ВАРЗИШ
Панҷшанбе 28 Март 2024 08:19
Баъди соҳибистиқлол гардидани Тоҷикистон соҳаи варзиши кишвар дар меҳвари сиёсати давлату Ҳукумат қарор гирифт. Барои бори дуввум эҳё гардонидани риштаҳои варзише, ки фаъолияташон қатъ гардид, аз ҷониби Ҳукумати кишвар чораҳои зарурӣ андешида шуд. Риштаи варзиши камонварӣ аз ҳамин қабил аст. Бо мақсади барқарор намудани ин риштаи варзиш ва такрор намудани қаҳрамониҳои гурдофаронаи ниёгонамон соли 2000-ум мактаби камонварӣ таъсис ёфт. Баъди чанд муддате барои боз ҳам ривоҷ ва вусъат бахшидани ин риштаи варзиш федератсияи камонварӣ ба фаъолият шурӯъ кард. Аммо бо вуҷуди ҳамаи ин варзишгарони тоҷик натавонистанд, натиҷаҳои чашмрасро ба даст оранд. Сабаб дар чист? Мушкилоти соҳа ё камтаваҷҷуҳии насли наврас ба ин намуди варзиш?
Мавзуна Азимова, мураббии Муассисаи давлатии мактаби махсуси варзишӣ оид ба намудҳои камонварӣ дар вилояти Суғд доир ба ин мушкилот иброз дошт, ки камонварӣ, варзиши ниёгони мо мебошад, вале имрӯзҳо ба назар мерасад, ки баъзе шаҳрвандон аз будани ин варзиш дар кишвар огаҳие надоранд.
- Мо варзишгарони ин риштаи варзиш ба мушкилии ҷиддӣ имрӯзҳо рӯ ба рӯ мешавем. Яке аз мушкилиҳои аслии мо, ин надоштани сарпараст маҳсуб меёбад. Ҳамчунин мушкилии дигар ин аст, ки қабл аз сафарбар намудани варзишгарон ба мусобиқаҳои байналмилалӣ машқҳои даставӣ бояд ташкил шавад, аммо мутаассифона ба мо чунин имконият фароҳам оварда нашудааст,- иброз намуд Мавзуна Азимова.
Коршиносони ин соҳа бар он назаранд, ки бештари вақт варзишгарон ба кишвари хориҷ барои иштирок дар мусобиқаҳо аз ҳисоби маблағҳои шахсии худ сафар мекунанд, аммо ба натиҷае ноил намегарданд. Чунки ин варзишгарон шароит доранд, аммо маҳорати ба даст овардани дастовардро надоранд. Баъзан варзишгароне ёфт мешаванд, ки маҳорати баланди камонвариро доро ҳастанду метавонанд ба натиҷаи беҳтарин ноил гарданд, лекин барои иштирок намудан дар ин мусобиқаҳо маблағи зиёд лозим аст. Аз сабаби набудани маблағ аз иштирок дар мусобиқа даст мекашанд. Мушкилии дигари соҳаи камонварӣ дар баробари дигар мушкилиҳо ин ҳамарӯза тамрин намудан бо як камон аз ҷониби 3-4 варзишгар мебошад.
Мавзуна Азимова аз норасоии тиру камон дар Муассисаи давлатии мактаби махсуси варзишии вилояти Суғд нигаронӣ намуд.
- Мо ба Федератсияи камонварии Тоҷикистон, ва чанд ҷои дигар муроҷиат карда будем, аммо 5 сол пеш танҳо Раёсати кор бо ҷавонон ва варзиши вилояти Суғд 10 камони таълимии дарсӣ ҳадя карда буданд,-илова намуд ӯ.
Бояд гуфт, ки барои ғолибияро соҳиб шудани варзишгарон тир ва камон нақши муҳим ва назаррас дорад. Чӣ гуна метавон бе тир ва камон дар мусобиқаҳои сатҳи ҷаҳонӣ ғолиб шуд? Имрӯзҳо 3-4 нафар варзишгарони камонвари мо бо як камон тамрин мекунанд ва дар чунин ҳолат ҳар як варзишгар наметавонад беҳтару хубтар тамрин намояд. Моро зарур аст, ки ба ин нуқта таваҷҷуҳ намоем. Ҳамчунин таъкид кардан ба маврид аст, ки мо мутахассисони хубу шинохта дар соҳаи камонварӣ дорем. Масалан, Зебуниссо Рустамова қаҳрамони ҷаҳони ин риштаи варзиш ба ҳайси муррабӣ фаъолият надошта бошад ҳам лек барои рушди камонварӣ дар Тоҷикистон барои ҳар як варзишгари риштаи мазкур нозукиҳои ин риштаро мефаҳмонад.
Алиаҳмад Мирзоев, президенти Федератсияи камонварӣ доир ба мушкилоти марбута чунин ибрози андеша намуд: “Дар замони пеш барои як варзишгар дар як сол аз 250 то 280 рӯз машқҳои таълимии варзишӣ гузаронида мешуд. Инчунин дар он замон дар 8 то 10 мусобиқаҳои байналмилалӣ варзишгарони мо иштирок мекарданд, барои ҳамин натиҷаҳо назаррас буд. Ҳоло бошад чунин имконият нест. Мушкили асосии мо кам будани маблағ мебошад. Риштаи камонварӣ назар ба дигар соҳаҳои варзиш маблағи зиёдро талаб мекунад”.
Мавриди зикр аст, ки агар нафаре нав ба тамрин пардозад, бояд ба камон таъмин бошад, ки ба ҳисоби миёна арзиши он 2000 сомониро ташкил медиҳад. Камони навъи дигаре, ки дар мусобиқаҳо истифода мешавад, тибқи маълумотҳо арзишаш аз 1000 то 10 000 сомонӣ аст. Тирҳои ҳамарӯза истифодашаванда бошад, аз 300 то 500 сомониро ташкил медиҳанд, ки ин нархҳо ҳам дар мо таъсири манфии хешро доранд. Шояд аз ҳамин сабаб бошад, ки мо бисёр наврасону ҷавононро ба ин риштаи варзиш ҷалб карда наметавонем.
“Барои он ки кори варзишгар натиҷае ба бор орад ва ба мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ соҳиби роҳхат гарданд, бояд 250 рӯз машқҳои таълимӣ-варзишӣ гиранд, Бо таъмини маоши хуб мо метавонем аз варзишгар ва мураббӣ роҳхат талаб намоем. Мо чунин имкони дастрас кардани маблағро надорем. Барои ҳамин машқварзон мактаби миёнаро хатм мекунанду аз варзиш даст мекашанд”,- илова намуд Алиаҳмад Мирзоев.
Бино ба гуфтаи Зебуниссо Рустамова, ҷоизадори Бозиҳои олипии Монреал дар соли 1976 ва Устоди шоистаи варзиши ИҶШС, имрӯз дар вилояти Хатлон, Суғд ва шаҳри Душанбе муассисаи давлатии мактаби махсуси камонварӣ таъсис дода шудааст, аммо то ҳозир майдони варзишии ҳозиразамон вуҷуд надорад. Дар ин минтақаҳо варзишгарони мо масофаи олимпӣ барои машқу тамрин надоранд, майдонҳои тамринӣ, ба навъи камонварии миллиамон дуруст меояд.
Ҳачунин Зебуниссо Рустамова гуфт: “Камонварӣ ин касб, соҳа ва ҳатто сиёсат мебошад. Барои варзишгари хуб шудан ба монанди дигар соҳаҳо 8-10 соат бояд бе истироҳат кор кард. Зиёда аз 7 сол мешавад, ки бо камонварон ягон машқҳои дастаҷамъӣ гузаронида нашудааст. Ҳарчанд дар низомнома то 250 рӯз иҷозат дода шудааст. Варзишгарони беҳтарини мо ба мусобиқаҳои ҷаҳонӣ аз сабаби надоштани маблағ сафарбар карда намешаванд. Варзишгароне мераванд, ки маблағ доранд”.
Варзишгарони мо ба ҳамаи ин мушкилот нигоҳ накарда, рисолати хешро иҷро доранд. Масалан, дар мусобиқаи Ҷоми Осиё дастаи мунтахаби мардҳо метавонистанд роҳхат ба Бозиҳои олимпиро ба даст оранд. Аммо аз сабаби омодагии танҳоӣ бе машқҳои дастаҷамӣ онҳо натавонистанд ба ҳадаф расанд. Манучеҳр Шерғозиев варзишгари риштаи камонварӣ мегӯяд, ки камонварони тоҷик имкониятҳои зиёд доранд.
“Ҳангоми мусобиқаҳо ман пайхас кардам, ки варзишгарони мо эътимоди бузург доранд. Ба варзиши кишвари мо баъзе кӯмакҳои таблиғотӣ ва молиявӣ намерасад. Мушкили дигар аст, ки мо барои иҷрои хуб таҷҳизоти варзишӣ надорем.
Барои сафар ба мусобиқаҳои хориҷ ба мо сарпараст лозим аст, якчанд маротиба ташкилотҳои бонкӣ ба монанди “Имон Интернейшанал”, “Арванд” ва “Эсхата” сарпарастони мо буданд. То ҳол варзишгарони мо аз ҳисоби пулӣ ва бидуни таҷриба наметавонанд ба қатори беҳтарин варзишгарони ҷаҳон ворид шаванд. Барои ба даст овардани натиҷа, мо бояд лагерҳои омӯзишӣ ташкил диҳем ва шумораи мусобиқаҳоямонро зиёд намоем,-иброз намуд Манучеҳр Шерғозиев.
Хулоса, ҳеҷ вақту замона ва ҳеҷ кор бе мушкилӣ нест, аз ин рӯ, моро танҳо зарур аст, ки баҳри бартараф намудани мушкилиҳо саъю талош варзем, то ки онҳо бартараф шаванд. Он мушкилиҳое, ки мо дар соҳаи камонварӣ аз норасоии тир то майдончаҳои варзишӣ ва ҷавобгӯ набудан ба стандартҳои ҷаҳонӣ, инчунин маблағгузории кам зикр намудем, бо бартараф намуданаш гумон мекунем, ки соҳаи мазкур рушд мекунаду варзишгаронамон парчамбардори ватанамон мегарданд.
Мавзуна Азимова, мураббии Муассисаи давлатии мактаби махсуси варзишӣ оид ба намудҳои камонварӣ дар вилояти Суғд доир ба ин мушкилот иброз дошт, ки камонварӣ, варзиши ниёгони мо мебошад, вале имрӯзҳо ба назар мерасад, ки баъзе шаҳрвандон аз будани ин варзиш дар кишвар огаҳие надоранд.
- Мо варзишгарони ин риштаи варзиш ба мушкилии ҷиддӣ имрӯзҳо рӯ ба рӯ мешавем. Яке аз мушкилиҳои аслии мо, ин надоштани сарпараст маҳсуб меёбад. Ҳамчунин мушкилии дигар ин аст, ки қабл аз сафарбар намудани варзишгарон ба мусобиқаҳои байналмилалӣ машқҳои даставӣ бояд ташкил шавад, аммо мутаассифона ба мо чунин имконият фароҳам оварда нашудааст,- иброз намуд Мавзуна Азимова.
Коршиносони ин соҳа бар он назаранд, ки бештари вақт варзишгарон ба кишвари хориҷ барои иштирок дар мусобиқаҳо аз ҳисоби маблағҳои шахсии худ сафар мекунанд, аммо ба натиҷае ноил намегарданд. Чунки ин варзишгарон шароит доранд, аммо маҳорати ба даст овардани дастовардро надоранд. Баъзан варзишгароне ёфт мешаванд, ки маҳорати баланди камонвариро доро ҳастанду метавонанд ба натиҷаи беҳтарин ноил гарданд, лекин барои иштирок намудан дар ин мусобиқаҳо маблағи зиёд лозим аст. Аз сабаби набудани маблағ аз иштирок дар мусобиқа даст мекашанд. Мушкилии дигари соҳаи камонварӣ дар баробари дигар мушкилиҳо ин ҳамарӯза тамрин намудан бо як камон аз ҷониби 3-4 варзишгар мебошад.
Мавзуна Азимова аз норасоии тиру камон дар Муассисаи давлатии мактаби махсуси варзишии вилояти Суғд нигаронӣ намуд.
- Мо ба Федератсияи камонварии Тоҷикистон, ва чанд ҷои дигар муроҷиат карда будем, аммо 5 сол пеш танҳо Раёсати кор бо ҷавонон ва варзиши вилояти Суғд 10 камони таълимии дарсӣ ҳадя карда буданд,-илова намуд ӯ.
Бояд гуфт, ки барои ғолибияро соҳиб шудани варзишгарон тир ва камон нақши муҳим ва назаррас дорад. Чӣ гуна метавон бе тир ва камон дар мусобиқаҳои сатҳи ҷаҳонӣ ғолиб шуд? Имрӯзҳо 3-4 нафар варзишгарони камонвари мо бо як камон тамрин мекунанд ва дар чунин ҳолат ҳар як варзишгар наметавонад беҳтару хубтар тамрин намояд. Моро зарур аст, ки ба ин нуқта таваҷҷуҳ намоем. Ҳамчунин таъкид кардан ба маврид аст, ки мо мутахассисони хубу шинохта дар соҳаи камонварӣ дорем. Масалан, Зебуниссо Рустамова қаҳрамони ҷаҳони ин риштаи варзиш ба ҳайси муррабӣ фаъолият надошта бошад ҳам лек барои рушди камонварӣ дар Тоҷикистон барои ҳар як варзишгари риштаи мазкур нозукиҳои ин риштаро мефаҳмонад.
Алиаҳмад Мирзоев, президенти Федератсияи камонварӣ доир ба мушкилоти марбута чунин ибрози андеша намуд: “Дар замони пеш барои як варзишгар дар як сол аз 250 то 280 рӯз машқҳои таълимии варзишӣ гузаронида мешуд. Инчунин дар он замон дар 8 то 10 мусобиқаҳои байналмилалӣ варзишгарони мо иштирок мекарданд, барои ҳамин натиҷаҳо назаррас буд. Ҳоло бошад чунин имконият нест. Мушкили асосии мо кам будани маблағ мебошад. Риштаи камонварӣ назар ба дигар соҳаҳои варзиш маблағи зиёдро талаб мекунад”.
Мавриди зикр аст, ки агар нафаре нав ба тамрин пардозад, бояд ба камон таъмин бошад, ки ба ҳисоби миёна арзиши он 2000 сомониро ташкил медиҳад. Камони навъи дигаре, ки дар мусобиқаҳо истифода мешавад, тибқи маълумотҳо арзишаш аз 1000 то 10 000 сомонӣ аст. Тирҳои ҳамарӯза истифодашаванда бошад, аз 300 то 500 сомониро ташкил медиҳанд, ки ин нархҳо ҳам дар мо таъсири манфии хешро доранд. Шояд аз ҳамин сабаб бошад, ки мо бисёр наврасону ҷавононро ба ин риштаи варзиш ҷалб карда наметавонем.
“Барои он ки кори варзишгар натиҷае ба бор орад ва ба мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ соҳиби роҳхат гарданд, бояд 250 рӯз машқҳои таълимӣ-варзишӣ гиранд, Бо таъмини маоши хуб мо метавонем аз варзишгар ва мураббӣ роҳхат талаб намоем. Мо чунин имкони дастрас кардани маблағро надорем. Барои ҳамин машқварзон мактаби миёнаро хатм мекунанду аз варзиш даст мекашанд”,- илова намуд Алиаҳмад Мирзоев.
Бино ба гуфтаи Зебуниссо Рустамова, ҷоизадори Бозиҳои олипии Монреал дар соли 1976 ва Устоди шоистаи варзиши ИҶШС, имрӯз дар вилояти Хатлон, Суғд ва шаҳри Душанбе муассисаи давлатии мактаби махсуси камонварӣ таъсис дода шудааст, аммо то ҳозир майдони варзишии ҳозиразамон вуҷуд надорад. Дар ин минтақаҳо варзишгарони мо масофаи олимпӣ барои машқу тамрин надоранд, майдонҳои тамринӣ, ба навъи камонварии миллиамон дуруст меояд.
Ҳачунин Зебуниссо Рустамова гуфт: “Камонварӣ ин касб, соҳа ва ҳатто сиёсат мебошад. Барои варзишгари хуб шудан ба монанди дигар соҳаҳо 8-10 соат бояд бе истироҳат кор кард. Зиёда аз 7 сол мешавад, ки бо камонварон ягон машқҳои дастаҷамъӣ гузаронида нашудааст. Ҳарчанд дар низомнома то 250 рӯз иҷозат дода шудааст. Варзишгарони беҳтарини мо ба мусобиқаҳои ҷаҳонӣ аз сабаби надоштани маблағ сафарбар карда намешаванд. Варзишгароне мераванд, ки маблағ доранд”.
Варзишгарони мо ба ҳамаи ин мушкилот нигоҳ накарда, рисолати хешро иҷро доранд. Масалан, дар мусобиқаи Ҷоми Осиё дастаи мунтахаби мардҳо метавонистанд роҳхат ба Бозиҳои олимпиро ба даст оранд. Аммо аз сабаби омодагии танҳоӣ бе машқҳои дастаҷамӣ онҳо натавонистанд ба ҳадаф расанд. Манучеҳр Шерғозиев варзишгари риштаи камонварӣ мегӯяд, ки камонварони тоҷик имкониятҳои зиёд доранд.
“Ҳангоми мусобиқаҳо ман пайхас кардам, ки варзишгарони мо эътимоди бузург доранд. Ба варзиши кишвари мо баъзе кӯмакҳои таблиғотӣ ва молиявӣ намерасад. Мушкили дигар аст, ки мо барои иҷрои хуб таҷҳизоти варзишӣ надорем.
Барои сафар ба мусобиқаҳои хориҷ ба мо сарпараст лозим аст, якчанд маротиба ташкилотҳои бонкӣ ба монанди “Имон Интернейшанал”, “Арванд” ва “Эсхата” сарпарастони мо буданд. То ҳол варзишгарони мо аз ҳисоби пулӣ ва бидуни таҷриба наметавонанд ба қатори беҳтарин варзишгарони ҷаҳон ворид шаванд. Барои ба даст овардани натиҷа, мо бояд лагерҳои омӯзишӣ ташкил диҳем ва шумораи мусобиқаҳоямонро зиёд намоем,-иброз намуд Манучеҳр Шерғозиев.
Хулоса, ҳеҷ вақту замона ва ҳеҷ кор бе мушкилӣ нест, аз ин рӯ, моро танҳо зарур аст, ки баҳри бартараф намудани мушкилиҳо саъю талош варзем, то ки онҳо бартараф шаванд. Он мушкилиҳое, ки мо дар соҳаи камонварӣ аз норасоии тир то майдончаҳои варзишӣ ва ҷавобгӯ набудан ба стандартҳои ҷаҳонӣ, инчунин маблағгузории кам зикр намудем, бо бартараф намуданаш гумон мекунем, ки соҳаи мазкур рушд мекунаду варзишгаронамон парчамбардори ватанамон мегарданд.
Эзоҳи худро нависед