Таърихи бою куҳани миллатамон воқеаҳои бузургеро дар бар мегирад, ки ҳар кадоми он дар марҳилаи худ нақши махсусе дорад. Дар таърихи навин волотарин дастовардамон соҳиб шудан ба Истиқлолияти давлатии Тоҷикистон аст, ки баъди пош хӯрдани собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ амалӣ гардид.

Истиқлолияти давлатӣ барои мо – тоҷикистониён ба осонӣ ба даст наомад. Бо таъсири қувваҳои бадхоҳи дохилию хориҷӣ кишварамон ба ҷанги шаҳрвандӣ кашида шуд, ки боиси қурбониҳои зиёди ҷонӣ ва хисороти бузурги иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва маънавӣ гашта, пояҳо, рукнҳо ва асосҳои давлатдориро фалаҷ гардонид, қонуншиканӣ ва бесарусомониҳоро дар мамлакат ба вуҷуд овард.

Дар чунин шароити душвор шаҳрвандони кишвар ҳамчун баёнгари соҳибихтиёрӣ ва сарчашмаи ягонаи ҳокимияти давлатӣ аз сӯи вакилони халқ дар мақоми олии намояндагии мамлакат масъулияти бузург ва беназири давлатдории хешро ба воситаи Шӯрои Олӣ ифода сохтанд. Баҳри барқарор намудани асосҳои давлатдорӣ ва таъмини қонуният, сулҳ ва ризоияти миллӣ 16 ноябри соли 1992 дар Қасри Арбоби шаҳри Хуҷанд Иҷлосияи ХVI Шӯрои Олии Тоҷикистон оғоз гардид ва роҳбарияти нави мамлакатро таҳти сарвари Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон интихоб намуд. Маҳз муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳамзамон Сарвари давлат, барномаи мукаммали аз буҳрони сиёсӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ ва маънавӣ баровардани кишварро ба миён гузошт. Вақт ва таҷрибаи таърихи бисту панҷ соли баъди Иҷлосия исбот намуд, ки роҳи муайянкарда ва пешгирифтаи Иҷлосияи ХVI алтернативаи дигар надошт. Иҷлосияи ХVI собит сохт, ки мардуми Тоҷикистон дорои қувваи солим ва тавоноест, ки пеши роҳи ҳама гуна моҷароҷӯиро гирифта метавонад ва обрӯву нуфузи кишварро дар арсаи байналмилалӣ собит ва ҳифз менамояд. Иҷлосия тавонист, қарорҳои таърихӣ ва сарнавиштсоз қабул намояд. Муҳимтарин дастоварди Иҷлосия тантанаи қонун ва ба роҳи конститутсионӣ ҳаллу фасл кардани тамоми масъалаҳои ҳаёти сиёсӣ ва иҷтимоии кишвар ба ҳисоб меравад. Мақсаду мароми вакилони халқ ба он равона шуда буд, ки ақли солим ва адлу инсоф боло гирад, ризояти миллӣ, якпорчагии Ватан ва сулҳ таъмин карда шавад.

Зимни суханрони нахустини хеш ҳамчун Сарвари давлат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иброз намуда буданд, ки “Ман кори худро аз сулҳ сар хоҳам кард. Ман тарафдори давлати демократии ҳуқуқбунёд мебошам. Мо бояд ҳама ёру бародар бошем, то ки вазъро ором намоем. Ҳар чи аз дастам меояд, дар ин роҳ талош хоҳам кард”. Суханрониҳо ва фаъолияти амалии муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ин Иҷлосия ба қалби мардуми кишвар роҳ ёфта, он меҳру муҳаббат, боварӣ ва самимияти сокинони кишварро ба ин роҳбари ҷавону дурбин бештар намуд.

Иҷлосияи ХVI масъулияти олии созандагиро ба зима гирифта, тавонист манфиати умумимиллиро аз манфиатҳои шахсӣ, гурӯҳӣ ва маҳаллию минтақавӣ боло гузорад. Бо шарофати роҳи муайяннамудаи Иҷлосияи ХVI Шӯрои Олӣ ва бо нияти татбиқи қарорҳои он халқи Тоҷикистон ҳамчун қисми ҷудонашавандаи ҷомеаи ҷаҳонӣ, эҳтироми озодӣ, ҳуқуқи инсон ва шаҳрванд ва ба мақсади демократикунонии ҷомеа, бунёди давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва воҳид 6 ноябри соли 1994 бори нахуст Конститутсияи нави мамлакатро дар таърихи давлатдории навин бо роҳи раъйпурсии умумихалқӣ қабул намуд, ки дар он ҳама дастовардҳои башарият дар бобати озодии инсон, ҳуқуқи шаҳрванд, ҷомеаи демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ дарҷ шудаанд.

Мо, тоҷикистониён, аз он сарбаландем, ки дар роҳи муайян¬намудаи Иҷлосияи ХVI Шӯрои Олӣ бо сарварии Асосгузори сулҳу ваҳдат – Пешвои миллат, Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қадамҳои устувор мегузорем ва дар ҷумҳурӣ раванди бунёдкорӣ эҳё шуд. Сохтмони иншооти азими роҳи оҳани Қӯрғонтеппа-Кӯлоб, роҳи мошингарди Кӯлоб-Хоруғ-Кулма-Қароқурум, нақбҳои Истиқлол, Шаҳристон, Чормағзак, нерӯгоҳҳои барқи обии Сангтӯда 1 ва 2, шуруъ гардидани сохтмони нерӯгоҳҳои барқи обии Роғун ва барқарор кардани садҳо пулҳо шаҳодати бунёдкорӣ ва созандагии халқ ва Ҳукумати Тоҷикистон аст, ки аз Иҷлосия сарчашма мегиранд. Эътибори кишвари мо дар арсаи байналмилалӣ торафт меафзояд. Аз ҷониби ҷомеъаи ҷаҳонӣ ба расмият эътироф шудан ва барқарор намудани робитаҳои дипломатӣ бо аксарияти давлатҳои дунё, узвият дар Созмони Милали Муттаҳид ва даҳҳо ташкилоти бонуфузи байналмилалӣ, иштирок, раисӣ ва суханрониҳои муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Созмони Милали Муттаҳид ва аз минбари баланди он ба оламиён муаррифӣ намудани Ватани маҳбубамон боиси ифтихори ҳамаи мост.

Иҷлосияи ХVI Шӯрои Олии Тоҷикистон воқеаи бузургест, ки дар таърихи навини мо ҳамто надорад ва мо маҳз ба шарофати он ба ҳаёти осоиштаву созандагӣ расидем. Ҳар қадар, ки вақт моро аз ин иҷлосияи тақдирсоз дур мебарад, ҳамон андоза аҳамияти бузурги таърихиву сарнавиштсози он барои давлату халқи Тоҷикистон бештар аён мегардад. Бо итмоми комил метавон гуфт, ки рушд ва таҳкими давлатдории навину Истиқлолияти воқеии Тоҷикистон, якпорчагии он, Ваҳдати миллӣ ва истиқрори сулҳ дар сарзамини бостониамон, амалӣ кардани ислоҳоти сиёсӣ, иқтисодию иҷтимоӣ дар роҳи бунёди ҷомеаи шаҳрвандӣ аз Иҷлосияи ХVI Шӯрои Олии Тоҷикистон ибтидо мегиранд. Аз ин рӯ, омӯхтан ва пос доштани аҳамияти таърихии ин Иҷлосия барои ҳар яки мо – наслҳо ва ҷомеъаи имрӯзаю оянда ниҳоят муҳим, ибратомӯз ва қарзи фарзандию ифтихори ватандорӣ ба ҳисоб меравад.

Ҷамил ВАЛИЕВ, корманди Китобхонаи миллии Тоҷикистон