ВАРЗИШ
Панҷшанбе 02 Май 2024 09:18
9754
Замоне сангинвазнони олами бокс амсоли Тайсон, Холефел ва Леннокс Люис ба касе иҷоза намедоданд, ки пайи ҳам ҳимояи унвони чемпионӣ намояд, аммо ин баргузидагони бокс ҳадди ақал як бохт дар корномаашон доштанд. Дар замони муосир бошад, роҳи онҳоро муштзанони бомаҳорате мисли Энтони Ҷошуа, Александер Усик ва Тайсон Фюри идома медиҳанд, ки дуи охираш боре ҳам шаҳди талхи бохтро начашидаанд. Агар ба корномаи ин сегона мунсифона назар андозем, ба хубӣ эҳсос мегардад, ки Тайсон Фюри аз рақибонаш як қадам пештар қарор дорад ва сафҳаи навбатии ситораҳои варзиш ҳам қиссакунандаи роҳи тайнамудаи ин нобиғаи бокс мебошад.

ФИДОКОРИИ ПАДАР

Номи пурраи муштзан Люк Тайсон Фюри буда, 12-уми августи соли 1988 дар Чешири Британияи Кабир дар оилаи лулитаборони ирландӣ дида ба дунё кушодааст. Тавлиди Тайсон ҳафт ҳафта пеш аз муҳлат, яъне дар ҳафтмоҳагӣ иттифоқ афтодааст, ки ҳамагӣ 450 грамм вазн дошт. Табибон боварӣ надоштанд, ки Тайсон зинда мемонад, аммо падараш Ҷон Фюри хурдтарин имконияти зиндамонии писарашро истифода бурда, ӯро аз марги бармаҳал вораҳонид.

МЕРОСБАРИ ҲАҚИҚӢ

Гузаштагони Тайсон ҳамагӣ муштзанони касбӣ буданд ва бобокалони ӯ 200 сол қабл аз таваллудаш ба бокс машғул буд. Падари муштзан Ҷон Фюри ҳам дар олами бокс шуҳрат дошт ва мехост писараш ҳам муштзани касбӣ гардаду меросбари оилаи бузурги Фюриҳо бошад. Маҳз чунин мақсаду маром буд, ки Ҷон ба писараш Тайсон ном ниҳод ва ин исм баргирифта аз номи Майк Тайсони дар он даврон шуҳратёр буд, ки худи падари хонадон ҳам волаву шайдои ин дастони бокс буд.

Сарвари оила шахсан ворисро тарбия карда, ба умеди ба воя расондани қаҳрамони оянда мудовим заҳмат мекашид. Аммо бар хилофи мақсади падар дар аввал писарбача ба бокс шавқу ҳавас надошт. Рӯзе падар ба ғазаб омада, Тайсонро маҷбур кард, ки дастпӯшак ба даст кунаду бо ҳамсолони тамрингоҳаш ба ҷанг барояд. Ӯ дигар илоҷ надошт ва маҷбур ба ҷанг баромад. Рақиби писарак навраси обутобёфта буд ва аз аввали рақобат Тайсонро зери борони мушт қарор дода, ҳатто қабурғаҳояш шикаст, ки ин манзара ба ҷойи ошуфтахотир гардидан, баръакс Ҷонро хурсанд мекард, чун ӯ аниқ медонист, ки пас аз ин ҳодиса писараш сари нанг ҳатман ба бокс машғул мешавад.

Усули ғайриодии падар кор дод, чун дар 11-солагӣ дигар ҳеҷ писарбачаи таълимгоҳ ёрои бо Тайсон даст ба гиребон шуданро надошт.

БОКС

Тайсон Фюри дар аввал байни муштзанони ҳаваскор ва мусобиқаҳои бидуни қоида, ки дар кӯчаҳо баргузор мегардид, сайқали маҳорат намуда, аз номи кулубҳои Англия ва Ирландия баромад мекард. Соли 2006 муштзан мушарраф ба гирифтани мақоми сеюмин дар Чемпионати ҷаҳон байни наврасон гардид, ки ин дастовард роҳи ӯро ба майдони касбӣ боз мекард.

Фюри аввалин рақобати хешро дар майдони касбӣ соли 2008 аз ҳайати ширкати промоутерӣ “Мик Ҳеннесси” анҷом дод. Варзишгар дар ин дидор дар вазни миёна бо Бел Гиендиро рақобат намуда, ӯро мағлуб намуд ва пас аз як моҳ намояндаи Олмон Марсел Зеллерро ба нокаут фиристод.

Пас аз як соли рақобат дар вазни миёна муштзан ба категорияи вазни вазнин гузашт. Соли 2009 барои ӯ соли воқеан зафаровар буд, чун дар ин мавсим Фюри ду маротиба бар зидди Ҷон Макдермотти ботаҷриба андар майдон рақобат гардида, ҳурду дафъа ҳам рақибро нокаут кард.

Соли 2010 Марсело Луис Насименто аз дасти Тайсон шикаст хурд. Пас аз мағлуб намудани Насименто акнун варзишгар даъвои камарбанди чемпионӣ кард, ки он ба Дерек Чисора тааллуқ дошт. Пеш аз мубориза мунаққидон ва мухлисон якдилона пирӯзии Чисораро пешгӯӣ мекарданд, аммо ба зудӣ маълум шуд, ки Фюри рақиби хатарнок аст.

Рақобати деринтизори ду азимҷусса 11-уми июли соли 2011 иттифоқ афтод. Дар пайтҳои аввал Чисора рақобати хуб нишон дода, қариб буд Тайсонро ба фарши ринг яксон кунад, аммо муҳофизати олӣ ва истодагарии ирландӣ буд, ки ӯ дар пайти 6-ум масъаларо ҳал кард. Пас аз шикасти Чисора, муштзан унвони қаҳрамонии Аврупои EBU-ро гирифт ва боз чанд набардҳои ҷолиби дигаре анҷом дод.

Бояд гуфт, ки дурахшонтарин мубориза дар корномаи Фюри соли 2015 сурат гирифт. Рақиб Владимир Кличко буд, ки то он вақт чи будани бохтро намедонист.

Рақобати Владимир ва Тайсон барои мухлисони бокс ҷолиби диққат буд, зеро ҳарду ҳам боре мувоҷҷеҳи шикаст нагардида буданд. Аксари коршиносони соҳаи бокс ба ғалабаи Киличко кафолат медоданд, аммо майдони разм ҳамаро ба таври дигар инъикос кард, чун Тайсон аз сонияҳои аввал то интиҳо ба гунае украиниро нагузошт нафас рост кунад ва ба ҳамин минвол рақобат то 12 раунд давом намуда, бо бартарии куллӣ муҳориба ҷониби Фюри хатм гардид.

Тайсон бо ғалабаи боварнокардании хеш Кличкоро аз тахти чемпионӣ сарнагун карда, унвонҳои ба ӯ тааллуқдошта, ба мисли WBO, WBA, IBF, IBO-ро ба хазинаи варзишии хеш ворид намуд.

ДАРДИ СИТОРАГӢ ВА ДИПРЕСИЯ

Мағлуб кардани Владимир барои Фюри орзуи чандинсола буд ва ҳоло намедонист, ки барои чӣ талош кунад. Бемақсадӣ ва гирифтор шудан ба дарди ситорагӣ дар ниҳоят ҳолати равонии Тайсонро вайрон кард ва баъдан дар моҷарои допингӣ дар монд. Маҳз ин ҳама дарҳам барҳамӣ сабаб гашт, ки варзишгар тасмим гирифт, то корномаашро мутаваққиф кунад.

Чемпион аз ҳама унвонҳо даст кашид, зеро дигар онҳоро муҳофизат карда натавонист. Танҳо камарбанди Ринг боқӣ монд, ки он ҳам шартан буд ва баъди даст кашидан аз рақобат муқобили Александр Поветкин унвони мазкур ҳам аз ирландӣ гирифта шуд.

Пас аз канор рафтан аз олами бокс авзои варзишгар рӯз ба рӯз бад мешуд. Нушидани бардавоми шароб, истеъмоли маводи мухаддир кору пайкори ҳаррӯзааш гардида буд. Ӯ ҳатто дар бораи худкушӣ фикр мекард, аммо баъдан дарк кард, ки бо ин кор худро бармаҳал маҳв мекунад. Ва ба хулосае омад, ки ягона наҷоти ӯ аз ин зулмот варзиш асту бас.

УМРИ ДУБОРА

Пас аз 3 соли бознишастан билохира соли 2018 ирландӣ эълон кард, ки ба бокси ҳирфаӣ бармегардад ва мехоҳад бо Сефер Сефери албанӣ мубориза барад. Ин тасмим ба Шурои назорати бокси Бритониё писанд наомад, аммо кулли корҳои сиёҳашро сарфи назар намуда, имконияти дигарбора ба варзишгар доданд, то худро ислоҳ намояд.

Фюри пас аз бозгашти дигарбора ниҳоят хоксору оромтабиат гардида буд. Ӯ ҳатто ҳангоми вазнкашӣ рақибашро ба оғӯш гирифта бӯсида буд. Ин амали Тайсон то ҷое ҳаводоронашро ҳайратзада мекард, зеро ӯ одатан рақобатро бо ҳарифони хеш аз толори вазнкашӣ оғоз мекард ва бо аксари онҳо дастфишорӣ намекард.

Рақобати Тайсон ва Сефери 18-уми августи соли 2018 баргузор гардид. Рақобат то андозае ноодилона буд, чун Фюри 125 кг ва рақибаш ҳамагӣ 95 кг вазн дошт. Маҳз бартарии ҷисмонии ирландӣ буд, ки Сефер Сеферӣ 4 пайтро ба зур тай карда, аз рафтан ба пайти 5-ум даст кашид. Пас аз рақобат Фюри изҳор дошт, ки ӯ метавонист дар 10 сонияи аввал рақибро нокаут кунад, аммо хост аз мубориза лаззат барад, зеро муддати тӯлонӣ дар майдон набуд.

Сипас муштзан рақобатҳояшро идома дода, 18-уми август бо қарори якдилонаи доварон бар Франческо Пянетта пирӯз шуд ва ба муқобили Деонтей Уайлдер вориди рақобат шуд. Аллакай дар нимаи аввали мубориза ирландӣ бартарӣ нишон дода, рақибашро ду маротиба накдаун кард, вале Деонтей то охир истодагарӣ намуд ва рақобат аз ҷониби доварон мусовӣ эълон карда шуд.

Вохӯрӣ бо варзишгари швед Отто Валлин барои Тайсон каме гарон афтод, чун ӯ дар рафти мубориза ҷароҳат бардошт, ки ин метавонист сабаби қатъи мубориза гардад, аммо тавозунро нигоҳ дошта, то охир рақобат намуд ва ғолиб ҳам шуд.

22-юми феврали соли 2020 Тайсон ва Уайлдер дагарбора вориди ринг гардиданд ва мехостанд кори нотамоми хешро ба анҷом расонанд. Назар ба роқобати пештара ҳолати Фюри хело хуб ба назар мерасид. Чунин ҳолати хуби варзишӣ буд, ки дар раунди 7-ум рақибро маҷбур кард, то таслим шавад ва унвони WBC дигарбора зеби миён кард, ки ин рақобат бори дигар ӯро ба мақоми ситораи варзиш баргардонд.

Дар баҳори соли 2021 санаи пешакии муборизаи Фюри ва Энтони Ҷошуа - 24 июл эълон шуд. Ин вохӯрӣ барои ситораи бокс имкони дубора ба даст овардани унвонҳои IBF, WBA, WBO ва IBO-ро медод. Тааҷҷубовар нест, ки ирландӣ ба тамрин бо камоли масъулият муносибат кард ва дар моҳи апрел дар аккаунти Instagram-и худ видеоеро нашр кард, ки дар он нишон медиҳад, ки ӯ чӣ гуна зарба мезанад. Аммо бо далелҳои номуайян рақобати варзишгарон баргузор нагардид ва Тайсон бори севум бо Деонтей Уайлдер рақобат намуда, ӯро боз мағлуб намуд ва соҳиби унвони WBC гардид.

ЗУРТАРИНҲОИ БОКС

Рӯзи 23-юми апрели соли 2022 зуртарин нафарони бокс андар майдони рақобат гардиданд, ки ин дидор таърихӣ унвон гардид. Гап сари нобиғаҳои бокси муосир, Тайсон Фюри ва Диллиан Уайт меравад. Ин рақобат қаблан дар расонаҳои иттилоотӣ чунон сару садоҳои зиёдеро ба бор оварда буд, ки тибқи маълумотҳо чиптаҳои он барвақттар аз муҳлати муайянгардида ба фурӯш рафта буданд. Рӯзи 1-уми март нишасти матбуотии рақобати мазкур ва ҳамчунин маросими рӯбарӯшавӣ ё ба истилоҳ фейс ту фейси ин боксчиҳои машҳур баргузор шуд, вале бо сабабҳои номаълум рақиби Фюри Диллиан Уайт дар он маросим иштирок надошт. Шоҳи лулиҳо бо оне, ки аз ҳарифаш дарак набуд, ҳамоно пеши журналистон рост истод ва ба суолҳои онҳо ҷавоб гуфт.

Рақобати ин ду, ба истилоҳ деви бокс барои камарбанди чемпионӣ билохир дар вақти таъингардида, яъне 23-юми апрел дар майдони боҳашамати Уэмбли шаҳри Лондони Англия бо иштироки зиёда аз 90 ҳазор тамошобин баргузор гардид.

Ин дидор бемуболиға барои лӯлитабор ниҳоят гарон афтод, чун рақиб аз тасаввури кардаи Тайсон ҳам пурқувваттар баромад. Тайсоне, ки боре ҳам дар корномаи варзишӣ ҷисмаш фарши рингро надида буд, қариб буд дар пайти 4-ум ба нокаут равад. Аммо боз ҳам тавозунро нигоҳ дошта, рақобатро идома дод.

Пас аз пайти 8-ум Тайсон натанҳо истодагарӣ мекард, балки ташаббусро ба даст гирифта, дар раунди 9-ум рақибашро ба нокаут равон кард.

Шоми 28 - уми октябри имсол бошад, дар шаҳри Риёзи Арабистони Саудӣ мусобиқаи “Шоми бокс” баргузор шуд, ки дар рақобати асосии он қаҳрамони феълии ҷаҳон миёни сангинвазнҳои WBC, бритониёӣ Тайсон Фюри бо собиқ қаҳрамони UFC, размкори камерунӣ Фрэнсис Нганну вохӯрд.

Муборизаи варзишгарон 10 пайт идома ёфт ва бо пирӯзии Фюри бо қарори доварон ба анҷом расид.

Ҳамакнун, Фюри метавонад бо муштзани украинӣ Александр Усик набард кунад, ки қарор аст набарди мазкур 23-юми декабр дар шаҳри Риёзи Арабистони Саудӣ баргузор гардад.

ҲАЁТИ ШАХСӢ

Зиндагии шахсии муштзан ба мисли корномаи варзишиаш пур аз нишоту дастовардҳост, ки беҳтаринашон тавлиди панҷ фарзанд - ду духтар бо номҳои Венесуэла, Валенсия ва се писар бо номҳои Ҷеймс, Тайсон II ва Адонис мебошанд, ки ҳаёти паси пардагии шоҳи лулиҳоро рангин мекунанд.

Яҳё МАҲМАДНАБИЕВ, “ҶТ”

Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм