Арчи Мур эълон кард, ки дигар ба майдон нахоҳад баромад, зеро ин хоҳиши хонаводааш мебошад ва иброз дошт, ки оила барои ӯ аз ҳама шуҳрату сарват муҳимтару боарзиштар аст.
Баъд аз хатми корномаи варзишӣ Рокки ба тиҷорат машғул гардид. Ӯ аз рақобатҳои гузаронидааш дар тули ҳаёт 4 млн. доллар маблағ ҷамъ оварда буд, ки дар он замон соҳиби чунин маблағ гаштан, кори осон набуд. Варзишгар маблағҳои худро дар роҳи тиҷорат ва эҳсонкорӣ сарф намуда, то охири умр бошарафона зиндагӣ кардааст.
МАРГИ НОБАҲАНГОМ
31 августи соли 1969 барои олами варзиш талафоти бузург буд, зеро дар ин рӯз нобиғаи бокс Рокки Марчиано дар натиҷаи суқути ҳавопаймои шахсиаш вафот намуда, дили ҳазорон мухлисашро дар саросари гетӣ ба гирдоби ғам ғуттавар сохт.
“РОККИ БИЛБАО”
Пас аз 7 соли вафоти варзишгар, яъне дар соли 1976 коргардон ва ҳунарманди шинохтаи Ҳоливуд Силвестер Сталлоне дар бораи ҳаёт ва фаъолияти ин сеҳргари бокс филм зери унвони “Рокки Билбао”-ро ба навор гирифт, ки дар нақши марказии филм худи ҳунарманд нақш бозидааст. Дар филм тамоми зиндагии варзишгар инъикос гардида, бинандаро ба пуррагӣ ба симои ин нобиғаи бокс ошно менамояд. Дар филм баробари кӯшишу заҳмати бевоситаи варзишгар, инчунин симои мураббии Рокки Чарли Голдман, ки барои ба сатҳи як варзишгари беҳамто расиданаш хизмат кардааст, ба таври дилхоҳ инъикос мегардад.
Яҳё МАҲМАДНАБИЕВ, “ҶТ”
- Вақте 14-сола будам, радио дар бораи рақобати Рокки хабар дод ва ман аниқ хулоса намудам, ки рақобат ба нафъи Рокки хотима меёбад, зеро дар он давру замон барои ӯ рақиб ёфтан кори душвор буд ва маҳз пайравӣ ба Рокки маро муштзан намуд, - навишта буд Муҳаммад Алӣ.
ДАВРОНИ САНГИНИ КӮДАКИВУ НАВРАСӢ
Рокки Франсис Марчиано 1 сентябри соли 1923 дар Массачусетси Амрико таваллуд шудааст. Падару модари варзишгар аз Итолиё ба Амрико муҳоҷират карда буданд, то шароити зиндагиашонро беҳтар намоянд, аммо бо сабаби маъюб будани падари хонадон дар Амрико ҳам зиндагии фарзандон бо машаққат паси сар мешуд ва модар тани танҳо оиларо таъмин мекард.
Рокки аз хӯрдӣ дар рушди ҷисмонӣ аз ҳамсолони худ ба таври ҷиддӣ фарқ мекард. Тангии рӯзгор ва масъулияти марди дувуми хона будан ӯро маҷбур месохт, ки варзишро раҳо намуда, оилаашро таъмин намояд. Барои таъмини оилаи хеш ӯ аз ҳеҷ як заҳмати сангин рӯй наметофт ва гоҳҳо барфи дари сарватмандонро тоза мекарду гоҳе зарфҳои тарабхонаҳоро мешуст ва муддате ба сифати таъмиркунандаи лӯлаҳои газ ва ронандаи мошини боркаш низ кор карда, палаи тарозуи модарро мебардошт.
БОКС ДАР АРТИШ
Соли 1943 Марчиано баъди хатми мактаби миёна ба артиш пайваст. Ӯро ба Флоти ҳарбии баҳрӣ ҷалб карда, барои хидмат ба Бритониё фиристоданд. Маҳз дар артиш Рокки имкон пайдо намуд, ки ба варзиш, аз он ҷумла ба бокс машғул гардад. Як фосилаи кӯтоҳ кифоягӣ кард, ки ӯ усулҳои боксро омӯзад ва дар мусобиқаҳои ташкилнамудаи отряд ба гунае ном ба номи Рокки буд. Қомати баланд, техникаи тез ва усулҳои фиребояш дилхоҳ рақибро дар артиш ба нокаут мефиристод. Дар мусобиқаҳои ташкилнамудаи артиш аз рӯи бокс Рокки дар 10 рақобат иштирок намуда, ҳамвора пирӯз гардидааст.
БОКСИ КАСБӢ
Дар майдони касбии бокс Рокки нахустин дидори худро соли 1947 муқобили муштзани дигари амрикоӣ Ли Персон доир намудааст. Рокки ҳарифро дар пайти дувум ба нокаут фиристода, нахустин дидорашро бо ғолибият оғоз намуд ва аз он рақобат 50 доллар фоида ба даст овард, ки чунин маблағ барои оилаи варзишгар маблағи андак набуд. Персон бошад, баъди ин набард дигар ҳаргиз ёди бокс накард ва бо ҳамин корномаи варзишии хешро хотима бахшид.
Пас аз ин рақобат Чарли Голд-ман мураббии бокс дар дафтари хотироташ маҳорати Роккиро чунин васф намуда буд:
“Вақте нахустин маротиба рақобати Роккиро тамошо мекардам, ростӣ бисёр ҳайратзада шудам, зеро ӯ тамоман хастагиро эҳсос намекард, техникааш бошад фавқулода буд. Ҳарчанд дар майдон ба қоидавайронкунӣ даст мезад, аммо ин ҳама пеши маҳорати беҳамтои муштзаниаш ночиз менамуд”.
УСТОДИ НОКАУТ
Соли 1948 барои Рокки соли комёбиҳо ба шумор мерафт, зеро варзишгар дар ин сол 11 рақобат гузаронида, дар тамоми рақобатҳо бо нокаут пирӯзӣ ба даст овардааст. Ӯ дар ин сол рақибони сарсахти бокс, ба мисли Гарри Биласари, Ҷон Эдвардс, Боби Куин, Эди Рос, Ҷим Уикс, Амфри Джексон, Бил Ҳердман, Гилберт Кардон, Боб Ҷеферсон ва Ҷим Патрикро торумор намуда буд. Маҳз дар ҳамин сол Рокки ба авҷи шуҳрати хеш расид, ки ба аксар варзишгарон давоми даҳсолаҳо даст намедиҳад.
РАҚОБАТ БО ҶО ЛУИСИ НОБИҒА
Рокки пас аз мағлуб намудани 38 муштзани сарсахту хавфнок давоми 4 соли фаъолият акнун мебоист муқобили рақиби хавфноку шикастнопазир Ҷо Луис ба майдон барояд. Аксари мухлисони бокс хатми рақобатро ба нафъи Луис медонистанд. Тахмини мухлисон низ асос дошт, зеро Рокки он мавсимро ҳамеша дар бистари беморӣ сипарӣ намуда буд. Луиси сарватманд бошад, дар ҳолати хуби варзишӣ қарор дошт ва тамринҳояш барои рақобати оянда дар беҳтарин шароит, ки сармоягузорони варзишгар дар Амрикову Аврупо омода намуда буданд, сипарӣ мегардид.
Ғайричашмдошти мухлисон Рокки аз дақиқаҳои аввал ташаббусро ба даст гирифта, ба ҳамла мегузашт. Зарбаҳояш нисбат ба рақиб дида, бештар ба ҳадаф мерасид. Қади баланду дастони дароз ҳам ба Луис кӯмак карда наметавонист. Рокки гирди рақиб давр зада, зарба мезад ва дар раунди аввал наз-дик буд Луисро ба нокаут фирис-тад, аммо ба зӯр худро ба даст гирифта, боз ба по мехест. Дар раунди дувум бошад, дигар ҳеҷ имконияте Рокки барои ҳарифи хеш боқӣ нагузошт ва бо зарбаи обдори дасти рост Ҷо Луисро нахустин маротиба дар корномаи варзишиаш шикаст дод.
Рокки баъди мағлуб намудани Луис дар рақобатҳои дигар ҳамеша бо нокаут ғалаба мекард ва рақибе пайдо намешуд, ки тоби мушти ӯро дошта бошад.
РАҚИБИ ХАВФНОК
Соли 1952 муштзани амрикоӣ Черси Ҷо ҷуръат пайдо намуда, бо Рокки мубориза карданро талаб кард. Рокки ин пешниҳодро бе дудилагӣ қабул намуд ва рақобат 23-юми сентябри соли 1952 баргузор гардид. Ин рақобат барои Марчиано бисёр гарон афтод, зеро рақиб аз ҳад пурқувват буд. Ӯ метавонист, ки Роккиро дар дақиқаҳои аввал ба нокаут фиристад, вале Рокки ҳар замон тавозунро нигоҳ медошт, сари по мехесту набардро идома медод. Дар ин рақобати басо душвору сангин Рокки тавонист дар раунди 10-ум бо нокаути техникӣ ғалаба ба даст орад. Бояд гуфт, ки Черси ягона муштзане дар таърих гардид, ки муқобили Марчиано 10 раунд мубориза бурд. Марчианои беҳамто дар он рӯз 43-юмин майдондориашро бо ғолибият ҷашн гирифт ва худи ҳамон сол қаҳрамони ҷаҳон байни сангинвазнон гардид.
Пас аз як соли рақобати мазкур Черси рақобати дувум ва ё ба истилоҳ “реванш”-ро талаб кард. Муборизаи дувум низ аз ҷониби Рокки қабул гардида, 15-уми майи соли 1953 баргузор гардид. Дар ин дидор Черси натавонист аз як раунд зиёд муқобили Рокки истодагарӣ кунад ва аз оғози дақиқаҳои аввал тавозунро аз даст дода, ба нокаут рафт.
Пас аз мағлубият Черси Ҷо мардона шикасташро эътироф намуда, Роккиро чунин васф намуда буд:
“Ҳеҷ як мубориз намехоҳад шикаст хӯрад. Аммо барои ман ифтихори бузург аст, ки на аз каси дигар, балки аз дасти Роккии бузург шикаст хӯрдам. Ту муштзани беҳамто будӣ ва беҳамто хоҳӣ монд”.
Тирамоҳи соли 1953 Рокки ҳамватани хеш Эззард Чарлз ва Дон Кокели бритониёро мағлуб намуда, барои рақобат бо дорандаи камарбанди чемпионӣ Арчи Мур ба майдон баромад, ки он набардро 61 ҳазор нафар тамошо мекард. Дар ин набард аз дақиқаҳои аввал Марчиано ба ҳуҷум гузашта, дар раунди дуввум аллакай Арчиро мағлуб карда, ҳисоби рекордӣ гузошт, яъне ӯ аз 49 рақобати гузаронидааш 43 тояшро бо нокаут анҷом дод.
ХАТМИ КОРНОМА
Рокки пас аз мағлуб намудани Арчи Мур эълон кард, ки дигар ба майдон нахоҳад баромад, зеро ин хоҳиши хонаводааш мебошад ва иброз дошт, ки оила барои ӯ аз ҳама шуҳрату сарват муҳимтару боарзиштар аст.
Баъд аз хатми корномаи варзишӣ Рокки ба тиҷорат машғул гардид. Ӯ аз рақобатҳои гузаронидааш дар тули ҳаёт 4 млн. доллар маблағ ҷамъ оварда буд, ки дар он замон соҳиби чунин маблағ гаштан, кори осон набуд. Варзишгар маблағҳои худро дар роҳи тиҷорат ва эҳсонкорӣ сарф намуда, то охири умр бошарафона зиндагӣ кардааст.
МАРГИ НОБАҲАНГОМ
31 августи соли 1969 барои олами варзиш талафоти бузург буд, зеро дар ин рӯз нобиғаи бокс Рокки Марчиано дар натиҷаи суқути ҳавопаймои шахсиаш вафот намуда, дили ҳазорон мухлисашро дар саросари гетӣ ба гирдоби ғам ғуттавар сохт.
“РОККИ БИЛБАО”
Пас аз 7 соли вафоти варзишгар, яъне дар соли 1976 коргардон ва ҳунарманди шинохтаи Ҳоливуд Силвестер Сталлоне дар бораи ҳаёт ва фаъолияти ин сеҳргари бокс филм зери унвони “Рокки Билбао”-ро ба навор гирифт, ки дар нақши марказии филм худи ҳунарманд нақш бозидааст. Дар филм тамоми зиндагии варзишгар инъикос гардида, бинандаро ба пуррагӣ ба симои ин нобиғаи бокс ошно менамояд. Дар филм баробари кӯшишу заҳмати бевоситаи варзишгар, инчунин симои мураббии Рокки Чарли Голдман, ки барои ба сатҳи як варзишгари беҳамто расиданаш хизмат кардааст, ба таври дилхоҳ инъикос мегардад.
Яҳё МАҲМАДНАБИЕВ, “ҶТ”
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед