ҶАВОНОН
Панҷшанбе 25 Апрел 2024 04:27
Имрӯз санъати тоҷик дар марҳилаи рушд қарор дошта, ҳамасола озмуну чорабиниҳои фарҳангӣ баҳри кашфи ҷавонону наврасони соҳибистеъдод ташкил ва баргузор мешавад. Яке аз тасмимҳое, ки дар ду соли охир вобаста ба ин роҳандозӣ гардид, баргузор кардани озмуни ҷумҳуриявии “Тоҷикистон - Ватани азизи ман” аст. Ин озмун баҳри истиқболи сазовори 30-солагии Истиқлолияти давлатии мамлакат ва дарёфти чеҳраҳои нав дар санъати тоҷик баргузор гардида, дар он беҳтарин ҷавонону наврасон аз шаҳру навоҳии кишвар ширкат меварзанд. Соли 2020 барандаи ин озмун ва соҳиби шоҳҷоизаи он Далер Тиллоев гардид. Мо бо эшон суҳбате анҷом додем.
- Дар ибтидои суҳбат каме доир ба фаъолияти эҷодиатон маълумот медодед?
- Фаъолияти эҷодиамро ҳанӯз 20 сол қабл оғоз намуда, тӯли ин солҳо дар оркестри эстрадӣ-симфонии “Базморо”, Театри давлатии академии опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ зери роҳбарии сардирижёри оркестр Беҳрон Меҳробов дирижёриро омӯхтам. Баъдан директори онвақта Миралӣ Достиев маро ҳамчун дирижёр ба оркестри симфонии театр ба кор даъват кард. Аз соли 2017 инҷониб бо пешниҳоди Вазорати фарҳанги ҷумҳурӣ дар Оркестри давлатии симфонии назди Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳайси сардирижёр фаъолияти эҷодӣ менамоям. Ҳамзамон ба эҷоди оҳангҳои нав низ машғулам.
- Чӣ боис шуд, ки ба санъат рӯй овардед?
- Меҳри санъату мусиқӣ ҳанӯз аз хӯрдсолӣ дар дили ман ҷӯш мезад. Зеро шодравон падарам Самад Тиллоев дар Коллеҷи санъати ба номи Аҳмад Бобоқулов ба ҳайси муаллими факултаи баян-аккордеон фаъолият менамуд. Қариб ҳар шом дӯстони падарам омада, дар хонаамон фазои эҷодиву мусиқиро танинандоз менамуданд. Фикр мекунам, ки муҳити эҷодӣ ба ман низ бетаъсир намонду пайроҳаи тайнамудаи падарро идома додан хостам ва шукргузор аз онам, ки бо маслиҳатҳои падарам имрӯз ба дастовардҳои зиёде ноил гардидам.
- Аввалин оҳанги эҷоднамудаатон дар чандсолагӣ буд ва аз ҷониби кадом оҳангсоз баҳогузорӣ шуд?
- Аз наврасӣ ба оҳангсозӣ машғул будам. Нахустин оҳанги эҷоднамудаам дар 17-солагӣ аз ҷониби падарам баҳои хуб гирифт. Баъдан ба эҷоди оҳанг пардохтам. Инчунин барои омӯзиши асбобҳои мусиқии баян-аккордеон ва тромбон низ завқ доштам. Минбаъд назди худ мақсад гузоштам, ки бастакор ва навозандаи асбобҳои дӯстдоштаам мегардам. Дунболи орзуҳои наврасӣ соли 1998 пас аз хатми мактаби миёна ба Коллеҷи санъати ба номи Аҳмад Бобоқулов дохил шудам. Дар коллеҷ нозукиҳои асбоби ҳунарии аккордеонро аз худ намуда, як соли дигар иловагӣ ба омӯзиши асбоби ҳунарии тромбон машғул шудам. Соли 2003 ин боргоҳи ҳунарро хатм намудам. Барои такмили ҳунари худ ва пурра аз бар намудани асбобҳои ҳунарии зикргардида, ҳамон сол ба Консерваторияи миллӣ дохил шуда, он ҷо пайи омӯзиши ин асбобҳо ва ҳамзамон омода намудани оҳангҳои нав будам.
- То имрӯз чанд оҳанг эҷод намудаед?
- Давоми ин солҳо оҳангу асарҳои зиёде омода намудаам, ки ҳар яки он бароям мисли фарзанданд. Чунки дар эҷод ва таҳияи он зиёд ранҷ мекашам, то маҳсули эҷодам ба шунаванда писанд ояд. То ин замон зиёда аз 30 оҳанги ҳаҷман хурд ва 4 оҳанги калонҳаҷм эҷод намудаам.
- Чуноне ки дар боло қайд намудед, айни замон ба ҳайси сардирижёр фаъолият доред. Мегуфтед, ки бароятон дар як муддат ҳам омӯхтани асбобҳои мусиқӣ ва ҳам дирижёрӣ мушкил набуд?
- Албатта, ҳар кор новобаста аз ихтисосу соҳа мушкилӣ дорад. Омӯхтани асбобҳои мусиқӣ низ нозукӣ ва гардишҳои зиёде дорад. Дар аввал биёр кӯшиш мекардам, аммо бенатиҷа буданд. Баъди машқҳои зиёд оҳиста- оҳиста нозукиҳои ин касбро омӯхтам. Зиёда аз 15 сол мешавад, ки ҳамчун дирижёр фаъолият дорам ва имрӯз шогирдони худро омода карда истодаам.
- Иштирок дар озмуни ҷумҳуриявии “Тоҷикистон- Ватани азизи ман” тавсияи касе буд ва ё хоҳиши худатон?
- Аввалан дӯстону наздикон маслиҳат доданд, баъдан худам низ барои иштирок дар ин озмун майл намуда, дар жанри академӣ дар номинатсияи композиторӣ ширкат варзидам. Мақсади ман ғолиб омадан набуд, танҳо худро санҷидан мехостам. Иштирок дар даври аввал ба ман писанд омаду онро идома додам.
- Аз даври якум то ҷамъбасти озмун чанд оҳанг эҷод намудед?
- Фурсат хело кам буд ва рақобат шадид. Аз ин лиҳоз, дар ин муддат 7 асар эҷод намудам: 2 асари калонҳаҷм, 1 асари хурд ва 4 асари гуногун. Инчунин, дар ин давра сюита низ эҷод кардам. Сюита оҳанги калонҳаҷмест, ки аз якчанд асарҳои гуногун иборат мебошад.
- Барои эҷоди як оҳанг чӣ қадар вақт лозим аст ва бештар дар кадом жанр эҷод менамоед?
- Тавлиди оҳангҳо гуногунанд. Оҳангҳое ҳастанд, ки дар фурсати кӯтоҳтар эҷод мешаванд. Оҳангҳое низ ҳастанд, ки барои тавлидашон вақти зиёд, ҳатто моҳҳо лозим аст. Масалан, охирон оҳанги эҷоднамудаам “Гулшани орзу” аз панҷ қисм иборат буд. Ин оҳанг дар муддати 16 рӯз эҷод ва бандубаст гардид, ки давомнокиаш 12.5 дақиқаро ташкил медод. Ман бештар дар жанрҳои классика ва эстрада оҳанг эҷод менамоям. Бисёр кӯшиш мекунам, ки монанди оҳангсози юнонӣ Янни Хрисомаллисин ин ду жанрро ба ҳам синтез намоям.
- Аз оҳангсозони ватанӣ бо кӣ ҳамкорӣ доред ва сабки кадоме аз онҳо ба шумо писанд аст?
- Бо оҳангсозони зиёди ватанӣ ҳамкорӣ ва риштаи дӯстӣ дорам. Аз ҷумла, бештар бо Қудратулло Яҳёзода, Амирбеки Мӯсо, Шералӣ Қосим ва Сангалӣ Ҳомидов, ки бароям ҳаққи устодӣ низ доранд. Оид ба сабки эҷодиашон ҳаминро гуфта метавонам, ки ҳар кадоме сабки хоссаи худро дорад ва фикр мекунам, ки ман ҳаққи бад ва ё хуб гуфтани ҳеҷ кадоми онҳоро надорам.
- Киро идеали худ мешуморед ва ба киҳо пайравӣ мекунед?
- Идеали ман дар зиндагӣ падарам ва дар ҷодаи оҳангсозӣ Пётр Чайковский мебошанд. Ман доимо кӯшиш менамоям, ки мисли ин ду абардмарди санъат бошам. Зиёдтар ба сабки эҷодии оҳангсозони маъруфи ҷаҳонӣ Сергей Раҳманинов ва Ханс Симмер пайравӣ менамоям.
- Озмун ба шумо ғайр аз ғолибият боз чӣ дод? Умуман аз натиҷаҳои он чӣ гуна хотираҳо доред?
- Иштирок дар озмун ба худ бовар кардану устувор буданро омӯхт. Пеш аз ҳама эродҳои аъзои ҳакамонро ба инобат гирифта, камбудиҳоямро ислоҳ намудам. Ҳамчунин бо ҳунармандони асил аз саросари кишвар риштаи дӯстиву рафоқат пайдо намудам. Хотираи фаромӯшнашаванда аз баргузории озмун дар даври ниҳоӣ буд. Мо аз ҷониби оркестр ба шаҳри Хуҷанд сафари ҳунарӣ доштем. Вақте ба шаҳри Душанбе баргаштем, ҳамагӣ 5 рӯз барои ҷамъбасти озмун монда буд. Дар ин муддати кӯтоҳ тавонистам, ки асар эҷод намояму онро бо оҳанги зинда навозам. Ва хушбахтона ғолибият насибам шуд.
- Агар махфӣ набошад, мукофотпулиро ба чӣ сарф намудед?
- Албатта, пӯшида нест, ки мо санъаткорон пайваста ба таҷҳизоти муосир ниёз дорем ва қисмати маблағи бадастовардаро барои харидории асбобҳои мусиқӣ сарф намудам ва қисмати боқимондаро барои пешбурди фаъолияти минбаъдаам сарф менамоям.
- Дар оянда чӣ нақшаҳо доред?
- Нақшаҳоям зиёданд ва барои амалисозии онҳо бояд кӯшиш намоям. Нақша дорам, ки боз асарҳои нав эҷод карда, ба гӯши ҳаводорони санъатам бирасонам.
- Ба ҳамватанону мухлисони ҳунари волоятон, ҳамчунин хонандагони рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” чӣ таманниёт доред?
- Ба ҳамаи ҳамватанон, ҳаводорон ва онҳое, ки ҳунари маро қадр менамоянд, изҳори сипос менамоям, ки оҳангҳои маро мешунаванду эътироф месозанд. Ба ҷавонон ҳаминро гуфтаниям, ки даврони тиллоии умри худро сарфи корҳои беҳуда накарда, пайи омӯзиши касбу ҳунар бошанд. Бештар болои худ кор кунанд ва албатта муваффақ мешаванд.
- Дар ибтидои суҳбат каме доир ба фаъолияти эҷодиатон маълумот медодед?
- Фаъолияти эҷодиамро ҳанӯз 20 сол қабл оғоз намуда, тӯли ин солҳо дар оркестри эстрадӣ-симфонии “Базморо”, Театри давлатии академии опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ зери роҳбарии сардирижёри оркестр Беҳрон Меҳробов дирижёриро омӯхтам. Баъдан директори онвақта Миралӣ Достиев маро ҳамчун дирижёр ба оркестри симфонии театр ба кор даъват кард. Аз соли 2017 инҷониб бо пешниҳоди Вазорати фарҳанги ҷумҳурӣ дар Оркестри давлатии симфонии назди Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳайси сардирижёр фаъолияти эҷодӣ менамоям. Ҳамзамон ба эҷоди оҳангҳои нав низ машғулам.
- Чӣ боис шуд, ки ба санъат рӯй овардед?
- Меҳри санъату мусиқӣ ҳанӯз аз хӯрдсолӣ дар дили ман ҷӯш мезад. Зеро шодравон падарам Самад Тиллоев дар Коллеҷи санъати ба номи Аҳмад Бобоқулов ба ҳайси муаллими факултаи баян-аккордеон фаъолият менамуд. Қариб ҳар шом дӯстони падарам омада, дар хонаамон фазои эҷодиву мусиқиро танинандоз менамуданд. Фикр мекунам, ки муҳити эҷодӣ ба ман низ бетаъсир намонду пайроҳаи тайнамудаи падарро идома додан хостам ва шукргузор аз онам, ки бо маслиҳатҳои падарам имрӯз ба дастовардҳои зиёде ноил гардидам.
- Аввалин оҳанги эҷоднамудаатон дар чандсолагӣ буд ва аз ҷониби кадом оҳангсоз баҳогузорӣ шуд?
- Аз наврасӣ ба оҳангсозӣ машғул будам. Нахустин оҳанги эҷоднамудаам дар 17-солагӣ аз ҷониби падарам баҳои хуб гирифт. Баъдан ба эҷоди оҳанг пардохтам. Инчунин барои омӯзиши асбобҳои мусиқии баян-аккордеон ва тромбон низ завқ доштам. Минбаъд назди худ мақсад гузоштам, ки бастакор ва навозандаи асбобҳои дӯстдоштаам мегардам. Дунболи орзуҳои наврасӣ соли 1998 пас аз хатми мактаби миёна ба Коллеҷи санъати ба номи Аҳмад Бобоқулов дохил шудам. Дар коллеҷ нозукиҳои асбоби ҳунарии аккордеонро аз худ намуда, як соли дигар иловагӣ ба омӯзиши асбоби ҳунарии тромбон машғул шудам. Соли 2003 ин боргоҳи ҳунарро хатм намудам. Барои такмили ҳунари худ ва пурра аз бар намудани асбобҳои ҳунарии зикргардида, ҳамон сол ба Консерваторияи миллӣ дохил шуда, он ҷо пайи омӯзиши ин асбобҳо ва ҳамзамон омода намудани оҳангҳои нав будам.
- То имрӯз чанд оҳанг эҷод намудаед?
- Давоми ин солҳо оҳангу асарҳои зиёде омода намудаам, ки ҳар яки он бароям мисли фарзанданд. Чунки дар эҷод ва таҳияи он зиёд ранҷ мекашам, то маҳсули эҷодам ба шунаванда писанд ояд. То ин замон зиёда аз 30 оҳанги ҳаҷман хурд ва 4 оҳанги калонҳаҷм эҷод намудаам.
- Чуноне ки дар боло қайд намудед, айни замон ба ҳайси сардирижёр фаъолият доред. Мегуфтед, ки бароятон дар як муддат ҳам омӯхтани асбобҳои мусиқӣ ва ҳам дирижёрӣ мушкил набуд?
- Албатта, ҳар кор новобаста аз ихтисосу соҳа мушкилӣ дорад. Омӯхтани асбобҳои мусиқӣ низ нозукӣ ва гардишҳои зиёде дорад. Дар аввал биёр кӯшиш мекардам, аммо бенатиҷа буданд. Баъди машқҳои зиёд оҳиста- оҳиста нозукиҳои ин касбро омӯхтам. Зиёда аз 15 сол мешавад, ки ҳамчун дирижёр фаъолият дорам ва имрӯз шогирдони худро омода карда истодаам.
- Иштирок дар озмуни ҷумҳуриявии “Тоҷикистон- Ватани азизи ман” тавсияи касе буд ва ё хоҳиши худатон?
- Аввалан дӯстону наздикон маслиҳат доданд, баъдан худам низ барои иштирок дар ин озмун майл намуда, дар жанри академӣ дар номинатсияи композиторӣ ширкат варзидам. Мақсади ман ғолиб омадан набуд, танҳо худро санҷидан мехостам. Иштирок дар даври аввал ба ман писанд омаду онро идома додам.
- Аз даври якум то ҷамъбасти озмун чанд оҳанг эҷод намудед?
- Фурсат хело кам буд ва рақобат шадид. Аз ин лиҳоз, дар ин муддат 7 асар эҷод намудам: 2 асари калонҳаҷм, 1 асари хурд ва 4 асари гуногун. Инчунин, дар ин давра сюита низ эҷод кардам. Сюита оҳанги калонҳаҷмест, ки аз якчанд асарҳои гуногун иборат мебошад.
- Барои эҷоди як оҳанг чӣ қадар вақт лозим аст ва бештар дар кадом жанр эҷод менамоед?
- Тавлиди оҳангҳо гуногунанд. Оҳангҳое ҳастанд, ки дар фурсати кӯтоҳтар эҷод мешаванд. Оҳангҳое низ ҳастанд, ки барои тавлидашон вақти зиёд, ҳатто моҳҳо лозим аст. Масалан, охирон оҳанги эҷоднамудаам “Гулшани орзу” аз панҷ қисм иборат буд. Ин оҳанг дар муддати 16 рӯз эҷод ва бандубаст гардид, ки давомнокиаш 12.5 дақиқаро ташкил медод. Ман бештар дар жанрҳои классика ва эстрада оҳанг эҷод менамоям. Бисёр кӯшиш мекунам, ки монанди оҳангсози юнонӣ Янни Хрисомаллисин ин ду жанрро ба ҳам синтез намоям.
- Аз оҳангсозони ватанӣ бо кӣ ҳамкорӣ доред ва сабки кадоме аз онҳо ба шумо писанд аст?
- Бо оҳангсозони зиёди ватанӣ ҳамкорӣ ва риштаи дӯстӣ дорам. Аз ҷумла, бештар бо Қудратулло Яҳёзода, Амирбеки Мӯсо, Шералӣ Қосим ва Сангалӣ Ҳомидов, ки бароям ҳаққи устодӣ низ доранд. Оид ба сабки эҷодиашон ҳаминро гуфта метавонам, ки ҳар кадоме сабки хоссаи худро дорад ва фикр мекунам, ки ман ҳаққи бад ва ё хуб гуфтани ҳеҷ кадоми онҳоро надорам.
- Киро идеали худ мешуморед ва ба киҳо пайравӣ мекунед?
- Идеали ман дар зиндагӣ падарам ва дар ҷодаи оҳангсозӣ Пётр Чайковский мебошанд. Ман доимо кӯшиш менамоям, ки мисли ин ду абардмарди санъат бошам. Зиёдтар ба сабки эҷодии оҳангсозони маъруфи ҷаҳонӣ Сергей Раҳманинов ва Ханс Симмер пайравӣ менамоям.
- Озмун ба шумо ғайр аз ғолибият боз чӣ дод? Умуман аз натиҷаҳои он чӣ гуна хотираҳо доред?
- Иштирок дар озмун ба худ бовар кардану устувор буданро омӯхт. Пеш аз ҳама эродҳои аъзои ҳакамонро ба инобат гирифта, камбудиҳоямро ислоҳ намудам. Ҳамчунин бо ҳунармандони асил аз саросари кишвар риштаи дӯстиву рафоқат пайдо намудам. Хотираи фаромӯшнашаванда аз баргузории озмун дар даври ниҳоӣ буд. Мо аз ҷониби оркестр ба шаҳри Хуҷанд сафари ҳунарӣ доштем. Вақте ба шаҳри Душанбе баргаштем, ҳамагӣ 5 рӯз барои ҷамъбасти озмун монда буд. Дар ин муддати кӯтоҳ тавонистам, ки асар эҷод намояму онро бо оҳанги зинда навозам. Ва хушбахтона ғолибият насибам шуд.
- Агар махфӣ набошад, мукофотпулиро ба чӣ сарф намудед?
- Албатта, пӯшида нест, ки мо санъаткорон пайваста ба таҷҳизоти муосир ниёз дорем ва қисмати маблағи бадастовардаро барои харидории асбобҳои мусиқӣ сарф намудам ва қисмати боқимондаро барои пешбурди фаъолияти минбаъдаам сарф менамоям.
- Дар оянда чӣ нақшаҳо доред?
- Нақшаҳоям зиёданд ва барои амалисозии онҳо бояд кӯшиш намоям. Нақша дорам, ки боз асарҳои нав эҷод карда, ба гӯши ҳаводорони санъатам бирасонам.
- Ба ҳамватанону мухлисони ҳунари волоятон, ҳамчунин хонандагони рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” чӣ таманниёт доред?
- Ба ҳамаи ҳамватанон, ҳаводорон ва онҳое, ки ҳунари маро қадр менамоянд, изҳори сипос менамоям, ки оҳангҳои маро мешунаванду эътироф месозанд. Ба ҷавонон ҳаминро гуфтаниям, ки даврони тиллоии умри худро сарфи корҳои беҳуда накарда, пайи омӯзиши касбу ҳунар бошанд. Бештар болои худ кор кунанд ва албатта муваффақ мешаванд.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед