Хабарҳои кӯтоҳ
Шанбе 16 Ноябр 2024 10:33
20-уми ноябр дар Қазоқистон интихоботи ғайринавбатии президентӣ бояд ҷараён гирад. Комиссияи марказии интихоботии ин кишвар қабули аризаи хоҳишмандонро ба ин маснад ба анҷом расонд. Ҳамин тавр, ҷамъулҷамъ 12 нафар довталаб аз ҳизбу созмонҳои гуногуни ҷамъиятӣ ба қайд гирифта шуданд. Чунончи, президенти амалкунанда Қосимҷомарт Тоқаев баъди он ки баҳори имсол ваколатҳояшро ба ҳайси роҳбари ҳизби Амонат (собиқ Нур–отан) вогузошт, аз ҷониби ҷиноҳи ҳизбҳои сиёсӣ ва созмонҳои ҷамъиятӣ ҳамчун номзад пешниҳод гардид.
Зикр намудан бамаврид аст, ки миёни дов-талабон се нафар хонум ҳам ҳузур дорад. Иттиҳоди иттифоқи касабаи “Амонат” роҳбари бақайдгирифтанашудаи ҳизби “Yntymag” ва директори Пажӯҳишгоҳи таҳқиқоти ҷомеаи имрӯз Майрам Қоҷихонро пешниҳод кард. Салтанат Турсунбоева аз ҷониби иттиҳоди ҷамъиятии “Қазақ оналары – дастурге жол” пешбарӣ шуд. Фотима Бизақоваро бошад, иттиҳодияи ҷамъиятии ҷумҳуриявии “Практическая психология” пешниҳод намудааст.
Мувофиқи қонунгузориҳои охири Қазоқистон президент акнун ба муҳлати ҳафт сол танҳо як бор интихоб карда мешаваду халос.
Аввалҳои моҳи сентябр Қосимҷомарт Тоқаев дар ҷаласаи якҷояи ҳар ду палатаи порлумон, бо паём ба мардум баромад намуда, аз хусуси интихоботи ғайринавбатии сарвари давлат ҳарф зад. Ӯ пешниҳод намуд, ки интихоботи ғайринавбатии президентӣ моҳи ноябри соли равон доир гардад.
Тавре хабаргузории “fergana.ru” иттилоъ додааст, дар ин ҷаласа Тоқаев чунин нуқтаҳоро баён кард: “Баҳри роҳандозии ислоҳоти ҷиддӣ ва ҳаматарафа, бобати бунёди ҷомеаи боадолатонаи Қазоқистон мандати нави боварӣ лозим аст. Бароям манфиатҳои давлат аз ҳама болост. Аз ин хотир ман омодаам ба интихоботи пеш аз муҳлат равон шавам. Ҳатто дар ҳолати кам гардидани муҳлати ваколатҳои худам”. Интихоботи нав-батии президентӣ дар Қазоқистон мебоист соли 2024 доир гардад.
“Ҳаёт дар як ҷо намеистад. Вусъати равандҳои сартосарӣ ва дохили кишвар рӯз аз рӯз афзоиш дорад. Таклифи пешниҳод намудаи ман хавфи ғасби ҳокимиятро кам месозад”, – изҳор доштааст Тоқаев.
Ба андешаи коршиносони масоили сиёсӣ Тоқаев ҳарифони муносиб надорад. Ҳарчанд дувоздаҳ нафар ба қайд гирифта шудаанд. Шояд то соли 2024 пайдо мегардид. Дар ҳоли имрӯза, ки кишвар аз кӯшиши табаддулот ҳоло чандон ба худ наомадааст, ҳарифи сазовор ба назар намерасад.
Тоқаев соли 2019 пас аз ваколатҳояшро бозмондани Нурсултон Назарбоев соли 2019 дар интихоботи ғайринавбатӣ ғалаба ба даст овард. Мувофиқи қонунгузориҳо баъдан як нафар танҳо ду навбат ба муҳлати панҷсола сарвар интихоб мегардид. Дар ҳолати хуб ҷараён ёфтани вазъ ӯ метавонист сари қудрат то соли 2029 қарор дошта бошад. Ҳамин тавр, мувофиқи таклифи Тоқаев танҳо қонунгузориҳои конститутсионӣ тағйир ёфта, муҳлати президентии ӯ дар ин маврид ҳам соли 2029 ба поён мерасад. Дар ин вақт Тоқаев ба 74 қадам мениҳад ва гумон аст минбаъд ҳам ҳаваси сарвари давлат шуданро ба сар гирад.
Ба андешаи коршиносон ва тавре худи Тоқеав изҳор доштааст, ба ҳар ҳол, дар ҳолати маҳдуд намудани ваколатҳои президентӣ танҳо бо як муҳлат ҳам, баҳри амалисозии ҳадафҳо дар ҷодаи рушди умумимиллӣ, замина муҳайё шуда метавонад. Зеро ҳафт сол муҳлати кӯтоҳ нест. Ҳар гуна нақшаву ниятҳои некро амалӣ кардан мумкин аст. Дар ин ҷода танҳо саъю кӯшиш ва заҳматҳои холисона лозим.
Т. ДАВЛАТ, “ҶТ”
Зикр намудан бамаврид аст, ки миёни дов-талабон се нафар хонум ҳам ҳузур дорад. Иттиҳоди иттифоқи касабаи “Амонат” роҳбари бақайдгирифтанашудаи ҳизби “Yntymag” ва директори Пажӯҳишгоҳи таҳқиқоти ҷомеаи имрӯз Майрам Қоҷихонро пешниҳод кард. Салтанат Турсунбоева аз ҷониби иттиҳоди ҷамъиятии “Қазақ оналары – дастурге жол” пешбарӣ шуд. Фотима Бизақоваро бошад, иттиҳодияи ҷамъиятии ҷумҳуриявии “Практическая психология” пешниҳод намудааст.
Мувофиқи қонунгузориҳои охири Қазоқистон президент акнун ба муҳлати ҳафт сол танҳо як бор интихоб карда мешаваду халос.
Аввалҳои моҳи сентябр Қосимҷомарт Тоқаев дар ҷаласаи якҷояи ҳар ду палатаи порлумон, бо паём ба мардум баромад намуда, аз хусуси интихоботи ғайринавбатии сарвари давлат ҳарф зад. Ӯ пешниҳод намуд, ки интихоботи ғайринавбатии президентӣ моҳи ноябри соли равон доир гардад.
Тавре хабаргузории “fergana.ru” иттилоъ додааст, дар ин ҷаласа Тоқаев чунин нуқтаҳоро баён кард: “Баҳри роҳандозии ислоҳоти ҷиддӣ ва ҳаматарафа, бобати бунёди ҷомеаи боадолатонаи Қазоқистон мандати нави боварӣ лозим аст. Бароям манфиатҳои давлат аз ҳама болост. Аз ин хотир ман омодаам ба интихоботи пеш аз муҳлат равон шавам. Ҳатто дар ҳолати кам гардидани муҳлати ваколатҳои худам”. Интихоботи нав-батии президентӣ дар Қазоқистон мебоист соли 2024 доир гардад.
“Ҳаёт дар як ҷо намеистад. Вусъати равандҳои сартосарӣ ва дохили кишвар рӯз аз рӯз афзоиш дорад. Таклифи пешниҳод намудаи ман хавфи ғасби ҳокимиятро кам месозад”, – изҳор доштааст Тоқаев.
Ба андешаи коршиносони масоили сиёсӣ Тоқаев ҳарифони муносиб надорад. Ҳарчанд дувоздаҳ нафар ба қайд гирифта шудаанд. Шояд то соли 2024 пайдо мегардид. Дар ҳоли имрӯза, ки кишвар аз кӯшиши табаддулот ҳоло чандон ба худ наомадааст, ҳарифи сазовор ба назар намерасад.
Тоқаев соли 2019 пас аз ваколатҳояшро бозмондани Нурсултон Назарбоев соли 2019 дар интихоботи ғайринавбатӣ ғалаба ба даст овард. Мувофиқи қонунгузориҳо баъдан як нафар танҳо ду навбат ба муҳлати панҷсола сарвар интихоб мегардид. Дар ҳолати хуб ҷараён ёфтани вазъ ӯ метавонист сари қудрат то соли 2029 қарор дошта бошад. Ҳамин тавр, мувофиқи таклифи Тоқаев танҳо қонунгузориҳои конститутсионӣ тағйир ёфта, муҳлати президентии ӯ дар ин маврид ҳам соли 2029 ба поён мерасад. Дар ин вақт Тоқаев ба 74 қадам мениҳад ва гумон аст минбаъд ҳам ҳаваси сарвари давлат шуданро ба сар гирад.
Ба андешаи коршиносон ва тавре худи Тоқеав изҳор доштааст, ба ҳар ҳол, дар ҳолати маҳдуд намудани ваколатҳои президентӣ танҳо бо як муҳлат ҳам, баҳри амалисозии ҳадафҳо дар ҷодаи рушди умумимиллӣ, замина муҳайё шуда метавонад. Зеро ҳафт сол муҳлати кӯтоҳ нест. Ҳар гуна нақшаву ниятҳои некро амалӣ кардан мумкин аст. Дар ин ҷода танҳо саъю кӯшиш ва заҳматҳои холисона лозим.
Т. ДАВЛАТ, “ҶТ”
Рӯзнома
