Ҳунар дар ҳама давру замон, чун нерӯи такконбахшанда, инсонро ҷиҳати расидан ба ҳадафҳои ниҳоӣ мададгор будааст. Ин аст, ки инсоният доим мекӯшад, то дар роҳи рангоранги ҳунар бошаду аз қаъри беохири он дурдонаҳо ба даст орад.

Қурбони Собир, ҳунарпешаи мардумии Тоҷикистон, аз зумраи ҳунармандони муваффақест, ки то имрӯз аз баҳри беохири ҳунармандӣ гавҳари зиёдеро соҳиб гардида, бо нақшофарии мондагори худ ҳам дар театр, ҳам дар синамо ҷойгоҳи вижа дорад.

Вақте аз устод доир ба чи будани ҳунару чи гуна талаботу нозукӣ доштани он пурсон шудем, гуфт:

– Ҳунар ҷамъи ҳазорон ҳазор эҳсос, ҷамъи ҳазорон навъи гиря, ханда, ишқ ва муҳаббат мебошад. Агар як кӯзатарош ба ҷуз он ки кӯзаро месозад, ҳадафи нахустинаш об гирифтан аст. Ин нафари ҳунарманд вақте ки ҷамъи тамоми афкори башар дар ҳамон ҳудуди ҷуғрофие, ки ӯ зистааст, дар он ҷамъ меояд, он вақт кӯзаи вай одӣ не, балки ба як рамз табдил мешавад. Яъне ҳунар хеле чизи нозук аст. Дарку фаҳмиши он бисёр мушкил мебошад. Ҳар чизеро ки дар атроф дидаҳои мо мебинад, онро ҳунар эҷод мекунад. Аммо ҳунарманд кист. Ана ин хеле муҳимтар аст. Ҳунарманд ҳамонест, ки ҷамъи тамоми фаросати имрӯзи ҳастиашро дар он фаро мегирад ва аз ин нигоҳ вай ҳар чизе, ки месозад ва ё меофарад, донишу хираду заковаташро дар чизи офаридааш мерезад.

“Аввалан ҳунарманд бояд виҷдони замони худаш бошад, - мегӯяд Қурбони Собир.

– Ҳунарманд дар зиндагияш ба як дастгоҳ ё компютере табдил меёбад, ки тамоми дарду ғам ва ҳар чизе, ки ҳаст дар ӯ ҷамъ мешавад. Ҳунарманд аст, ки метавонад дарду ғами мардумро бо як ишора, бо мӯқалам, бо сохтани як мусаввара ва бо гуфтани як пора шеър ифода кунад”.

- Дар роҳи ҳунар аз зумраи ҳунармандони муваффақ дониста мешавед. Мегуфтед, ки рози комёбии Шумо дар чист?

- Гоҳо ба худ суол медиҳам, ки муваффақият дар чист. Аз ҳамаи чизҳое, ки Худованд ба ман лоиқ дидааст, гаротараш садои ман аст. Шубҳа надорам, ягона чизе, ки мардум онро пазируфтаанд, садоям мебошад. Ман хеле муҳаббати мардумро эҳсос менамоям. Дар ростои кори ман нафарони дигар ҳам ҳастанд, ки кору фаъолият доранд. Аммо чаро маҳз хандаи ту ба мардум хуш меояд. Эътирофи мардумро дар худам борҳо шунидаам. Чаро ки баъзан садои манро такрор мекунанд. Имрӯз дар баробари ҳунармандӣ боз кам – кам қаламкашӣ менамоям. То имрӯз ҳикояҳои зиёде навиштаам, ки пас аз нашри китобам онҳоро бо завқ мехонанд, ки аз ин рӯҳи инсон болида мегардад.

- Вобаста ба тақсимбандии вақт дар фаъолияти эҷодӣ чи назар доред?

- Агар инсон эҷодкор бошад, вақт худаш танзим мешавад. Ин дурӯғ аст, ки ман ин хел мекунаму аз рӯйи нақша фаъолият менамоям. Одаме, ки кораш кам аст, барои худаш режим месозад. Аммо агар инсон дар дохили эҷод бошад, маҷбур мешавад, ки кори худаашро ба низом табдил диҳад. Яъне ман низом месозам, барои он ки эҷодкорам. Ин фикри саҳеҳ нест. Эҷодкор барои худаш низом месозад. Фарз кардем, ки агар соати нуҳи саҳар бархезӣ, дер мешавад. Барои ҳамин мебояд соати панҷи саҳар хест. Як соат ҳавои тоза гирифтан, ягон саҳифа китоб хондан даркор аст ва агар ягон шеъри тозаест ва ё порае чизест, ки бояд аз ёд кунед, субҳгоҳон хеле муфид аст. Яъне вақт чунон тақсим мешавад, ки худат намефаҳмӣ.

- Ҳунарманд кадом вақт худро муваффақ меҳисобад?

- Ҳунарманд замоне муваффақ мешавад, ки дигарон ба ҳунараш тақлид мекунанд. Вақте ҳунарманд комёб мешавад, ки дигарон мехоҳанд ба ӯ монанд бошанд. Мисли ҳамон ситорабозиҳои амрикоист. Яъне вақте ки як ситора дурахш пайдо мекунад, ҳама мехоҳанд, ки аз паяш раванд. Масалан, дар замони дурахши Зафар Нозим бачаи ҷавон будаму медонам, ки ҳар касе ки мухлиси ӯ буд, мехост ба мисли ҳунарманд мӯйлаб монад. Ана ин аст муваффақ шудани ҳунарманд. Вақте гуфтаҳо ва ё ҳунарнамоии ҳунарманд пешкаши мардум мегардаду баъдан акси садои он аз ҷониби мардум бармеояд ва ба худи ҳунарманд мерасад, он вақт ҳунарманд худашро муваффақ гуфта метавонад.
  
- Ба назари Шумо ҷавонӣ чист ва онро бояд чи гуна сипарӣ намуд?

- Ҷавонӣ замонест инсон гумон мекунад, ки бисёр тӯлонӣ зиндагӣ менамояд. Мегӯед, ки ҳоло фурсат зиёд аст. Вақте ки ту солимӣ, вақте ки ҳанӯз дандонат дард намекунад ва ту фикр менамоӣ, ки он абадист. Аммо дар як фурсати андаки зиндагӣ умри як одам, ҳама чиз ба бод меравад. Бинобар ин аз ин айём мо бояд панд гирем. Бояд ҷавон ҳанӯз ки ҷавон аст, ба ҳуш биёяд, ки умр беохир нест. Аз ин рӯ, ин айёми такрорнашавандаро бояд самаранок истифода намояд. Ҷавон бояд барои ҷамъ кардани донишу фаросат бисёр кунҷков бошад. Дар баробари ин вақте хазинаи маърифат ҷамъ шуд, пасон ту метавонӣ, ки болои ин хазина ҳарчи аз дастат меояд, роҳандозӣ намоӣ. Ҳамаи бузургони олам тамоми зиндагияшонро мебахшиданд, то аз худашон шахсият бисозанд. Аз ин рӯ ба ҷавонон гӯшрас медиҳам, ки умр абадӣ нест. Онро ба маврид истифода баранд. Агар болои ганҷи фаровони фитрию ақлӣ ҷамъ бошеду рост истед, пас он вақт кори шумо маънӣ дораду умратонро ба бод надодаед.

- Ба ҷавононе, ки ҳунарманд шуданиянд чи тавсия медиҳед?

- Ҳанӯз ки фурсат ҳаст, бояд омӯхту донишҳои заруриро аз бар кард. Инсон барои бомаърифат будан бояд хеле зиёд хонад. Ҳеҷ кореро ҳам карда натавонистӣ, ба маънии он чизе мерасӣ, ки ту дороӣ аз фаросат. Вақте ки одам аз фаросат сарватманд аст, ба ҳеҷ чиз баробар намешавад. Ман ба ҳамаи ҷавонон, онҳое, ки мехоҳанд ҳунарманд шаванд, сарвати фарҳангу фаросатро орзумандам.

Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, "ҶТ"