Боре диққат додаед, ҳангоми хондани мисраъҳои шеърӣ баъзан вақт мегӯем, аҷаб ин рози дили ман аст, баёни орзуву омоли ман аст, дарди ман, бахти ман ва баёнгари ишқу муҳаббати ман аст, ин чизест, ки ҳамеша онро ботинан баён мекардам. Ҳамаи инро мо танҳо дар маҳсули эҷоди шоирон эҳсос менамоему дар шеърашон зиндагиву дунёи худро мебинем. Ҳамин аст, ки аз ибтидои ҳастӣ то имрӯз нафарони алоҳида дар дунёи шеъру шоирӣ қадам мениҳанду бо маҳорату малака ва истеъдодашон шеърҳое меофаранд, ки баёнгари розу ниёзи мост. 

Имрӯз низ дар ин роҳи зебоиофар ҷавонон бо муҳаббати самимӣ қадам ниҳодаву пайи эҷоданд. Яке аз чунин ҷавонон, шоири ҷавон Бузургмеҳри Тоҷиддин буда, ба наздикӣ нахустин китоби шеърҳояш зери унвони “Соати девори дил” аз чоп баромад. Бо ӯ суҳбате доштем, ки фишурдааш пешкаш мегардад.

- Муҳаббати шеър гуфтан ва ё илҳоми эҷодӣ аз кай дар Шумо пайдо шуд?

-Аз наврасӣ ба навиштани шеър шурӯъ кардам. Аввалин навиштаҳои маро Барно Муқбилова –  омӯзгоре, ки дар мактаби миёнаи зодгоҳ бароям аз фанҳои забон ва адабиёти тоҷик дарс мегуфт, аз назар гузаронда, ба дилам умедҳои зиёдро ҷой карда буд. Ба эҷодкор шуданам шеърҳои Хоҷа Ҳофизи Шерозӣ бори нахуст сабаб шуда, ки дар бачагӣ аввалин бор он шеърҳои осмониро аз забони падарам шунидаам. Падарам девони бо хати форсӣ таҳияшудаи Ҳофизро бо худ дорад, ки онро пурра аз худ кардаасту тафсир ҳам мекунад. Инро ман дар як шеъри худ, ки “Кӯчаҳои кӯдакӣ” ном дорад, ёдовар шудаам:

...Аз падар бишнидаам бори нахуст,
Шеъри Ҳофизро замони кӯдакӣ.
Аз ҳазоронсола роҳаш мерасид,
“Бӯйи ҷӯйи Мӯлиён”-и Рӯдакӣ...

- “Соати девори дил” унвон гирифтани китоби шеъриятонро шарҳ медодед?

-Дили инсон ҳам соат аст, соати бе рақаму бе ақрабак ва лаҳзаҳои умри инсонро гоҳе бошиддату гоҳе ором мешуморад. Ба ҳамин умед номи китобамро “Соати девори дил” гузоштам, ки монанди дилам дар кафи дасти азизтарин инсонҳо бошад. Онҳо аз дилам огоҳ шаванд. Ба ҳаққи ҳастиашон, бо имкону тавони ками худ ҳар дуо, умеду боварӣ, хоҳиш ва шодиву ғамашонро дар навиштаҳоям ҷо кардан хостам. Ба мақсад расидам, ё не, онҳо баҳо медиҳанду вақти зудгузар аён месозад. 
Бо ин ном як шеър ҳам дорам, ки як банди он чунин аст:

…Гармию нуре зи баъди ман маҷӯ,
Офтобу моҳ бо ман мераванд.
Хаста гардад соати девори дил,
Лаҳзаҳои ғам, ки афзун мешаванд...

- Ба назари Шумо шеър чист ва шоир кист?

- Шеър воситаи беҳтари ба ҳар касу ҳар чиз наздик шудан, ламс кардан аст. Шеър забони бурротарину баёни рӯшантарин, садои шунавотарину нигоҳи самимитарин аст. Шеър дунёи дигар, аз ду дунё фарохтару зеботар аст. Дунёи ом не, дунёи хос аст. Шеър оинаи на танҳо суратбин, балки сиратбин ҳам ҳаст. Шеър офарида аст, ки шоир офаридгори он мебошад. Шоир офарандаи зебоӣ, ровию тарҷумони дилҳо аст. Шоир бо рафтору пиндору гуфтор тамоман аз инсонҳои дигар фарқ мекунад. Шоир навозишгари дилу рӯҳ аст, ки инсон ба ин гуна навозиш ниёзи ҳамешагӣ дорад. 

- Шоир бояд чӣ гуна шахс бошад? 

Шоир бояд ба ҳар маънӣ шоир ва сазовори унвони худ бошад. Шоир буданашро нагӯяд, балки нишон диҳад. Бо шеъри пур аз маъно, пур аз зебоӣ. Шоир бояд огоҳ аз рӯзу шаби мардум бошад. Бояд аз ҳама донотар, аз ҳама дурандештар бошад. 

- Дар ҷодаи шеър хеле комёбед. Омили муваффақиятатон дар чист?
 
- Ман ҳоло комёб нестам. Агар заррае огоҳӣ аз шеър дошта бошам, ба ин муҳиту фазои созгори эҷодӣ, дастгирии устодон ба монанди Низом Қосим, Рустам Ваҳҳобзода, Камол Насрулло ва дигарон. Комёбии ман аст, ки чӣ будани шеърро каме сарфаҳм рафтаам. Аммо акнун рисолат – навиштани шеър дар пеш аст. Барои ин бояд роҳи дуру дароз ва пур аз шебу фарозро тай бикунам, ки орзуи беҳтаринам ҳам ҳамин аст. 

- Оё эҷодкор ягон вақт худро муваффақ гуфта метавонад? 

-Хонандаву мунаққидони шеър метавонанд шоирро муваффақ гӯянд, аммо худи шоир ҳеҷ гоҳ наметавонад, худро муваффақ гӯяд. Шоирӣ аз як шеър то шеъри дигар бояд роҳи рушд дошта бошад. Шоир агар як шеъри хуб навишт, бояд интизор бошад ва кӯшиш кунад, ки дар оянда аз он хубтар ҳам нависад. Танҳо ҳамин сабаб аст, ки шоир наметавонад худро муваффақ гӯяд. Муваффаққияти шоир дар шеъри нагуфтааш, дар талошҳои дигару бештараш аст. Устод Лоиқ Шералӣ навиштаанд:

...Ҳар чӣ аз дасти ман ояд, нотамомаш бишмарам,
То зи худ норозиям, аз худ пушаймон нестам! 

Бубинед, бузургтарин шоири тоҷик ҳар кори аз дасти худаш омадаро нотамом шуморида, бо андешаи дури шоирона хулосабарорӣ мекунад, ки то замоне аз худ норозиям, пушаймон нестам. Пас, шоир набояд худро муваффақ бигӯяд!

- Шеъри имрӯзаи мо дар кадом сатҳ қарор дорад?

- Шеъри имрӯзаи мо, агар ба таври умум бигӯем, дар сатҳи хуб қарор дорад. Аммо мутаассифона, ба таври бояд таҳқиқ нашудааст. Нақди имрӯза шоирро аз ношоир ҷудо, роҳи ояндаи ҷавоншоиронро пешгӯӣ ва муайян накардааст. Албатта, дар ин роҳ аз ҷониби устодон Гулназар Келдӣ, Камол Насрулло, Низом Қосим, Рустам Ваҳҳобзода, Муҳаммадалии Аҷамӣ ва дигарон корҳое шуда, аммо нақде, ки аз ҳар паҳлу фаъолияти шоирони ҷавонро фарогир бошад, ҳоло анҷом наёфтааст. Мо мунаққидони ҷавон ҳам дорем, ки онҳо низ бояд ба ин кор бо раҳнамоии устодон даст бизананду натиҷае нишон диҳанд.  

- Ҳадаф аз шеър гуфтан чист ва он бояд ба хонанда чӣ бахшад?

- Ҳадаф аз шеър гуфтан кушодани гиреҳҳо, сабук кардани дилу рӯҳ аз ҳар вазнинӣ, дарк кардану гуфтани ниёзҳои мардум, ҳамқадаму ҳамнафаси онон будан аст. Ҳадаф аз шеър гуфтан ҳамчун шоир шуҳратёр шудан нест, ба хонанда таъсири заруриро расонидан, бозгӯй кардани розу ниёзи ӯст. Шеър бояд ба хонанда он чиро, ки дар зиндагӣ мебинад, бубахшад. Арабҳо дар гузашта ба ҳамин андеша буданд, ки дурӯғтарин шеър беҳтарин шеър аст. Аммо вақт исбот кард, ки ин андеша тамоман хатост. Шеър бояд ҳақиқат дошта бошад, ҳақиқати зиндагиву дунёву инсоният. Вақте хонанда дар шеър худро, зиндагиву дунёи худро намебинад, онро шеър намеҳисобад ва дигарбора намехонад ва кори дуруст ҳам мекунад.

- Чи чизҳо метавонанд шахсро дар ҷодаи пешанамудааш комёб созанд?

- Шавқу завқ, кӯшишу талош, иродаву устуворӣ, умеду боварӣ, донишу хирад ва пиндору гуфтору рафтори нек метавонанд, шахсро дар ҷодаи пешанамудааш комёб созанд. Ҳар шахс дар пешае ҳатман комёб мешавад, агар худ огоҳ бошад, ки барои кадом пеша офарида шудааст.  

- Ҷавонӣ чист ва ҷавонон ин айёмро бояд чӣ гуна сипарӣ намоянд?

- Ҷавонӣ давраест, ки дар он бинои зиндагии инсон шакл мегирад ва барои пойбарҷо нигоҳ доштанаш неруи ҳар лаҳза зиёдшавандаи ҷавонон зарур аст. Бояд ҷавонон дар ҷавонӣ худро барои ояндаи рӯшан омода кунанд ва баъд онро интизор шаванд.   

Бе пойи равон қуллаи уммед магӯ,
Бе тоқати шом субҳи испед магӯ!...

- Ба ҷавононе, ки майл ба эҷоди шеър доранд, чӣ тавсия медиҳед?

-Ҷавонон дар замони ҷаҳонишавӣ, пешравии техника, гуногунандешиҳо, бад шудани ҳолати сиёсии чанде аз давлатҳои дунё, бояд ҳушёр бошанд. Ҷавоншоироне, ки ҳамнасли мананд ва ё аз ман ҷавонтарҳо, бештар ба омӯзиш, дастгирии доимии устодон, ҳавасмандкунии ҷомеа ниёз доранд. 

Устод Гулназар Келдӣ ба ҳамин андешаанд, ки шоири имрӯз бояд шеърнависиро аз қуллаи шеъри устод Лоиқ сар кунад, на ин ки аз пояи шеъри ӯ. 

- Ташаккур барои суҳбати самимӣ.
- Саломат бошед.