Илмро дунёи беохир маънидод карда, онро ба осмони нилгуне монанд мекунанд, ки дар асл нилгун набуда, умқи беохиру нопайдоканор дорад. Имрӯз дар ин осмони беохир ахтарони зиёде мавҷуданд, ки бо талошу кӯшишҳои пайваста ва фаъолияти пурсамари хеш саҳми худро дар рушди илм гузошта истодаанд. Муҳиба Маҳмадҷонова, доктори илмҳои фалсафа, яке аз ахтарони роҳи илм аст. Ӯ мутахассиси соҳаи таърихи фалсафа мебошад. Таълифот ва таҳқиқоташ дар соҳаҳои дигари фалсафа низ мавҷуданд. Солҳои охир дар соҳаи сиёсатшиносӣ низ бевосита янчанд мақолаву рисола таълиф намудааст. Аз ҷумлаи таълифоташ “Ақидаҳои ахлоқии Ҷалолиддини Румӣ”, “Фалсафаи Ҷалолиддини Румӣ” ва як монографияаш “Ташаккулёбии ҳувияти сиёсии Ҷумҳурии Исломии Эрон дар ҳошияи барномаи ҳастаии он” (дар ҳаммуаллифӣ) ба нашр расидааст. Муҳиба Маҳмадҷонова муддати 30 сол аст, ки дар роҳи илм сарбаландона ба пеш меравад ва ҳамешан мекӯшад, то аз таҷрибаи андӯхтаи хеш ба шогирдон дониш омӯхта, ба ин васила барои хубтар ворид гардидани ҷавонони шавқманди соҳаи илм саҳмгузор гузорад. Ӯ муаллифи 3 китоби илмӣ, бештар аз 100 мақола, беш аз 5 дастур ва роҳнамоҳои методӣ буда, айни ҳол муовини директори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқӣ ба номи академик А. Баҳоваддинови Академияи илмҳои Тоҷикистон мебошад.

Зимни суҳбат бо муаллима аз ӯ нахуст омили ба роҳи илм қадам гузоштанашонро пурсон шудем:

- Ба адабиёту фалсафа аз солҳои наврасиву донишҷӯӣ меҳри бештар доштам. Ҳамин таваҷҷуҳи манро устодонам дарк ва дастгирӣ намуданд. Устоди шодравон Умарбек Султонов аввалин шуда пешниҳод намуданд, ки ман дар як мавзӯи хурдакак дар олимпиадаи донишҷӯён иштирок намоям. Дар он солҳо дар аксарияти олимпиадаҳои донишҷӯён аз фанҳои забони тоҷикӣ, адабиёт, забони русӣ ва фалсафа низ иштирок мекардам. Аммо ҷуръат намекардам, ки ба роҳи илми фалсафа равам. Танҳо ҳамин як тавсияи устодам барои паси сар кардани санҷишу имтиҳонҳо ба ман умед бахшида буд. Бубинед, ҳаловати натиҷаи тадқиқоти фалсафӣ он шуд, ки ман доим кӯшиш кунам, то ба ҳамин соҳа аҳамияти бештар диҳам. Баъди он ки донишгоҳро хатм намудам, бо меҳрубонии устодони арҷманд ба Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқ ба кор омадам. Соли 1985 ба аспирантура дохил гардидам ва минбаъд ҳамчун пажуҳанда кору фаъолиятро оғоз намудам. Соли 1995 вақте рисолаи номзадиямро дар мавзуи “Ахлоқи Ҷалолиддини Румӣ” дифоъ намудам, худамро мутахассиси соҳаи таърихи фалсафа эҳсос мекардам ва ин барои ман ифтихори хеле бузург буд.

- Дар роҳи илм Шумо чӣ гуна тавонистед, ки муваффақ бошед?

- Пеш аз ҳама, барои ман муваффият тарбияи шогирдони бешумор аст. Ин суханро ман бо ифтихор мегӯям. Танҳо дар соли 2001 дар Тоҷикистон факултети фалсафа кушода шуд, аммо то ин дам мо кӯшиш мекардем, ки аз ҷумлаи пажуҳандаҳои тоҷик барои фарҳанг ва тамаддуни худамон мутахассис дар соҳаҳои гуногуни фалсафа омода намоем. Барои ман имконпазир гардид, ки на танҳо дар соҳаи таърихи фалсафа, балки дар соҳаҳои фалсафаи фарҳанг, фалсафаи дин, инсоншиносӣ, сиёсатшиносӣ шогирдонро ба камол расонам. Имрӯз онҳо дар ҷумҳурӣ ва берун аз он фаъолият доранд ва дар соҳаҳои худашон бошарафона тадқиқот бурда истодаанд, ки тадқиқоти эшон барои ҷаҳониён фарҳанг ва тамаддуни тоҷикро муаррифӣ менамояд.

- Ба Шумо ҳамчун бону, машғул шудан ба кори илмӣ душвор нест?

- Соҳаи илм соҳаи мушкилтарини фарҳанг ва тамаддуни маънавӣ мебошад. Аз он хотир ки бисёр вақт худи раванди тафаккури мо, ки беохир асту ба ягон макону шароит вобастагӣ надорад, ба таври доимӣ сурат мегирад. Аммо мақоми иҷтимоии мо ҳатман ба ин раванд таъсир мебахшад. Вазифаҳои хонаводагӣ, албатта, ба фаъолияти мо – бонувон таъсир мерасонад. Ҳамчун як фарди тоҷик, ман мувофиқи талаботи ҷомеаамон дар ҳамоишҳои хонаводагӣ, иҷтимоӣ ва дигар чорабиниҳое, ки вобаста ба вазифаи хонаводагии ман ҳаст, бояд иштирок намоям. Хеле хушбахтам, ки ҳамчун бону дар роҳи илм ҳаракат дорам. Ман бо мисолҳое, ки дар боло овардам, мехоҳам занону духтарони тоҷикро ҳам ҳидоят намоям, ки ҳоло ҷуръат карда қадамҳои аввалинашонро дар ҷодаи илм мегузоранд. Вақте соҳаи хешро дӯст медоред, бароятон тамоми мушкилиҳо осон мегардад. Ман доимо ҳангоми тарбияи шогирдон мегӯям, ки роҳи илм хеле пуршараф аст, аммо мушкилгузар. Дар бораи ин мушкилот Карл Маркс гуфтааст, ки роҳи илм ҳамчунон мушкил аст, ки мо зина ба зина, мисли он ки ба қуллаи кӯҳи дастнорас меравем. Танҳо он нафаре комёб мешавад, ки ҳеҷ вақт хаста нашуда, доимо дар ҳаракат аст. Ба ҷавононе, ки дар роҳи илм мераванд гуфтаниям, ки аз мушкилиҳо хаста нашаванд ва танҳо ҳадафи доштаашонро пеши назар биёранд. Зеро ҳамин ҳадаф метавонад, диққаташонро аз дигар мушкилиҳо дур созад.

- Як нафар олим чӣ гуна шахс бояд бошад?

- Академик Баҳоваддинов гуфтаанд, ки аз олим пеш аз ҳама, иродаи дар як ҷо нишаста кор кардан талаб карда мешавад. Устодам мегуфтанд, ки ҳама чиз мегузарад, дар натиҷа танҳо дастовардҳои илмӣ мемонад. Ҳар як инсон аз рӯи он ҳадафҳое, ки дар назди худ гузоштааст, муваффақияташро интизор мешавад. Масалан, барои ман ҳамчун пажуҳанда омӯзгор, албатта, он таълифоте, ки ман метавонам барои ҳамин миллат пешниҳод намоям, ҳамин муҳим аст. Дар баробари ин, он шогирдоне, ки тарбия карда истодаам, бе гуфтугӯ, онҳо шахсони хеле варзида шудаанд – ҳам аз ҷиҳати ахлоқ ва ҳам аз ҷиҳати илм хеле шинохта шудаанд. Ҳаминро ҳамчун як дастоварди муҳим барои худам меҳисобам.

- Ҷавонон ҷавониро чӣ гуна бояд сипарӣ намоянд?

- Имрӯз вақте ба ҷавонон назар менамоям, бо камоли қаноатмандӣ дар онҳо дигаргуниҳои куллиро мебинам, ки бо шарофати муҳити амну осоишта ва хуби иҷтимоии фароҳамшуда дар кишвар даст додааст. Ҷавонони имрӯзаи мо дар муқоисса бо ҷавонони замони мо ба маротиб пеш рафтаанд. Имрӯз онҳо бо тамоми техника ва техналогия кор карда метавонанд. Ҷавонони мо аз тамоми шароиту имкониятҳое, ки имрӯз баҳри илмомӯзӣ мавҷуд аст, бояд оқилона истифода баранду бо аз бар кардани касбу ҳунарҳои гуногун саҳми худро дар пешрафти кишвари хеш гузоранд.