ФАРҲАНГ
Шанбе 20 Апрел 2024 06:43
Ду моҳ пеш. Фаронсаи фараҳпӯш. Парижи зинатоғӯш. Яке аз толорҳои пурҷӯш. Дар як рӯзи поизи сабзкуш баҳоргуна пешниҳоди ҳунар намуданд ҳунармандони тоҷик. Яке садоро меғунҷонид дар ҳаҷми шаш мақом. Яке товусвор мехиромид бо майли том. Яке авҷи садоро мебурд то бар фалак, сурудани дигаре аз забондонӣ медод дарак. Ҳунарҳо мухталиф, аммо ҳадаф ягона: шиносонидани санъати тоҷик ба фаронсавиҳо. Рӯзҳои пешниҳоди фарҳанги Тоҷикистон буд барои хориҷиён.
Амирҷон Рӯзиев бо ҳунарнамоии хосе ороишгари саҳна шуд. Ҳамчунин бо фарқ аз иҷроишҳои қаблӣ. Ӯ намунаи асили як ҷавони тоҷик буд. Либоси танаш бозгӯи нақшу нигори тоҷикӣ буду тоқии сараш осоре аз тамаддуни мондагор. Суруд тоҷикона. Садо тоҷикона. Ҳатто ҳаракатҳою рақсиданҳо тоҷикона. Бо “Чархофалак”-и Аҳмад Бобоқулов гирди саҳна чархид. Дилкаш рақсид. Самимӣ сароид. Толорбудаҳо аҳсант мегуфтанд. Каф мекуфтанд. Онҳое, ки то ин дам ноогоҳ буданд аз ҳунари ӯву саънати меҳанаш.
Ҳунармандони ин сафар интихобшуда буданд. Аз миёни дигарон. Вазорати фарҳанг аз кулли фарҳангиён гулчин кард. Амирҷон Рӯзиев низ аъзо буд дар ин гурӯҳ. Барномаи консертӣ бо роҳбарии Ибодулло Машраб таҳия шуду бо иҷрои ҳунармандон пешниҳод. Қабул хуб буду баҳо аъло.
Ӯро аввалҳо чун операсаро мешинохтем. Сипас, аз ӯ сурудҳои халқиро шунидем. Дар ҳар жанр муваффақ аст. Дар ҳар наво соҳибсадост. Дар ҳар соз садо созгор.
27 сол дорад.
ТӮЙ- НАХУСТСАҲНАИ САНЪАТ
Амирҷонро суруду мусиқӣ рафиқ буду ҳамроз. Аз машғул шудан ба кори саҳрою киштан то истироҳату хуфтан. Макони зиёде аз фиттаҳои таронаҳои овозхонҳо хонаи ӯ буд. Онҳоро мешунид. Ҳамовозӣ мекард. Ҳамсадо мешуд. Пайравӣ мекард. Аммо танҳо дар назди худ. Садояш баёнгари ҳарфи дил буд. Аммо он садо ба ҷуз худаш шунавандае надошт. Дигарон бехабар. Ноогоҳ аз ин майлу хоҳиш. Аз фурӯзонии ин оташак. Аз фардои қисматаш. Рӯзе азм кард, ки пеши падар ибрози орзу кунад. Эътимод дошт, ки падарро ҳатман ин ҳадаф нохушоянд хоҳад буд. Аммо нахост назди ҳаросаш таслим шавад. Орзуи кӯдакиро дар 16-солагӣ иброз кард. Бо як ҷуръат гуфт: “Ман сароянда мешавам”.
“Инро гуфтаму аз падар ҷавоби радро мунтазир шудам. Аммо ғайриинтизор падарам “майлаш” гуфту изҳори ризоият кард. Ман ҳам хурсанд будаму ҳам ҳайратӣ”, - мегӯяд Амирҷон.
Табиист, ки барои ҳар падар дунёи ботинии фарзанд аён аст. Гӯё эҳсос намуда, ки писарро истеъдоди эзидӣ ҳамроҳ аст. Ин аст, ки Амирҷонро бо қабули хоҳишаш дар шигифт гузошт.
Ризоияти қиблагоҳ устуворӣ бахшид ба гомҳояш дар ин роҳ. Ҷӯё шуд ҷоерову касеро, ки пардоз диҳанд ҳунари ӯро. Ба дари ҳар сарояндаи деҳа сар зад. Якеро устод хонду дигареро бародар. Аммо ҳамагон нодида гирифтанд ҳунари ӯро. Шояд намехостанд даспарваре дошта бошанд бар муқобили манфиати худ. Чун онҳо танҳо овозхонони тӯю сур буданд. Як нафаре боқӣ монд дар миёни онҳо. Ӯро низ ҳунар баромад кардан танҳо дар тӯйҳо. Барои Амирҷон посухи ӯ ҳалкунанда буд. Ё идомадиҳандаи ин пеша мешуд ё ба пуррагӣ тарккунандаи он. Билохира, охирин хоҳишҳо пазируфта шуд. Аз ҷониби он сароянда. Акнун Амирҷонро мебоист аз имтиҳони устоди худ гузарад. Устоди ҷадид зери як навое чанд мисрае замзама намуд. Идомаашро аз ӯ хост. Садои чанд сол пинҳони Амирҷон чун вулқон аланга гирифт. Фазоро мисле ки нур бахшид. Ҳамон замон устод даъваташ кард ба иштирок дар тӯйҳо.
Нахустсаҳна. Нахусттӯй. Нахустҳунарнамоӣ. Амирҷонро изтироб фишор медод. Ин ҳолатро бо табассум ёдовар мешавад: “Бо ҳаяҷон баландгӯякро дошта, чор мисраи сурудеро сароидам. Аммо аз тарси зиёд идомааш фаромӯш шуд. Аз шарм дар ҷоям шах шудам. Ҳис кардам, ки гӯё нигоҳи ҳамагон ҷониби ман бо масхара аст”.
Аммо ин ҳолату лаҳза ки беаҳамият набуд, ӯро водор сохт, то шуруъ кунад ба кашидани заҳмат. Ӯро омӯзонид, ки санъат ҷасорат мехоҳад. Устуворӣ металабад. Талошманд месозад. Масъулият мебахшад. Шабзиндадорӣ кашид. Аз худ кард ҳамаи таронаҳое, ки фароғатбахши тӯйҳо буданд. Дигар шинохта шуд чун ободкунандаи тӯйҳо. Месароиду фараҳ мебахшид. Бо ноогоҳ будан аз нотаю жанру фаҳмиши мусиқӣ.
ВАҚТЕ МУЪҶИЗАҲО ДУМБОЛИ ҲУНАРАНД
Соли 2012. Соли оғозбахши таҳсили Амирҷон. Соли аз худ намудани нозукиҳои ҳунар. Соли рӯ овардан ба санъати касбӣ. Соли берун шудан аз муҳити танги русто. Соли ворид шудан ба олами пуртараддуди шаҳр. Донишҷӯи Донишгоҳи давлатии Хуҷанд шуд. Таҳсилро дар факултаи санъат оғоз намуд. Баъди як сол тағйир дод макони таҳсилро. Унвони донишҷӯи Донишгоҳи давлатии ҳуқуқ, бизнес ва сиёсати Тоҷикистонро гирифт. Сабаби ин боз ҳам буд истеъдоду ҳунар. Чун дар чанде аз маҳфилҳои ин донишгоҳ иҷрои тарона кард. Таваҷҷуҳи роҳбариятро ҷалб намуд.
Мехост чун овозхон фараҳбахши халқ бошад. Чун ҳуқуқдон наҷотабахши онҳо.
Соли 2014. Озмуни дарёфти истеъдодҳои нав дар соҳаи санъат эълон шуд. Хуҷанд ҷӯёи ҳунармандони ҷадид буд. Устодон гузашти онро бидуни иштироки Амирҷон намехостанд. Натиҷаи озмун ширкат дар чорабинии фарҳангие дар қасри таърихии Арбоб. Дар ҳузури Сарвари давлат.
Садои Амирҷон тирвор гузашт аз миёни се монеа. Раиси вақти вилоят тамошобини даври сеюм шуду хостгори сароидани Амирҷон назди Пешвои миллат.
Ӯро ҳарос бештар буд дар ин иҷроиш. Ӯро қалбе буд пур аз таппиш. Дастоне буданд пурларзиш. Пойҳо ноустувор. Чун ин саҳна тафовут дошт аз саҳнаҳои қабл. Ин тамошобинон чун иштирокдорони тӯй намерақсиданд гӯш надода ба гуфтаҳои сароянда. Ин тамошобинон мардуми одие набуданд, ки барои ҳамагӣ чанд лаҳзаи фароғат меоянд. Ин тамошобинон аҳли илм буданду маърифат. Ҳузури онҳо масъулиятафзост. Ҳаяҷонангез аст. Изтироббахш аст. Табиист, ки ин гуна иҷроишҳо бо ҳуҷуми тамоми эҳсосҳост.
Мисле ки муҳаббати меҳан чашмавор ҷӯш зад. Аз қалб фаввора зад. Бо садо ҷорӣ шуд. Аз Тоҷикистон гуфт назди сарвари тоҷикон. Бо садои зинда. Бо самимият. Бо садоқат. Чун дигар ҷавонони дорои истеъдоди эзидӣ дур намонд аз чашми Президенти кишвар. Ӯро хонданд ба Душанбешаҳр. Барои рушди ҳунар. Барои табдил ёфтан ба як муаррифгар. Ӯ дар ин лаҳзаҳо шоҳид буд ба муъҷиза. Ба инъоми тақдираш. Ба ҳадяи қисматаш.
“Орзуҳои дилам зиёд буд. Аммо ба Душанбе омадану фаъолият намуданро ҳеҷ гоҳ фикр ҳам намекардам. Чун эҳтимоли амалӣ шуданашро намедидам. Ин дидорро ман муъҷиза мехонам”, - пурмуҳаббат мегӯяд Амирҷон.
Ҳамин гуна ҳунар овард ӯро аз деҳе ба шаҳр. Аз ин шаҳр то ба Душанбешаҳр.
ДУРДОНАИ “ДАРЁ”
Таҳсил дар Консерваторияи миллии Тоҷикистон ба номи Талабхӯҷа Сатторов ба Амирҷон жанрҳоро шиносонд. Бо тавсияи устодон дарёфт, ки садояш хоси сурудҳои академист. Дигар тамрин кард рӯи ин самти мусиқӣ. Садоро риштавор печонид гирди нотаҳои ин жанр. Он жанре, ки мушкилаш хонанду машаққатхоҳ.
Аммо на корманди Театри опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ аст. Макони фаъолияташ ансамбли “Дарё” мебошад. Ӯ акнун шиновари дарёи санъат аст.
“Дарё” ӯро сӯяш хонд. Бо таронаҳои шуниданию дилкаш.
“Вақте тариқи телевизион сурудҳои зеборо мешунидам, зуд ба зернависаш диққат медодам. Дар аксари онҳо номи “Дарё” буд. Ҳангоме ки аз ман куҷо кор карданро пурсиданд, зуд посух додам ки “Дарё”, - иброз медорад Амирҷон.
Ӯ акнун сарояндаест пуркор. Серталош. Посдори ихлоси ҳаводорон. Подошдеҳи муҳаббати ҳаммеҳанон.
Ҳадафҳои ӯ беадад. Мехоҳад халқӣ сарояд. Аммо дар омезиш бо опера. То шуниданӣ бошад. То боис гардад ба қабули ҳамватанон. Бо ин дурдонаи “Дарё”-ро хоҳад монд. Хушо, ки монад ҷовидон дар Тоҷикистон садои Амирҷон.
Амирҷон Рӯзиев бо ҳунарнамоии хосе ороишгари саҳна шуд. Ҳамчунин бо фарқ аз иҷроишҳои қаблӣ. Ӯ намунаи асили як ҷавони тоҷик буд. Либоси танаш бозгӯи нақшу нигори тоҷикӣ буду тоқии сараш осоре аз тамаддуни мондагор. Суруд тоҷикона. Садо тоҷикона. Ҳатто ҳаракатҳою рақсиданҳо тоҷикона. Бо “Чархофалак”-и Аҳмад Бобоқулов гирди саҳна чархид. Дилкаш рақсид. Самимӣ сароид. Толорбудаҳо аҳсант мегуфтанд. Каф мекуфтанд. Онҳое, ки то ин дам ноогоҳ буданд аз ҳунари ӯву саънати меҳанаш.
Ҳунармандони ин сафар интихобшуда буданд. Аз миёни дигарон. Вазорати фарҳанг аз кулли фарҳангиён гулчин кард. Амирҷон Рӯзиев низ аъзо буд дар ин гурӯҳ. Барномаи консертӣ бо роҳбарии Ибодулло Машраб таҳия шуду бо иҷрои ҳунармандон пешниҳод. Қабул хуб буду баҳо аъло.
Ӯро аввалҳо чун операсаро мешинохтем. Сипас, аз ӯ сурудҳои халқиро шунидем. Дар ҳар жанр муваффақ аст. Дар ҳар наво соҳибсадост. Дар ҳар соз садо созгор.
27 сол дорад.
ТӮЙ- НАХУСТСАҲНАИ САНЪАТ
Амирҷонро суруду мусиқӣ рафиқ буду ҳамроз. Аз машғул шудан ба кори саҳрою киштан то истироҳату хуфтан. Макони зиёде аз фиттаҳои таронаҳои овозхонҳо хонаи ӯ буд. Онҳоро мешунид. Ҳамовозӣ мекард. Ҳамсадо мешуд. Пайравӣ мекард. Аммо танҳо дар назди худ. Садояш баёнгари ҳарфи дил буд. Аммо он садо ба ҷуз худаш шунавандае надошт. Дигарон бехабар. Ноогоҳ аз ин майлу хоҳиш. Аз фурӯзонии ин оташак. Аз фардои қисматаш. Рӯзе азм кард, ки пеши падар ибрози орзу кунад. Эътимод дошт, ки падарро ҳатман ин ҳадаф нохушоянд хоҳад буд. Аммо нахост назди ҳаросаш таслим шавад. Орзуи кӯдакиро дар 16-солагӣ иброз кард. Бо як ҷуръат гуфт: “Ман сароянда мешавам”.
“Инро гуфтаму аз падар ҷавоби радро мунтазир шудам. Аммо ғайриинтизор падарам “майлаш” гуфту изҳори ризоият кард. Ман ҳам хурсанд будаму ҳам ҳайратӣ”, - мегӯяд Амирҷон.
Табиист, ки барои ҳар падар дунёи ботинии фарзанд аён аст. Гӯё эҳсос намуда, ки писарро истеъдоди эзидӣ ҳамроҳ аст. Ин аст, ки Амирҷонро бо қабули хоҳишаш дар шигифт гузошт.
Ризоияти қиблагоҳ устуворӣ бахшид ба гомҳояш дар ин роҳ. Ҷӯё шуд ҷоерову касеро, ки пардоз диҳанд ҳунари ӯро. Ба дари ҳар сарояндаи деҳа сар зад. Якеро устод хонду дигареро бародар. Аммо ҳамагон нодида гирифтанд ҳунари ӯро. Шояд намехостанд даспарваре дошта бошанд бар муқобили манфиати худ. Чун онҳо танҳо овозхонони тӯю сур буданд. Як нафаре боқӣ монд дар миёни онҳо. Ӯро низ ҳунар баромад кардан танҳо дар тӯйҳо. Барои Амирҷон посухи ӯ ҳалкунанда буд. Ё идомадиҳандаи ин пеша мешуд ё ба пуррагӣ тарккунандаи он. Билохира, охирин хоҳишҳо пазируфта шуд. Аз ҷониби он сароянда. Акнун Амирҷонро мебоист аз имтиҳони устоди худ гузарад. Устоди ҷадид зери як навое чанд мисрае замзама намуд. Идомаашро аз ӯ хост. Садои чанд сол пинҳони Амирҷон чун вулқон аланга гирифт. Фазоро мисле ки нур бахшид. Ҳамон замон устод даъваташ кард ба иштирок дар тӯйҳо.
Нахустсаҳна. Нахусттӯй. Нахустҳунарнамоӣ. Амирҷонро изтироб фишор медод. Ин ҳолатро бо табассум ёдовар мешавад: “Бо ҳаяҷон баландгӯякро дошта, чор мисраи сурудеро сароидам. Аммо аз тарси зиёд идомааш фаромӯш шуд. Аз шарм дар ҷоям шах шудам. Ҳис кардам, ки гӯё нигоҳи ҳамагон ҷониби ман бо масхара аст”.
Аммо ин ҳолату лаҳза ки беаҳамият набуд, ӯро водор сохт, то шуруъ кунад ба кашидани заҳмат. Ӯро омӯзонид, ки санъат ҷасорат мехоҳад. Устуворӣ металабад. Талошманд месозад. Масъулият мебахшад. Шабзиндадорӣ кашид. Аз худ кард ҳамаи таронаҳое, ки фароғатбахши тӯйҳо буданд. Дигар шинохта шуд чун ободкунандаи тӯйҳо. Месароиду фараҳ мебахшид. Бо ноогоҳ будан аз нотаю жанру фаҳмиши мусиқӣ.
ВАҚТЕ МУЪҶИЗАҲО ДУМБОЛИ ҲУНАРАНД
Соли 2012. Соли оғозбахши таҳсили Амирҷон. Соли аз худ намудани нозукиҳои ҳунар. Соли рӯ овардан ба санъати касбӣ. Соли берун шудан аз муҳити танги русто. Соли ворид шудан ба олами пуртараддуди шаҳр. Донишҷӯи Донишгоҳи давлатии Хуҷанд шуд. Таҳсилро дар факултаи санъат оғоз намуд. Баъди як сол тағйир дод макони таҳсилро. Унвони донишҷӯи Донишгоҳи давлатии ҳуқуқ, бизнес ва сиёсати Тоҷикистонро гирифт. Сабаби ин боз ҳам буд истеъдоду ҳунар. Чун дар чанде аз маҳфилҳои ин донишгоҳ иҷрои тарона кард. Таваҷҷуҳи роҳбариятро ҷалб намуд.
Мехост чун овозхон фараҳбахши халқ бошад. Чун ҳуқуқдон наҷотабахши онҳо.
Соли 2014. Озмуни дарёфти истеъдодҳои нав дар соҳаи санъат эълон шуд. Хуҷанд ҷӯёи ҳунармандони ҷадид буд. Устодон гузашти онро бидуни иштироки Амирҷон намехостанд. Натиҷаи озмун ширкат дар чорабинии фарҳангие дар қасри таърихии Арбоб. Дар ҳузури Сарвари давлат.
Садои Амирҷон тирвор гузашт аз миёни се монеа. Раиси вақти вилоят тамошобини даври сеюм шуду хостгори сароидани Амирҷон назди Пешвои миллат.
Ӯро ҳарос бештар буд дар ин иҷроиш. Ӯро қалбе буд пур аз таппиш. Дастоне буданд пурларзиш. Пойҳо ноустувор. Чун ин саҳна тафовут дошт аз саҳнаҳои қабл. Ин тамошобинон чун иштирокдорони тӯй намерақсиданд гӯш надода ба гуфтаҳои сароянда. Ин тамошобинон мардуми одие набуданд, ки барои ҳамагӣ чанд лаҳзаи фароғат меоянд. Ин тамошобинон аҳли илм буданду маърифат. Ҳузури онҳо масъулиятафзост. Ҳаяҷонангез аст. Изтироббахш аст. Табиист, ки ин гуна иҷроишҳо бо ҳуҷуми тамоми эҳсосҳост.
Мисле ки муҳаббати меҳан чашмавор ҷӯш зад. Аз қалб фаввора зад. Бо садо ҷорӣ шуд. Аз Тоҷикистон гуфт назди сарвари тоҷикон. Бо садои зинда. Бо самимият. Бо садоқат. Чун дигар ҷавонони дорои истеъдоди эзидӣ дур намонд аз чашми Президенти кишвар. Ӯро хонданд ба Душанбешаҳр. Барои рушди ҳунар. Барои табдил ёфтан ба як муаррифгар. Ӯ дар ин лаҳзаҳо шоҳид буд ба муъҷиза. Ба инъоми тақдираш. Ба ҳадяи қисматаш.
“Орзуҳои дилам зиёд буд. Аммо ба Душанбе омадану фаъолият намуданро ҳеҷ гоҳ фикр ҳам намекардам. Чун эҳтимоли амалӣ шуданашро намедидам. Ин дидорро ман муъҷиза мехонам”, - пурмуҳаббат мегӯяд Амирҷон.
Ҳамин гуна ҳунар овард ӯро аз деҳе ба шаҳр. Аз ин шаҳр то ба Душанбешаҳр.
ДУРДОНАИ “ДАРЁ”
Таҳсил дар Консерваторияи миллии Тоҷикистон ба номи Талабхӯҷа Сатторов ба Амирҷон жанрҳоро шиносонд. Бо тавсияи устодон дарёфт, ки садояш хоси сурудҳои академист. Дигар тамрин кард рӯи ин самти мусиқӣ. Садоро риштавор печонид гирди нотаҳои ин жанр. Он жанре, ки мушкилаш хонанду машаққатхоҳ.
Аммо на корманди Театри опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ аст. Макони фаъолияташ ансамбли “Дарё” мебошад. Ӯ акнун шиновари дарёи санъат аст.
“Дарё” ӯро сӯяш хонд. Бо таронаҳои шуниданию дилкаш.
“Вақте тариқи телевизион сурудҳои зеборо мешунидам, зуд ба зернависаш диққат медодам. Дар аксари онҳо номи “Дарё” буд. Ҳангоме ки аз ман куҷо кор карданро пурсиданд, зуд посух додам ки “Дарё”, - иброз медорад Амирҷон.
Ӯ акнун сарояндаест пуркор. Серталош. Посдори ихлоси ҳаводорон. Подошдеҳи муҳаббати ҳаммеҳанон.
Ҳадафҳои ӯ беадад. Мехоҳад халқӣ сарояд. Аммо дар омезиш бо опера. То шуниданӣ бошад. То боис гардад ба қабули ҳамватанон. Бо ин дурдонаи “Дарё”-ро хоҳад монд. Хушо, ки монад ҷовидон дар Тоҷикистон садои Амирҷон.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед