Дар модаи 43-и Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон омадааст: “Ҳифзи Ватан, ҳимояи манфиатҳои давлат, таҳкими истиқлолият, амният ва иқтидори мудофиавии он вазифаи муқаддаси шаҳрванд аст”.

Солҳои навадуми асри ХХ. Ҷанги шаҳрвандӣ. Ҳамагон аз ҳаводиси пурфоҷиаи ин даврон кам ё беш огаҳ ҳастему аз фарҷоми пуралами бархӯрдҳои босилоҳи шаҳрвандон дар он айём бо ҳасрату надомат ёд меорем. Он рӯзҳои сангину ваҳшатнок бо вуҷуди пуршиканҷаю ҳасратбор будан, саҳфаҳои рӯзгори моянд, саҳфаҳои пурғубор, саҳфаҳои пуралам, саҳфаҳое, ки моро ҳушёрию зиракӣ омӯхтанд, босуботӣ омӯхтанд, садоқат омӯхтанд, садоқат ба Ватан, ба Модар, ба сарзамини аҷдодӣ.

Ҷангҳо дар ҳамаи давру замонҳо буданд, аммо ҳазорҳо сарбозон, муҳофизони Ватан низ буданд, ки барои Ватани худ ҷони хешро дареғ намедоштанд. Торумор кардани душман ҳамеша вазифаи муқаддаси ҳар як сокини кишвар дониста мешуд. Ва бешак, дар ин лаҳзаҳо онҳоро фақат як чиз — муҳаббат ба Ватан ва Модари худ ба корномаҳо ҳидоят менамуд.

Мардуми тоҷик ба саҳфаҳои пураламу пурфоҷиаи замони ҷанги шаҳрвандӣ бо ҳазор афсусу надомат нигариста, бори дигар ба хулосае омад, ки бояд тамоми ҷомеа ба тарбияи ватанпарварӣ ва эҳсоси баланди инсондӯстӣ рӯй орад, чун фақат инсони ватандӯст метавонад, аз манфиатҳои гурӯҳӣ, қавмию мазҳабӣ ва хешутаборӣ сарфи назар карда, дар ҳимояи ҳадафҳои муҳими умумимиллӣ содиқона талош варзад. Барои бароварда кардани ин мақсад заминаи мусоиде лозим буд ва чунин замина барҳақ танҳо метавонист, Артиши миллӣ бошад.

Ҳамагон медонем, ки хизмати Президенти маҳбуби кишварамон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар бунёдгузории Қувваҳои Мусаллаҳи кишвар ва ҷузъу томҳои низомии он назаррасу шоистаи таҳсин аст. Замоне ки давлатҳои абарқудрати аъзои собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ аслиҳаву лавозимоти ҳарбӣ, танку тайёра, воситаҳои зиддиҷангии ҳавоӣ, стансияҳои муосири радиолакатсиониро ба қавле тақсим намудаву неруи мудофиавии худро мустаҳкам мекарданд, дар Тоҷикистон ҷанги шаҳрвандӣ ҷараён дошт.

17 сентябри соли 1992 Фармони иҷрокунандаи вазифаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи таъсиси Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон” ба имзо расид. Таъсиси ин вазорат нахуст амри зарурӣ буд. То ин муддат ҷумҳуриҳои собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ артишҳои худро дар шароити осоишта ба низом дароварда буданд. Вазорати мудофиаи кишвар ба мақсади заминагузорӣ ба Артиши миллӣ аз тамоми имконоти мавҷудаи мамлакат истифода менамуд. Мутаассифона, ҷанги шаҳрвандӣ ин давра ба марҳилаи шадидтарин расидаву вазъият хеле мураккаб буд. Дар ин давра як қатор қонуну қарорҳо вобаста ба вазъи баамаломада қабул шуда бошад ҳам, натиҷаҳои дилхоҳ намедоданд. Маҳз дар ҳамон замони душвору мураккаб, замоне ки қариб тамоми шохаҳои ҳокимият фалаҷ гардида буд, Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун роҳбари сиёсӣ ба сари ҳукумат омад.
Ӯ бо азми устувору ҷасорати беҳамто бо камтарин имконоти воқеӣ, баҳри наҷоти Ватану миллат ба иҷрои вазифаҳои таърихии худ шуруъ намуд. 18 декабри соли 1992 бо имзои Эмомалӣ Раҳмон қарори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи таъсиси Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон” қабул гардида, заминаи ҳуқуқии ташкили Артиши миллиро фароҳам овард. 23 феврали соли 1993 дар майдони Исмоили Сомонии шаҳри Душанбе аввалин гузашти ҳарбии Артиши миллии навбунёди Тоҷикистон доир гардид, ки ин рӯз ҳамасола ҳамчун Рӯзи таъсисёбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷашн гирифта мешавад.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни яке аз суханрониҳои хеш ҳифзи Ватанро вазифаи муқаддаси ҳар як шаҳрванди мамлакат эълон намудаву таъкид карда буданд: “Барои насли наврас яке аз муҳимтарин мактаби обутоби ҳаёт хизмат дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳи мамлакат аст. Маҳз дар ҳамин ҷо ҷавонписарон шуҷоату мардонагӣ омӯхта, муқаддастарин арзиши ҳаёт – дӯст доштан ва содиқона муҳофизат кардани хоки поки Ватани азизро ёд мегиранд”.

Воқеан, хизматчиёни ҳарбӣ дар таъмини сулҳу субот, амнияти давлат ва мардум, таҳкими ваҳдати миллии кишварамон нақши бузург доранд. Онҳо бояд бо рафтору кирдори худ рамзи далериву шуҷоат ва ҷавонмардиву матонат бошанд.

Пойдорӣ ва устувории пояҳои Артиши миллӣ аз тартибу низоми қатъии афсарону аскарон вобаста мебошад, ки асоси онро риояи ҳатмӣ ва бечунучарои қонун ва оинномаҳои ҳарбӣ, тартиботи ҳуқуқӣ, интизом ва тарбияи ҳарбиву ватандӯстӣ ташкил медиҳад.

Тавре ки дар “Консепсияи миллии тарбия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” омадааст: “Ватанпарастӣ арзиши муқаддас ва яке аз рукнҳои муҳимтарини тарбия мебошад”.

Тарбияи ватанпарастӣ аз оила, кӯдакистон ва мактаб оғоз шуда, дар ҷомеа ва ниҳоят дар сафи Артиши миллӣ рушд меёбад. Ватандорӣ бояд мояи ифтихори ҳар фарди тоҷики баору номус бошад. Дар ҳама давру замон барои халқу миллати мо ватанпарастӣ яке аз арзишмандтарин муқаддасот ба ҳисоб меравад. Тарбияи ватанпарварӣ маънои ташаккул додани инсонро дошта, ҳадафи он дар ниҳоди наврасон парваридани хислатҳои мардонагиву далерӣ ва эҳсоси муҳаббату садоқат ба Ватан мебошад.

Мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи уҳдадориҳои ҳарбӣ” шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки то рӯзи даъват синнашон ба 18 расидааст, ба хизмати ҳарбии муҳлатнок даъват карда мешаванд.
Уҳдадории ҳарбӣ ин уҳдадориест, ки ба дӯши шаҳрванди ҳар кишвар гузошта мешавад ва он иборат аз хизмат кардан, дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳ аст. Дар ҳақиқат хизмат ба Ватан қарзи ҳар як шаҳрванд буда, далериву ҷасурӣ ва ҷавонмардии ҳар як шаҳрванди бонангу номусро нишон медиҳад.

Сарчашмаи ҳамаи муҳаббатҳо аз муҳаббати Ватан оғоз меёбад. Агар одамон эҳсоси ватандӯстӣ намедоштанд, аз зебоии хонаи худ, кишвари худ, Ватани маҳбуби худ ҳаловат бурда наметавонистанд.
Ҳеҷ як сарзаминро касе ба ҷуз ворисонаш дӯст доштаву ҳимоят карда наметавонад. Пас, биёед, ворисони сазовору арзандаи миллату меҳани хеш бошем, то ҳамеша зиндагии шоиста насибамон бошад.