Агар мо ба гузаштаи на он қадар дур, танҳо як сол қабл баргардем, оё дар тафаккури худ баргузории мусобиқаҳои варзишро дар фазои маҷозӣ қабул карда метавонистем? Воқеан, тасаввур карданаш ғайриимкон аст. Зеро ҳеҷ гоҳ шуури худро ба бовар кардани махсусан мусобиқаҳои варзишӣ дар шакли онлайнӣ водор намекардем, чун медонистем, ки чунин тарзаш номумкин аст. Аммо гузашти айём метавонад тамоми чизро ба куллӣ тағйир диҳад.

Хавфу хатар ва таъсирҳои сартосарии пандемияи ҷаҳонӣ ё COVID-19 зарбаҳои дақиқу бемавқеи худро аз соҳаи варзиш низ дареғ надошт. Он дар як муддати кӯтоҳ тавонист таъсири ҷиддии худро ба тамоми самтҳо, аз ҷумла чорабиниҳои варзишӣ расонида, баргузории ҳама намудҳои мусобиқотро манъ гардонад. Мутаассифона ин вабои озордиҳанда ба тарзи ҳаёти солим дигаргунии комил ворид намуд. Ҳангоми карантини марбут ба пандемияи COVID-19 баргузории бисёре аз чорабиниҳои варзишӣ ғайриимкон гашт ва санаҳои онҳо гаштаю баргашта ба таъхир гузошта шуданд. Федератсияи байналмилалии варзиши сабук дар ҷаҳон формати наверо таҳия кард, ки дар он беҳтарин варзишгарони ҷаҳон метавонанд бидуни тамос - ҳар кадоме дар ҷойҳои худ баромад кунанд. Акнун тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар як замони кӯтоҳ ба фазои маҷозӣ гузашт.

Имрӯз мусобиқаҳои асосии варзиши сабук бо қоби нав рушд мекунанд. Дигар варзишгарон дар як қолаби шахшуда будан намехоҳанд. Федератсияҳои байналмилалии давлатҳои минтақа ва ҷаҳон барои ҳалли ин масъала роҳи баргузории мусобиқаҳои онлайниро дар фазои маҷозӣ пеш гирифта, идомаи бештари аз варзишҳо аз ҷумла бозиҳои шохмот, теннис, таэквон-до, бозиҳои футбол, сабқатҳои гӯштинро бе иштироки тамошобин дар шакли онлайн доир намуда истодаанд. Чунончи намояндаи варзиши таэквон-до ва кикбоксинг Садриддин Ёқубов қайд намуд: "Ин марҳила албатта осон нест, аммо мо низ бояд кор кунем. Ҳатто онлайн. Аммо дар он сурат ин ҷаҳон дигар хоҳад шуд, ки ба варзиш аз ин ҳам зиёдтар рӯ биоварем. Ҳоло бисёр мусобиқаҳо бидуни тамошобинанд”.

Аллакай озмунҳои маҷозӣ дигар ҳайратовар нестанд. Моҳияти амал чунин аст: амали ҳар як иштирокчӣ дар гӯшаҳои гуногуни ҷаҳон дар камера ба навор гирифта шуда, сипас вақти нишондодаи онҳо муқоиса карда мешавад.

Маврид ба зикр аст, ки дар марҳилаи пандемия формати нави баргузории мусобиқаҳо дар кишварҳои гуногун таҷриба шудааст. Масалад баргузории чемпионати шоҳмотро дар шакли онлайн аввалин шуда Қирғизистон доир намуд, ки дар ин бора президенти Федератсияи шоҳмоти Ҷумҳурии Қирғизистон Талант Мамитов хабар медиҳад. Ҳамчунин баргузории аввалин чемпионати онлайнӣ аз рӯи намуди таэквон-до ва "Ушу” дар Федератсияи Россия ба қайд гирифта шуд, ки дар он зиёда аз 900 варзишгар аз 27 кишвари дунё ширкат варзида, дар фазои маҷозӣ баҳогузорӣ гардиданд.

Ба гуфтаи Магнус Карлсен ташкилкунандаи мусобиқаи виртуалии шоҳмот, ки дар сомонаи расмии “Российская газета” (RG.RU) навиштааст: “Гузаштан ба режими онлайн ягона қарори дуруст ва мантиқӣ аст. Шоҳмот дар ҷаҳони варзиш беназир аст, зеро моҳияти бозӣ вобаста аз он, ки ҳаракатҳо дар тахтаи чӯб ё дар экрани компютер сурат мегиранд, тағйир намеёбад. Ин як лаҳзаи таърихист. Бо назардошти имконияти идомаи бозиҳои касбӣ дар онлайн мо на танҳо имконият дорем, балки дар назди бозингарон ва мухлисони ҷаҳон масъулият ҳам дорем. Дар сурати набудани дигар намудҳои варзиш, онҳо метавонанд ба тамошои шатранҷи касбӣ машғул шаванд”.

Мусобиқаҳои онлайн оид ба яхмолакбозӣ низ аллакай дар давраи пандемия дар бисёре аз кишварҳои ҷаҳон воқеъ шудаанд. Аз ҷумла: “Амрикоиҳо формати ғайриоддиеро санҷиданд, ки натиҷааш мусбӣ баромад. Федератсияи яхмолакбозии ИМА роҳи ҳалли ғайриоддиро интихоб намуд - он силсилаи мусобиқаҳои онлайн “International Selection Pool Points Challenge” ташкил намуд. Дар ин мусобиқа беш аз 100 варзишгар аз тамоми риштаҳо (ҳам наврасон ва ҳам калонсолон), аз ҷумла аъзои тими миллии ИМА ширкат варзиданд. Ҳар як иштирокчии мусобиқа бояд барномаи яхмолакбозиро тай намуда, савораро дар як гирифтан сабт кунад ва ба ҳакамон фиристад. Доварони Иттиҳоди байналмилалии яхмолакбозӣ (ISU) натиҷаро баҳогузорӣ менамоянд”-менависад, sport.business-gazeta.

Дар воқеъ имрӯз олами маҷозии варзиш ҷойгузини олами воқеӣ гардидааст. Ин шояд як раванди муваққатӣ ва ба таври маҷбурӣ бошад, алалхусус бо назардошти вазъи мавҷудаи эпидемиологӣ. Аммо, ҳамаи инҳо дар интернет, тавре ки ҳоло мӯд шудааст, ҷойгузини рақобатҳои воқеӣ шуда наметавонанд. Зеро мусобиқаҳои варзишӣ бидуни мухлисон мисли дарахти танҳост.

Маврид ба қайд аст, ки баргузории мусобиқаи онлайнии сатҳи байналмиллаӣ аз рӯи намуди камонварӣ дар ҷумҳурии мо низ ба нақша гирифта шуда, то охири соли ҷорӣ баргузории он дар назар дошта шудааст.

Қиёмиддин МАҲМАДҶОНОВ,
коромӯзи “ҶТ”