Пурсише чанд перомуни бурду бохти ҷавонон дар пешорӯи Рӯзи ҷавонон

Аз мулоқоти охири Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ҷавонон як сол сипарӣ гардид. Дар ин муддат дар ҳаёти ҷавонон чӣ дигаргуниҳо ворид шуд? Оё ҷавонон ба ғамхориҳои Ҳукумати кишвар ҷавобе доданд? Чаро бо вуҷуди корҳои зиёде, ки дар самти иштироки ҷавонон дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳ анҷом дода мешаванд, ин мушкил роҳи ҳалли худро наёфтааст? Мушкил дар мафкураи ҷавонон аст ё тарзи дуруст корбарӣ накардан бо онҳо? Ватандӯст кист ва чаро як ҷавон бояд Ватани худро дӯст дорад? Ба ин ва дигар саволҳои марбут ба ҳаёти ҷавонон дар пешорӯи Рӯзи ҷавонони Тоҷикистон суҳбате анҷом додем бо Раҳмонзода Абдулло Қурбоналӣ, раиси Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар зимн пешкаши хонандаи азизи рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” мегардад.

- Саволи нахустин ин аст, ки аз мулоқоти охири Пешвои миллат бо ҷавонон як сол сипарӣ гардид. Аз вижагиҳои мулоқоти Пешвои миллат мегуфтед. Кадом паҳлуҳои мулоқот давоми сол бештар роҳнамои шумо буд?

- Аз рӯзҳои аввали Раиси Шӯрои олии Тоҷикистон интихоб гардидан ва масъулияти давлатдориро бар дӯш гирифтани Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мулоқотҳои эшон бо ҷавонон ба таври доимӣ сурат мегиранд. Албатта, ҳар кадоме аз ин мулоқотҳо вобаста аз давра ва ё марҳилаи доиршавӣ хусусиятҳои хоси худ-ро доранд. Соле қабл мулоқоти навбатии Пешвои муаззами миллат бо ҷавонону варзишгарон доир гардид. Ва ин мулоқот низ ҳадафмандона ва бо дарназардошти мавзӯъҳои мубрам ва актуалии ҳамон шабу рӯз доир шуд. Вижагиҳо зиёд буд. Аммо, мавзӯи марказии мулоқот баррасии нақши ҷавонон дар 30 соли сипаришудаи давлатдорӣ ва вазифаҳо барои марҳилаи минбаъда буданд. Пешвои миллат бо ифтихор таъкид намуданд, ки вақте ман масъулияти давлатдориро бар дӯш гирифтам, бароям қуввае лозим буд, ки ба он такя намуда, рисолати бардушгирифтаамро иҷро намоям. Дар симои ҷавонон як неруи пуриқтидор ва эътимоднокро дарёфтам ва ҳамин қишр тавонист, ки боварӣ ва эътимоди маро бароварда созад. Пешвои миллат зимни суҳбаташон бо ҷавонону варзишгарони кишвар иброз доштанд, ки акнун мо аз як марҳила ба марҳилаи дигари давлатдорӣ ворид мешавем. Вазифаҳои аслии ҷавонон дар марҳилаи нави давлатдорӣ пеш аз ҳама ҳифзи Истиқлолияти давлатӣ, таҳким бахшидани сулҳу салоҳ дар кишвар, бо ҳисси баланди ватандӯстӣ саҳм гузоштан дар раванди созандагию бунёдкорӣ ва ободонии кишвар мебошад. Ин ҳама вазифагузориҳо барои банда низ дастурамал гардид ва корҳое, ки давоми як соли сипаришуда амалӣ карда истодаем, дар асоси мавзӯъҳои матраҳшудаи ҳамин мулоқот мебошанд.

- Аз нигоҳи Шумо ҳамчун нафаре, ки бевосита ба ин қишри ҷомеа кор мекунед, кадом мушкили ҷавонон дар мулоқоти Пешвои миллат гуфта нашуд?

- Аслан, дар фаъолияти идеологӣ, бахусус дар шароити имрӯзаи зудтағйирёбандаи ҷаҳони муосир чизи мушаххаси дарозмуддат пешгӯишаванда вуҷуд надорад. Самти кору фаъолияти мо ҳама вақт ба он нигаронида мешавад, ки имрӯз дар ҷомеа чи тағйирот мешавад ва чи мушкилӣ ба вуҷуд меояд ва мо бояд дар кадом самт бо ҷавонон кор кунем, ки эшон аз ин хатарҳо эмин бошанд. Фикр мекунам, давоми 30 сол самт ё мушкилоти марбут ба ҷавонон набуд, ки Пешвои миллат ба он таваҷҷуҳ ва ё расидагӣ накарда бошанд.

- Яке аз масъалаҳои мулоқот ин таваҷҷуҳ ба илмҳои техникӣ буд. Давоми як сол Кумита дар ин самт чӣ иқдомҳоро миёни қишри ҷавони ҷомеа роҳандозӣ намуд?

- Таваҷҷуҳ ба илмҳои техникӣ бо назардоште, ки Пешвои миллат доранд ва 20 – солаи омӯзиши илмҳои табиӣ, дақиқ ва риёзӣ эълон карданду омӯзиши ин илмҳоро пешрафти давлат баён намуданд, Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон низ вазифадор шуд, ки дар ин самт корҳоеро ба анҷом расонад. Дар радифи соҳаи маориф, ки барои омӯзиши илмҳои дақиқ ва техникӣ муваззаф ҳастанд, мо низ корро аз лиҳози мафкуравӣ пурзӯр кардем. Дар тамоми чорабиниҳои хусусияти мафкуравидоштае, ки миёни ҷавонон ва волидайни онҳо гузаронида мешаванд, инчунин, мулоқотҳое, ки зимни гузаронидани чорабиниҳои варзишӣ дар маҳал доир мегарданд, ҳатман дар хусуси зарурияти омӯзиши илмҳои табиию риёзӣ ҳамчун омили мусоидаткунанда дар рушду пешрафти минбаъдаи давлатдорӣ таъкид мекунем.

Инчунин, дар назди Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш якчанд корхонаҳои воҳиди давлатӣ фаъ-олият мекунанд. Дар ин ҳошия фаъолияти онҳоро низ дар самти баргузории маҷмуи ҷорабиниҳое, ки ба омӯзиши илмҳои табиӣ, дақиқ ва риёзӣ мусоидат мекунанд, равона кардем.

Мавриди зикри хос аст, ки бар зиммаи Кумита масъулияти ҳамасола доир кардани озмуни Ҷоизаи ба номи “Исмоили Сомонӣ” барои олимону муҳаққиқони ҷавон вогузор шудааст ва мо бахши аъзами ин ҷоизаро ба нафароне пешниҳод намудем, ки дар соҳаи илмҳои дақиқ, табиӣ ва риёзӣ корҳои илмӣ анҷом додаанд.

- Пешвои миллат ҳамеша дар паҳлуи ҷавонон буду ҳаст. Метавонед гӯед, ки чӣ чиз Пешвои миллатро барои таваҷҷуҳ ба ҷавонон дилгарм мекунад?

- Дар хусуси таваҷҷуҳи Пешвои миллат ба қишри ҷавони ҷомеа мо бисёр мегӯем, ки ин бесабаб нест. Зимни мулоқоти охир Пешвои миллат ёдовар шуданд, ки ман ҳанӯз дар рӯзҳои аввали роҳбарӣ ба ҷавонон эътимоду боварӣ доштам ва маҳз аввалин мулоқоти худро бо ин қишри фаъоли ҷомеа доир карда будам, на бо қишрҳои дигар. Дар ҳақиқат, ин мулоқоти аввалин ва таърихии Сарвари давлатамон, ки соли 1993, дар моҳҳои аввали ба ҳайси Раиси Шӯрои олӣ интихоб гардиданашон тавофуқ афтода буд, ҳеҷ гоҳ аз ёди мо - ҷавонон намеравад ва ҷавонони он вақтҳо дар мулоқот ҳузурдошта ба мо – насли нисбатан ҷавонтари ҷомеа онро доимо бо ифтихор нақл мекунанд. Ва Пешвои миллат дар ин ҷаласаи аввалин ва таърихӣ чунин баён медоранд, ки “Ман ҳамчун роҳбари тозаинтихоб мехостам аввалин мулоқоти худро бо собиқадорони меҳнат, ки таҷрибаи рӯзғору ҳаёт доранд, доир намоям. Онҳо аз аввалин касоне бошанд, ки барои татбиқи ҳадафҳои дарпешгузоштаи давлатдорӣ ҷалб шаванд. Аммо ҷавонии шумо, далерию шуҷоати шумо ва неруи бузургу тавонои шумо маро водор сохт, то аввалин мулоқотамро аз шумо оғоз кунам”. Маҳз аз ҳамин мулоқот як пайванди ногусастанӣ миёни ҷавонон ва Пешвои миллат эҳсос мегардид. Дере нагузашта, соли 1994 ба ин эътимоду боварии Сарвари давлат ҷавонон посух гуфтанд. Яъне, дар Анҷумани Иттифоқи ҷавонони Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун номзади ҷавонони кишвар ба мансаби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод гардид.

Соли гузашта мо 30 - юмин солгарди таъсисёбии Иттифоқи ҷавонони Тоҷикистонро таҷлил кардем. Пешвои миллат дар табрикоташон ба ин муносибат ҳамин нуктаро баён доштанд, ки “ Ман фаромӯш накардаам, ки дар марҳилаи бениҳоят ҳассос ва мураккаби солҳои аввали соҳибистиқлолӣ, дар ҳоле, ки касе ба касе бовар надошт, бародар дар муқобили бародар, падар дар муқобили фарзанд ва фарзанд дар муқобили падар аз лиҳози мафкуравию мавқеъ қарор гирифта буданд, ҷавонон якдилона номзадии маро ба мансаби президентӣ пешниҳод намуданд”. Метавон гуфт, ки ин боварию эътимод ва иттиҳоду ҳамбастагие, ки миёни ҷавонон ва Роҳбари ҷавонпарвари мо вуҷуд дорад, аз рӯзҳои сахту вазнини солҳои аввали соҳибистиқлолӣ маншаъ мегирад ва то имрӯз побарҷост.

- Биёед дар пешорӯи Рӯзи ҷавонон каме аз ватандӯстии эшон суҳбат кунем. Шумо бевосита роҳбарии ниҳодеро бар уҳда доред, ки татбиқкунандаи сиёсати давлатии ҷавонон аст ва вазифаи ин ниҳод пеш аз ҳама ҷавононро дар руҳияи худшиносию ватандӯстӣ омода намудан аст. Савол ин аст, ки ватандӯстӣ аз нигоҳи шумо чист?

- Дар ҳақиқат самти асосии кори мо аз ҳамин иборат аст, ки ҷавононро дар руҳияи худшиносию ватандӯстӣ тарбия намоем. Ватандӯстӣ яъне чӣ? Ин суоле аст, ки ман доимо ба худ медиҳам ва аз зовияҳои гуногун ба он посух меҷӯям. Шояд ин мафҳум дар фаҳмиш ва дарки ҳар нафар ҳар хел бошад. Аммо ман ватандӯстиро рисолат ва масъулияти миллӣ медонам. Рисолату масъулият дар самти ҳифзи хоки муқаддаси Ватан, барои ҳимояи он омода будан ва ҳифзи Ватанро ҳифзи шаъну шараф шумурдан, Ватанро марзи нангу номус донистан, барои ободию пешрафти он ҳамчун имкони доштани шонси таърихӣ барои рушди миллат ва татбиқи ормонҳои миллӣ саъю талош варзидан, мешуморам. Зеро Ватан барои мо амонати гузаштагону аҷдодонамон, ҷуброни таърихии хуни рехтаи наслҳоямон барои доштани он, натиҷаи азхудгузаштанҳову таваккал ба ҷони худ кардани Пешвои миллатамон ба ҳисоб меравад.

Аз ин рӯ, барои як ҷавон волотарин изҳори ватандӯстӣ бояд хизмат дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳи кишвар бошад. Ман дарк намудам, ки як ҷавон бо хизмат дар сафи Артиши миллӣ натанҳо бо забон, балки бо амал ватандӯст будани худашро нишон медиҳад.

- Суҳбати мо сари иштирок ва даъвати ҷавонон ба сафи Артиши миллӣ рафт. Мушоҳида карда бошед, ҳамасола дар мавсими даъвати ҷавонон ба сафи Қувваҳои Мусаллаҳ ибораи Ватан-Модар зиёд шунида мешавад. Ба андешаи Шумо ҷавонони мо ба мафҳуми асосии ҳамин ибора сарфаҳм рафтаанд?

- Аввалан дарки ин мафҳум корбарии зиёдро тақозо мекунад. Ман гуфта наметавонам, ки ҷавонон ба ин мафҳум сарфаҳм намераванд. Зеро дар фарҳанги ҳазорсолаҳои миллати мо ин ду мафҳуми муқаддас, яъне Ватан ва Модар аллакай бо ҳамдигар тавъам шакл гирифтааст. Аз ин рӯ, бо итминон гуфта метавонам, ки ҷавонони мо ба маънии аслии ин ибора сарфаҳм мераванд.

Дар ҳар давру замон ин мафҳум хусусиятҳои дигар касб мекунад. Агар дар як давра Ватан-Модар назди ҷавонон як масъулият гузорад, дар марҳилаи баъдӣ ин ибора хусусияти дигар касб мекунад. Шароити имрӯза, ки торафт мураккабшаванда маънидод мешаваду хатару таҳдидҳо хоса ба истиқлолияти давлатҳо зиёд мешаванд, дарки ин мафҳум аз ҷавонони мо зиракии бештари сиёсӣ ва масъулияти аз пештара бештарро дар самти ҳифзи Истиқлоли давлатӣ тақозо мекунад. Дар марҳилаи дигар ҳамин мафҳум шояд талошро дар созандагию бунёдкорӣ талаб намояд.

- Аз Шумо ҳамчун як нафаре, ки бевосита ба ин қишри ҷомеа сару кор доред, пурсиданием, ки чаро бо тарғибу ташвиқи зиёде, ки дар самти рафтани ҷавонон ба Артиши миллӣ анҷом дода мешавад, то ҳол ин мушкил роҳи ҳалли худро наёфтааст?

- Бисёр саволи дуруст ва ба маврид аст. Сабаб ва омил дар дигар чиз аст, на дар ҷавонон. Ҷавони имрӯз он насли солҳои душвор, ки қисме аз таҳсил дур мондаю дорои мушкилоти калони молию маънавӣ буданд, нестанд. Ҳар замон талабот ва хусусиятҳои худро дорад. Имрӯз ҷавони тоҷик соҳиби дониши баланду ҷаҳонбинии васеъ ва донандаи техналогияҳои пешрафтаи замона аст. Ҳазорҳо ҷавон дар иншоотҳои муҳими стратегӣ баҳри пешбурди иқтисоди миллӣ пайи кор ҳастанд, ки ин ҷавоб ба ғамхориҳои Ҳукумати кишвар аст. Онҳо дар ҳама ҳолат ва дилхоҳ вазъият пайрави Пешвои худ ва сиёсати созандаи ӯ мебошанд. Инро мо дар муноқишаҳои сарҳадӣ низ эҳсос кардем. Ҳамон ҷавононе, ки онҳоро ба саркашӣ аз хизмат ҳамеша гунаҳкор меҳисобанд, бо эҳсос кардани хатар қатори дигарон ғуруру ҷасорати худро нишон доданд. Аз тамоми минтақа дар чанд соати баъди ҳодисаҳо муттаҳид шуда, гурӯҳ-гурӯҳ баён доштанд, ки мо амри Ватан ва амри Пешвои миллатро мунтазирем ва омодаем, ки барои дифои ин марзу бум сина сипар кунем. Ҳамин аст пайравӣ, ҳамин аст ҷавоб гуфтан ба ғамхориҳои Ҳукумат ва ҳамин аст қарзи фарзандию ҷасорати миллӣ.

Имрӯз мо артиши аз лиҳози моддию техникӣ камбуддошта надорем, масалан мисли солҳои қабл. Ҳама шароит ва имконият мерасад. Аммо майл надоштани ҷавонон ба хизмати ҳарбӣ омили ташвишовар аст. Сабабҳо зиёданд.

Яке аз сабаби асосӣ ин аст, ки калонсолон дар мафкураи ҷавонон хизмат дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳро на ҳама вақт ҳамчун чизи мусбӣ шакл медиҳанд. Мутаассифона, ду соли хизматро дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳи кишвар беарзиш ва талафи вақт арзёбӣ менамоянд.

Фикр мекунам, дар баробари мақомот насли калонсоли ҷомеа ҳам дар ин самт ҳамчун омили аслӣ дар шакл гирифтани шахсияти фарзанд муносибат намоянд. Садоқатмандии бештар зоҳир созанд, масалан ба ҷойи роҳу воситаи озод кардани фарзанд аз хизмати Модар-Ватан ҷустан, аз дасти фарзанд гирифта, ӯро бо ифтихор ба хизмат гусел кунад. Мисли он давроне, ки худашонро падаронашон гусел намуда буданд.

Мутаассифона, аксаран дар баробари ҷавонони ноогоҳ аз ҳаёт, калонсолон низ чунин муқоисагузорӣ мекунанд, ки ба ҷои ду сол хизмат, ду соли дар муҳоҷират сипаригардида манфиатовар барои иқтисоди оилаи онҳо аст. Онҳо фикр намекунанд, ки ду соли хизмат метавонад, то охири умр манфиатовар барои фарзандашон бошад. Ҷавонони имрӯзаи мо наслеанд, ки азобу уқубати солҳои аввали соҳибистиқлолиро намедонанд. Аз ин рӯ, бояд бештар насли калонсол барои ба дарки ҷавонон расонидани ин фаҳмиш, ки “ҳама чиз дар ҳоле имконпазир мегардад, ки мо як ватани тинҷу ором дорем, хизмат кардан дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳ гузаштан аз мактаби мардонагист, ҳифзи Ватан - ҳифзи нангу номус, шаъну шарафу эътибор аст. Хизмат дар артиш аст, ки ба ҷавонмард расидан ба қадри Ватан, падару модар, зану фарзандро меомӯзонаду ӯро аз ҳама гуна хатар ҳифз менамояд”. Яъне инҷо ва дар ин маврид, мотиватсияи падару модар лозим аст. Пеш аз ҳама роҳнамоии падару модар ба насли ҷавон намерасад. Дар баробари ниҳодҳои ба идеология сарукордошта волидайн низ бояд бетараф набошанд. Зеро кори идеологӣ кори як нафару ду нафар нест.

Албатта, омили дигар ин тохтутоз болои мафкураи ҷавонон аст, ки аз ҷониби баъзе ба ном “ватандӯстон” ба таври доимӣ, алалхусус мавсими даъват ба артиш пурзӯр карда мешавад.

- Дар охир тавсия ва даъвати Шумо ба ҷавонони кишвар дар пешорӯи Рӯзи ҷавонон чист?

- Дар кишвари мо як насли воқеан далеру шуҷоъ ва аз лиҳози сиёсӣ бисёр закӣ ташаккул меёбад, ки хушҳолкунанда аст. Махсусан, иштироки фаъоли онҳо дар ду чорабинии муҳими сиёсӣ дар як сол. Интихоботи парлумонӣ ва Интихоботи президентии соли 2020- ум, ки алорағми хостаҳои нотавонбинони миллат саҳми онҳоро баръало мушоҳида кардем. Ҳар вақт ки бо ҷавонон суҳбат мекунам, ҳам дар шакли таманниёт ва ҳам дар шакли вазифагузорӣ таъкид мекунам, ки ҳаёти ҷавонони мо бояд пур аз шӯру шавқи ҷавонӣ бошад. Вазифаи ҷавонон пеш аз ҳама ба қадри истиқлолияту озодӣ расидан, ватандӯст будан, хондану илмҳои замонаро аз худ кардан ва ҳамқадами ҷаҳон будан ва рисолати ватандориро назди наслҳо адо кардан аст. Зеро ин арзишҳо аз азал барои мо волотарин эътироф шудаанд. Таманно мекунам, ки кишварамон ҳамеша тинҷу ором бошад, дар он сулҳу салоҳ пойдор боқӣ бимонад ва қишреро ба воя расонем, ки тафаккури солиму созанда ва бидуни хотироти манфӣ дошта бошанд.