Пайдост, ки ҳар миллат соҳиби арзишҳо ва муқаддасоти худ мебошад. Он арзишҳое, ки боиси муаррифии миллатҳо, давлатҳо ва халқҳои алоҳидаи дунё гаштаанд. Мо – тоҷикон низ ҳамчун ҷузъи ҷомеаи башарӣ, ҳамчун миллати соҳиби тамаддуни бой ва ҳамчунин соҳиби давлати мустақил, арзишҳо ва фарҳанги миллии худамонро дорем. Арзишҳо ва фарҳангҳо, тавре маълум аст, бо мурури замон аз насл ба насл ҳифз шуда омадаанд. Гузаштагони миллати мо низ аз ҳар ҷиҳат кӯшиш мекарданд, то фарҳанги миллӣ ва муқаддасоти миллии мо пойбарҷо боқӣ монад. Вале имрӯз дар шароите умр ба сар мебарем, ки ба истилоҳ ба ҳам омехташавӣ ё наздикшавии фарҳангҳои гуногуни олам таҳти номи ҷаҳонишавӣ суръат пайдо кардааст. Ин ба ҳам наздикшавиҳо ба он овардааст, ки фарҳангҳои бузург фарҳангҳои хурдро маҳв кардан доранд ва онҳоро мисле ки фурӯ мебаранд. Намунаи ин гуфта он аст, ки вақте ба бозорҳои кишвари мо анвои гуногуни сару либоси хориҷӣ (хоҳ он аврупоист ё арабӣ) фаровон ворид мешаванд, мо мардум, афроди ҷомеа, ки дар маҷмуъ ҷамъияти Тоҷикистонро ташкил медиҳем, онҳоро “мӯди нав” гӯён мехарему ба бар мекунем. Агар моли хориҷӣ барои мо мӯди нав бошад, пас, моли худамон, ки то ин дам ҳифз шуда омадааст, мантиқан мӯди куҳна ҳисоб мешавад. Яъне мо тадриҷан аз истифодаи моли худӣ, ниҳоят аз фарҳанги худӣ барои “куҳна” буданаш ё “куҳна” шуданаш ор мекунем. Ин хатари бисёр бузург аст. Хатарест, ки бо шиддат не, балки бо нармӣ ва оҳиста-оҳиста наздик шуда пояҳои фарҳанги моро заифу ларзонак мегардонад.

Дар робита ба ин масъала бо устоди ДМТ Ҷӯраева Мушаррафа ҳамсуҳбат шудем. Муаллима мегӯяд, зиёд шудани муди аврупоӣ, либосҳои кӯтоҳу дарози хориҷӣ интихоби либосро барои эшон мушкил кардааст.

- Аз чи бошад, ки дар бозорҳои мо либосҳои бениҳоят кӯтоҳ бештар мушоҳида мешаванд. Агар аҳён-аҳён он либосҳое, ки дарозу кӯтоҳанд, ба урфу одатҳои мо мувофиқат кунанд, бештари маврид ба роҳгардиамон халал мерасонанд. Ё либосе, ки ба бар мекунем аз ҳад дароз бошад ба раққосаҳо монанд мешаваем. Айни замон пӯшидани либосҳои дароз анъана шудааст. Дар раванди ҷаҳонишавӣ ва ба ҳам омадани тамаддунҳо мо аз ин чиз орӣ буда наметавонем. – мегӯяд муаллима М. Ҷӯраева.

Бино ба гуфтаи М. Ҷӯраева, дар ҳамоишу конфронсҳои расмӣ пӯшидани либоси расмӣ талаб карда мешавад, ки либоси расмии мо хоҳ-нохоҳ ҳамон либоси аврупоист.

- Мутаассифона, дар байни либосҳои миллии мо чизе офарида нашудааст, ки дар муҳити расмӣ қабул шуда бошад. Ҳарчанд аз ҷониби тарроҳон аз як матои атлас анвои гуногуни либосҳои зебо офарида шуданд, вале ба фикри ман либосҳои офаридаи онҳо танҳо борои подиумҳост. Либосҳои офаридаи онҳо низ бениҳоят дарозанд, ки мо онро барои зиндагии ҳаррӯзаи худ ва ҳатто дар ҷашну сур пӯшида наметавонем. Бисёр хуб мешуд, агар тарроҳон як либоси шинаму зебо тарроҳӣ мекарданд, то тавонем онро ҳамарӯза истифода барем. Соли 2010 зимни як конфронс дар Ҷумҳурии Халқии Хитой куртаи миллии худамон - атласро дар бар доштам. Ҳангоме, ки мо дар боғи истироҳатӣ сайр мекардем, тамоми намояндагони ин ҳамоиш ба мо бо чашми ҳайрат менигаристанд ва мехостанд ки либоси моро ламс кунанд ё бо мо ба рақс дароянд. Дар ҳамон ҷо ман аз либосу фарҳанги миллии хеш ифтихор кардам... – ёдовар шуд М. Ҷӯраева.

Ҳамсуҳбати мо мегӯяд, дар соли 2018, ки соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ эълон шудааст, вазифаҳои тарроҳони тоҷик бештар мегардад. Онҳо бояд дар ин сол коре карда либосе офаранд, ки муаррифгари миллати мо бошад ва рамзи миллии либоси тоҷикӣ гардад, то бонувони мо бо хурсандӣ қабул ва ба бар кунанд.

Албатта, мо ҷавонон мехоҳем, ки ҳамқадам бо замони хеш бошем. Вале ин маънои онро надорад, ки аз либосҳои миллии хеш, ки ҷузъе аз фарҳанги миллат мебошанд, батамом сарфи назар кунем. Дар ин раванд моро мебояд, ки муди либоси миллии хешро таҷдид намоем. Ва агар мехоҳем дар радифи фарҳангҳои дигар ҳамчун мардуми фарҳангсолор боқӣ бимонем пас моро лозим аст, ки аз ҳар вақта дида зиёдтар ба тарғиби фарҳаги хеш ҷаҳд кунем. Агар имрӯз либоси мардуми аврупоӣ барои мо нав аст, яъне онро бори аввал мебинем, ё мардуми нисбатан пешрафта ба бар мекунанд, пас инро низ бояд дар хотир дошта бошем, ки пироҳанҳои тоҷиконаи мо низ барои аксар қавму халқият ва миллату давлатҳо нав (“муд”) аст. Вазифаи ҷонии мо шиносонидани ин фарҳанг ба мардуми ғайр аст. Ҳар нафаре, ки дар ин радиф аз фарҳангдӯстиву меҳанпарастии худ ҷор мезанад, ӯро лозим аст, ки аввалан худ тарғибгару посдори ин фарҳанги ғанӣ бошад.

Фарзона ТОШЕВА, донишҷӯи ДМТ, коромӯзи “ҶТ”