“Рози зиндагӣ дар зистан аст”, - гуфтааст Гёте. Дар воқеъ, зиндагӣ саҳнаест ва дар он нафаре ғолиб хоҳад буд, ки зиндагӣ кардааст, на зинда монда. Ҳикмати онро нафароне дарк хоҳанд кард, ки тавонистаанд бо ҳама кашмакашҳо зиндагии хуберо созмон диҳанд.

Муҳаббат, меҳр ва истеъдоди асил ҳамеша ва дар ҳама ҳолат эҷодкорро муваффақ мегардонаду мавриди таваҷҷуҳи дигарон қарор медиҳад. Эҷодкоре, ки бо гузашти 75 баҳори умраш дар баҳри беохиру пургуҳари адабиёт шино дораду ҳар замон дурдонаҳои арзишнокро пешкаши хонандаи хушзавқ мегардонад, Кароматулло Мирзоев мебошад.
Вақте аз ҷавонии устод пурсон шудем гуфт:

- Ман соли 1942, замони ҷанг (ҶБВ) ба дунё омадаам. Ҷанг ба ҳама таъсири худро мегузорад - ҳам ба кӯдак, ҳам ба шири модар. Солҳои нооромиву ноосудагӣ бар ҳама кас нохушиву ғирев ва гиряву беқарорӣ меорад, ки ин ҳатто ба кӯдаки навзод низ бетаъсир нест. Умуман, хаёл мекунам, ки аз рӯзе ба дунё омадаву худро мешинохтагӣ шудам, ҳамроҳи адабиёт бузург шудаам. Гарчанде ки дар айёми хӯрдсолӣ қалам гирифтаву пай эҷод набудам, аммо дар он айём низ аз адбиёт ҷудо набудам. Аз сабаби он ки қиблагоҳам аҳли фазлу адаб буданд, мо - фарзандон низ аз илму адаб барканор набудем. Падарам таҳсилдидаи мадрасаҳои Бухоро буданд ва 27 сол дар мадориси Бухоро таҳсили илм дидаву мударрисӣ кардаанд. Модарам низ аҳли саводу донишу мактабдор буданду духтарони деҳро дарс медоданд. Таъсири волидон буд, ки меҳри ман ба эҷод ва адабиёт зиёд шуд ва қисмати ман бо адабиёт тавъам гардид.

- Омили нависанда шуданатон дар чист?

- Ҳангоми таҳсил дар синфи 6-7 меҳри навиштан ба дили ман ҷо шуда, аз ҳамон замон қалам ба даст гирифтам ва оҳиста-оҳиста ба адабиёт ворид гардидам. Навиштаҳоям дар газетаи “Пионери Тоҷикистон” (“Анбоз”) чоп мешуданд. Ман номамро дар рӯзнома дида, ҳатто тоқиамро дар ҳаво мепартофтам. Барои як хонандаи мактаб ин муваффақияти калон буд.

Чун ба донишгоҳ омадем, дар ин ҷо вазъият хеле хуб буду барои эҷод тамоми шароит муҳайё. Хушбахтона, як маҳфили адабие ҳам доштем, ки бо роҳбарии устод Тилло Пулодӣ амал мекард ва аз ҳамон маҳфил як гурӯҳ ба узвияти Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон шомил шуданд.

- Ҷавонӣ аз нигоҳи Шумо чист?

- Ҷавонӣ гавҳари ноёб аст. Кӣ мехоҳад, ки ҷавониаш даргузарад ва рӯ ба пирӣ орад? Аслан, ҳеҷ кас хоҳони ин нест. Ҷавонӣ баҳори умри инсон аст, ки як замон меояду мегузарад ва бо ҳамин барои ҳамешагӣ алвидоъ мегӯяд. Аҷаб давраест ҷавонӣ. Муи сиёҳ, рӯи монанди гул поку тоза, олами орзуҳо ва ҳиссиёти наҷибу мароқангез дар ин даврон аст. Тамоми муваффақиятҳои инсон бо ҷавонӣ пайвандии ногусастанӣ дорад.

Бо ин ҳама наметавон гуфт, ки ҷавонӣ танҳо орзуву ҳавас ва ормон аст. На, балки ҷавонӣ бояд даврае бошад, ки орзуҳоро тавонӣ дар амал татбиқ карда бояд дар ин даврон роҳи ояндаро муйян кунем.

- Чӣ Шуморо дар ҷавонӣ муваффақ кардааст?

- Асрори комёбиҳои ман дар зиндагӣ он аст, ки то қадри имкон аз пайи амалишавии орзуву ормонҳои дардилдоштаам мегаштам ва то он чи, ки метавонистам, ҷаҳду талош мекардам. Барои ба як пояи баландтар расидан пайваста талош менамудам. Барои он ки маро ҳамчун нависанда шиносанд, шояд ҳазорон шаби бехобиро аз сар гузарондаам. Барои дар ҳар ҷода муваффақ шудан орзу кардан як ҳиссаи кор аст ва орзуро дар амал татбиқ кардан хеле муҳим аст. Инсон то дар пайи амалӣ намудани орзуҳояш набошад, муваффақ нахоҳад шуд. Орзу кардаву ҳаракат накунӣ, ба ҷое намерасӣ.

- Ҷавонони имрӯз аз ҷавонони даврони Шумо чӣ тафовут доранд?

Наврасони замони истиқлолият аз наврасони замони мо тафовути хеле зиёд доранд. Агар ҷавонони даврони мо дар як ҷодае муваффақ буданд, ҷавонони имрӯз дар бисёр соҳаҳо муваффақтаранд. Масалан, дар ҷодаи илмомӯзӣ ҷавонони даврони мо хеле диққати махсус медоданд ва илмомӯзиро дар мади аввал мегузоштанд. Агар аз нигоҳи ахлоқӣ низ ба ҷавонон назар андозем, сатҳи ахлоқи ҷавонони имрӯз нисбат ба солҳои мо каме коста гардидааст. Вале аз лиҳози донишҳои техникӣ ва дарки моҷароҳои сиёсӣ ҷавонони даврони истиқлол бениҳоят пешқадаманд. Дар замони истиқлолият аз ҷониби Ҳукумат ва давлат барои ҷавонон шароитҳои бисёр хуб муҳайё гардидаистодааст, ки ин заминаҳои хубе баҳри илмомӯзӣ ва аз бар намудани дониш фароҳам меорад. Дар даврони мо мафҳумҳои компютер ва интернет барои тамоми ҷомеа бегона буд ва касе бовар ҳам карда наметавонист, ки тариқи интернет ва компютер метавон бисёр маълумоту ахборотро ба даст овард. Дастгириҳои Ҳукумат нисбати насли ҷавон дар даврони истиқлолият бесобиқа аст. Эълон гардидани соли 2017 ҳамчун “Соли ҷавонон” басандааст, ки аз ғамхориҳои Ҳукумати кишвар нисбат ба насли ояндасоз ёдовар шавем.

- Чӣ метавонад монеи амалӣ гаштани орзуҳо ва маҳв шудани шахс дар зиндагӣ гардад?

- Хаёли беҳуда. Дар хаёли фасод ва орзуҳои осмонӣ ғутавар гардидан. Бояд ҳар ҷавон худаш худашро соҳиб бошад ва худшинос гардад. Дар пайи амалишавии орзуҳояш танҳо ба худаш такя кунад. Дар он ҳолат роҳаш кушода мегардад ва муваффақ ҳам мешавад.

- Аз гузашти умр чӣ баҳра бардоштед ва зиндагӣ аз нигоҳи Шумо чист?

- Зиндагӣ афсона нест ва дар саҳнаи зиндагӣ бо афсона зистан муҳол аст. Зиндагӣ оинаи муҷаллоест, ки дар он ҳар нафар бояд худро бинад ва талош барои худсозӣ намояд. Он саҳнаи ҳақиқиест, ки дар он бояд худро дарёбӣ, худ барои худ ва ба нафъи ҷомеа зиндагӣ созӣ. Оғӯши зиндагӣ чунон гармову сардиҳо дорад, ки бояд дар гармояш насӯхтану дар сардиҳояш хунук нахурданро биомӯзӣ. Дар ин ҷо аз як зина ба зинаи дигар по мондан бисёр душвор аст ва он мисли баҳрест, ки агар ноҷурие аз ҷониби кас содир шавад, ба соҳили нокомӣ ҳаволаат медиҳад. Бояд иқрор шуд, ки ширинии зиндагӣ дар гармиву сардиҳо ва шебу фарозҳояш нуҳуфтааст.

Хуршед ХОВАРӢ, "ҶТ"