Хабарҳои кӯтоҳ
Панҷшанбе 14 Ноябр 2024 09:53
Ҳар қавму миллат ба худ урфу одат, расму оин, фарҳанг ва хислату рафтор дорад. Чунончи, ҳимояи шаъну шарафи аҳли байт барои тоҷикон аз фарҳанги нангу номусдорӣ маншаъ мегирад. Ҷомеаи ҷопонӣ бошад, бештар дар асоси фарҳанги шарму хиҷолат ташаккул ёфтааст.
Барои ҷопониҳо нокомӣ дар нисбати оила, корфармо ва ҳатто давлат аз марг низ гаронтар маҳсуб меёбад. Сабабҳо гуногун аст: издивоҷи носоз, хиёнат дар оиладорӣ, қарздорӣ, ҳатто супурда натавонис-тани имтиҳони дохилшавӣ ва ғайра. Дар ин маврид ҳисси хиҷолату шармсорӣ ба ҳаде боло мегирад, ки одамон пайи чораҳои қатъӣ мешаванд. Бархе маргро афзал мешумораду қисме умуман ғайб мезанад.
Соли 1967 филми “Бухоршавии одам” ба навор гирифта шуд, ки мавзӯи он ҷустуҷӯи мард ва аруси ӯро дар бар мегирифт. Ҳамин тавр, зуҳури нав – ғайбзанӣ, дақиқтараш бухоршавии одамон дар ҷомеаи ҷопонӣ пайдо шуд. Он солҳо ин зуҳур аслан шакли романтикӣ дошт. Ҳамсарон мехостанд риштҳои оиладории бебарорро гусаста, раҳо ёбанд. Лек бекор кардани ақди никоҳ кори хеле душвор ва басо заҳматталаб буд. Аз ин ваҷҳ, баъзе ҳамсарон ноаён ғайб зада, аз асорати оиладорӣ раҳо меёфтанд.
Баъдан ин зуҳурот дар ҷомеаи ҷопонӣ ба худ шакли нав, дақиқтараш тиратар, ҳатто фоҷианокро гирифт. Солҳои навадуми асри пешин ҳубоби молиявӣ, ки бо комёбиҳои иқтисодии Ҷопон пуф карда мешуд, якбора кафид. Бадии кор боз дар он буд, ки дар авҷи пуфаки молиявӣ, қарзҳои ипотекӣ ҳатто ба муҳлатҳои то сад сол дода мешуданд. Бори пардохти қарзҳои молҳои манқули беқургашта, мебоист ба зиммаи фарзандону наберагон афтад. Барои паноҳ бурдан аз таъқиби соҳибони қарз ва хиҷолату шармандагӣ одамон ба таври оилавӣ ғайб зада, дақиқтараш бухор мешуданд.
Иқтисодиёти ба по хестаи Ҷопонро буҳрони соли 2008 боз фалаҷ гардонд. Боз бухоршавии одамон ҷараён гирифт. Раванди бухоршавии одамонро дар ҷомеаи ҷопонӣ, рӯзноманигори фаронсавӣ Лена Може ҳамроҳи шавҳари аккосаш Стефан Рамаэл муддати панҷ сол омӯхта, аз ин хусус китоб ҳам навишт. Ӯ чунин менигорад: “Маро он далел ба ҳайрат андохт, ки дар кишвари имрӯзае чун Ҷопони дорои технологияҳои навтарин одамон умуман бе ному нишон ғайб зада, бухор мегарданд”.
Ба иттилои Оҷонсии полиси миллии Ҷопон ҳамасола аз 84 то 86 ҳазор ҷопонӣ ғайб мезанад. Қисми бештари онҳо ёфт мешаванд. Лек боқимонда умуман беному нишон мегарданд. Дарёфти онҳо ғайриимон аст. Зеро дар кишвари “тулӯи офтоб” дахл ба маълумоти шахсӣ мувофиқи қонунгузориҳо номумкин аст. Илова бар он, аз боиси хиҷолат ва шармандагӣ, натанҳо худи “бухоршудагон”, ҳамчунин аҳли байт ва пайвандон аз ин хусус лаб во намекунанд.
Дар ин маврид коршиносони ҷопонӣ ба он андешаанд, ки барои бозгашт ба хона ё барнагаштан ҳар шахс мустақил аст. Лек тақдири аҳли байт ва волидон чӣ мешавад? Онҳо як умр ранҷ хоҳанд кашид, зеро намедонанд, ки нафари ба онҳо наздик зинда аст ё мурда? Чунин аст, натиҷаи фарҳанги шармсорию хиҷолатзадагии ҷопонӣ.
Т. ДАВЛАТ, “ҶТ”
Барои ҷопониҳо нокомӣ дар нисбати оила, корфармо ва ҳатто давлат аз марг низ гаронтар маҳсуб меёбад. Сабабҳо гуногун аст: издивоҷи носоз, хиёнат дар оиладорӣ, қарздорӣ, ҳатто супурда натавонис-тани имтиҳони дохилшавӣ ва ғайра. Дар ин маврид ҳисси хиҷолату шармсорӣ ба ҳаде боло мегирад, ки одамон пайи чораҳои қатъӣ мешаванд. Бархе маргро афзал мешумораду қисме умуман ғайб мезанад.
Соли 1967 филми “Бухоршавии одам” ба навор гирифта шуд, ки мавзӯи он ҷустуҷӯи мард ва аруси ӯро дар бар мегирифт. Ҳамин тавр, зуҳури нав – ғайбзанӣ, дақиқтараш бухоршавии одамон дар ҷомеаи ҷопонӣ пайдо шуд. Он солҳо ин зуҳур аслан шакли романтикӣ дошт. Ҳамсарон мехостанд риштҳои оиладории бебарорро гусаста, раҳо ёбанд. Лек бекор кардани ақди никоҳ кори хеле душвор ва басо заҳматталаб буд. Аз ин ваҷҳ, баъзе ҳамсарон ноаён ғайб зада, аз асорати оиладорӣ раҳо меёфтанд.
Баъдан ин зуҳурот дар ҷомеаи ҷопонӣ ба худ шакли нав, дақиқтараш тиратар, ҳатто фоҷианокро гирифт. Солҳои навадуми асри пешин ҳубоби молиявӣ, ки бо комёбиҳои иқтисодии Ҷопон пуф карда мешуд, якбора кафид. Бадии кор боз дар он буд, ки дар авҷи пуфаки молиявӣ, қарзҳои ипотекӣ ҳатто ба муҳлатҳои то сад сол дода мешуданд. Бори пардохти қарзҳои молҳои манқули беқургашта, мебоист ба зиммаи фарзандону наберагон афтад. Барои паноҳ бурдан аз таъқиби соҳибони қарз ва хиҷолату шармандагӣ одамон ба таври оилавӣ ғайб зада, дақиқтараш бухор мешуданд.
Иқтисодиёти ба по хестаи Ҷопонро буҳрони соли 2008 боз фалаҷ гардонд. Боз бухоршавии одамон ҷараён гирифт. Раванди бухоршавии одамонро дар ҷомеаи ҷопонӣ, рӯзноманигори фаронсавӣ Лена Може ҳамроҳи шавҳари аккосаш Стефан Рамаэл муддати панҷ сол омӯхта, аз ин хусус китоб ҳам навишт. Ӯ чунин менигорад: “Маро он далел ба ҳайрат андохт, ки дар кишвари имрӯзае чун Ҷопони дорои технологияҳои навтарин одамон умуман бе ному нишон ғайб зада, бухор мегарданд”.
Ба иттилои Оҷонсии полиси миллии Ҷопон ҳамасола аз 84 то 86 ҳазор ҷопонӣ ғайб мезанад. Қисми бештари онҳо ёфт мешаванд. Лек боқимонда умуман беному нишон мегарданд. Дарёфти онҳо ғайриимон аст. Зеро дар кишвари “тулӯи офтоб” дахл ба маълумоти шахсӣ мувофиқи қонунгузориҳо номумкин аст. Илова бар он, аз боиси хиҷолат ва шармандагӣ, натанҳо худи “бухоршудагон”, ҳамчунин аҳли байт ва пайвандон аз ин хусус лаб во намекунанд.
Дар ин маврид коршиносони ҷопонӣ ба он андешаанд, ки барои бозгашт ба хона ё барнагаштан ҳар шахс мустақил аст. Лек тақдири аҳли байт ва волидон чӣ мешавад? Онҳо як умр ранҷ хоҳанд кашид, зеро намедонанд, ки нафари ба онҳо наздик зинда аст ё мурда? Чунин аст, натиҷаи фарҳанги шармсорию хиҷолатзадагии ҷопонӣ.
Т. ДАВЛАТ, “ҶТ”
Рӯзнома
