Гран-При. Сабқате, ки имсол низ тавонист, беҳтаринҳоро аз тамоми гӯшаву канори олам ба ҳам оварад. Тантанаи ҷудои ҷаҳонӣ имсол дар пойтахти кишвари офтобрӯяамон – Тоҷикистон танинандоз гашт. Варзишгарони мо дар мусобиқаи мазкур вазифаи даҳчандро ба дӯш гирифта, бо неруву матонати тоҷикона ба майдон омаданд ва бо натиҷаи беҳтарин – се медали тилло, се нуқра ва як биринҷӣ мавқеи Тоҷикистонро ба садри ҷадвали мусобиқа бароварданд.

Сомон Маҳмадбеков аз зумраи варзишгаронест, ки дар Гран-Прии Душанбе-2023 дурахши хубе карда, яке аз нишонҳои заррини рақобатро моли худ кард. Сомон дар сабқатҳо зери вазни 81 кг баромад намуд.

Ӯ рақобатҳои мазкурро аз даври дуюм оғоз кард. Дар даври дуюм Сомон бо намоянда аз ҳамсоякишвари Узбекистон вориди рақобат гардид. Рақобати ин ду варзишгар пуршиддат ҷараён гирифт. Дар вақти асоси натавонистанд ғолибро муайян намоянд. Рақобат ба вақти иловагӣ кашида шуд. Сомон нисбат ба ҳарифи худ чолоктар буд. Ин боис гашт, то ҳарифи ӯ бо ҳарос сабқат намояд. Ин аз зери чашми довари мусобиқа низ дур намонд. Аз ҳамин сабаб Ҳикматулло бо гирифтани се шидо дар рафти сабқат аз идомаи он бенасиб монд ва Сомон ба даври навбатӣ роҳ ёфт.

Дар даври сеюм Сомон рақиби худ Болор-Очир Герелтуйа аз Муғулистонро шикаст дод. Сомон дар ин давр аз худ маҳорати баланд нишон дод ва тавонист дар вақти асосӣ аниқтараш пас аз гузашти 42 сонияи сабқат ҳарифи худро бо имтиёзи иппон мағлуб намояд.

Ин иппони Сомон боис гашт, то варзишгарони дигар дарк намоянд, ки ӯ дар ин сабқатҳо нафари тасодуфӣ нест ва бояд Сомонро ба чашми як ҳарифи содда напиндоранд. Ҷиасомо Гамбаи итолиёӣ ҳарифи навбатие буд, ки Сомон ӯро мағлуб намуд. Сомон дар ин рақобат тавонист ҳарифи худро ба тахтапушт дар замин нигоҳ дорад ва соҳиби як вазари гардад. Дар идомаи рақобат ҳарчанд Сомон имтиёзи пирӯз шуданро дар даст дошт, аммо рақобатро шиддатноктар мекард. Дар ин росто аз дасти ҳариф коре бар намеомад. Зеро раҳоӣ аз чанголи ба қавле оҳанини Сомон кори саҳлу сода набуд. Довар низ аз тарафи дигар шидои дуюмро низ ба Ҷиасомо Гамба нишон дод. Сомон бошад, то охири сабқат ба ҳариф фурсати ҳамларо надод ва худ рафти сабқатро пурра зери назорат гирифта буд. Ҳамин тавр, вақти асосии сабқат низ ба анҷом расид ва Сомон бо ба даст овардани як имтиёзи вазари роҳи худро ба финали мусобиқа ҳамвор кард. Тантана ва шӯру шавқи мухлисон ва ҳаводорон дар Душанбе ҳадду канор надошт.

Дар даври финалии сабқат зери вазни 81кг ду номовари тоҷик, ду нафаре, ки дар мусобиқоти гуногуни ҳам дохилӣ ва ҳам хориҷӣ борҳо шаъну шарафи Тоҷикистонро баланд бардоштаанд, ба ҳам омаданд. Инҳо Сомон Маҳмадбеков ва Шодмон Ризоев буданд. Ҳаводорон дар ин давр шоҳиди финали тоҷикона гардиданд. Вазифаи онҳо дар ин сабқат танҳо ҳаводорӣ ва ҷашнгирӣ аз пирӯзии варзишгарон буд. Зеро аз ду сар барои кишвари мо ду медал яке тилло ва дигари нуқра таъин шуда буд. Варзишгарон ба майдон омаданд ва рақобати тоҷиконаи мусобиқаи байналмилалӣ оғоз гардид. Шодмон низ барои роҳ ёфтан, то ин марҳила рақобатҳои сахтеро анҷом дод. Ӯ дар чаҳор давр чаҳор рақиби пурқуввати худро шикаст дод ва то ба ин марҳила роҳ ёфт.

Ҳарду варзишгар даст ба гиребон шуданд. Таҷрибаи Сомон дар ин гуна сабқатҳо бештар буд. Аммо дар ин чанд соли охир Шодмон низ хеле хуб тавонист худро муаррифӣ намояд. Рақобат аз аввал то ба охир бо як шӯру ҳаяҷони хоси ҳам мухлисон ва ҳам варзишгарон ҷараён гирифт. Аз аввали сабқат то ба охир варзишгарон ба ҳамдигар ҳамла мекарданд ва баҳри ба даст овардани имтиёз талош менамуданд. Таҷриба дар ҳама ҳолат беҳтар аз қувваи бозуст. Ин буд, ки Сомон дар ин сабқат дар ҳаяҷон наафтод ва тавонист тамоми кӯшишҳои Шодмонро баҳри ба даст овардани имтиёз аз байн барад ва дар ин баробар худ низ ба ҳамла гузашт. Ҳамин тавр, Шодмон бо гирифтани се шидо ё худ корти зард шикаст хӯрд ва Сомон дар ин сабқат пирӯз гашт.

Ҳамин тавр, Сомон Маҳмадбеков дар корномаи хеш боз як ҷоизаи ҷадидеро сабт намуд ва ба ин муносибат Суруди миллии Тоҷикистон дар ин мусобиқаи ҷаҳонӣ садо доду Парчами мо парафшон гашт.

САФАРИ ХОТИРМОН

Сомон мутаваллиди соли 1999 дар шаҳри Иркутски Федератсияи Русия мебошад. Қиссаи таваллуди ӯ низ ҷолиб аст. Волидайни Сомон сокинони ноҳияи Ванҷи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон мебошанд. Онҳо барои дидорбинӣ аз хешу ақрабо ба шаҳри Иркутск сафар мекунанд. Сомон низ дар ҳамин шаҳр таваллуд шудааст. Падари Сомон низ дар ин робита чунин қайд мекунад:

“Мо вақте дар Русия будем, Сомон таваллуд шуд. Он рӯзҳо 1100 - солагии асосгузори давлати Сомониён – Исмоили Сомонӣ ҷашн гирифта мешуд. Ба хотири ин шахси бузургвор бо оилаам тасмим гирифтем, то номи аввалин писари мо Сомон шавад”.

Пас аз ин волидайни Сомон дигарбора ба Ватан бармегарданд. Сомон низ дар ВМКБ ба воя мерасад. Ҳангоми ба 6-солагӣ расидан, Сомон назди падар барои ба толори варзишӣ рафан, бисёр исрор менамояд. Падар низ шавқи беандоза нисбати варзиш доштани Сомонро пай бурда, хоҳиши ӯро қабул мекунад. Ба варзиш машғул шудан дар хуни Сомон буд. Зеро бобо ва амакҳояш ҳамагӣ варзишгар буданд. Мактаби варзишӣ кӯдакони синни 12 – 14 - сола болоро қабул мекард. Он замон Сомон нисбат ба дигар ҳамсинну солони хеш хурдҷуссатар буд. Бинобар ин, вақте ӯро ба мактаби варзишӣ мебаранд, мураббӣ Муҳаммадшариф Сулаймонов ӯро қабул намекунад. Баъд аз хоҳишу исрори зиёди падар Сомонро барои тамошои тамринҳо иҷозат медиҳанд. Ҳамин хел, баъди ду сол Сомон аз тамошо ба тамрин гузашт ва дар доираи наврасони аз худаш калон қувваозмоӣ намуд.

Тирамоҳи соли 2008 амаки Сомон - Эргаш Маҳмадбеков ба хонаи онҳо меҳмон мешавад. Ҳангоми бозгашт Сомон низ ӯро ҳамроҳӣ кардан мехоҳад. Мехост он ҷо бо писари амакаш Маҳмадбек Маҳмадбеков, ки ӯ низ ба варзиш машғул аст, тамрин кунад. Волидайн ба ин тасмими ӯ зид буданд. Чунки писар хурд буд ва ҳоло ҷудоӣ аз хонаи падар ва ғарибиро намедонист. Аммо Сомон аз замони кӯдакии худ баҳри расидан ба ҳадафҳо бисёр ҷиддӣ буд. Ба якравӣ, хоҳиши бениҳоят зиёд доштан ва ашки чашмаш тоб наоварда, падару модар барои рафтани ӯ ба Русия розигӣ доданд. Ҳамин тавр, Эргаш Маҳмадбеков дар бозгашт Сомонро барои идомаи тамрин ҳамроҳи худ ба шаҳри Иркутск мебарад. Зеро он ҷо толори варзишии ҷудо барои кӯдакон ифтитоҳ гардида, ҳамсолони ӯ, аз ҷумла писарамакаш Маҳмадбек Маҳмадбеков машқ мекарданд. Сомон дар Русия машқу тамрин мекард ва дар мусобиқоти байналмилалӣ аз номи Тоҷикистон баромад менамуд.

ДАСТОВАРДҲОИ БУЗУРГТАРИНИ СОМОН

Сомон Маҳмадбеков иштирокдори мусобиқаҳои сатҳи ҷаҳонӣ, аврупоӣ ва осиёӣ буда, миёни тоҷикон аввалин варзишгарест, ки аз Қаҳрамонии ҷудои ҷаҳон миёни ҷавонон дар моҳи октябри соли 2017 шаҳри Загреби Хорватия нишони биринҷиро ба даст овард. Ҳамзамон, Сомон нахустин қаҳрамони ҷудои ҷаҳон миёни ҷавонон аз Тоҷикистон мебошад, ки моҳи октябри соли 2019 дар Марокаш нишони тиллоро ба гардан овехт. Моҳи августи соли 2019 дар Қаҳрамонии ҷудои ҷаҳон миёни мардон Токио-2019 ширкат карда, барандаи мақоми ифтихории 5-ум шуд. 23 ноябри соли 2019 дар шаҳри Осакаи Ҷопон дар мусобиқаи бонуфузи “Тоскулоҳи бузурги Осака-2019” сазовори мақоми сеюм гардид. Сомон айни замон дар радабандии ҷаҳонии ҷудо мавқеи 24-умро касб кардааст.

Ҳошим РАҲМАТУЛЛОЕВ, “ҶТ”