Ба хотири омода намудани мураббиёни касбӣ Раҳмонов Сайраҳмон директори муассисаи давлатии “Маркази ҷумҳуриявии методӣ”-и Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, китоби “Маҷмӯи дастурҳои методӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш”-ро таҳия намудааст, ки барои фаъолияти кормандони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар муассисаҳои тайёрӣ ва таълими варзишӣ, муассисаҳои таҳсилоти олӣ ва миёнаи касбӣ, клуб ва ташкилотҳои ҷамъиятӣ варзишӣ, донишҷӯёни муассисаҳои таҳсилоти олӣ ва миёнаи касбӣ бо ихтисоси тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, методист, мураббӣ, дастурдеҳ ва умуман ба ҳама нафароне, ки дар соҳаи варзиш фаъолият доранд, тавсия дода мешавад. Дар бораи паҳлуҳои гуногуни ин маҷмӯа бо эшон суҳбате доштем, ки фишурдаи онро манзуратон мегардонем.

- Лутфан мегуфтед, ки мафҳуми асосии ин китобро чӣ дар бар мегирад?

- Китоби мазкур соли 2020 бахшида ба ҷашни 30-солагии истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо теъдоди 1000 адад мавриди чоп қарор гирифт. Ин китоб аслан барои тамоми кормандони соҳаи варзиш тавсия дода мешавад. Мақсади таҳияи китоб он буд, ки мо соли 2018 вақте, ки аттестатсияи кормандони муассисаҳои таълимӣ ва тайёрии варзишро баргузор намудем, дар он теъдоди зиёда аз 3000 нафар ҳайати маъмурият ва мураббиёни аз 118 муассисаҳои тайёрии варзишӣ иштирок намуданд. Дар он сатҳи пасти дониши касбии мураббиён ва хайати муассисаҳои варзишӣ ба назар расид ва ман тасмим гирифтам, як китобе чоп кунам, ки ҳамчун роҳнамои кормандонии соҳаи варзиш бошад. Дар соли 2019 мо таҳияи китобро оғоз кардем ва хушбахтона дар аввали соли 2020 китоби мазкур таҳия, тасдиқ ва чоп шуд, ки имрӯз қариб тамоми кормандони соҳаи варзиш дар муассисаҳои тайёрии варзиш дар назди сохторҳои Кумита бо китоби мазкур таъмин шуда истодаанд. Бояд гуфт, ки дар ин китоб зиёда аз 100 дастури методӣ ҷамъ шудааст, ки тамоми ҳуҷҷатҳои меъёрие, ки дар соҳаи варзиш фаъолияти мактабро ба танзим медарорад, дар дохили китоб ҳамчун намуна вобаста ба талаботи бандҳои низомномаи муассисаҳои варзишӣ, ки бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 30-юми декабри соли 2019 тасдиқ шудааст, оварда шудаанд.

- Ба андешаи шумо, китоби мазкур то куҷо дастурамал барои муррабиёни соҳаи варзиш шуда метавонад?

- Агар китобро мутахассиси соҳаи варзиш аз худ кунад, боварии комил дорам, ки дар кадом сатҳе, ки набошад, вай як мутахассиси беҳтарин ба ҳисоб меравад, чунки тамоми нозукиҳое, ки вобаста ба самти кори мураббӣ ва ҳайати маъмурияти муассисаҳои варзишӣ имрӯз зарур аст, дар он ҷо дода шудааст. Барои мисол тамоми ҳуҷчатҳое, ки дар мактаб вобаста ба талаботи имрӯза, ки қарори Ҳукумат онро тасдиқ кардааст, ин ҳуҷҷатҳо дар китоби мазкур дар шакли намуна оварда шудааст ва мутахассис метавонад, ки танҳо бо дигар кардани номи муассиса ва ному насаби ҳамон шахс аз ин китоб истифода барад. Инчунин дар китоб зиёда аз 22 номгӯйи намудҳои варзише, ки имрӯз дар Ҷумҳурии Тоҷикистон маъмуланд, талаботҳое, ки вобаста ба намудҳои варзиш аст, оварда шудаанд, ки мутахассис бояд онҳоро донад. Ин китоб бештар барои муррабиёни ҷавон тавсия дода мешавад. Дар китоби номбурда тарзи дуруст пур кардани нақшаҳои кории солонаи муррабӣ, дуруст пур кардани дафтари баҳисобгирии кори муррабӣ, дуруст пур кардани дафтарчаи меъёрии варзишгар, умуман дуруст таҳия намудани тарифгузории муррабиён, ҷадвали машғулият, нақшаи кори методист, барномаҳои тайёрии варзишӣ вобаста ба талаботе, ки имрӯз стандартҳои давлатии тайёрии варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон талабот дорад, ҷамъ оварда шудааст.

- Барои омода намудани як варзишгари сатҳи байналмилалӣ ба як мураббӣ чӣ бештар лозим аст, методика ё амалия?

- Барои омода намудани варзишгари бомаҳорат якчанд омилҳое ҳастанд, ки ҳамаи ин омилҳо дар мурраббӣ бояд бошад. Мураббие, ки варзишгари бомаҳорат тайёр мекунад, вай бояд пеш аз ҳама маҳорати касбии баланд дошта бошад, сифатҳои педагогӣ, равоншиносӣ, самти физиологӣ ва тамоми он самтҳое, ки ба тайёр кардани варзишгар вобастагӣ дорад, аз ҳамаи он бояд бархӯрдор бошад. Аз технологияи имрӯза бояд истифода карда тавонад. Мутаассифона, имрӯз муррабиёни беҳтарин дар Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият доранд, лекин бархеи онҳо аз сифатҳое, ки номбар кардам, танқисӣ мекашанд. Пеш аз ҳама психологияи варзишгарро донистан даркор, яъне ки мураббӣ нафари тарбиятгар аст. Вай дар се самт варзишгарро тарбия мекунад, тарбияи ахлоқӣ, тарбияи ҷисмонӣ ва тарбияи руҳӣ. Ин се самтро мураббӣ пеша карда варзишгарро тайёр кунад. Умуман барои як мураббии касбӣ беҳтар аст, ки ҳам методикаро донаду ҳам дар амалия хуб бошад.

- Дар шаш моҳи охир маркази методӣ чӣ корҳоро ба анҷом расонидааст?

- Бояд гуфт, ки дар ҳамин нимсола новобаста ба мушкилиҳое, ки дар ҳамин давра буд, мо аллакай панҷ семинар ва курсҳои такмили ихтисос дар ҳамкорӣ бо Муассисаи давлатии маркази такмили ихтисоси кормандони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш гузаронидем. Инчунин шаш номгӯи барномаҳои тайёрии варзиширо бо забони тоҷикӣ таҳия кардем.

- Омодагиҳои мактаби варзишӣ барои ҷашни 30-солагии истиқлолият чӣ гуна аст?

- Вобаста ба Ҷашни 30-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мо тасмим гирифтем, ки се номгӯи китобро нашр кунем, ки яке аз онҳо аллакай чоп шуд. Ин ҳамин китоби “Маҷмӯи дастурҳои методӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш” аст. Китоби дигаре, ки то ҷашни мазкур бояд омода гардад, вобаста ба таърихи 150- солаи варзиши як ноҳия аст, ки ба ҷашни Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бахшида мешавад.

Мусоҳиб Садбарг СУЯРОВА,
“ҶТ”