Ӯ ҳоло наврас аст. Сокини дунёи тозаву пок. Дар айёми шукуфтанҳост. Аммо аллакай эҷодкор аст. Бо вуҷуди навқадаму навқалами ин роҳ будан дорандаи китоби хеш аст. Ӯ порае аз адабиёти кӯҳансол ва шӯълае аз чароғи ирфони гузаштагони мост. Нурест аз хуршеди фурӯзони маонӣ. Қалбаш кӯдакона аст, аммо дар андеша бузургеро мемонад. Дидаш эҷодкоронаю рангин асту қалбаш пур аз умеду орзуҳо. Ӯ наср менависад. Зиндагиро дар сатрҳои орӣ аз вазну пур зи маъно таҷассум менамояд.

Ҳанӯз хонанда аст. Дар охирин зинаи мактабӣ - синфи 11 қарор дорад. Толибилми муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №60-и шаҳри Душанбе аст. Ҳамеша пайи ба даст овардани музаффариятҳост. Мағлубиятро намепазирад. Бо рӯҳафтодагӣ ноошност. Ин аст, ки дар озмуни ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” бе ҷову ҷоиза намонд, балки дар номинатсияи “Хондан ва аз ёд кардани осори адибони ҷаҳон” соҳиби мақоми дуюм гардид. Ин ҳолномаи кӯчакест аз рӯзгори эҷодкори дар син хурду дар истеъдод бузург - Сайидои Шарафӣ.

Дигар паҳлуҳои ҳаёти пурҷӯши ӯро дар суҳбате кашф кардем, ки мехоҳем шумо низ бо он ошно гардед.

- Аввалин эҷоди шумо чӣ буд ва аз ҷониби кӣ баҳогузорӣ шуд?

- Аввалин ҳикояи ман “Шиновар” ном дорад. Дар аввал навиштаҳоямро ба касе нишон намедодам. Аммо баъд онҳоро аз назари муаллимони мактаб мегузарондам. Бо пешниҳоди онҳо соли гузашта чанд шеъру ҳикояҳоямро ба муаллима Латофат Кенҷаева нишон додам. Баъди чанде “Шиновар”, ки ҳаёти деҳаро фаро мегирад, дар маҷаллаи “Истиқбол” чоп шуд. Барои ман ин як ҷаҳон хурсандӣ буд.

- Соли 2020 барои Сайидо чӣ гуна сол буд?

- Соли гузашта бо вуҷуди чандон соли хуб набудан, бароям бобарор буд. Зеро дар ҳамин сол аввалин китоби ман бо номи “Шодии талх” ба чоп расида, дар озмуни “Китоби сол-2020” соҳиби ҷойи сеюм гардид. Ҳамчунин, дар даври шаҳрии озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” ҷои якум ва дар даври ҷумҳуриявии ин озмун ҷои 2-юм насибам гашт.

- Чаро маҳз насрро интихоб кардед?

- Фикр мекунам, ҳар касе назм эҷод мекунад, метавонад наср низ нависад. Ман низ чанд шеъре эҷод намудаам. Аммо ҳоло ки дар мо шумори нависандаҳо хеле каманд, мехоҳам дар ин самт чизе эҷод намоям, ки дар насри тоҷик навоварие бошад. Барои ин ҳамеша талош мекунам. Зеро инсон ҳеҷ гоҳ набояд рӯҳафтода бошад. Ҳеҷ гоҳ намехоҳам аз худ қонеъ шавам. Зеро қаноатмандӣ метавонад ба пешравӣ боис шавад.

- Сайидо эродро хуб қабул мекунад?

- Албатта. Қабули эрод хуб аст. Мо менависем, аммо баҳогузорӣ бояд аз хонанда бошад. Агар камбудӣ бошад, мо бояд бикӯшем, то онҳоро ислоҳ намоем. Вақте Латофат Кенҷаев шеърҳои маро хуб нагуфтанд, ман рӯҳафтода нашудам. Зеро ҳикояҳоямро хуб қабул намуданду ин маро ҳавасманд намуд.

- Шумо тарона низ менависед. Эҷоди онҳо аз куҷо сарчашма мегирад?

- Ба эҷоди таронаҳои ман мутолиаи таронаҳои Латофат Кенҷаева ва Робияи Холмирзо, ки дар маҷаллаи “Истиқбол” чоп мешуд, сабаб гардид.

- Онҳо натиҷаи дидаҳои худи шумост, ё маслиҳати дигарон?

- Ҳар нафар ҳаётро аз назари худ мебинад, онро аз назари дигарон сохта намешавад. Ҳар эҷоди ман низ аз дидаҳою мушоҳидаҳоям аст. Ман дар ҳикояҳои тахайюлии худ низ аз воқеият истифода мекунам.

- Китоби “Шодии талх”-и шумо аз ҳикояе иборат аст, ки он бо забони англисӣ низ тарҷума шуда, дар ҳамон китоб ҷой дорад. Тарҷума низ моли шумост?

- Бале. Ман забони англисиро омӯхта истодаам ва ҳикояамро худам тарҷума намудам. Баъдан онро ба муҳаррири амрикоӣ – Бринтин Аҳлин равон кардем. Ӯ таҳрир намуда, ба мо фиристод.

- Забондонӣ дар эҷоди шумо чӣ нақш дорад?

- Бо донистани забонҳои хориҷӣ метавон чандин китобҳои нависандаҳои дигар давлатҳоро мутолиа намуд. Ҳамчунин омӯхтани забон ба ман кӯмак менамояд, то тарҷумони хубе гардида, дар оянда асарҳои худ ва дигаронро бо дигар забонҳо тарҷума намоям.

- Асарҳои адибони ҷаҳонро бо забони асл мехонед?

- Китобҳои англисию русиро бо забони асл мехонам. Дигар китобҳоро бо тарҷумаи тоҷикӣ.

- Хондани асарҳои кадом адибон бароятон бештар писанд аст, аз дохилӣ ё хориҷӣ?

- Вақте ман асарҳои Баҳманёрро мутолиа кардам, ҳеҷ фарқияте аз эҷоди адибони хориҷ надидам. Мо низ нависандагоне дорем, ки асарҳояшон метавонанд ба ҷаҳониён муаррифӣ гарданд. Масалан, вақте дар шаҳри Сомалии Африқо будем, ба назди духтуре рафтем. Азбаски ман танҳо сафедпӯст будам, дар миёни онҷо будагон духтур аз куҷо буданамро пурсон шуд. Вақте гуфтам аз Тоҷикистон ҳастам, ӯ номи Гулрухсорро ба забон овард. Ифтихори ман он лаҳза ҳад надошт. Зеро асарҳои як бонуи эҷодкори моро ҳама ҷаҳониён мутолиа менамоянду писандашон низ меояд.

- Ба назари шумо китобе вуҷуд дорад, ки хонданаш бе манфиат бошад?

- Не. Ҳама китоб лоақал барои як бор хондан мешавад. Чӣ гуна будани китоб аз фаҳму дарки хонанда вобаста аст. Масалан, вақте китоби “Ман офтобро мебинам”-ро мутолиа кардам, хеле гиристам. Аммо вақте ин китобро ҳангоми иштирок дар озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” бо иштирокчиён муҳокима намудем, аксари онҳо гуфтанд, ки ҳангоми хондани он хеле хандидаанд.

- Сайидо дар чӣ гуна муҳити оилавӣ зиндагӣ мекунад?

- Фазои оилаи мо хеле хуб аст. Волидайнам барои мо ҳама шароитҳоро муҳайё намудаанд. Онҳо моро барои чизе маҷбур намесозанд. Ҳатто ба мутолиаи китоб низ. Зеро ҳеҷ чиз маҷбурӣ намешавад. Онҳо бо ҳар усул моро ба хондани китоб ҷалб месозанд. Барои мо муҳим нест, ки чӣ гуна китоб мехонем. Муҳим аз китоб дур набошем. Падару модари ман дар соҳаи тиб фаъолият менамоянд. Аммо адабиётро дӯст медоранду барои ба ин соҳа таваҷҷуҳ кардани ман зид нестанд.

- Ба назари шумо эҷоди супоришӣ метавонад хуб барояд?

- Агар супориш ба майли дил бошад, албатта хуб мебарояд. Зеро ҳар чиро ки худ мебинему дарк мекунем ва менависем, хубтар аст аз он ки дигарон онро шарҳ медиҳанд.

- Бовар доштед, ки дар қатори китобҳои шоирону нависандагони шинохтаи мо китоби шумо низ ҳамчун китоби сол эътироф мегардад?

- Ҳар як иштирокчӣ дар озмун бо мақсади ғолиб омадан иштирок мекунад. Ҳамчунин он нафаре дар озмун иштирок мекунад, ки аз худ боварӣ дошта бошад. Аммо дар миёни ҳама иштирокчиёни ин озмун, ки узви Иттифоқи нависандагон буданд, ҷой гирифтанам бароям фаромӯшношуданист. Ман дар ҷойи сеюм дар қатори шоираҳои ширинкалом Зулфия Атоӣ ва Шаҳриябону будам.

- Дар баробари таҳсилу эҷод боз чӣ шуғл доред?

- Ба ҷамъ кардани китобҳои шоирону нависандагон бо соядастҳояшон машғулам. Чандин китобҳои адибони тоҷикро ҳамин гуна бо соядастҳояшон дорам. Ҳамчунин зиёда аз даҳ китоби дигар бо соядаст аз нависандагони хориҷӣ ҷамъ овардаам. Боз ба ҷамъ кардани пулҳои дигар кишварҳо низ шавқ дорам.

- Таҳсил дар мактаб чӣ гуна аст?

- Хуб аст. Ман ҳамсинфҳои хуб дорам. Маро ҳамеша дастгирӣ мекунанд. Ман ҳар чӣ ки менависам, ба онҳо нишон медиҳам. Онҳо хонда фикрҳои худро баён мекунанд ва ман аз он фикрҳо албатта, ки дар эҷодам истифода мекунам.

- Чӣ касб ва кадом нақшаҳо дар оянда Сайидоро мунтазир хоҳад буд?

- Дар оянда мехоҳам забоншиноси хуб шавам. Насрҳои беҳтарин эҷод намоям. Пайрави устодони хеш бошам.

Шаҳло ЭШОНОВА,
Сайёра ШУКУРЗОДА,
“ҶТ”