КИТОБХОНА
Душанбе 11 Ноябр 2024 09:02
Ба мизи кории устод Ҷӯрабек Муъмин дар рӯзи ҷашнашон
Дар шеваи рӯзноманигорӣ истилоҳи нонавиштае гаҳу ногаҳ корбаст мешавад, ки онро «чашми хат» мегӯянд. Ин ибора ба онҳое ишора мешавад, ки дар баробари қалами хуб, ҳусни баёни тозаву диди нав доштан дар пешаи қаламкашӣ, инчунин дарки хуби хатоҳои забонӣ, аз ҷумла грамматикаро низ дорост.
Замоне мактабхон будаму ороиши рӯзномаи деворӣ бо чанд ибораву ҷумлаҳои обхӯрдаам диққати шарикдарсон ва муаллимонро ба худ бурду дар ангезаи он, пешаи эҷод дар дилам маъво гирифт. Ҳол он ки банда дар илми кимиё пешдаст будаму орзӯи табиб шуданро дар дил мепарваридам. Боз ҳамин дорандаи чашми хат боис шуд, ки пешаи журналистикаро ихтиёр кунам. Ба ин тасмими ман, навиштаҳои равон, тасвирҳои зебо, ҳазлу танқидҳои нишонраси устод ва суҳбату вохӯриҳои зиёд бо ӯ боис шудаанд. Ӯ Ҷӯрабек Муъмин аст, ки мани мактабхон барои кӣ будани имзоҳои мустаораш, чун Талъату Марофеъ, Ҷ. Баҳорову Б. Ҷабборов майна об намекардам. Балки медонистам, ки ӯ ҳамон «акаи Ҷӯрабек» аст, ки таърифашро дигарон ҳам мекарданд.
Рӯзномаи ноҳиявӣ, ки «Меҳнати коммунистӣ» ном дошт ва дигар рӯзномаҳо, аз қабили “Пионери Тоҷикистон” (“Анбоз”), “Комсомоли Тоҷикистон” (“Ҷавонони Тоҷикистон”), “Тоҷикистони советӣ”-ю (“Ҷумҳурият”), “Садои мардум”-у Радиои Тоҷикистон корзор ё майдони ҷилваи ҳунар барои банда шуд, аммо роҳи идораи рӯзномаи ноҳиявӣ ва ҳам дару даргоҳаш дар қалби ман таъсиру ҷойгоҳи дигар дошт. Ин меҳру муҳаббату иштиёқро ба ин касб ҳамин Ҷӯрабек Муъмин гузоштааст. Зеро ӯ ба навиштаҳои банда посухҳои мусбат медод, мегуфт, ки ана ин навиштаат мешавад, ана инаш не, инаш кирои кор кардан (таҳрир намудан)-ро дораду инаш не ва боз бе шарту шурт ҳам мегуфт, ки ин мавзуъ моли ту нест, ба он даст назан аз уҳдааш намебароӣ. Чунки ҳамин гуна ҷавоб ҳам баъзан барои рӯзноманигорони хира, аз уҳдаи касбият намебаромадагӣ зарур аст.
Ҷӯрабек Муъмин дар шинохти на танҳо илми журналистика ва амалияи он, балки дар офаридани шеъри баландпоя низ маҳорати хоса дорад ва бо ҷоизаҳои давлатию соҳавиаш, аз қабили Корманди шоистаи Тоҷикистон, Аълочии матбуот ва фарҳанг, узви Иттиҳоди рӯзноманигорон нишони заҳматҳои тозаву хосаи эшон дар боби адабиёту журналистика аст. Шояд иштибоҳ нашавад, гӯем, ки устоди садҳо қаламкашони ҷавон ва ҳам касбӣ бошад, устоди мо. То кунун агар шакку шубҳае дар ин баҳр (навиштаю офаридаҳо дар назар аст) пайдо шавад, ба суроғи устод меоям. Зеро тӯли беш аз бист соле, ки бо устод ҳамкор будем, қатъӣ дарк намудам, ки ӯ воқеан ҳам чашми хат дорад. Хатои ҳар навиштаро осон пай мебарад ва таҳрири хубу касбӣ ҳам мекунад. Ӯ ба каҷу килебҳои эҷод ҷомаи хуб пӯшонда метавонад, яъне ки онро хонданию суфта мегардонад, то хонанда аз ин навиштаҳо маънӣ бардораду лаззат барад. Ҳунари волои дигари устоди мо дар он аст, ки таҳрири матни ҳар муаллифро ба сони навиштаҳои худи ӯ зебу фар медиҳад, гӯё ки ҳунари ҳар нафарро дар доираи фаҳмишу тавоноияш дарк мекунад. Ин аст, ки журналистикаи муосири тоҷик, матбуоти даврӣ ба ҳунари ӯ қоил аст ва навиштаҳои пуробурангаш ҳам дар назму ҳам дар наср ва жанрҳои хос дар аксари матбуоти даврӣ зуд-зуд рӯи чоп меоянд.
Агар боз даҳҳо саҳифаҳо аз кору пайкори ӯ иншо кунем, шояд боз гуфтаниҳои зиёд берун монанд, чун худи устод таърифу тавсифро ба худ эб намебинанд, ба соне ки меҳнати худро манша кардан намехоҳад. Билохира ҷашни мавлуди ӯро аз мавлудҳои инсонҳое медонем, ки ба мардуми Тоҷикистон, нафъашон расида ва дар пешрафти соҳаҳои алоҳидаи хоҷагии халқ саҳми муассиру ибратбахш доранд. Устод Ҷӯрабек Муъмин ҳам барои ғизои маънавӣ бахшидан барои хонандаҳои сершумори худ ва ҳам такон додани ҷанбаъҳои ҳунарии ноҳияи Файзобод, бахусус соҳаи театр нақши муассир дорад. Худ ромишгари хушзахмае ҳасту овози фораме ҳам дорад. Шояд роиҷ бошад, ки аз номи ҳамаи онҳое ки дӯсташ медоранду навиштаҳояшро бесаброна пазмон мешаванд, ба ҷашни 70-солагӣ аз сидқ муборакаш гӯем.
Садсолаҳои дигар бизӣ, устоди азиз!
Рустами НАЗИР
Дар шеваи рӯзноманигорӣ истилоҳи нонавиштае гаҳу ногаҳ корбаст мешавад, ки онро «чашми хат» мегӯянд. Ин ибора ба онҳое ишора мешавад, ки дар баробари қалами хуб, ҳусни баёни тозаву диди нав доштан дар пешаи қаламкашӣ, инчунин дарки хуби хатоҳои забонӣ, аз ҷумла грамматикаро низ дорост.
Замоне мактабхон будаму ороиши рӯзномаи деворӣ бо чанд ибораву ҷумлаҳои обхӯрдаам диққати шарикдарсон ва муаллимонро ба худ бурду дар ангезаи он, пешаи эҷод дар дилам маъво гирифт. Ҳол он ки банда дар илми кимиё пешдаст будаму орзӯи табиб шуданро дар дил мепарваридам. Боз ҳамин дорандаи чашми хат боис шуд, ки пешаи журналистикаро ихтиёр кунам. Ба ин тасмими ман, навиштаҳои равон, тасвирҳои зебо, ҳазлу танқидҳои нишонраси устод ва суҳбату вохӯриҳои зиёд бо ӯ боис шудаанд. Ӯ Ҷӯрабек Муъмин аст, ки мани мактабхон барои кӣ будани имзоҳои мустаораш, чун Талъату Марофеъ, Ҷ. Баҳорову Б. Ҷабборов майна об намекардам. Балки медонистам, ки ӯ ҳамон «акаи Ҷӯрабек» аст, ки таърифашро дигарон ҳам мекарданд.
Рӯзномаи ноҳиявӣ, ки «Меҳнати коммунистӣ» ном дошт ва дигар рӯзномаҳо, аз қабили “Пионери Тоҷикистон” (“Анбоз”), “Комсомоли Тоҷикистон” (“Ҷавонони Тоҷикистон”), “Тоҷикистони советӣ”-ю (“Ҷумҳурият”), “Садои мардум”-у Радиои Тоҷикистон корзор ё майдони ҷилваи ҳунар барои банда шуд, аммо роҳи идораи рӯзномаи ноҳиявӣ ва ҳам дару даргоҳаш дар қалби ман таъсиру ҷойгоҳи дигар дошт. Ин меҳру муҳаббату иштиёқро ба ин касб ҳамин Ҷӯрабек Муъмин гузоштааст. Зеро ӯ ба навиштаҳои банда посухҳои мусбат медод, мегуфт, ки ана ин навиштаат мешавад, ана инаш не, инаш кирои кор кардан (таҳрир намудан)-ро дораду инаш не ва боз бе шарту шурт ҳам мегуфт, ки ин мавзуъ моли ту нест, ба он даст назан аз уҳдааш намебароӣ. Чунки ҳамин гуна ҷавоб ҳам баъзан барои рӯзноманигорони хира, аз уҳдаи касбият намебаромадагӣ зарур аст.
Ҷӯрабек Муъмин дар шинохти на танҳо илми журналистика ва амалияи он, балки дар офаридани шеъри баландпоя низ маҳорати хоса дорад ва бо ҷоизаҳои давлатию соҳавиаш, аз қабили Корманди шоистаи Тоҷикистон, Аълочии матбуот ва фарҳанг, узви Иттиҳоди рӯзноманигорон нишони заҳматҳои тозаву хосаи эшон дар боби адабиёту журналистика аст. Шояд иштибоҳ нашавад, гӯем, ки устоди садҳо қаламкашони ҷавон ва ҳам касбӣ бошад, устоди мо. То кунун агар шакку шубҳае дар ин баҳр (навиштаю офаридаҳо дар назар аст) пайдо шавад, ба суроғи устод меоям. Зеро тӯли беш аз бист соле, ки бо устод ҳамкор будем, қатъӣ дарк намудам, ки ӯ воқеан ҳам чашми хат дорад. Хатои ҳар навиштаро осон пай мебарад ва таҳрири хубу касбӣ ҳам мекунад. Ӯ ба каҷу килебҳои эҷод ҷомаи хуб пӯшонда метавонад, яъне ки онро хонданию суфта мегардонад, то хонанда аз ин навиштаҳо маънӣ бардораду лаззат барад. Ҳунари волои дигари устоди мо дар он аст, ки таҳрири матни ҳар муаллифро ба сони навиштаҳои худи ӯ зебу фар медиҳад, гӯё ки ҳунари ҳар нафарро дар доираи фаҳмишу тавоноияш дарк мекунад. Ин аст, ки журналистикаи муосири тоҷик, матбуоти даврӣ ба ҳунари ӯ қоил аст ва навиштаҳои пуробурангаш ҳам дар назму ҳам дар наср ва жанрҳои хос дар аксари матбуоти даврӣ зуд-зуд рӯи чоп меоянд.
Агар боз даҳҳо саҳифаҳо аз кору пайкори ӯ иншо кунем, шояд боз гуфтаниҳои зиёд берун монанд, чун худи устод таърифу тавсифро ба худ эб намебинанд, ба соне ки меҳнати худро манша кардан намехоҳад. Билохира ҷашни мавлуди ӯро аз мавлудҳои инсонҳое медонем, ки ба мардуми Тоҷикистон, нафъашон расида ва дар пешрафти соҳаҳои алоҳидаи хоҷагии халқ саҳми муассиру ибратбахш доранд. Устод Ҷӯрабек Муъмин ҳам барои ғизои маънавӣ бахшидан барои хонандаҳои сершумори худ ва ҳам такон додани ҷанбаъҳои ҳунарии ноҳияи Файзобод, бахусус соҳаи театр нақши муассир дорад. Худ ромишгари хушзахмае ҳасту овози фораме ҳам дорад. Шояд роиҷ бошад, ки аз номи ҳамаи онҳое ки дӯсташ медоранду навиштаҳояшро бесаброна пазмон мешаванд, ба ҷашни 70-солагӣ аз сидқ муборакаш гӯем.
Садсолаҳои дигар бизӣ, устоди азиз!
Рустами НАЗИР
Эзоҳи худро нависед