Таҳсил дар макотиби миёнаву олӣ, иштирок дар семинару дарсҳо, омӯхтани касбу забонҳои дигар, думболи таҷрибаи дигарон роҳ паймудан ва амсоли ин дар худ танҳо як мақсад доранд - БУНЁДИ ОЯНДАИ ХУБ!

Талош - асоси муваффақият

Шароити феълӣ аз ҳар як ҷавон тақозо менамояд, ки баҳри ояндаи хубу нек талош варзад ва то ба қуллаи мурод расидан ба қимати ҷон ҷаҳд намояд. Дар баробари ҷаҳду талош фардои хуб ё худ “карйера” замоне даст медиҳад, ки имкониятҳо фаррох бошанду шароит мусоид. Ҷавонони тоҷик низ дар радифи ҷавонони дигар давлатҳо кӯшиш мекунанд, ки барои худ фардои хуб созанд. Вале то кадом андоза ба ҳадафу мароми худ мерасанд, саволи пурбаҳс аст ва  андешаҳо дар ҷавоб ба он яксон нест. Баъзеҳо ба ин назаранд, ки орзуҳои бузургро дар кишвар амалӣ  кардан ғайриимкон аст, вале аксари ҷавонон ин фикрро ботил дониста мегӯянд, ки шароит, амну амонӣ, дастгирӣ ва таваҷҷуҳи рӯзафзун ба ҷавонон имкон додааст, ки тамоми хоҳишҳои худро бароварда созанд. Мафтуна Суярзода, донишҷӯи ДДК ба номи А. Рӯдакӣ мегӯяд, агар ҷавонони тоҷик худ хоҳиш дошта бошанд, дилхоҳ орзуяшон амалӣ мегардад. “Ба фикри ман чунин имконияту шароит ва дастгириҳое, ки имрӯз мо - ҷавонон дорем, барои ояндаи дурахшони ҳар яки мо расидагӣ мекунад,”-мегӯяд ӯ.  Мартаба Мирмадова, докторанти ДМТ ба ин назар аст, ки шароит барои ҳар як ҷавони тоҷик фароҳам оварда шудааст, танҳо лозим аст, ки худи онҳо кӯшиш ба харҷ диҳанд, то муваффақ шаванд. Ба таъкиди ӯ: “Ҳар ҷавони мо ки дурбину бофарҳанг аст, ҳеҷ гоҳ дар нимароҳ намемонад. Ба воситаи саводнокӣ, фаъолнокӣ, фаҳмиши хирадмандона метавонад, ки имкониятҳои мавҷударо истифода намуда, “карйера”-и хуб созад”. Шукрона Ҳакимова ҳоло ҷавон асту дар Кумитаи миллии олимпӣ чун мутахассис кор мекунад. Ӯ низ фикрҳои болоро тақвият дода, доир ба ин мавзӯъ чунин назар дорад, ки имрӯз ҳеч баҳонае наметавонад, монеи ҷавонон барои сохтани фардои хуб шавад. “Мумкин аст, аз назари дигарон мушкилиҳо бошанд, дар ин самт. Лекин ақидаи ман ин аст, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон беҳтарин шароит барои таҳсили илм, омӯзиши касб муҳайёст ва ҳеҷ чиз баҳона шуда наметавонад, ки мо “карйера” карда натавонем. Имрӯзҳо шумораи зиёди ҷавононеро мебинем, ки дар мақомҳои роҳбарикунанда фаъолият карда истодаанд. Дар дилхоҳ вазорату идораҳо қисме аз кормандонро ҷавонон ташкил медиҳанд. Ҷавонон дар донишгоҳу дошинкадаҳо таҳсил намуда истодаанд. Пас чӣ чиз монеъ барои сохтани “карйера” мешавад? Танҳо каме заҳмат кашидан лозим ва бо дасту дилу нияти нек фаъолият карда, барои ояндаи дурахшон қадамҳои устувор гузоштан лозим”, - таъкид мекунад Ш. Ҳакимова.

“Карйера” ва диплом

Бешак кам нестанд онҳое, ки бетаҳсил дар ҷое бо роҳи тиҷорат ва аз худ намудани касбу шуғле мехоҳанд, ояндаи хубу некро барои худ созанд. Шарифхони Тағоймурод ҳарчанд таҳсили донишгоҳ карда бошад ҳам, вале думболи муҳоҷират рафтааст ва ба гуфтаи худаш дар сохтани “карйера”-аш то андозае муваффақ низ шудаасту  барои ин Амрикову Аврупо рафтан шарт нест. Ӯ мегӯяд сохтани фардои худ барои инсон, вобаста ба муҳити амниятист. Дар ҳар кишваре, ки амнияташ таъмин асту сулҳ ҳукмфармост, сохтани фардо мушкил нест. Шарифхон дар хилоф ба чанд андешаи боло иброз дошт, ки шарт нест баъди хатми мактаб бояд ҳатман ба коре аз рӯи ихтисос таъмин шуд.

- Аксар аз ҷавонони мо фикр мекунанд, ки баъди хатми мактаб бояд ба кор таъмин шаванд, аммо ба чӣ коре? Муаллим дар кадом давлати рӯи олам миллианер шуда буд, ки дар Тоҷикистон шавад? Мутаассифона, фаҳмиши баъзеҳо дар ин маврид як кам суст аст. Бо 1 диплом намешавад такя кард. Ҷавонони тоҷик бояд дар ин маврид ҷиддитар андешанд ва ба ҳар таваккал омода бошанд. Аммо ба тиҷоратҳое, ки кайҳо соҳиб доранд, набояд даст зананд, зеро комёб намешаванд. Ҳоло агар таваҷҷуҳ кунем, дар ҳар деҳаи мо 2-3 нуқтаи фурӯши сӯзишворист ва аксарияташ фаъол нестанд, зеро ин тиҷоратҳо кайҳо соҳиб доранду намешавад бо 10-20 ҳазор доллар бо онҳо рақобат кард. Барои сохтани “карйера” дар соҳаи тиҷорат аввалтар аз ҳама бояд ба тиҷорате даст зад, ки мизоҷ дорад, аммо соҳиб не.
Аксарияти ҷавонони хориҷ барои худ ширкатҳои хурди тиҷоратӣ доранд, ки рақибонашон дар он шаҳрҳои калон ҳамагӣ 3-4 ширкати хӯрди дигар аст. Як нафар осиёб созад, ҳама ба сохтани осиёб даст мезанад, дар ин сурат на шахси аввал комёб мешавад, на рақибонаш. Даҳҳо намуди тиҷорат дар асри нав рӯ задааст, ки мешавад ҳар кас худро санҷад,- иброз медорад. Шарифхони Т.
 
Омилу мушкилиҳо дар сохтани “карйера”

Аслан барои сохтани оянда чанд омили тавъам кумак мекунанд. Ва чуноне мусоҳиби мо иброз дошт, қабл аз ҳама оромӣ, минбаъд шароити хуби иқтисодӣ, дастгирии атрофиён. Тоҷикистони азиз дар ниҳояти амн қарор дорад, яъне сулҳу субот ва оромӣ яке аз омилҳои асосии бунёди ояндаи ҳар шахс аст, ки онро мо имрӯз соҳибем. Нуқтаи дигари муҳим дар ташаккул ва бунёди ояндаи хуб шароити иқтисодӣ аст, мутаассифона имрӯз қисме аз ҷавонони соҳибистеъдод, то ҷое аз ин чиз маҳруманд ё мушкилӣ доранд. Илму маориф асоси пешрафти ҳар миллат аст. Дарки масъаларо дар ҳаёти онҳое, ки роҳи илмро пеш гирифтаанд, метавон мисол зад. Барои ноил шудан ба натиҷаи хуби илмӣ, ҳолати равонии хуб лозим аст. Аз ин рӯ барои онҳое, ки дар рушди илми тоҷик мехоҳанд саҳмгузор бошанд, имтиёзҳои хуб бояд дода шавад. Дуруст аст, ки дастгириҳо ҳаст, вале шояд каманд. 

Ҳамчунин ба назар мерасад, ки дар аксар вақт қисме аз муҳассилини донишгоҳҳо роҳи муҳоҷиратро на барои он интихоб мекунанд, ки аз рӯи диплому ихтисосашон кору фаъолият намуда, “карйера” созанд, балки ба корҳое машғул мешаванд, ки ояндаи дур надоранд.
Гуфтаҳои болоро Шарифхони Тағоймурод, ки худ дар муҳоҷират аст, чунин тасдиқ намуд: “Аксарият нафароне, ки ба муҳоҷират мераванд, машғули кори сохтмонианд. Бачаҳои қафкоз, ки 10 сол қабл бо мо дар сохтмонҳои Русия кор мекарданд, имрӯз яке кошонаи ороишӣ кушодааст, дигаре нуқтаи шустушӯи мошин ва саввумин ба кадом тиҷорати хурди дигар машғул аст, вале ҷавонони мо ҳанӯзам думболи кадом корфармои русанд, ки боиси нанг аст. Ҳатто ҷавононеро аз Арманистон медонам, ки аз бонкҳои кишвари худ пул қарз гирифтаву дар Маскав тиҷорат кардаанд. Тоҷикистон ҳам даҳҳо бонки қарздиҳанда дорад, ки муҳоҷирон метавонанд, бо гарав мондани чизе ва дар баъзе бонкҳо бидуни гарав қарзҳои хуб гирифтаву тиҷорат созанд. Мардуми мо одат дорад, ки интизор шавад, ки кай давлат кораш медиҳад ва агар надод, танқидаш кунад”. 

Зимнан дар ин самт чанд мушкилиро метавон зикр кард, ки монеи сохтани “карйера” барои ҷавонон мешаванд.  Аз ҷумла дастгирии атрофиён яке аз ин мушкилиҳост. Бе ҳамзистӣ ва дастгирии якдигар ҳеҷ кас ба ҷое намерасад. Зери мафҳуми дастгирии атрофиён инҳо дохил мешаванд: 1. Дастгирии хонавода, хешон ва наздикон. 2. Дастгирии шахсоне, ки дар рушди маънавии ҳар кас метавонанд саҳмгузор бошанд, мисли устодони соҳаҳои гуногуни илм. 3. Дастгирии холисонаи дилхоҳ корхона ва муассисаҳои давлатӣ. Имрӯз дар бисёре аз корхонаҳои давлатӣ ҳастанд ҷавононе, ки ба талаботи корӣ ҷавобгӯ нестанд, вале кор мекунанд. Сайриддин Солиев, донишҷӯи ДДТТ ба номи А.Сино ҳамзамон табиб низ ҳаст. Ӯ мегӯяд душвортар аз таҳсил дар соҳаи тиб пайдо кардани ҷои кори муносиб дар кишвар аст: “Зиёд мебинем, ки кадрҳои босавод бекор мемонанду нафарони тасодуфӣ соҳиби ҷои кор мешаванд, ки мебоист дар ҷои вай як ҷавони лаёқатманд кор кунад. Боиси хурсандист, ки имрӯз Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шахси Пешвои миллат ин зуҳуроти номатлубро хуб дарк кардаанд ва паи нобуд сохтани он чораҳои судманд андешиданд. Боварӣ дорем, ки ин мушкилиҳо ҳалли худро меёбанд ва ҷавонони шарафманди Тоҷикистони азиз, ки ояндаи миллатанд, дар пешрафти ватани азизамон саҳми арзандаи худро мегузоранд”. Шарифхони Тағоймурод бошад, ба ин назар аст, ки мушкили дигари ҷиддии ҷавонони мо дар ин аст, ки ниҳоят барвақт оиладор мешаванд ва давроне, ки ҳавову хаваси кор доранд, зери бори зиндагӣ худро мепартоянд: “Аз рӯи мушоҳидаи ман ҷавоне, ки дар 20-солагияш оиладор мешавад, ҳаргиз ба фардои нек намерасад”, - мегӯяд ӯ.

Ва дар охир...

Ба ин ҳама нигоҳ накарда, бо истифода аз шароити муҳайёбуда, ҷавонони тоҷик дар Ватан барои бунёди ояндаи нек бояд талош варзанд ва бо боварӣ метавон гуфт, ки талошашон барҳадар намеравад. Ба таъкиди Абубакр Бачамардов, магистри ДИД назди Президенти ҶТ:
“Ҳар як ҷавон, бешак бояд дар сохтани ояндаи худ, кӣ будану кадом мартабаҳоро сазовор шудан, пешорӯи мақсад бигзорад. Аз лиҳози мавқеи интихоб синни ҷавонӣ бояд барои ҳар шахс, аллакай заминаи қадамҳои устувор ва татбиқи хостаҳою омӯзишҳояш бошад.
Ояндасозӣ ҳамеша ҷавобгӯ будан ба талабот аст. Ва шароити рӯзафзун талаботи навро ҳамеша пеш мегузорад”. Пас мебояд ба замона ҳамнаво буду баробари он гом бардошт. Тамоми роҳу воситаҳо ва шароиту имкониятҳоро баҳри фардои нек истифода бурд.