Имрӯз дар ҷаҳони варзиш баробари дигар риштаҳои он бозии шоҳмот низ мақоми хос пайдо намудааст. Рӯз то рӯз ба ин намуди варзиш таваҷҷуҳи ҷавонону наврасон зиёд шуда истодааст. Вобаста ба боз ҳам рушду мақом ёфтани бозии шоҳмот бо Илҳом Юнусов – раиси Федератсияи шоҳмот суҳбате оростем, ки пешкаши хонанда мегардонем.

- Дар оғози суҳбатамон мехоҳам доир ба нақшаҳои соли 2021 бигӯед, ки кадомаш амалӣ нагашт ва чаро?

- Дар соли 2021 мусобиқаҳои байналмилалӣ оид ба шоҳмот ба таври офлайн кам буданд. Бисёртар ба таври онлайнӣ мегузаштанд. Ва хушбахтона дар соли 2022 мусобиқаҳо тариқи зинда зиёдтар ба роҳ монда шуд. Бо сабаби бемории ҳамагири COVID -19 дар солҳои 2020-2021 мусобиқаҳои байналмилалӣ камтар буданд. Лекин дар дохили ҷумҳурӣ мусобиқаҳои зиёд гузаронидем.

- Оё варзишгароне, ки дар мусобиқаҳои фароҷумҳурӣ сазовори ҷойҳои намоён гаштаанд, аз ҷониби Федератсия дастгирӣ меёбанд?

- Албатта, ҳамаҷониба дастгирӣ меёбанд. Ҳамин сол бо дастгирии Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Федератсияи байналмилалии Шоҳмот дастаи яккачини олимпиро, ки дар он ҳам мардҳо ва ҳам бонувон ширкат мекунанд, ҷиҳати иштирок дар як мусобиқаи байналмилалӣ ба Ҳиндустон раҳсипор намудем.

- Барои чӣ дар риштаи шоҳмот мо дар сатҳи Осиё ва ҷаҳон қаҳрамон надорем?

- Ин се сабаб дорад;

1. Набудани маркази бузурги шоҳмот дар Душанбе (Академияи шоҳмот), ба мисли Тошканд, Бишкек, Алмаато, Ишқобод, Истанбул, Теҳрон. Марказе, ки дар он метавон то 150 нафар дар як замон ҷо кард.

2. Дар мусобиқаҳои байналмилалии сатҳи гуногун кам иштирок варзидани шоҳмотбозони тоҷик бо сабабҳои гуногун. Набудани сарпараст, кӯтоҳдастии Федератсия ва ғайра.

3. Набудани мураббиҳое, ки метавонанд шоҳмотбозро аз дараҷаи устоди варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон то ба дараҷаи устоди варзиши байналмилалӣ ва гроссмейстер (бузургустоди шоҳмот) бирасонанд.

- Пас чӣ кор бояд кард?

- Фақат як Федератсия кофӣ нест. Бояд барои сохтани чунин як марказ ё академия Федератсия дастгирӣ ёбад.

Мо сарпараст ҷустуҷӯ дорем. Мусобиқаи бузурге, ки ҳамасола баргузор мешавад, ин олимпиада аст. Дастаи мо қисман бо сарпарастии Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сафарбар шуд. Боқимондаи хароҷотро Федератсия ҷустуҷӯ кард ва бо сарпарастҳои дигар мо дастаро сафарбар кардем. Федератсияи шоҳмот кӯшиш мекунад, ки дар бисёри мусобиқаҳо варзишгаронашро равон кунад.

- Оё имконият нест, ки барои назаррасу натиҷаовар будани варзишгарони ин ришта аз хориҷи кишвар мутахассис даъват кунем?

- Мо кӯшиш мекунем, ки аз хориҷи кишвар мутахассисонро даъвад намоем. Шояд соли дигар. Чун барои овардани мутахассиси хуб аз хориҷи кишвар маблағи калон лозим. Дар танҳоӣ Федератсия наметавонад ин мушкилиро ҳал намояд. Тасмим дорем, ки дар ҳолати дастрас намудани имконияти молиявӣ (дастгирии сарпарастон) мутахассисонро даъват намоем.

- Барои оммавӣ кардани шоҳмот чӣ корҳоро анҷом додаед?

- Барои оммавӣ кардани бозии шоҳмот Федератсия корҳои зиёдеро анҷом дода истодааст.Масалан, барои оммавӣ кардани бозии шоҳмот мусобиқаҳо байни маҳаллаҳо, деҳаҳо, байни кормандони вазорату идораҳо мегузаронем. Агар варзишгар натиҷаҳои назаррас ба даст орад, пас ба воситаи интернет ва ТВ “Варзиш” ӯро ташвиқу тарғиб менамоем. Федератсия тавассути чунин мусобиқаҳо дар дили наврасон шӯру шавқи бозии шоҳмотро бедор намуда, онҳоро ба марказҳои шоҳмот ҷалб месозад, то онҳо ин намуди варзишро омӯзанду номбардори меҳани худ бошанд.

- Шоҳмотбозони беҳтарини мо айни замон киҳоянд?

- Беҳтарин шоҳмотбозони мо ин: Антонова Надежда, Фаррух Амонатов, Меҳриддин Шарифов, Алишер Каримов, Ҷалолиддини Илҳомӣ, Сабрина Амонова ва Рухшона Саидова мебошанд. Аз рӯйи ин риштаи варзиш дар мусобиқаҳои чӣ дохиливу чӣ фароҷумҳурӣ баромад менамоянду натиҷаҳои назаррас ба даст меоранд, ки ин боиси ифтихори ҳам Федератсия ва ҳам ифтихори кулли мардуми сарбаланди кишвари маҳбубамон мебошад.

- Ҳар сол дар кишвари мо чанд мусобиқаи ҷумҳуриявӣ оид ба шоҳмот доир мегардад?

- Мусобиқаҳо хело зиёданд. Ҳам расмӣ ва ҳам ғайрирасмӣ. Аз ҷумла, дар соли 2021 дар нақшаи кории Федератсияи шоҳмот баргузории зиёда аз 15 мусобиқаи сатҳи ҷумҳуриявӣ буд, ки гузаронида шуд ва натиҷаҳои хуб ба бор овард. Яке аз чунин мусобиқаҳо оид ба шоҳмот ба ифтихори 31-солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон буд, ки дар шаҳри Душанбе баргузор гардид.

Инчунин варзишгарони мо дар мусобиқаҳои байналмилалӣ иштирок намуда, натиҷаҳои хуб-ро ба даст овардаанд. Олимпиадаи 44-уми умумиҷаҳонии шоҳмот 29 июл дар шаҳри Ченнайи Ҳиндустон оғоз гардида, 9 август ба анҷом расид. Дар он 3 нафар шоҳмотбозони Тоҷикистон унвони устоди ФИДЕ (FM)-ро ба даст оварданд. Аз ҷумла, узви дастаи занонаи Тоҷикистон Надежда Антонова аз 10 холи имконпазир 8 хол ба даст оварда, меъёри Устоди варзиши дараҷаи байналмилалӣ байни занон (WIM)-ро иҷро кард.

- Ҳамасола рӯзи 20-июл дар ҷоҳон рӯзи байналмилалии шоҳмот ҷашн гирифта мешавад. Ин санаро шумо масъулини Федератсия чӣ гуна ҷашн мегиред?

- Ин рӯзро Федератсия хуб ҷашн мегирад. Федератсияи шоҳмоти Тоҷикистон тасмим гирифтааст, ки ҳар сол дар Рӯзи байналмилалии шоҳмот як маркази шоҳмот кушояд. Имсол дар ин сана дар Душанбе дар кӯчаи Лоҳутӣ хонаи 34 наздикии литсейи “Раҳнамо” маркази шоҳмот кушода шуд.

- Шумо ҳамчун масъули Федератсия аз дастовардҳои варзишгаронатон қаноатманд ҳастед?

- Намегӯям, ки қаноатманд ҳастам. Фақат ҳаминро мегӯям, ки нисбат ба солҳои қаблӣ сатҳ ва натиҷаи баромади варзишгарон беҳтар шуда истодааст, вале ин дастовардҳо моро қаноатманд карда наметавонанд. Мо бояд аз ин ҳам беҳтару хубтар дар мусобиқаҳои байналмилалӣ бидурахшем.

- Дар оянда Федератсияи шоҳмоти Ҷумҳурии Тоҷикистон чӣ нақшаҳо дорад?

- Федератсияи шоҳмот нақша дорад, ки ду мусобиқаи байналмилалиро дар Тоҷикистон баргузор намояд.