Олами муштзанон дар худ ҳазорон сиру асрори ногуфтаву нуҳуфтае дорад, ки аксар вақт майдондории фавқулода ва шодиву нишоташон дар ринг онҳоро хушбахттарин инсон муаррифӣ мекунад, аммо паси ин пардаи ҳариру зебо баъзан ҳодисаҳои даҳшатборе ҷой доранд, ки танҳо сар задан ба зиндагиномаи онҳо ин асрорро ифшо мекунад.

Эдвин Валеро ҳам баробари як муштзани ҳирфавӣ буданаш, ки дар олами бокс ҳамчун устоди нокаутҳо шинохта мешавад, зиндагиномааш пур аз азобу уқубат аст, ки бузургтарин иштибоҳаш қатли ҳамсари нозанину моҳпайкараш буд.

РӮЗГОРИ САХТУ САНГИН

Эдвин Валеро 3-юми декабри соли 1981 дар Болеро Алтои Венесуэла дар оилаи камбизоат таваллуд шудааст. Барои ҳафт нафар ҳамагӣ ду ҳуҷра мавҷуд буд: волидайн дар як ҳуҷра ва панҷ фарзанди дигар дар ҳуҷраи дигар ба сар мебурданд. Вақте ки Эдвин ҳафтсола буд, волидони ӯ аз ҳам ҷудо шуданд ва чунин омил ӯро маҷбур кард, то мактабро тарк кунаду ба модараш барои пеш бурдани зиндагӣ кумак намояд. Валеро меваҷотро аз таваққуфгоҳи Эл Вихиа бо нархи арзон харида, бо иловаи чанд пул ба фурӯш мегузошт ва рӯзи худу бародаронашро ба зӯр пеш мебурд.

Ба замми зиндагии вазнин Эдвин орзуи варзишгар шуданро аз сар бадар намекард ва дар 13-солагӣ худро нахустин бор дар риштаи таэквондо озмоиш намуд, аммо барои пардохти дарсҳо боз ҳам зиндагии қашшоқона садди роҳаш мешуд. Ӯ аз баҳри таэквондо гузашт ва ба ҳайси фурӯшандаи дучарха корро оғоз кард. Дар ин кор бахти Эдвини ташнаи варзиш омад кард, зеро соҳиби мағоза собиқ муштзан буд. Ӯ Валероро ба назди дӯсташ, мураббии бокс Оскар Ортега бурд. Ҳамин тавр, толори бокс то охири умр хонаи дигари Эдвин гардид.

ОҒОЗИ КОРНОМА

Валеро ба тамринҳо ҷиддӣ муносибат мекард. Вай ҳар рӯз пас аз кор се - чор соати хешро пурра ба тамрин мебахшид. Натиҷаи чунин талошу такопу буд, ки дар як сол дар се чемпионати кишвараш ғолиб шуд. Ӯ мехост ба олимпиадаи Сидней дар соли 2000-ум роҳ ёбад, аммо дар нимфинал аз Валдемир Перейра панҷ хол аз даст дод. Ғалабаи аз ҳама таъсирбахши ӯ соли 2000-ум дар финал мағлуб намудани қаҳрамони Бозиҳои олимпӣ Франсиско Божадои мексикоӣ маҳсуб меёфт. Ҳамин тавр, муштзан то соли 2001 86 рақобати ғайрикасбӣ гузаронида, дар 80 рақобат ғалаба ба даст овардааст.

ТАВАККАЛ БО НАРХИ ҶОН

Дар соли 2001 муштзани ҷавон бо мототсикл бо суръати 80 км/соат бе тоскулоҳ ҳаракат мекард ва нохост идораро аз даст дода, ба мошин бармехӯрад ва шаш метр дуртар аз худрав ба замин меафтад. Дар натиҷа косахонаи сари варзишгар мешиканад. Валеро таҳти назорати табибон нуҳ моҳ табобат гирифта, шифо меёбад, аммо табибон дигарбора ба майдони бокс баромадани ӯро тавсия намедиҳанд. Замоне, ки табиб корномаи муштзанро зери суол бурд, Валеро ба ин хулоса зид баромад ва пас аз табобат чун гузашта тамринҳоро аз сари нав оғоз намуд.

ДИНАМИТ

Садама корномаи Валеро як мавсим ба таъхир андохт. Ӯ нахуст мусобиқаашро пас аз садама 9-уми июли соли 2002 дар Каракас бо ғолибият анҷом дод, ки дар он ҳамватани худ Эдуардо Эрнандесро дар пайти дуввум бо нокаут мағлуб кард.

Валеро пас аз чанд баромади муваффақона ба худ лақаби “Динамит”-ро гирифт, зеро рақибонаш пас аз мубориза эътироф мекарданд, ки дар дастпӯшакҳои ӯ ба мисле, ки динамит нуҳуфтааст ва ҳар зарбааш барои дилхоҳ рақиб хатари беҳушӣ дошт.

Дар тули якуним сол, Эдвин 12 рақобат гузаронида, дар ҳамааш пеш аз муҳлат тариқи нокаут ғолиб омадааст. Чунин муштзанро нодида гирифтан ҳам гуноҳу ҳам таҳқири варзиш буд, ба ҳамин хотир соли 2003 ширкати Оскар Де Ла Ҳойя “Golden Boy Promotions” ба Эдвин таваҷҷуҳ зоҳир кард ва худи ҳамон мавсим варзишгар тамринҳояшро дар Вернони Калифорния оғоз намуд. Шарики тамриниаш муштзанони шуҳратёри он замон Эрик Моралес ва худи Де Ла Ҳойя маҳсуб меёфтанд.

Дар мавсимҳои соли 2003 то 2006 Эдвин дар Иёлоти Муттаҳида 7 рақобат гузаронид, ки дар ҳамааш ҳамвора пирӯз гардид. Хавфноктарин рақиби ӯ дар ин мавсим Весенте Маскерои панамагӣ ба ҳисоб мерафт. Рақобати варзишгарон бисёр тезутунд давом мекард, ҳеҷ кадом таслим шудан намехост, ҳатто наздик буд Валеро ба нокаут равад. Вале дар раунди 6-ум Эдвин ду зарбаи пайиҳами обдор зад ва кор бо ҳамин тамом шуд. Панамагӣ то он замон 24 рақобати бебохт дошт, аммо дар ин вохӯрӣ шаҳди талхи бохтро аз дасти Динамит нӯш кард.

ДӮСТӢ БО ПРЕЗИДЕНТ

Пас аз мағлуб намудани рақиби сарсахте чун Весанта шуҳрати Эдвин дар олами бокс даҳчанд гардид ва дар кишвараш баробари одами рақами як эътибор дошт. Дар ин баробар варзишгар дӯсти наздики президенти онвақтаи Венесуъла Уго Чавес ба шумор мерафт ва дар қафаси синаи хеш парчами Венесуэларо бо расми Чавес холкӯби карда буд, ки ин амал садоқати як варзишгарро ба роҳбари давлат нишон медод.

Эдвин дар якуним сол, яъне дар мавсими соли 2006 ва аввали соли 2007 чаҳор маротиба камарбанди WBA-ро муқобили рақибони пурзӯру тавоно ба мисли Мишел Лосада, Нобухито Ҳомно, Саид Савалета, Такехиро Шимадоро ҳимоя намуда, ҳар чорро пеш аз муҳлат мағлуб кардааст ва ин натиҷа ӯро ба муштзани бомаҳорати Филипинӣ Мен Пакяо баробар намуда буд.

ТАҲРИМОТИ НООДИЛОНА

Дар соли 2009 ба Валеро дубора иҷозат дода шуд, ки дар Иёлоти Муттаҳидаи Амрико рақобат гузаронад ва набарди варзишгар 4-уми апрели соли 2009 дар Техас баргузор шуд. Рақиби Валеро Антонио Питалуаи колумбиягӣ маҳсуб меёфт. Дар сонияҳои аввали даври дуюм, Эдвин варзишгари колумбиягиро накдаун кард. Питалуа аз ҷояш бархоста, рақобатро идома доданӣ буд, вале борони зарбаҳои сангини Динамит индафъа рақибро ба нокаут равон кард, ин ҳангомаи дигари Эдван Валеро дар қалби Амрико буд.

Пас аз рақобат бо Антонио Амрико дигарбора вуруди Динамитро ба ин кишвар манъ кард ва нисбаташ таҳримоти якумра эълон намуд.
- Маро барои ташхиси тиббӣ фиристоданд. Вақте ҳама ташхисҳоро супоридам, духтур аз ман пурсид, ки холкӯбии синаам чӣ маъно дорад? Ва ман бо эҳтиром пурсидам: ин ташхиси физиологӣ аст ё ташхиси равонӣ? Вай асабонӣ шуд ва ба ман гуфт, ки либосатро пӯш. Баъдтар сафорат ба ман гуфт, ки ман бо тавсияи табиб дигар ҳаққи раводидро ба Амрико надорам”. Нақл мекунад сомонаи “El Herald” аз забони Валеро. Варзишгар бар он бовар буд, ки маҳз расми Чавес дар сари синааш амрикоиҳоро асабӣ кард ва онҳо дигар иҷозат надоданд, ки Валеро дар кишварашон ҳунарнамоӣ кунад.

МУБОРИЗАИ ОХИРИН

6-уми феврали соли 2010 Эдвин бори нахуст барои ба даст овардани бонуфузтарин камарбанди муштзани WBC бо қаҳрамони ҷаҳон дар вазни сабук ва дорандаи ин камарбанд Де Маркои мексикои дар майдони рақобат гардид.

Дар пайти аввал муштзани мексикоӣ қоидавайронкунӣ намуда, бо оринҷ ба рӯи Эдвин зарба мезанад ва дар натиҷа хун аз сару рӯи варзишгар ҷорӣ мегардад. Ин амал Динамитро ба хашм овард ва ӯ рақобати худро нишон дода, Де Маркоро дар пайти севум торумор мекунад, ки ин буд 27-умин рақобат, 27-умин ғалаба ва 27-умин нокаути Эдвин Валеро. Дар ин дидор касе тасаввур намекард, ки ин охирин рақобати муштзани беҳамтову шикастнопазир ва охирин дурахши ситораи бокс дар майдон хоҳад буд. Мухлисони варзишгар бар он бовар буданд, ки набарди ояндаи ӯро муқобили Мен Пакяои филиппинӣ тамошо мекунанд, аммо нақшаву ҳадафи тақдир дигар буд.

ГАРДИШИ ТАҚДИР

18-уми апрели соли 2010 ҷасади Ҷенифер Виераи 24-сола аз дохили яке аз ҳуҷраҳои меҳмонхонаи Венесуэла сарду беҷон пайдо мегардад. Дар ин ҳодисаи мудҳиш шавҳари Виера муштзани бомаҳорату шикастнопазир Эдвин Валеро гумонбар дониста шуд.

Пас аз исботи ҳодисаи мазкур Валеро дигар ба рӯи фарзандонаш нигоҳ карда наметавонист, аз ҷониби дигар азоби виҷдон оромаш намегузошт ва ҳамин тавр 19-уми апрели соли 2010 варзишгар дар боздоштгоҳи пулис худро ба дор овехт. Он замон Эдвин ҳамагӣ 28 сол дошт.
Эдвин Валеро барои аксарият чун муштзани фавқулода ва мағлубнашуда бо сабти 27 рақобати бебохт, ки ҳамаашро бо нокаут анҷом додааст, боқӣ хоҳад монд.

Яҳё МАҲМАДНАБИЕВ, “ҶТ”