Варзиш мактаби бузурги ҷавонмардиест, ки дастпарварони худро қудратманду тавоно сохта, миёни аҳли башар шуҳратманду номашонро рӯйи ҷаридаи олам сабт менамояд. Ҳамакнун сухан бобати варзишгаре меравад, ки дар дунёи варзиш кӯҳансолтарин ҳисобида шудааст.

Оскар Ҳомер Свон 20 октябри соли 1847 дар Шербу, округи Гетеборги кишвари Шветсия таваллуд ёфта, 1 майи соли 1927 дар шаҳри Стокҳолм вафот намудааст. Свон тирандози шветсиягӣ, се карат қаҳрамони Бозиҳои олимпӣ, қадимтарин чемпион ва қадимтарин медалдор дар таърихи Бозиҳои олимпӣ буда, дар се олимпиада - солҳои 1908, 1912 ва 1920 иштирок намудааст. Ӯ барандаи се медали тилло, як нуқра ва ду биринҷӣ мебошад.

Солҳои зиёд унвони куҳансолтарин қаҳрамони Бозиҳои олимпӣ дар дунёи варзиш бо номи ӯ боқӣ мондааст. Аҷиб аст, ки Оскар карйераи аввалини варзишии худро дар 60-солагӣ оғоз намуда, дар мусобиқаҳои тирандозӣ ширкат варзидааст. Аввалин иштирокаш дар Бозиҳои олимии Лондон-1908 буд. Вақте ки Оскар Свон аввалин медали тиллои олимпиро дар соли 1908 ба даст овардааст, ки он вақт синну солаш аз 60 боло буд. Аммо ин медали бадастовардааш ӯро куҳансолтарин қаҳрамони Бозиҳои олимпӣ насохт, зеро қаҳрамони ирландӣ Ҷошуа Милнер, ки ҳамзамон дар мусобиқа ҳамроҳ бо Свон иштирок менамуд, дар мусобиқаи тӯфангчаҳои озод дар масофаи 1000 ярд ғолиб омад. Свон, ки дар ин мусобиқа аз Милнер ҳамагӣ чанд моҳ хурдтар буд, унвони куҳансолтарин қаҳрамонро касб карда натавонист. Мақсади ягонаи Свон қаҳрамони ҷаҳон шудан ва медали тиллои Бозиҳои олимпиро ба даст овардан буд. Пас аз 4 сол бо кӯшишҳои зиёд дубора Свон дар дувумин олимпиадаи худ, дар синни 64-солагӣ тавонист, дар сабқати тирандозӣ медали тилло ба даст оварад. Баъд аз Бозиҳои олимпӣ дар Стокҳолм соли 1912, Свон унвони кӯҳансолтарин медалдори Бозиҳои олимпиро ба даст овард. Маротибаи сеюми Бозиҳои олимпии соли 1920, ки дар Антверпен баргузор шуда буд, Оскар боз иштирок кард. Вай дар 72 - солагӣ дар ин мусобиқа медали нуқра ба даст овард. Аз он вақт инҷониб куҳансолтарин қаҳрамон дар таърихи Бозиҳои олимпӣ эътироф гардидааст. Маврид ба қайд аст, ки аз он вақт то инҷониб, ин маҳдудияти синнусолиро касе аз варзишгарони ҷаҳон паси сар накардааст. Оскар Свон пиронсолтарин қаҳрамони олимпӣ дар синни 72-солагӣ гардидааст. Варзишгар дар Олимпиадаи соли 1924 иштирок карданӣ буд, аммо бинобар бад шудани вазъи саломатиаш иштирок карда натавонист.

Оскар Свон бо вуҷуди маҳорати беҳамтои тирандозиаш, боз баъзе хислатҳои аҷибу ҳайратоваре низ дошт. Вай ҳамеша бо як либос- кӯлоҳ ва пироҳани сиёҳ ба мусобиқаҳо мебаромад. Свон ришу мӯйи дароз дошт ва маҳз асрори муваффақиятҳояшро низ дар шамоилаш медид. Барои ӯ ба ҷуз аз гирифтани медали тилло, медалҳои нуқраву биринҷӣ ҳеҷ аҳамияте надошт. Дар кадом мусобиқае, ки Свон медали нуқра ва ё биринҷиро ба даст меовард, ё ба шахси якуми вохӯрдааш медод ва ё онро мепартофт.

Оилаи Свон яке аз сулолаҳои муваффақтарин дар таърихи Бозиҳои олимпӣ сабт гардидааст. Ӯ ҳамроҳи писараш низ дар мусобиқаҳои зиёди тирандозӣ ширкат варзидааст. Онҳо – падар ва писар тавонистаанд, то охири умрашон 15 маротиба ҷоизаҳои олимпиро ба даст биёранд.

Қ. МАҲМАДҶОНОВ,
“ҶТ”